Πίσω από το ηρωικό χάλκινο του Πύρρου Δήμα με ένα χέρι και πόδι
Ακριβώς 15 χρόνια μετά από το ηρωικό χάλκινο μετάλλιο στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας, Πύρρος Δήμας και Χρήστος Ιακώβου αφηγούνται στο Contra.gr τι συνέβη πριν και μετά από έναν ανατριχιαστικό αγώνα που έγραψε ιστορία.
“Σε αυτήν την περίπτωση πηγαίνεις στην άκρη και σταματάς. Κατάλαβες, Μαρία; Όταν ακούς ασθενοφόρο αυτό θα κάνεις”. Η Μαρία Δήμα μαθαίνει -αυτές τις ημέρες- κανόνες οδηγικής συμπεριφοράς από τον πατέρα της, Πύρρο, στο Σικάγο. Ο μπαμπάς είναι αυστηρός και κυρίως αγχωμένος που η κόρη του θα πιάσει τιμόνι. Διόρθωση: Η κοράκλα του! Έτσι μας την έμαθε, έτσι σας τη λέμε. “Έχουμε γίνει πάλι οικογένεια. Έχω όλα τα παιδιά μαζί μου, στην Αμερική”, είπε, πριν αρχίσει να γυρίζει σελίδες προς το παρελθόν και φτάσει 15 χρόνια πίσω, στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας.
Η μεγάλη κόρη του (επίσης κοράκλα), Ελένη, κάνει το μεταπτυχιακό της στο Σικάγο. Είναι αυτή που άνοιξε το δρόμο προς τις ΗΠΑ. “Είμαι φιλοξενούμενός της. Είναι πολύ σοβαρή, μου βάζει και κανόνες! Ακούς;”, έλεγε, όταν την επισκεπτόταν και γελούσαν και τα μουστάκια του από καμάρι! Την Ελένη ακολούθησε ο Βίκτωρας, η διάνοια, όπως λένε πολλοί. Είναι υπότροφος στο Yale, όπου και εργάζεται. Ο Πύρρος Δήμας ανέλαβε χρέη τεχνικού συμβούλου στην αμερικανική ομοσπονδία άρσης βαρών και φέτος ακολούθησαν την υπόλοιπη οικογένεια ο βενιαμίν Νικόλας και η Μαρία, την οποία ο πατέρας της ‘μάζευε’ -με το ρολόι στο χέρι- από τα Goody’s, μέχρι πέρυσι. Η μικρή σοφερίνα τελείωσε το λύκειο και θα σπουδάσει με υποτροφία, ως αθλήτρια της κωπηλασίας.
Η Ελένη, ο Βίκτωρας και η Μαρία είδαν από κοντά τον πατέρα τους να κατακτά το 4ο Ολυμπιακό μετάλλιό του. Σαν σήμερα, πριν από 15 χρόνια. Ήταν δίπλα του, στο κλειστό της άρσης βαρών, στη Νίκαια. Ο Νικόλας δεν είχε γεννηθεί. Είχαν ντυθεί στα λευκά. Φορούσαν μπλουζάκια με τυπωμένο το συμβολικό αριθμό ‘4’. Η μεγάλη παρασύρθηκε από το τελευταίο και ατελείωτο standing ovation στον Δήμα. Έκλαιγε. Το αγόρι της ‘παρέας’ χαμογελούσε και η Μαρία χάθηκε μέσα στην αγκαλιά του μπαμπά της.
“Η γάμπα μου είχε γίνει πελτές!”
Ήμουν διαπιστευμένη στους Ολυμπιακούς Αγώνες και στους δικούς μου είχα πάρει δώρο κάποια εισιτήρια: “Αυτά είναι για τον αγώνα του Πύρρου. Σας τα πήρα επειδή αξίζει να του πούμε ‘ευχαριστώ’ για όσα έχει πετύχει. Δεν μας νοιάζει αν θα πάρει μετάλλιο”. Η ίδια σκέψη κινητοποίησε πολλούς και αγόρασαν εισιτήρια για τον τελικό των 85 κιλών. Η υποψία ότι ο τρις χρυσός Ολυμπιονίκης ίσως να μην κατακτήσει μετάλλιο ήταν ‘βλασφημία’. Το παρελθόν του στα πλατό δεν επέτρεπε τέτοιες σκέψεις. Ωστόσο, ήταν τραυματίας.
