Η Καστοριά κινείται με ρούβλια και ο Σπύρος Χρυσικόπουλος σαν χέλι

Όταν φθάνεις στην Καστοριά κι αντικρίζεις το πρώτο καθρέπτισμα στα νερά της Ορεστιάδας λίμνης, ο χρόνος αλλάζει. Κυλά αργόσυρτα. Οι κραδασμοί της μεγαλούπολης απορροφούνται, παράλληλα με τον θαυμασμό για το γαλήνιο περιβάλλον της. Όμως, το μυαλό σου γεννά αιφνίδια και δεύτερες σκέψεις. Οι πρώτες επιγραφές που συναντάς δεν είναι στα ελληνικά, ούτε και οι επόμενες. Ακόμη κι αν πέρασες τα σύνορα, είναι βέβαιο ότι δεν βρίσκεσαι στη Ρωσία. "Меховой салон". "Έκθεση Γούνας", το λένε στο χωριό μου. Οι δεύτερες σκέψεις συνεχίζονται, καθώς αντικρίζεις πια κι αγγλικές πινακίδες ("Fur" κ.ά.), αλλά μένουν ανολοκλήρωτες, λόγω αμφιβολιών. Τα περισσότερα καταστήματα είναι άδεια, ακόμη κι αυτά τα μικρά που έχουν γούνινες παντόφλες, τσάντες και ετόλ στη βιτρίνα τους.

Σας απαλλάσσω από τις τροπές που έπαιρνε η σκέψη μου. "Τις τιμές στο ρούβλι παρακολουθούμε εδώ και ξέρουμε πώς θα κινηθεί η αγορά μας. Την Καστοριά δεν την άγγιξε η κρίση, αλλά η οικολογική γούνα", μου είπε ένας Αθηναίος, ο οποίος ζει μόνιμα εκεί. Οι 'λιμνάνθρωποι' εξακολουθούν να ζουν από τη γουνοποιία κι ας είναι 'passé'. Συντηρούνται σε μεγάλο βαθμό από τους Ρώσους, στους οποίους εξάγουν τα προϊόντα τους. Οι μεγάλοι οίκοι μόδας ναι μεν συμμετέχουν στην οικολογική εκστρατεία, κυρίως όμως για οικονομικούς λόγους και όχι συνειδησιακούς. Ούτε οι συνθετικές γούνες είναι οικολογία. Το κατανοούμε. Πολλώ δε μάλλον τώρα, που αρχίζουμε να αντιλαμβανόμαστε τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής στον πλανήτη.

Το ματωμένο success story και τα ανεπεξέργαστα διαμάντια

"Το 2000 το μέσο μεροκάματο ενός υπαλλήλου που ασχολείτο με τη γουνοποιία ήταν 100 με 120 ευρώ! Η πόλη ήταν πολύ πλούσια. Σήμερα, έχουν φύγει σχεδόν οι μισοί κάτοικοί της. Δεν έμαθαν να κάνουν κάτι άλλο. Αυτό είναι ίσως το μεγαλύτερο πρόβλημα της Καστοριάς. Δεν είχε εναλλακτικές και κανείς δεν είχε προβλέψει την κρίση στο εμπόριο της γούνας", πρόσθεσε ο 'μέτοικος' φίλος μας, όσο συζητούσαμε για το ματωμένο success story των παραγωγικών κέντρων γούνας ανά τον κόσμο. Βρισκόμασταν δίπλα από την αψίδα της εκκίνησης του τριάθλου 'ISOMAN' που διοργάνωσε η TRIMORE, παράλληλα με άλλους αγώνες, οι οποίοι ζωντάνεψαν την πόλη και την εθελοντική φλέβα της. Η Καστοριά, με τους πραγματικά φιλόξενους, ευγενικούς και εξυπηρετικούς κατοίκους της θα μπορούσε να γίνει κορυφαίος τουριστικός προορισμός στη χώρα, να μην εξαρτάται από τα σκαμπανεβάσματα στο ρούβλι και ν' αποφύγει τις κριτικές που δέχεται για την παραγωγή γούνας. Το διήμερο της διοργάνωσης διαπιστώσαμε τις 'πληγές' της -με μεγαλύτερη την ανεργία-, αλλά και τα πολλά ανεπεξέργαστα 'διαμάντια' της. Οι επισκέπτες της απορήσαμε γιατί δεν στράφηκε στον τουρισμό, μετά από την ύφεση στο εμπόριο της γούνας.

