Ο Χρήστος Μαρμαρινός είναι ο ηγέτης της επανάστασης των στατιστικών στο μπάσκετ

Όταν τον κάλεσα σε συνάντηση, η πρόθεση ήταν να βοηθήσει τον απλό λαό, τον απλό φίλο του μπάσκετ να κατανοήσει τα advanced statistics, τη χρησιμότητα τους, το πού τελειώνουν και εν πάση περιπτώσει γιατί έχουμε φτάσει στο σημείο να είναι το μπάσκετ επιστήμη. Η επιλογή του Χρήστου Μαρμαρινού μόνο τυχαία δεν ήταν.

Είναι από τους πρώτους ανθρώπους του ελληνικού μπάσκετ που ασχολήθηκε με την επιστήμη της φυσιολογίας και το αντικείμενο της στατιστικής ανάλυσης -μεταξύ άλλων- και που παραμένει μαθητής του. Την ίδια ώρα, κάθεται σε πάγκους από πρωτοετής στα ΤΕΦΑΑ Θεσσαλονίκης (1995), έχει masters από το Columbia University στη φυσιολογία της άσκησης, πέρασε 14 χρόνια ως assistant coach στον Ολυμπιακό και τον τελευταίο χρόνο ασχολείται με βελτίωση παικτών, συμβουλευτικούς ρόλους σε ομάδα της Ευρωλίγκας και της ελληνικής λίγκας και στο δημιουργικό κομμάτι ιστοσελίδας που θέλει να δώσει στην Ευρώπη ό,τι έχουν στις ΗΠΑ, σε αναλυτικά στατιστικά.

Κατά τη διάρκεια της κουβέντας μας, άκουσα

> για την έρευνα πάνω στην οποία δόμησε ο Ολυμπιακός το ρόστερ του 2012

> για τους φανατικούς φίλους και τους φανατικούς εχθρούς του Νίκολα Μιλουτίνοφ στους Σπερς, οργανισμό με τον οποίον διατηρεί σχέσεις εδώ και χρόνια

> για το τι έμαθε από προπονητές με τους οποίους συνεργάστηκε

> για τους λόγους που έχει αυξηθεί η ταχύτητα του παιχνιδιού

> για την ανάγκη να επιβεβαιώνεις, μέσω video αυτά που δείχνουν οι αριθμοί –“γιατί η επιστήμη λειτουργεί με την αμφισβήτηση”

> για το αν είμαστε κοντά στη μέρα που θα δούμε την μπασκετική version του Κασπάροφ vs. μηχανής

και πολλά άλλα που κάνουν την ιστορία με τα μαθηματικά πολύ πιο απλή και ενδιαφέρουσα. Ως κατακλείδα, μπορείς να κρατήσεις αυτό.

Όλα μπορούν να γίνουν σε ένα παιχνίδι. Μακροπρόθεσμα όμως, κερδίζει η ομάδα

Αν υπάρχει κάτι που συνοδεύει τον Χρήστο Μαρμαρινό σε όλη του τη ζωή, είναι η συνέπεια στα ‘θέλω’ του. Από όταν ήταν μαθητής στη Χαλκίδα, είχε αποφασίσει ότι θα ήθελε να ασχοληθεί με τον αθλητισμό. Διάβαζε σε όλο το λύκειο με στόχο “τη νομική, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, τα ΤΕΦΑΑ και τη ψυχολογία”.

Όχι γενικώς και αδιακρίτως. Όλα θα είχαν στο επίκεντρο τον αθλητισμό (αθλητικό δίκαιο, αθλητική δημοσιογραφία, αθλητική ψυχολογία -για το πτυχίο του γυμναστή μάλλον δεν χρειάζεται να το εξηγήσει). “Με ενδιέφεραν τέσσερις σχολές που ήταν σε δυο πόλεις: την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη”.

Ως μέλος της τρίτης δέσμης, τότε θυμάται να διαβάζει τα μαθήματα του ( “στο λύκειο μου έδωσαν το απουσιολόγιο, αλλά… το έδωσα πίσω, γιατί η κοπέλα που το είχε για χρόνια δεν μπορούσε να διαχειριστεί αυτήν την απώλεια”) και το ‘Φως’, το ‘Έθνος’ και την ‘Ελευθεροτυπία’. Τα δυο τελευταία, “από το τέλος προς την αρχή: από τα αθλητικά στις άλλες ειδήσεις”. Άνηκε και στο αναγνωστικό κοινό του περιοδικού ‘ Τρίποντο‘.

Πέρασε στα ΤΕΦΑΑ Θεσσαλονίκης. Στα δυο πρώτα χρόνια ασχολήθηκε -υποχρεωτικά- με όλα την ενόργανη και το στίβο. Μετά διάλεξε το μπάσκετ. Ή τον διάλεξε. Να σου εξηγήσω.

“Άνηκα στα παιδιά που επηρεάστηκαν από τη γενιά του ’87, οπότε ναι, είχα παίξει και εγώ μπάσκετ στην εφηβεία μου. Ωστόσο, στον πρώτο χρόνο των σπουδών μου (1995), είχα παρακολουθήσει ένα σεμινάριο προπονητικής, με ομιλητή τον Άτσα Νίκολιτς και ο Μπόζινταρ Μάλκοβιτς, ο οποίος είχε πάρει τότε το ευρωπαϊκό, με τη Λιμόζ”. Στο κοινό ήταν ο Κώστας Πολίτης, ο Θεόδωρος Ροδόπουλος, “ήταν όλοι”.

Η ερώτηση στον Πατ Ράιλι και η πρόταση για δουλειά

Μετά δυο εβδομάδες, ήλθε στην Αθήνα για ένα άλλο σεμινάριο, με ομιλητές τους Πατ Ράιλι και Ντον Νέλσον. Τυχαία κάθισε δίπλα στον Νίκο Κεραμέα. Κατόπιν σχετικής παρότρυνσης του τότε προέδρου του Συνδέσμου Προπονητών, Γιάννη Ιωαννίδη ανέλυσε τη φιλοσοφία του ως προς τη δημιουργία ενός ρόστερ.

“Όταν ολοκλήρωσε όσα είχε να πει, ήλθε η ώρα των ερωτήσεων”. Συνήθως, σε αυτές τις περιπτώσεις δεν μιλάει άνθρωπος. Με ξεκάθαρη άγνοια κινδύνου, “σήκωσα το χέρι μου και τον ρώτησα για τη σχέση της ομάδας του με τα media. Πόσο κοντά και πόσο μακριά κρατά τους δημοσιογράφους”.

Απάντησε πως όταν θέλει ο οργανισμός να περάσει κάτι, είτε επισήμως, είτε μέσω διαρροών τους χρησιμοποιεί και όταν θέλει να φυλάξει στεγανά, τους κρατά σε απόσταση. Του είχε πει, “ουσιαστικά είναι συνεργάτες μας”.

Ο κύριος δίπλα του, του είπε “σε βλέπω γράφεις συνέχεια, σημειώνεις τα πάντα, κάνεις ερωτήσεις. Πού δουλεύεις;”. Του είπε ότι είναι φοιτητής. Ο Κεραμέας τον ρώτησε αν τον ενδιαφέρει να ασχοληθεί με την προπονητική και τον κάλεσε στη ΜΕΝΤ, όπου είχε μόλις πάει. Ήταν Ιούνιος. Τον Αύγουστο πήγε, για την αρχή της προετοιμασίας.