“Ποιο μετάλλιο; Δεν υπήρχε στο μυαλό μου το μετάλλιο. Ήμουν για να βγω τελευταίος. Τέτοιοι ήταν οι πόνοι που είχα. Ήμουν με ένα πόδι. Η γάμπα μου είχε γίνει ‘πελτές’. Είχε αδυνατίσει πολύ μετά από την επέμβαση. Είχα αρχίσει δειλά δειλά να σηκώνω κάποια κιλά, σχεδόν 40. Είχα μείνει με ένα πόδι και με ένα χέρι. Καταπονήθηκε ο καρπός μου, λόγω του προβλήματος που είχα. Βγήκε κι άλλη ζημιά μετά. Τι συνέβη; Άλλαξε η μηχανική του σώματος. Είχα πρόβλημα στο αριστερό πόδι. Πατούσα στο δεξί κι έτσι προέκυψε η ζημιά στο δεξιό καρπό. Είπα θα πάω με ένα πόδι και με ένα χέρι. Αν δεις το βίντεο του αγώνα, φαίνεται ότι σφίγγομαι. Αγωνιζόμουν το Σάββατο και τη Δευτέρα σήκωσα 170 κιλά στο αρασέ και 200 κιλά στο ζετέ. Έκανα τοπικά ανακουφιστικές ενέσεις”.
Τις ημέρες πριν από τον τελικό ήθελε να δοκιμάσει πόσα κιλά αντέχει να σηκώσει. “Στη βραδιά του Βίκτωρα Μήτρου, νομίζω ήταν Πέμπτη, έκανα μια ξυλοκαΐνη στον καρπό. Ζήτησα να δω το γιατρό, τον Γιώργο Τσικούρη. Μίλησα με τον Γιάννη Σγουρό και τον Χρήστο Ιακώβου. Στα 140 κιλά στο αρασέ δεν με πονούσε το χέρι μου, όμως σκεφτόμουν μήπως προκύψουν ενοχλήσεις την ημέρα του αγώνα. Ήθελα να ενημερωθεί ο κόσμος που είχε πάρει εισιτήρια. Δεν το θεωρούσα σωστό, έπρεπε να ξέρουν αν μπορώ ν’ αγωνιστώ. Μόνο οι βελόνες που μπήκαν σε εκείνον τον καρπό ήταν αρκετές για να μου βγάλουν πρόβλημα. Πήγα στον αγώνα για να βγω τελευταίος. Έλεγα ‘δοκίμασε τα πρώτα κιλά κι αν πετύχεις τσούκου – τσούκου ανεβαίνεις'”.
“Έφυγα από το Ολυμπιακό Χωριό για τη Νίκαια. Κουβαλούσα μια τσάντα 50 κιλά. Όταν έφτασα στην εγκατάσταση, διαπίστωσα ότι είχε ροδάκια. Δεν το είχα δει. Τόσο απορροφημένος ήμουν στις σκέψεις μου για τον αγώνα. Θα πεις, εντάξει, οι αρσιβαρίστες σηκώνετε βάρη έτσι κι αλλιώς. Δεν το λέω γι’ αυτό. Δεν είναι τα 50 κιλά που κουβαλούσα στα χέρια, αλλά ότι δεν είχα μυαλό για κάτι άλλο. Ούτε εγώ μπορώ να φανταστώ πώς κοίταξα την εθελόντρια που μου ζήτησε αυτόγραφο, όταν μπήκα στο λεωφορείο για να πάω στο γήπεδο. Με είδε και με χαρά το ζήτησε. Την κοίταξα μ’ ένα βλέμμα, δεν κατάλαβα κι εγώ πώς… Αφήστε το, αφήστε το. Μια άλλη φορά, μου είπε. Καταλαβαίνεις πώς το βίωνα; Είχα τελείως αλλού το μυαλό μου. Αγωνίζεσαι σε Ολυμπιακούς Αγώνες στη χώρα σου. Δεν σου συμβαίνει κάθε μέρα αυτό! Όλοι θέλουν από σένα τη διάκριση, αλλά κι εσύ τη θες”.