Πριν από 9 χρόνια, ακτιβιστές ή μέλη οργανώσεων που αυτοπροσδιορίζονται ως ακτιβιστές απελευθέρωσαν μινκ (βιζόν, όπως τα γνωρίζουν οι περισσότεροι) από τα κλουβιά των εκτροφείων τους, στην Καστοριά. Εκτιμάται ότι ελευθερώθηκαν περίπου 48.000 ζωάκια, εκ των οποίων τα 25.000 βρέθηκαν ζωντανά ή νεκρά (κάποια τα χτύπησαν αυτοκίνητα) και ακόμη 10.000 εντοπίστηκαν αργότερα. Η γούνα τους θα ζέσταινε κυρίες, ίσως και κυρίους, ενώ το κρέας τους συχνά προορίζεται για ζωοτροφή. Στη Λετονία και την Εσθονία επιτρέπεται να χρησιμοποιούν τη ζωοτροφή που προέρχεται από τα μινκ (όπως επίσης από τις αλεπούδες και τους νυκτερευτές) και για το τάισμα γουνοφόρων ζώων του ίδιου είδους, κατά παρέκκλιση του ευρωπαϊκού κανονισμού, με απόφαση που ελήφθη από την Επιτροπή το 2009. Η ίδια απόφαση ισχύει και για τη Φινλανδία, αλλά όχι για τα μινκ που κανιβαλίζουν σε συνθήκες εγκλεισμού και πριν υποστούν οδυνηρό θάνατο, κυρίως με τη χρήση αερίου. Πρόκειται για είδος υπό εξαφάνιση, καθώς κυνηγήθηκε για τη γούνα του. Γι' αυτό εκτρέφεται ειδικά για τον εν λόγω σκοπό.

Ο Σπύρος, το χέλι

Τα αμερικανικά μινκ που απελευθερώθηκαν, θεωρήθηκαν εισβολικά στο οικοσύστημα της Καστοριάς, ως ξενικό είδος. Πρόκειται για άγριο, σαρκοφάγο και υπερδραστήριο ζώο, γι' αυτό και σταδιακά απαγορεύεται η εκτροφή του ανά την Ευρώπη. Όσοι αγαπούν τα ζώα και αντιλαμβάνονται τη φύση των μινκ, κατανοούν ότι αυτή είναι η μοναδική λύση, ασχέτως των οικονομικών προβλημάτων που θα προκληθούν σε περιοχές όπως η Καστοριά, που πρέπει σταδιακά να στραφούν σε άλλες πηγές εσόδων.

Τα απελευθερωμένα μινκ εκτόπισαν τις υδρόβιες βίδρες από την Καστοριά και αναζητούσαν τα θηράματά τους παρυδάτια. Δυσκολεύτηκα να πιστέψω το μέγεθος της ζημιάς που μπορεί να προκαλέσει μια τέτοια ενέργεια στο οικοσύστημα, μέχρι που επισκέφθηκα το ενυδρείο της πόλης (το μεγαλύτερο γλυκού νερού των Βαλκανίων). Εκεί, ενημερώθηκα από την -πρόθυμη να λύσει όλες τις απορίες μου- ιχθυολόγο ξεναγό μου, για το εισβολικό ηλιόψαρο και τα είδη ψαριών που έχει εξαφανίσει, ενώ έμαθα ότι είναι επικίνδυνο να αφήσεις -για παράδειγμα- χελωνάκια ενυδρείου σε μια λίμνη, διότι δεν μπορείς να προβλέψεις πώς θα αντιδράσουν στο περιβάλλον.

Σ' ένα από τα ενυδρεία είδα τον Σπύρο Χρυσικόπουλο, λίγες ώρες μετά από τον αγώνα του στο ISOMAN ή έτσι νόμιζα, λόγω των αναπόφευκτων συνειρμών που σου προκαλούν τα χέλια και τα ατελείωτα χιλιόμετρα που καλύπτουν σε λίμνες, ποτάμια και θάλασσες προκειμένου να αναπαραχθούν στη Θάλασσα των Σαργασσών. Ο 27χρονος υπεραθλητής, που αισθάνεται πιο ασφαλής -όπως λέει- στο νερό παρά στη στεριά, είναι κι αυτός των γλυκών και των αλμυρών υδάτων.

'Μαιευτήριο' η Θάλασσα των Σαργασσών

Τα χέλια ξεκινούν το ταξίδι για τη διαιώνιση του είδους τους από όλα τα μέρη του πλανήτη και η 'ασάλευτη' Θάλασσα των Σαργασσών είναι το 'μαιευτήριό' τους. Αυτά της Καστοριάς αποδημούν ανά ζευγάρια (όπως όλα) από τη λίμνη και φθάνουν ως τον Αλιάκμονα. Από εκεί μεταναστεύουν αρχικά στο Γιβραλτάρ και έπειτα στον Ατλαντικό, όπου γεννούν τα αυγά τους. Στο αλμυρό νερό μεταμορφώνονται. Αλλάζει η υφή τους εξωτερικά και δυναμώνουν. Το ίδιο και οι κολυμβητές. Αλλιώς προστατεύουν το σώμα τους -από το αλάτι και το κρύο- όσοι πρόκειται ν' αγωνιστούν στη θάλασσα. Ο Χρυσικόπουλος χρησιμοποιεί λανολίνη και wetsuit.