“Στην αρχή παρακολουθούσα τις προπονήσεις. Μετά μου ζήτησαν να αναλάβω το μίνι και έπειτα στις ακαδημίες. Πήγαινα από τις 8 το πρωί έως τις 12 στις ακαδημίες, μετά στο μίνι και το απόγευμα στην ανδρική ομάδα”.

Τον ρώτησα αν τελείωσε τις σπουδές -και αν είχε κοινωνική ζωή. Στο δεύτερο αρκέστηκε σε ένα απλό ‘όχι’, πριν προσθέσει “κάθε Δευτέρα πηγαίναμε και παρακολουθούσαμε αγώνες της ΕΚΑΣΘ, με συνδαιτυμόνες, όπως ο Ροδόπουλος, ο Γιωργής Μπουσβάρος, ο Χριστόδουλος Οικονομίδης”. Πέραν τούτου ουδέν.

Στο πρώτο μου είπε πως τελείωσε σε 4 χρόνια και ήταν στο ΤΟΡ10 των αποφοίτων της ‘τάξης’ του, σε όλη την Ελλάδα. Πήρε έτσι την υποτροφία του ΙΚΥ (Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών) και συν αυτά που ‘χε βγάλει από τη δουλειά του, πήγε στις ΗΠΑ για μεταπτυχιακό.

Πριν γίνει αυτό, ακολούθησε τον Κεραμέα στον Άρη (1996). Όταν ο Κεραμέας πήγε στην Εθνική, εκείνος συνέχισε στον ‘αυτοκράτορα’, με τη σχέση τους να ανανεώνεται φέτος.

Την τρίτη χρονιά, έγινε προπονητής του εφηβικού του συλλόγου, ενώ συνέχιζε τη δουλειά του ως ασίσταντ. Προετοιμάστηκε για ένα χρόνο και για τις σπουδές στην Αμερική “πάνω στη φυσιολογία της άσκησης. Δηλαδή, τη μελέτη της επίδρασης κάθε άσκησης σε διάφορα συστήματα του οργανισμού”. Στην Ελλάδα δεν υπήρχε σχετικό πρόγραμμα. Ή σχετικός επαγγελματίας σε ομάδα.

“Βρήκα ό,τι χρειαζόμουν στη σχολή που είχα πάει για ηλεκτρονικούς υπολογιστές, όπου υπήρχε και internet”. Ευθύς εξ αρχής ήξερε σε ποια πόλη θέλει να πάει ( “στη Νέα Υόρκη, όπου ζούσε και ο εξάδελφος μου”). Αναζητούσε λοιπόν, τα εκεί κολέγια.

Οι σπουδές στην Αμερική και η πρώτη επαφή με τα advanced statistics

Εστίασε στο Columbia University, το οποίο είναι ιδιωτικό και ανήκει στην Ivy League -την καλύτερη αθλητική περιφέρεια των κολεγίων με οκτώ κολοσσούς, μεταξύ των οποίων είναι και το Harvard, Yale, Princeton. Έμενε να δει αν θα τον δεχθούν. Τον δέχθηκαν. Το 1999 έκανε το ταξίδι. “Είχα πάει και δυο χρόνια νωρίτερα, να δω τον εξάδελφο μου και να δω και σχολεία. Το 1999, το πρώτο πράγμα που έκανα όταν προσγειώθηκα ήταν να πάρω στην Ελλάδα να μάθω τι έκανε η εφηβική ομάδα!”. Έβαλε τα κέρματα στο δημόσιο τηλέφωνο και έκανε δουλειά.

“Κοουτσάρισα στην πρεμιέρα, στο Βόλο, έφυγα, πήγα στη Χαλκίδα να μαζέψω τα πράγματα μου και στην Αθήνα να ‘πετάξω’ για Νέα Υόρκη. Την ημέρα που έφτασα, είχαμε παιχνίδι για το Πανελλήνιο πρωτάθλημα, που είχε κατακτήσει η Λάρισα του Σπανούλη. Τότε η διοργάνωση είχε τρεις αναβολές και ξεκίνησε τέλη Αυγούστου. Ήμασταν αήττητοι και χάσαμε στον ημιτελικό, από τον Ολυμπιακό του Νίκου Πέττα”.

Ως κόουτς της εφηβικής ομάδας του Άρη είχε πολύ ξεκάθαρη άποψη για “τον Ζήση, τον Ταπούτο, τον Χάρη Μαρκόπουλο, τον Σάββα Ηλιάδη, τον Σπύρο Κέκελη, τον Λάζαρο Παπαδόπουλο”. Κράτα από πότε ξέρει τον ‘Λάζο’. “Είχαμε παίξει αντίπαλοι με τον Μανώλη Παπαμακάριο, τον Μιχάλη Πελεκάνο. Με όλη αυτήν τη γενιά”.

Στη Νέα Υόρκη έμεινε δυο χρόνια ο Χρήστος. Εκεί ‘βρήκε’ το φως του. Πήρε το masters, ως αριστούχος, αλλά αν τον ρωτάς θα σου πει ότι είχε την τύχη να ζήσει την εποχή που το αμερικανικό μπάσκετ ζούσε την τεχνολογική του επανάσταση.

Mε την επιστροφή του, έπιασε δουλειά στη Μεσογειακή ομάδα του 2001. “Με πρότεινε ο καθηγητής μου και μέντορας μου, Σπύρος Κέλλης”, ο πρώτος γυμναστής ομάδας μπάσκετ στην Ελλάδα. “Ήθελαν κάποιον που να ξέρει από στατιστικά, από προπονητική”. Όχι, δεν υπήρχε μεγάλος ανταγωνισμός, καθώς στην Ελλάδα ήμασταν κάποια χρόνια πίσω.

Προπονητής ήταν ο Νίκος Σταυρόπουλος. Παίκτες οι Φαλέκας, Ζήσης, Διαμαντίδης, Ταπούτος, Μισιακός, Ασημακόπουλος, Σπανούλης, Δορκοφίκης, Παυλίδης, Κούβαρης, Μαρμαρινός και Παπαϊωακείμ. Η Ελλάδα τερμάτισε στη 2η θέση. Ήταν το ντεμπούτο του Διαμαντίδη, με την ανδρική ομάδα. Είχε προηγηθεί μια διοργάνωση, με τη Νέων Ανδρών -γιατί δεν ξέρω αν θυμάσαι αλλά δεν τον ανακάλυψαν ακριβώς παιδί. “Ο Καϊμακόγλου είχε ‘κοπεί’ γιατί ήταν πολύ μικρός”.

Από τον Άρη του είχαν ζητήσει να επιστρέψει, ως ασίσταντ. “Με προσέγγισε όμως, ο κ. Γιαννάκης, τον οποίον είχα γνωρίσει στη Νέα Υόρκη -ερχόταν πολύ συχνά για να δει τι νέο υπάρχει και να παρακολουθήσει αγώνες ΝΒΑ. Με κάλεσε να συνεργαστούμε στον Πανιώνιο”, το 2001.