Ο Δήμας ανταποκρινόταν και ανταποκρίνεται θετικά στις εκδηλώσεις θαυμασμού του κόσμου. Δεν τους αποπαίρνει. Δεν αρνείται να φωτογραφηθεί μαζί τους, ούτε και να υπογράψει αυτόγραφο. Πριν από πολλά χρόνια, μια γυναίκα τον σταμάτησε στον δρόμο και του φόρεσε το σταυρό της, στο Χαλάνδρι. Αυτό ήταν το δικό της ‘ευχαριστώ’. Όμως, η 21η Αυγούστου του 2004 ήταν μια άλλη μέρα. Δύσκολα μπορούσε να τη διαχειριστεί.
“Δεν είχα ψυχολογία για να σηκώσω λιγότερο βάρος”
“Είχε διπλό πρόβλημα. Στο γόνατο και στον καρπό. Η επέμβαση ήταν 40 ημέρες πριν από τον αγώνα. Ο Λάκης Νικολάου τον είχε χειρουργήσει. Σκεφτόμασταν ν’ αγωνιστεί, να μην αγωνιστεί. Κόψαμε πολλές μέρες από την προπόνησή του. Σιγά σιγά άρχισε να γυμνάζεται και τελικά αφήσαμε να σηκώσει ό,τι μπορεί στον αγώνα. Επί 15 ημέρες προστατεύαμε το γόνατό του και έβγαλε πρόβλημα στον καρπό”, είπε ο Ιακώβου.
Ο φόβος του Δήμα για νέες ενοχλήσεις, ανήμερα του τελικού, επιβεβαιώθηκε. “Φτάνω στη Νίκαια, που λες. Σηκώνω 140 κιλά στο αρασέ και πονάω. Μιλάω με το γιατρό και ζητάω ξυλοκαΐνη. Κάνω 150 και 160 κιλά, αλλά δεν θα προλάβαινα ως τα 167. Δεν θα άντεχα το βάρος, έπρεπε να με πιάσει η ένεση. Κι έτσι ανεβήκαμε απ’ ευθείας στα 170. Υπολογίσαμε ότι μέχρι αυτά τα κιλά μεσολαβούσαν 8 προσπάθειες άλλων αθλητών. Τα σήκωσα και μετά μπόρεσα και τα 175 με την 3η προσπάθεια. Είπα τότε ‘με ένα πόδι, με ένα χέρι θα τα αφήσεις όλα εδώ. Ό,τι έχεις θα το δώσεις στον τελευταίο αγώνα σου’. Έκανα τα 202,5 κιλά στο ζετέ και ο Ιακώβου μου ζήτησε ν’ ανέβουμε στα 205 κιλά, ώστε να παίξω για το αργυρό. Του απάντησα ότι θα μπω στα 207,5. Δεν είχα ψυχολογία για να σηκώσω λιγότερο βάρος. Ήθελα να αγωνιστώ για το χρυσό. Σκόπευα με αυτόν τον τρόπο να τραβήξω ψηλά τους άλλους, ώστε να έχουν αποτυχημένες προσπάθειες. Όμως, δεν μπόρεσα να τα σηκώσω κι έσβησαν τα όνειρα για το χρυσό μετάλλιο και πήρα το χάλκινο”.
“Το δυνατό ‘εγώ’ του”
Ο Ιακώβου είναι κάθετος: “Αυτόν τον αγώνα, μόνο ο Πύρρος μπορούσε να τον κάνει. Κανένας άλλος αθλητής. Με την εμπειρία του και τη θέλησή του τα κατάφερε. Το δυνατό ‘εγώ’ του -που είναι πάντα υψηλό- τον βοήθησε να σηκώσει όσα κιλά σήκωσε. Όταν τραυματίζεσαι, πέφτει η ψυχολογία σου. Ήταν και 33 ετών. Μπόρεσε! Η ψυχολογία του άλλαξε μέσα στον αγώνα. Γι’ αυτό ζήτησε παραπάνω κιλά. Ήθελε να πάει στα 207,5 κιλά, όμως δεν μπόρεσε να τα σηκώσει, επειδή ήταν αγύμναστος. Ήταν ο τελευταίος αγώνας του και τα έπαιζε όλα για όλα. Αν δεν είχε τραυματιστεί, θα είχε είχε σηκώσει συνολικά 390 κιλά”. Με 377,5 κιλά στο σύνολο κατέκτησε το χάλκινο μετάλλιο. Πρώτος ήταν ο Γεωργιανός Γκιόργκι Ασανίντζε (382,5κ.) και 2ος ο Λευκορώσος Αντρέι Ριμπάκου (380κ.). Στον αγώνα συμμετείχε και ο Γιώργος Μαρκούλας. “Ήταν τελικά 4ος. Του βάλαμε μεγάλη προσπάθεια, ώστε να δοκιμάσει αυτός για το χρυσό. Αν σήκωνε τα κιλά, θα έβγαινε 1ος και θα ήταν 4ος ο Πύρρος, αλλά αυτό δεν τον πείραζε”, πρόσθεσε ο Ιακώβου.