Τα χέλια πεθαίνουν, αφού φέρουν στον κόσμο τα μωρά τους. Και το αρσενικό και το θηλυκό. Κατά ένα μαγικό και ανεξήγητο -προς το παρόν- τρόπο τα παιδιά τους επιστρέφουν μόνα τους στα νερά, όπου έζησαν οι γονείς τους. Διαπιστώθηκε με τσιπ που τους πέρασαν. Ως διαφανείς προνύμφες ακολουθούν το θερμό Ρεύμα του Κόλπου για να επιστρέψουν στην Ευρώπη, σε διάστημα 2-3 χρόνων. Όταν φθάνουν στην 'πατρίδα' τους, εν προκειμένω στη λίμνη Ορεστιάδα, είναι πλέον γυαλόχελα. Έχουν μεγαλώσει αρκετά. Τα χέλια ήταν ο τρόπος για ν' αντιμετωπιστεί το ηλιόψαρο που αφάνισε πολλά είδη ψαριών από τον υδάτινο πληθυσμό της Καστοριάς. Εικάζεται ότι ψαράδες άφησαν γόνους του στη λίμνη, χωρίς να γνωρίζουν το μέγεθος της ζημιάς που θα προκαλέσουν.

Ο 'Μπετόβεν των θαλασσών'

Τέτοια επίπονα ταξίδια στο νερό, σαν αυτά των χελιών, οραματίζεται και ο Χρυσικόπουλος. "Είναι κάτι άλλο αυτό που κάνω. Μπορεί να είναι πιο κοντά σε έναν μουσικοσυνθέτη, παρά σ' έναν αθλητή. Ταυτίζομαι με ανθρώπους που πραγματοποιούν μοναδικές στον κόσμο προσπάθειες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, ο αλεξιπτωτιστής Φέλιξ Μπαουμγκάρτνερ". Ο Αυστριακός, στις 14 Οκτωβρίου 2012, έπεσε από ύψος-ρεκόρ 39.045 μέτρων και προσγειώθηκε στο ανατολικό Νέο Μεξικό. Σύμφωνα με ανεπίσημα στοιχεία, η ταχύτητα της ελεύθερης πτώσης του (μέχρι ν' ανοίξει το αλεξίπτωτο) ήταν 1.342 χιλιόμετρα ανά ώρα. Το φράγμα της ταχύτητας του ήχου είναι 1.235 χιλιόμετρα ανά ώρα.

Κάτι τέτοιους βλέπει ο 'Μπετόβεν των θαλασσών' και διατηρεί στο πίσω μέρος του μυαλού του το ρεκόρ Γκίνες στο κολύμπι. Εξηγεί ότι χρειάζεται μια συσκευή GPS, της οποίας η μπαταρία θα έχει μεγάλη διάρκεια, για να υπολογισθεί με ακρίβεια η διαδρομή ενός τέτοιου εγχειρήματος. "Τα χέλια έχουν GPS και δεν μπορώ να έχω και εγώ; Θέλω να βοηθήσω για να βρεθεί ένας τρόπος να είναι εφικτές τέτοιου είδους μετρήσεις. Η μπαταρία του ρολογιού που έχω διαρκεί περισσότερο στην πισίνα, παρά στη θάλασσα".

Όταν το σώμα σταματά να σε υπακούει αρχίζει το 'καλό' κομμάτι

Ήταν μόλις 13 ετών όταν σκέφτηκε για πρώτη φορά να μείνει στο νερό περισσότερες από 24 ώρες. Φέτος, πέτυχε ρεκόρ 100 χλμ. σε πισίνα μέσα σε 29 ώρες και 16 λεπτά. "Αυτό είναι η ultra κολύμβηση. Όταν δηλαδή το σώμα παύει να σε υπακούει και συνεχίζεις. Για 'μένα δεν είναι ultra οι 24 ώρες, αλλά για 'σένα είναι". Για 'μένα, καλέ μου Σπύρο, είναι ultra και τα 24 λεπτά.