Να ανοίξουμε μια παρένθεση: Στο masters, ο Χρήστος προτίμησε να κάνει τη δεύτερη χρονιά πρακτική, σε επίπεδο case study στην ομάδα του Πανεπιστημίου. “Είχαμε την 3η άμυνα σε όλη την Αμερική”. Από τον head coach θαύμασε “την ακεραιότητα του. Ήταν πολύ ειλικρινής”. Στην πρώτη προπόνηση συνέβη αυτό.

Στην πρώτη άσκηση ένας εναντίον ενός, κάποιοι παίκτες ήταν πιο χαλαροί. Ένας νέος κόουτς είπε ‘put some fucking intensity in this fucking exercise otherwise it won’t work’. Τον σταμάτησε ο κόουτς και του είπε ‘θα μιλάς όπως θέλεις να σου μιλάνε. Εδώ είμαστε Ivy League. Δεν βρίζουμε. Γίνε δημιουργικός για να περάσεις αυτό που θες, χωρίς να υπάρχουν προστριβές’

Αυτό το κράτησε για τη συνέχεια. “Κατάλαβα ότι δεν υπάρχει μόνο το μαστίγιο που κυριαρχούσε τότε στην Ελλάδα. Έμαθα πως μπορείς να έχεις αρχές και να τις περάσεις, χωρίς να γίνεις κακός ή μπαμπούλας. Είμαστε συνεργάτες και έχουμε τον ίδιο στόχο”.

Τότε ανακάλυψε και τη μαγεία των στατιστικών. “Τότε έμαθα τι είναι scouting και πώς γίνεται”. Στην Ελλάδα δεν υπήρχε καν ως ιδέα η ‘κατασκοπεία’. Εκεί η κατάσταση ήταν διαφορετική, καθώς το baseball είχε ανοίξει διάπλατα το δρόμο.

Από το 2000 στην Αμερική αναζητούσαν την επόμενη εποχή των στατιστικών. Στην Ελλάδα παρακολουθούσαν βίντεο.

“Στη δεύτερη χρονιά μου στις ΗΠΑ, ήταν -συμπτωματικά- η εποχή που έγιναν οι πρώτες προσπάθειες να επικοινωνήσουν και να μεταφέρουν πράγματα που αφορούν αριθμούς, στο μπάσκετ. Σε πειραματικό στάδιο, μια εταιρεία μας είχε δώσει κάτι σαν τάμπλετ -σε μέγεθος τραπεζιού-, στο οποίο καταγράφαμε ‘χωρικά’ στατιστικά. Δηλαδή, πού εκδηλώνονται οι επιθέσεις μας, με ποιον τρόπο, από πού, αν είναι από ασίστ κλπ, ώστε να βρούμε τις τάσεις και τις συνήθειες που αναπτύσσονταν. Το μηχάνημα έκανε συλλογή δεδομένων και μετά εμείς αναλαμβάναμε την ανάλυση”. Ήταν τα πρώτα βήματα. “Μας είχαν πει, ‘πάρτε το και δώστε μας feedback. Ίσως βοηθήσει’”.

Την ίδια ώρα, στην Ελλάδα το scouting αφορούσε τη δυνατότητα που ‘χε η κάθε ομάδα να βρει ολόκληρο παιχνίδι της αντιπάλου της και να το δει στο βίντεο. “Οι εξπέρ της εποχής ήταν εκείνοι που ‘χαν δυο video recorder. Το ένα έπαιζε και το άλλο ‘έγραφε’ τις φάσεις που ήθελαν να δείξουν στους παίκτες”. Θα το έλεγες χρονοβόρο και δύσκολο.

“Τότε άρχισαν οι πρώτες συζητήσεις για να μπει ηλεκτρονικός υπολογιστής που να ‘κόβει’ βίντεο και εμφανίστηκαν τα πρώτα DVD”. Αντιλαμβάνεσαι πως ο Χρήστος είχε ένα πλεονέκτημα, έναντι του ανταγωνισμού. “Είχα ζήσει πράγματα που ήλθαν αργότερα στην Ελλάδα. Προσπαθούσα να εξηγήσω, αλλά επειδή δεν το είχαν δει δεν καταλάβαιναν. Εκτός του Παναγιώτη Γιαννάκη, ο οποίος ενημερωνόταν για τις εξελίξεις”. Για αυτό στη συνέχεια με το ΟΚ του Γιαννάκη εμφανίστηκε στον Ολυμπιακό το Synergy. “Ήθελε πολύ την καινοτομία”.

Η πρώτη συνεργασία με τον ‘Δράκο’ ήταν στον Πανιώνιο, το 2001 “με παίκτες του Διαμαντόπουλο, Αγαδάκο, Σκλάβο, τον συχωρεμένο Κένιον Τζόουνς, τον Σίρλεϊ, τον Λοράν Σκιαρά -διεθνής Γάλλος-, τον αρχηγό της εθνικής Βοσνίας, Νέναντ Μάρκοβιτς” . Έμαθε να διαχειρίζεται και προσωπικότητες που δεν άνηκαν σε εφήβους. “Ήμουν τυχερός γιατί όλοι ήταν καλά παιδιά και με τους περισσότερους ήμασταν κοντά στην ηλικία”.

Αν δέχθηκαν το καινούργιο που είχα να τους προσφέρω; Ήμουν πολύ κουραστικός (γελάει), οπότε ναι. Δεν είχα κάτι άλλο να ασχοληθώ, οπότε ήμουν συνέχεια διαθέσιμος και πολύ κουραστικός. Θα έβρισκα τρόπο να γίνει ό,τι έπρεπε

Πήγαινε στα σπίτια τους, γνώριζε κοπέλες, συζύγους, φίλους. “Στη σύζυγο του Τζόουνς έμαθα να μαγειρεύει χωρίς πολλά λίπη. Τους έπαιρνα από τα σπίτια, όταν δεν έρχονταν. Χτυπούσα τα κουδούνια μέχρι να ανοίξουν”. Όχι, δεν τον έδειρα. “Ήταν καλοί! Υπήρξαν φορές που κάποιοι δεν απαντούσαν. Αλλά εγώ εκεί! Ήμουν πολύ παθιασμένος. Δεν υπήρχε περίπτωση να γίνει κάτι στη ζωή του παίκτη που να μην το ξέρω”.

Ο Γιαννάκης του δίδαξε την επιμονή. “Έμαθα να τα ελέγχω όλα από πριν, ώστε να μην προκύψει πρόβλημα. Στην Αμερική δεν ελέγχαμε αν είχε χαλάσει κάτι ή αν τα βάρη ήταν στη θέση τους. Κάναμε το μίτινγκ και την προπόνηση. Στην Ελλάδα πρέπει να τσεκάρεις έως την τελευταία λεπτομέρεια”. Η ανάγκη τα κάνει όλα.

“Πίεζα τους παίκτες, γιατί ο κόουτς ήθελε αποτέλεσμα. Όταν δεν δούλευε κάποιο πράγμα, έπρεπε να βρω λύσεις. Για παράδειγμα, τότε δεν υπήρχε γυμναστήριο στο γήπεδο. Έπρεπε να βρούμε το καλύτερο και να μας εξυπηρετεί το ωράριο. Είχαμε γίνει οι καλύτεροι φίλοι της κυρίας που καθάριζε, μας πετούσε τα κλειδιά και ανοίγαμε”.