“Σ’ αγάπησα επειδή κλαις και γελάς με την ίδια ευκολία”
Όταν ο σημερινός πρόεδρος της ελληνικής ομοσπονδίας άρσης βαρών ολοκλήρωσε τον αγώνα του, άφησε τα παπούτσια του πάνω στο πλατό. “Πολύ καιρό πριν είχα σκεφτεί να κάνω αυτή την κίνηση, στον τελευταίο αγώνα μου. Την είχα την εικόνα στο μυαλό μου. Ο Αλεκσάντρ Καρέλιν το είχε κάνει και μου άρεσε! Βέβαια, δάκρυσα. Το έχω με το κλάμα. Δεν με νοιάζει καθόλου αν με βλέπουν. Η Αναστασία μου είχε πει ‘σ’ αγάπησα επειδή κλαις και γελάς με την ίδια ευκολία’. Όταν ανέβηκα στο βάθρο, έδειξα το χάλκινο μετάλλιο στον κόσμο με σπασμένο χαμόγελο, σαν να τους είπα ‘συγγνώμη, αυτό μπόρεσα’. Τότε ήταν λες και τους έβαλα στην πρίζα. Άρχισαν να φωνάζουν ασταμάτητα ‘Ελλάς! Ελλάς!’ και ‘Πύρρος! Πύρρος’. Δεν μπορούσαν να συνεχίσουν την απονομή. Σκέφτηκα ‘το χρυσό που δεν πήρες, στο έδωσε ο κόσμος”. Μέχρι σήμερα, όλοι αυτό το μετάλλιο θυμούνται, το χάλκινο. Πάντα γι’ αυτό μου μιλούν. Όχι για τα 3 χρυσά. Αυτό τους έμεινε, ο τελευταίος αγώνας. Το γήπεδο ήταν γεμάτο με Έλληνες. Μετά τραγούδησαν τον Εθνικό Ύμνο. Το βλέπω ξανά στο βίντεο. Αυτή η εικόνα δεν είναι τίποτε, μπροστά σ’ αυτό που γινόταν εκεί. Δεν υπήρχε αυτό που ζούσα”.
Ο κόσμος είχε αρχίσει να τραγουδά συνθήματα κατά τη είσοδο των αθλητών για την απονομή. “Χάλκινο μετάλλιο, εκπροσωπώντας την Ελλάδα…”. Μόνο αυτό ακούστηκε από τα μεγάφωνα. Ανέλαβαν την προσφώνηση οι φίλαθλοι. “Πύρρος! Πύρρος!” και συνέχισαν για περίπου 5 λεπτά. Ο Ασανίτζε και ο Ριμπάκου περίμεναν καρτερικά, αλλά ο κόσμος δεν σταματούσε. Όμως, χειροκρότησαν τους δύο αθλητές, όταν ανέβηκαν στο βάθρο και ησύχασαν μόνο για να ακουστεί ο εθνικός ύμνος της Γεωργίας. Έπειτα, άρχισαν πάλι να επευφημούν τον Δήμα.
Ο Ιακώβου ήταν γαλήνιος. “Όλη η αγωνία που είχα, ήταν για να μην ακυρωθεί. Όταν μπήκε στον αγώνα, ήμουν καλά. Με αυτές τις αντιδράσεις του κόσμου, καταλαβαίνεις ότι δεν παίζει ρόλο το χρώμα του μεταλλίου. Ήταν το ωραιότερο ‘αντίο’. Καθόμουν ήσυχος σε μια γωνιά και απολάμβανα αυτές τις στιγμές. Άκουγα να φωνάζουν το όνομά του. Τόσα χρόνια ήμασταν μαζί με αυτή την ομάδα, σχεδόν 19. Όλα τα παιδιά τα πήρα μικρά και τα έφτασα 35 ετών. Μόνο ο Βαλέριος, που έχει γεννηθεί το 1966, ήταν μεγάλος. Ήταν ωραίες στιγμές, αλλά το άθλημα δεν έχει πια σπόνσορες για να συνεχίσει έτσι”.