Την ίδια μέρα είχε πάρει τον υπό δοκιμή παίκτη, από το σπίτι του, τον πήγε στο γήπεδο και πριν το φιλικό έβαλε tape σε όλους. “Στον αγώνα ήμουν ο μόνος προπονητής στο γήπεδο. Μετά το τέλος, τους μίλησα για όσα είχαν γίνει, όπως τους έβαζα πάγο. Μετά πήγα και τον παίκτη πίσω στο σπίτι”. Δηλαδή, ήταν οδηγός, κόουτς, φροντιστής, φυσικοθεραπευτής, όλα σε ένα, νοικοκυρεμένα. “Και έμαθα κάτι από όλα. Κυρίως, να βρίσκω λύσεις για όλα”.

Ο σουρεάλ διάλογος με τον Τόμιτς και η πρόταση του Ολυμπιακού

Το καλοκαίρι του 2004 παρουσιάστηκε στον ελληνικό στρατό. “Την πρώτη εβδομάδα και ενώ σφουγγάριζα στο ΚΨΜ, χτύπησε το κινητό που με είχε αναγκάσει να πάρω ο Γιαννάκης. Ο αριθμός ήταν άγνωστος”.

Άκουσα τον Μίλαν Τόμιτς να μου λέει πως με θέλει στον Ολυμπιακό. Του απάντησα ‘πολύ ευχαρίστως, αλλά αυτήν τη στιγμή σφουγγαρίζω ένα ΚΨΜ’. Με ρωτάει ‘τι είναι ΚΨΜ;’ Η κουβέντα ήταν αυτή

“Από την προφορά κατάλαβα ότι ήταν ο Μίλαν και πως δεν μου έκαναν πλάκα”. Του εξήγησε τι είναι ΚΨΜ και ο Τόμιτς τον ενημέρωσε ότι θα έβρισκε λύση με τη θητεία, αρκεί το ραντεβού να γινόταν εκείνη την ημέρα. Ο Χρήστος πήγε στο λοχαγό και είπε την πάσα αλήθεια. “Με βοήθησε ότι ήταν οπαδός του μπάσκετ και τον ευχαριστώ”.

Τότε στον Ολυμπιακό υπήρχαν ο Τόμιτς, ο Χρήστος Σταυρόπουλος, ο Σταύρος Ελληνιάδης που πρότεινε τον Μαρμαρινό ( “ήμασταν μαζί στον Πανιώνιο”), ο Μίλαν Μίνιτς, ο Δημήτρης Πασχόπουλος, ο Αντώνης Νταής, η Κανέλλα Χρυσονίδου και ο Χρήστος Μπαφές.

“Δεν υπήρχε πρόεδρος ή παίκτες. Είχαμε 5 όλους κι όλους. Τους Καλαμπόκη, Πρίντεζη -τον βάζαμε στο ‘3’ γιατί δεν βγαίναμε-, Κατράνα, Αγαδάκο και Καφετζή”.

Κάναμε τρέξιμο στο Ρέντη και πίναμε νερό από τις βρύσες, στις οποίες έπλεναν τα παπούτσια τους οι ποδοσφαιριστές. Μας είδε ο Μπάγεβιτς και εισηγήθηκε ώστε να ‘χουμε ό,τι χρειάζεται

Σιγά σιγά, με τα μέσα που διέθεταν έφτιαξαν την ομάδα. Μετά εμφανίστηκαν οι αδελφοί Αγγελόπουλοι και όλα άλλαξαν. Άρδην. Στον Ολυμπιακό άλλαξε οκτώ προπονητές (Τόμιτς, Μίνιτς, Καζλάουσκας, Γκέρσον, Γιαννάκης, Ίβκοβιτς, Μπαρτζώκας -ξανά ο Τόμιτς, ως υπηρεσιακός- και Σφαιρόπουλος).

Ξέρει τι ακούστηκε για εκείνον, αλλά δεν έχει χρόνο να σπαταλήσει σε όσους δεν έχουν τι άλλο να κάνουν στη ζωή τους, από το να ασχολούνται με άλλους. Αν μη τι άλλο έχει ενδιαφέροντα. Πολλά.

“Από όλες αυτές τις συνεργασίες έμαθα να βλέπω τι θέλει ο καθένας. Με το scouting report ασχολήθηκα από την πρώτη μέρα, με τον Μίλαν να είναι πάνω από το κεφάλι μου. Αλλάξαμε σε DVD επί Καζλάουσκας (2005-06) και η δουλειά έγινε πιο εύκολη”. Μια διευκρίνηση: πέραν του επόμενου αντιπάλου, ‘σκάναρε’ παίκτες σε όλη την Ευρώπη, στα κολέγια και το ΝΒΑ. Και μετά υπάρχει το recruiting. Η διαδικασία του να προσεγγίσεις τον παίκτη.

Τώρα είναι πανεύκολο να βρεις και να προσεγγίσεις παίκτη. Τότε αν αυτός που θέλαμε έπαιζε στο κολέγιο, παίρναμε στο πανεπιστήμιο του, βρίσκαμε το γραφείο Τύπου που μας έδινε το τηλέφωνο του σπιτιού. Παίρναμε τους γονείς του, αν είχε ατζέντη να τον βρούμε, να μάθουμε αν είχε συνεργάτη στην Ελλάδα κλπ.

Εννοείται από ένα σημείο κι έπειτα οι ατζέντηδες έβρισκαν τον Ολυμπιακό. Λογικό.

Η σχέση του με τους Σαν Αντόνιο Σπερς

Είχαμε συναντηθεί στο Λας Βέγκας, σε Summer League, στο οποίο ο Χρήστος είχε εμφανιστεί με τους Σαν Αντόνιο Σπερς. “Η σχέση αυτή άρχισε στο ταξίδι που είχαμε κάνει με τον Ολυμπιακό, για το ΝΒΑ Europe Live Tour”, το 2009. “Τότε ο κόουτς Πόποβιτς είχε καλέσει σε δείπνο το προπονητικό τιμ. Είχε φροντίσει, ώστε να υπάρχει Έλληνας μάγειρας, μας έφερε ελληνικά κρασιά, από την προσωπική του συλλογή”.

Ο ‘Ποπ’ είχε φροντίσει να καθίσουμε κατά τρόπο που να υπάρχει διάδραση. Σε ροτόντα, καθόμασταν ένα μέλος του δικού μας επιτελείου, ένα των Σπερς και ούτω καθ’ εξής. Βάσει της χωροθέτησης, είχα στα αριστερά μου τον Πόποβιτς και στα δεξιά μου τον Μπαντενχόλτζερ, τον νυν κόουτς των Μπακς

Έκτοτε είναι σε τακτική επικοινωνία με το stuff των Σπερς. “Στα χρόνια μου στον Ολυμπιακό, ανταλλάσσαμε απόψεις, κυρίως για παίκτες που είτε εμείς θέλαμε να έλθουν, είτε εκείνοι ήθελαν να πάρουν. Με αυτήν την αφορμή, μιλούσαμε και για τις τεχνολογικές εξελίξεις. Για την ακρίβεια, εκείνοι μου έλεγαν τι νέο υπάρχει -εγώ δεν είχα κάτι να πω, για νεοτερισμούς”.

Το 2008 πρότεινε στον Γιαννάκη το Synergy που θα το περιέγραφε ως “οποιοδήποτε παιχνίδι που γίνεται στον κόσμο είναι καταγεγραμμένο, κομμένο φάση-φάση και ταξινομημένο σε πάρα πολλές διαφορετικές κατηγορίες -ποσοτικές, δηλαδή δίποντα/τρίποντα κλπ και ποιοτικές, αν έγινε η φάση με πικ εντ ρολ ή από το λόου ποστ”.

Ό,τι αναπαράγαμε χειροκίνητα, έως τότε σε ώρες ολόκληρες, εμφανιζόταν μπροστά μας σε κλάσματα δευτερολέπτου. Σκέψου πως τότε για να δούμε έναν παίκτη, μπορεί να χρειαζόταν και εβδομάδα ολόκληρη, διασυνδέσεις σε όλον τον κόσμο και άνθρωποι που θα έστελναν κασέτες και στοιχεία

“Η εταιρεία αυτή ήθελε να κάνει ‘άνοιγμα’ στην Ευρώπη, μου το είπαν από την Αμερική και κλείσαμε ραντεβού. Με τα όσα είδα στην παρουσίαση που μας έγινε, από τον ενθουσιασμό μου δεν μπορούσα να περιγράψω στον κόουτς τι ακριβώς είναι! Προς τιμήν του, με ρώτησε ‘σου κάνει;’ του είπα ‘ναι’ και αυτό ήταν”. Μετά έγινε παρουσίαση στον Παναθηναϊκό και ο Δημήτρης Ιτούδης επίσης, είχε μείνει άναυδος. Ένα χρόνο αργότερα, το πήρε και ο Ηλίας Ζούρος στον Πανελλήνιο.

Το πώς από εκεί φτάσαμε σε μια εποχή που όλα πια μετρώνται είναι κάτι με το οποίο έχει ασχοληθεί εκτενώς το Contra.gr. Ο Χρήστος εξηγεί κατ’ αρχάς πως “ούτε το Synergy περίμενε την ανάπτυξη που είχε. Ήταν τέτοια που μετακόμισε με νταλίκες τους σέρβερ από το Λουξεμβούργο στη Βουλγαρία σε δική της… κοινότητα. Ήταν πραγματικά επανάσταση”, που είναι ακόμα σε εξέλιξη.

Ο Ολυμπιακός έχει πάρει Ευρωλίγκα ‘πατώντας’ σε στατιστική έρευνα

Το καλοκαίρι του 2011 οι ‘ερυθρόλευκοι’ επηρεάστηκαν κατά πολύ, στην επιλογή παικτών από μια εργασία του Χρήστου, για το Πανεπιστήμιο -και ένα ακόμα μεταπτυχιακό.

“Ερευνήσαμε όλα τα στατιστικά στοιχεία των ομάδων που κατακτούσαν την Ευρωλίγκα τα περασμένα χρόνια, για να διαπιστώσουμε τι τις διαχώριζε από τις ομάδες που δεν είχαν διάκριση. Βρήκαμε ένα cluster με στοιχεία (ένα γκρουπ στατιστικών) που είχαν μεγάλη σημασία. Και αυτό ήταν αποδεδειγμένο μαθηματικά πως λειτουργεί. Γιατί λοιπόν, να μη βασίζαμε την επιλογή σε αυτό το κομμάτι;”.

Μεταξύ των παικτών που έγιναν ανάγκη ήταν αυτοί με έφεση στην τάπα, στοιχείο που έως τότε ήταν έως και αδιάφορο για τους κόουτς. “Πήραμε όσους ήταν πιο κοντά σε αυτό που έλεγε η έρευνα. Δηλαδή, παίκτη με μπλοκ, spot up τρίποντο -τρίποντο από πάσα-, υψηλό ποσοστό ασίστ -να ‘χει δημιουργία η ομάδα- ελαχιστοποίηση του σουτ μέσης απόστασης. Χτίσαμε τον τρόπο παιχνιδιού πάνω σε αυτό και ήταν προς τιμήν των προπονητών και των διοικούντων που δέχθηκαν την πρόταση”. Eκ του αποτελέσματος, δικαιώθηκαν.

Μεταξύ αυτών που πήραν ήταν και ο undersized center, Κάιλ Χάινς -ο οποίος είχε προτιμηθεί ενός κλασικού, παραδοσιακού, πενταριού της εποχής.

Ο Χρήστος, που πλέον εργάζεται μεταξύ άλλων και ως τεχνικός αναλυτής στην Cosmote TV, ήταν στον Ολυμπιακό από το 2004 έως το 2018. Ο κύκλος δεν έκλεισε απλά. Κλειδαμπαρώθηκε. “Όσα χρόνια ήμουν στον Ολυμπιακό, το καλοκαίρι δεν δούλευα με τους παίκτες, για να μην ακούν για άλλη μια περίοδο την ίδια φωνή. Στα κολέγια που υπάρχουν προπονητές που κάθονται 30 χρόνια στον ίδιο πάγκο, οι παίκτες αλλάζουν συνέχεια. Εσύ λες τα ίδια πράγματα, αλλά όχι στους ίδιους”. Για τη συνέχεια θέλει να γίνει μέλος ομάδας που θα δημιουργήσει κάτι.

Λέει πως οι ‘ερυθρόλευκοι’ ανέκαθεν είχαν συγκεκριμένο πρόγραμμα. “Πάντα ήταν πρόγραμμα επιλογής του υψηλότερου ποσοστού, σε όλες τις συνθήκες. Η λογική ήταν η εξής: αν πρέπει να διαλέξω μεταξύ του καζίνο και του παίκτη, θα ήθελα να φέρω την ομάδα στη θέση του καζίνο. Δεν θέλω να κερδίσω το ΛΟΤΤΟ. Θέλω να έχω το ΛΟΤΤΟ”.

Υπάρχει μυαλό στο γρήγορο μπάσκετ που αυξάνει διαρκώς ταχύτητα; “Εννοείται. Κατ’ αρχάς, το θέμα στο γρήγορο μπάσκετ είναι οι παίκτες. Αν δεις τους προ 20ετιας παίκτες και τους τωρινούς, θα διαπιστώσεις πόσο πολύ έχει αλλάξει ο σωματότυπος. Δεν έχουν αλλάξει πολύ τα ύψη, αλλά έχει περιοριστεί πολύ το ποσοστό του λίπους, έχει αυξηθεί η ταχύτητα τους και όλα αυτά φαίνονται σε μια απλή φωτογραφία. Από τη στιγμή που οι παίκτες είναι πιο γρήγοροι, πιο ταχυδυναμικοί, κάνουν καλύτερη προπόνηση, γιατί να μην αυξηθεί ο ρυθμός;”

Παλαιότερα κυνηγούσαμε τους παίκτες να μπουν στο γυμναστήριο. Τώρα υπάρχουν πάρα πολλοί, που τους κυνηγάμε να βγουν από εκεί. Αν έβλεπαν οι δικοί μας δάσκαλοι τα βάρη που έκανε ο Όλντριτζ, 40 λεπτά πριν το παιχνίδι πέρυσι στα πλέι οφ, θα πάθαιναν συγκοπή

“Όταν ξεκινούσα, μας έλεγαν πως απαγορεύονται τα βάρη δυο μέρες πριν το παιχνίδι. Και βλέπεις τώρα τον Όλντριτζ να κάνει πιέσεις ώμων με 30 κιλά, μισή ώρα πριν το τζάμπολ, να μπαίνει στο γήπεδο και να βάζει 40 πόντους”.

Συμφωνεί πως το σουτ μέσης απόστασης είναι ένα άχρηστο σουτ, όπως λένε στο US of A; “Το μπάσκετ είναι ένα άθλημα που δεν έχει ισοπαλία και για αυτό όλα ξεκινούν και τελειώνουν στη διαφορά της επίθεσης, από την άμυνα. Θέλεις να μεγιστοποιήσεις την επιθετική αποτελεσματικότητα (offensive rating) και να ελαχιστοποιήσεις το αντίστοιχο του αντιπάλου. Για να γίνει αυτό, το Χιούστον διάλεξε το τρίποντο -που είναι ενάμιση δίποντο”.

Στο δίποντο, ένας πολύ καλός παίκτης από μέση απόσταση έχει 30%. Στο λέι απ ένας μέτριος παίκτης μπορεί να ‘χει 60%. Φυσικά, όλα τα βλέπεις κατά περίπτωση. Το βέβαιο είναι πως δεν είναι όλοι για όλα

“Οι Σπερς που μισούν την ασυδοσία στο τρίποντο αποφάσισαν να αυξήσουν την παραγωγή, με τα φάουλ, τις επαφές και τα λέι απ. Το Χιούστον το κάνει με το τρίποντο. Και τα δύο είναι ενισχυτές απόδοσης (efficiency boosters), όπως λέγονται”.

Η σταθερά του Ολυμπιακού ήταν και παραμένει το pick and roll. Γιατί έγινε trend το pick and roll;

“Όταν έχεις ψηλό με την ικανότητα του Ντίβατς στο λόου ποστ ή του Σαμπόνις του δίνεις την μπάλα και τελείωσε. Αυτοί οι παίκτες έγιναν πολύ ακριβοί και δυσεύρετοι. Μετά τον Σακίλ, εξαφανίστηκαν. Οι προπονητές πέρασαν στο εναλλακτικό πλάνο: να βρουν τον τρόπο να φτάνουν οι ψηλοί εύκολα στο λέι απ. Πήγαν στο τέλος, στο υψηλό ποσοστό και προσπάθησαν να βρουν την αρχή. Ήταν το pick and roll”.

Το step-back είναι αντιγραφή από την πυγμαχία

“Όλα είναι απόσταση. Το step-back δημιουργεί απόσταση επαρκή από την άμυνα, για την εκτέλεση. Το έκανε ο Μοχάμεντ Άλι τη δεκαετία του ’70. Αν έχεις μόνο το step-back γίνεσαι προβλέψιμος. Με μια ωραία προσποίηση, μπορείς να δεις την πάσα, να ντριμπλάρεις ή να σουτάρεις”.

Η λεγόμενη ‘τριπλή απειλή’ είναι κάτι που διαθέτει ο Ντόντσιτς. Πόσοι άλλοι την ‘έχουν’;

“Είναι κάτι που διδάσκονται όλα τα παιδιά που ασχολούνται με το μπάσκετ στα 6-7. Για τα επόμενα χρόνια, στο εφηβικό ας πούμε δεν το κάνει κανείς -μάλλον σκέφτονται πως είναι πολύ απλό. Τελικά, αναγκάζονται να ξανασχοληθούν στα 20, όταν πηγαίνουν σε ομάδες και δεν θυμούνται τίποτα. Άρα ξεκινάμε από το μηδέν”. Και γυρίζουμε πάλι στις ακαδημίες και το ‘γιατί’ δεν ‘βγάζουμε’ παίκτες.

Ποιοι παίκτες ξεχωρίζουν φέτος; “Ο Νίκολα (Μιλουτίνοφ). Έχει φανατικούς φίλους και φανατικούς εχθρούς στο Σαν Αντόνιο”. Οι εχθροί του προσάπτουν πως δεν είναι αρκετά αθλητικός, “κάτι που φτιάχνεται. Έχουν θέμα με το πόσο διεκδικητικός είναι. Φέτος εμφανίζεται καλύτερος. Είναι ένα παιδί που θέλει το χρόνο του”.

Ο Βέσελι είναι άλλη μια περίπτωση παίκτη που ξεχωρίζει. “Δεν έφτιαξε κάτι και έγινε αυτός που είναι. Περιορίστηκε στο να κάνει ένα πράγμα: να είναι σπεσιαλίστας. Έχει εξειδικεύσει τη σχέση του με τον Σλούκα. Είναι πολύ σημαντικό να βρίσκεις το πλεονέκτημα σου και να παίζεις με αυτό”. Ναι, αλλά με ένα στοιχείο γίνεσαι προβλέψιμος. “Εκτός αν είσαι πιο ψηλός και πιο γρήγορος από τους άλλους. Δεν κάνει σουτάκια ή μπασίματα. Δεν χαραμίζει άσκοπα τις κατοχές του”. Το αυτό κάνει και ο Αγιόν, ένας ακόμα σπεσιαλίστας, ενώ εξαιρετικός είναι και ο Καμπάτσο.

Οι πασέρ πληρώνονται πιο ακριβά από τους σκόρερ, στην Ευρωλίγκα

Λέει πως η ιστορία του Καμπάτσο, της Ρεάλ είναι μια πολύ ωραία περίπτωση παίκτη που έκανε καριέρα χάρη στην επιμονή που είχε. “Προσφέρει πάσα που είναι το πιο ακριβό πράγμα στο μπάσκετ. Οι πασέρ πληρώνονται πιο ακριβά από τους σκόρερ, στην Ευρωλίγκα. Ο Διαμαντίδης, ο Σπανούλης για την πάσα πληρώθηκαν”. Εξαιρετική περίπτωση πασέρ είναι και ο Τεόντοσιτς, ο οποίος αν δούλευε το ταλέντο του “θα ήταν βασικός σε ομάδα ΝΒΑ και κατά πάσα πιθανότητα θα γινόταν θρύλος”.

Δεν υπάρχει τεχνικό στοιχείο που δεν μπορεί να φτιαχτεί πια. Δύσκολα φτιάχνεται η ταχύτητα, αλλά γίνεται. Ένα είναι που φτιάχνει πολύ δύσκολα -αν όχι ποτέ: το μυαλό.

Δεν γινόταν να τον αφήσουμε να φύγει, χωρίς να εξηγήσει, σε απλά ελληνικά πράγματα που πια βλέπουμε παντού και να διευκρινίσει -ως γνώστης- το πού αρχίζει και πού τελειώνει η πληροφορία των advanced statistics.

Τα advanced statistics σε βοηθούν να καταλάβεις καλύτερα το παιχνίδι. Το πιο απλό πράγμα που μπορείς να δεις είναι πόσες κατοχές έχει ένα παιχνίδι

Από τις κατοχές ξεκινούν όλα, στα advanced statistics. “Οτιδήποτε είναι συγκρίσιμο, σε βοηθά”. Αλλά για παν ενδεχόμενο ας πούμε τι είναι κατοχή, γιατί υπάρχει μια σύγχυση. “Έχω την μπάλα και μέχρι να τη χάσω έχω την κατοχή. Την ίδια. Δηλαδή, μπορεί να ‘χω πάρει 3 επιθετικά ριμπάουντ. Είναι η ίδια κατοχή. Τα plays, οι φάσεις, αυξάνονται”.

Ένα άλλο ζήτημα -που παλαιότερα κυριαρχούσε, αλλά πλέον δεν το βλέπουμε συχνά είναι το assist to turnover ratio.

“Ο Ίβκοβιτς είχε μεγάλο πάθος με αυτό. Χοντρικά, είναι τι αποτέλεσμα έχει η κυκλοφορία σου, σε σχέση με τις απώλειες. Και σου λέω χοντρικά, γιατί έχουν αλλάξει πολύ τα πράγματα. Μπορείς πια, να ποιοτικοποιείς τα λάθη -δεν είναι όλα από την κυκλοφορία της μπάλας. Μπορεί να είναι λάθος στην ντρίμπλα ή 3”. Ουσιαστικά είναι το πόσο εύκολα έχεις πρόσβαση στο καλάθι και πόσο σου κοστίζει αυτό σε κατοχές.

Παράδειγμα: μια ομάδα έχει 20 ασίστ και 15 λάθη. “Πρέπει να δω και το ρυθμό για να σου πω. Χωρίς να τον δω, θα σου πω ότι η ομάδα ναι μεν δημιουργεί, αλλά για να το κάνει της κοστίζει αρκετά. Είναι επιρρεπής”.

Τα χαρτιά της δεκαετίας του ’80 έλεγαν πως πρέπει να ‘χεις τουλάχιστον 2 ασίστ για ένα λάθος. Ο ‘Ντούντα’ το τελευταίο που ήθελε ήταν να είναι +1 ασίστ. Αν πάμε ένα βήμα παρακάτω, οφείλουμε να δούμε ποιο ποσοστό των επιθέσεων είναι ασίστ και ποιο είναι λάθη. Αν έχουμε τις κατοχές, μπορούμε να το δούμε και να καταλάβουμε περισσότερα και πιο έγκυρα

“Αν μια ομάδα έχει 15 λάθη και άλλη 17, θα πεις πως η δεύτερη είναι χειρότερη. Αν ωστόσο, δεις το ρυθμό και το ποσοστό λάθους, όλα είναι πιο εύκολα. Αν πεις δηλαδή, πως μια ομάδα έχει 12% ποσοστό λάθους και άλλη 15% είσαι σίγουρος για το τι ισχύει”.

Το Usage% είναι κάτι που επίσης, εμφανίζει μεγάλο ενδιαφέρον, στη γενικότερη κατανόηση.

“Είναι το ποσοστό των plays μιας ομάδας που τελειώνουν από τα χέρια συγκεκριμένου -του όποιου- παίκτη κάθε ομάδας, είτε είναι ο δημιουργός, είτε είναι ο εκτελεστής. Σίγουρα είναι κάποιος που ελέγχει την μπάλα, το ‘κλειδί’, αυτός που κάνει πράγματα σε μια ομάδα. Και πάλι θες πιο ευρύ πλαίσιο για να έχεις ξεκάθαρη εικόνα. Ας πούμε το ποσοστό των ριμπάουντ είναι πια, πολύ σημαντικό.

Πλέον είναι απαραίτητο να τα βλέπουμε όλα σε ποσοστά. Δεν λέει κάτι αν παίκτης έχει πάρει 14 ριμπάουντ, χωρίς να ξέρεις πόσα ήταν αυτά που ήταν προς διεκδίκηση. Υπάρχουν ομάδες στην Ευρωλίγκα που μπορεί να φτάσουν έως το 40%”.

Αυτά τα Four Factors ποια είναι και τι θέλουν από το παιχνίδι μας;

“Είναι δείκτης που έβγαλε ένας από τους πρωτοπόρους της στατιστικής ανάλυσης. Κρίνει τις κατοχές. Μιλούν για το πόσο εύκολα βάζεις καλάθι, πόσο εύκολα πας στις βολές, πόσο εύκολα χάνεις την μπάλα και πόσο εύκολα την κερδίζεις ξανά, με το ριμπάουντ. Κρίνεται το σκοράρισμα και η ανάκτηση με την απώλεια της κατοχής και το πόσο καλός είσαι σε αυτά. Αν βάλεις το αποτέλεσμα αυτών και το συγκρίνεις με τα αποτελέσματα αγώνων, θα δεις πως υπάρχει μια πολύ μεγάλη συσχέτιση. Είναι οι παράγοντες που κρίνουν τις κατοχές, σε σχέση με το αποτέλεσμα”.

Για παράδειγμα, η Ζάλγκιρις έχει ένα πολύ μεγάλο ρυθμό με τον οποίον πάει στις βολές. Είναι μέρος του παιχνιδιού της, παίζει δυνατά, παίζει με επαφές. Μετά βλέπεις για ποιο λόγο γίνεται αυτό. Είναι το δεύτερο μέρος της ανάλυσης

“Η Ζάλγκιρις είναι η Νο1 ομάδα στις λόου ποστ επιθέσεις, με τους ψηλούς που ‘χει, ενώ φάουλ κερδίζουν και οι χειριστές που είναι πολύ δυνατά παιδιά. Αυτή είναι η εξήγηση. Στη στατιστικά, όταν λέμε πως η συσχέτιση δεν αποτελεί αιτιολόγηση. Το ότι υπάρχει μια συσχέτιση μεταξύ δυο αριθμών, δεν σημαίνει πως υπάρχει μια αιτία. Πρέπει να αναζητήσεις με ποιο ποιοτικά μέσα να δεις αν υπάρχει. Όταν βλέπεις έναν αριθμό, πρέπει να ξέρεις γιατί γίνεται αυτό.

Οφείλεις να κάνεις ποιοτική ανάλυση και άρα να πας στο βίντεο. Αυτό είναι κάτι που πρέπει να κάνεις πάντα. Εκεί επιβεβαιώνεις ή απορρίπτεις την υπόθεση που σου βάζουν οι αριθμοί”.

Τα advanced statistics μπορούν να γίνουν και ένας εύκολος τρόπος για να κοροϊδέψεις, για να δημιουργήσεις μια εντύπωση.

“Από την άλλη, είναι εξαιρετικό εργαλείο που πρέπει να λειτουργεί συμπληρωματικά. Πάντα στο παιχνίδι κοιτάμε τα βασικά του σπορ. Εκεί επιστρέφουμε πάντα οι προπονητές, αυτά διδάσκουμε, βάσει αυτών κρίνουμε.

Είναι σαν να κάνεις έρευνα. Όλα αυτά έχουν αρχίσει από μαθηματικούς, οικονομέτρες και γεωγράφους. Πώς κοιτάς στη μετοχή τα θεμελιώδη μεγέθη της; Αυτό ισχύει και με τους παίκτες που θέλουμε. Υπάρχουν προοπτικές ανάπτυξης; Παραγωγής; Βλέπουμε τους αριθμούς, φτιάχνουμε μια υπόθεση και πάμε στα βασικά να επιβεβαιώσουμε ή να απορρίψουμε”.

Βλέπει κάπου εδώ κοντά να κάθεται σε πάγκο μηχανή στη θέση του προπονητή;

“Μα ήδη μπορεί να συμβαίνει αυτό! Το γεγονός ότι οι στοιχηματικές εταιρείες βγάζουν ‘live’ αποδόσεις, δείχνει πως αυτό γίνεται. Οτιδήποτε μπορεί να μπει σε μια γραφική παράσταση, μπορεί να προβλεφτεί. Βλέπουμε καταστάσεις που υπάρχει 60-40 και κερδίζει το 40.

Υπάρχει 99-1 και κερδίζει το 1. Από τη στιγμή που υπάρχει 1% πιθανότητα, μπορεί να γίνει. Στα σπορ αυτή είναι η ομορφιά

Τι μπορεί να κάνει ο κάθε προπονητής; “Να διαβάζουμε ποια κατάσταση έχει το 50+1 ως πιθανότητες και ποια το 50-1. Μετά πρέπει να φτιάξουμε την ομάδα μας κατά τρόπο που να πάρουμε το κομμάτι με το υψηλότερο ποσοστό. Αν δω πως μια κατοχή κρίνεται κατά 80% με τον ένα τρόπο και 20% με τον άλλον, θα πάρω το 80%. Η ομορφιά του παιχνιδιού είναι αυτή που μπορεί να έλθει το 20%. Ωστόσο, σε μια χρονιά, αν παίρνεις συνέχεια το 80% στο τέλος θα νικήσεις. Είναι η μαθηματική αλληλουχία.

Ξεκάθαρα συνεχίζει να μελετά, να ενημερώνεται, γιατί όπως λέει “και το μοντέλο να ‘χεις, κάποια στιγμή θα χρειαστεί βελτίωση”. Η ανάγκη να αποκτήσει εργαλεία που χρειάστηκε και δεν υπήρχαν, συνδυάστηκε με την ανάγκη του Λάζαρου Παπαδόπουλου να δημιουργεί υπηρεσίες που βοηθούν τους παίκτες και το σπορ και έτσι προέκυψε το NewStat.

“Υπήρχαν πράγματα που ήθελα και μου χρειάζονταν και αποφάσισα να τα φτιάξω. Βρεθήκαμε με τον Λάζαρο, μετά βρήκαμε και 5-6 άλλους (προγραμματιστές) με τους οποίους μοιραζόμασταν την ίδια τρέλα και πιάσαμε δουλειά. Ακόμα είμαστε στο 30% της ανάπτυξης που θέλουμε να έχουμε, ως τελικό προϊόν. Θα απευθυνθεί σε όλους. Σε προπονητές, αλλά και σε ανθρώπους που θέλουν να ξέρουν, που τους αρέσει το μπάσκετ, που θέλουν να συγκρίνουν δυο ομάδες ή δυο παίκτες”.

Θα δοθεί εργαλείο στην καφενειακή κουβέντα, αλλά και στην προπονητική. Στην πρώτη θα υπάρξει ειδική στήλη με παίκτες που ταιριάζουν σε χαρακτηριστικά με κάποιους εκ των κορυφαίων και είναι πιο φθηνοί. Αυτό που στο καφενείο λέμε ως “ο Χάρντεν των φτωχών”, επί παραδείγματι.

“Δεν κάνουμε κάτι άλλο από το να εφαρμόζουμε άλλες επιστήμες στο μπάσκετ. Η λύση για το footwork έχει δοθεί από άλλα αθλήματα -την πυγμαχία. Το μπάσκετ το αντέγραψε και προχώρησε στην προσαρμογή. Αντιγράψαμε τα στατιστικά από το baseball, τα προσαρμόσαμε και τα εφαρμόσαμε στο μπάσκετ. Αντιγράψαμε την πρόβλεψη από την μετεωρολογία και τα προσαρμόσαμε στο μπάσκετ.

Το ‘ο Χάρντεν των φτωχών’ είναι κάτι που υπάρχει εκεί έξω και λέγεται clustering. Ομαδοποιείς τους παίκτες, βάσει κοινών στοιχείων. Βλέπεις πού ταιριάζει ποιος και μετά ποιος ταιριάζει περισσότερο στον Χάρντεν. Μπορεί να είναι ένας που παίζει στην Εσθονία”.

Αυτό που προσπαθούν να κάνουν όσοι ανήκουν στην κοινότητα των advanced statistics είναι “να ποσοστικοποιήσουμε πράγματα που δεν μπορούν να γίνουν ποοστά, όπως η ανθρώπινη γνώση, η εμπειρία, το ένστικτο. Η κουβέντα “αυτός είναι 2μιση ή 3μιση” έχει γίνει από άπειρους ανθρώπους. Ο παίκτης που δεν έχει θέση, είναι επίσης ένα από τα θέματα με τα οποία θα καταπιαστεί το NewStat.

Πολλοί έχουν χάσει τις καριέρες τους, επειδή δεν άνηκαν κάπου. Πλέον, δεν χρειάζεται να ‘χεις μια ξεκάθαρη θέση. Οι προπονητές έχουν ανοίξει τα μάτια τους και έχουν σταματήσει να σκέφτονται με βάση τα στεγανά”.

Η επιστήμη δουλεύει με την αμφισβήτηση

“Αν δεν αμφισβητήσεις μια αξία, δεν γίνεται δουλειά. Τα στατιστικά δουλεύουν αν τα αμφισβητήσεις. Ομοίως και η τεχνική. Το χτίσιμο της ομάδας θα δουλέψει, αν δημιουργήσεις αρκετά αντίθετα σενάρια, ώστε να δεις τι ισχύει”.

Έχει δοκιμάσει πολλά όλα αυτά τα χρόνια. Και διαφορετικά. Έχει καταλήξει κάπου; “Στο ότι μετρούν πολύ οι σχέσεις πομπού και δέκτη, ώστε να περάσεις πολύ απλές πληροφορίες. Πάντα η προσέγγιση πρέπει να είναι ατομική. Αυτό είναι το τελευταίο μάθημα που πήρα από τους Σπερς. Δεν υπάρχουν δυο παίκτες που να κάνουν το ίδιο πρόγραμμα. Κάνουν όλοι το βασικό βίντεο που διαρκεί 2 λεπτά, όλη η παρουσίαση διαρκεί 5 λεπτά και μετά ο καθένας κάνει ό,τι έχει ανάγκη ατομικά. Επίσης, ο κόουτς λειτουργεί μέσα σε αυτό το πλαίσιο”.

Το scouting report που δίνουν στον Πόποβιτς είναι το 1/3 από εκείνο που δίναμε εμείς, για τα παιχνίδια του Ολυμπιακού με τη Λάρισα

“Παίρνει λίγες πληροφορίες, αλλά θα είναι αυτές που θα παίξουν. Και σου λέω για ματς που θα έκρινε την πρόκριση ή όχι στα playoffs, γιατί κινδύνευαν να μείνουν εκτός για πρώτη φορά έπειτα από 21 χρόνια. Η πίεση ήταν τεράστια, ωστόσο η πληροφορία που έφτασε ήταν αυτή που έπρεπε και αυτή που έγινε πραγματικότητα”. Στο τέλος της ημέρας, είναι όλα μαθηματικά που σε βάθος χρόνου, σε επιβεβαιώνουν.

Photos: Φραντζέσκα Γιαϊτζόγλου-Watkinson (24Μedia)/Εurokinissi/Αssociated Press