"Το Ρόδος – Καστελόριζο, ο τετραπλός Τορωναίος, το Ροβανιέμι150 είναι τέτοια εγχειρήματα. Από ένα σημείο κι έπειτα συνεχίζεις σαν ζόμπι. Βρίσκεσαι σε μια άλλη διάσταση εγκεφαλικά. Βλέπεις ένα ψάρι, νομίζεις ότι το σκέπτεσαι 5 λεπτά από τη στιγμή που το είδες, αλλά το έχεις στο μυαλό σου μισή ώρα. Φτάνεις σε ένα σημείο που θες να τελειώσει, δεν το ευχαριστιέσαι. Μιλάς στο πλήρωμά σου ασυνάρτητα. Χάνεις τα λόγια σου. Κι όταν πεις 'εντάξει, αυτό δεν είναι ωραίο', τότε αρχίζει το καλό κομμάτι. Η άγρια ομορφιά ήταν μετά από τις 30 ώρες που έτρεχα στο Ροβανιέμι150. Υπάρχουν όρια; Αυτό αναρωτιέμαι. Είναι ωραίοι οι αγώνες, αλλά αυτό που με εξιτάρει είναι το δικό μου εγχείρημα. Να κάνω κάτι που να είναι δικό μου".

Ζητήσαμε από τον ίδιο να σταχυολογήσει τις μεγάλες αθλητικές στιγμές του.

2019

• 1η θέση 49ος Διάπλους Τορωναίου κόλπου σε 5 ω. 48 λ.
• 1η θέση Oceanman Greece (Πήρε την πρόκριση για το Μεξικό)
• 100χλμ. Κολύμβηση σε πισίνα σε 29 ω. 16 λ. (Πανελλήνιο ρεκόρ)
• 24ώρες Κολύμβηση σε πισίνα 82.550 μ. (Πανελλήνιο ρεκόρ)
• Rovaniemi150 (150 χλμ. τρέξιμο στον αρκτικό κύκλο σε 39 ω. 54 λ.)

2018

• 11/11 Αυθεντικός Μαραθώνιος σε 3 ω. 59 λ.
• 12/11 Μαραθώνιος σε πισίνα 42.200μ. σε 11 ω. 30 λ.
• 24ώρες Κολύμβηση σε πισίνα 88.200μ. wetsuit (Πανελλήνιο ρεκόρ)

2017

• Τετραπλός Διάπλους Τορωναίου κόλπου 104χλμ. σε 34 ω. 10 λ. (Πανελλήνιο ρεκόρ)
• 24ώρες πισίνα 77.650 μ.

2016

• Αυθεντικός Μαραθώνιος σε 3 ω. 48 λ.
• 1η θέση στον 1ο Ζηργάνο 29χλμ. σε 7 ω. 48 λ. (Ανοιχτή Θάλασσα)

2013 – 2015

• Συμμετοχή σε αγώνες τριάθλου με συνεχείς παρουσίες στο βάθρο
• Συμμετοχή στο XTERRA World Championship Χαβάη (Τρίαθλο)

2002 – 2013

• Συμμετοχή σε αγώνες κολύμβησης με συνεχείς παρουσίες στο βάθρο και 5 μετάλλια σε Πανελλήνια πρωταθλήματα

Οι πάπιες ήταν κυρίες

Πέρυσι, προσπάθησε να κολυμπήσει από τη Ρόδο έως το Καστελόριζο (140 χλμ.). Έπειτα από 30 ώρες κολύμβησης -χωρίς διακοπή- σταμάτησε, λόγω επικίνδυνων καιρικών συνθηκών. "Γενικά δεν σκέφτομαι ψάρια, καρχαρίες κ.α. Όμως το δεύτερο βράδυ με δάγκωνε κάτι. Ήταν πίσσα σκοτάδι. Δεν ξέρω τι ήταν αυτό. Τότε 'προσγειώθηκα'. Είπα 'εσύ είσαι εδώ για δύο βράδια. Αυτό βρίσκεται στο φυσικό περιβάλλον του'".

Δεν φοβήθηκε τους υδρόβιους 'οικοδεσπότες' της λίμνης της Καστοριάς, στο πρώτο σκέλος του ISOMAN. Οι δε -απολύτως προσαρμοσμένες στην καθημερινότητα της πόλης- πάπιες ήταν κυρίες και δεν ενόχλησαν τους αθλητές. Αντιδρούν μόνο όταν οι οδηγοί δεν τους παραχωρούν προτεραιότητα στο δρόμο. Τους κράζουν! Αν επισκεφθείτε την Καστοριά, θα το διαπιστώσετε κι εσείς. "Έχω κολυμπήσει και σε άλλες λίμνες (σ.σ. Δόξα, Πλαστήρα). Η διαφορά στην Καστοριά είναι ότι υπάρχει μια ολόκληρη πόλη χτισμένη γύρω από τη λίμνη. Ο κόσμος παρακολουθεί την προσπάθειά σου και σε ενθαρρύνει σε όλη τη διαδρομή. Αυτό είναι μεγάλο πλεονέκτημα".

Ακολούθησε το ποδήλατο κι έπειτα το τρέξιμο στην εύοσμη και κατάφυτη παραλίμνια διαδρομή. Οι φλαμουριές λούζουν με το μεθυστικό και ζωηρό άρωμά τους την Καστοριά. Ιτιές, κλέουσες και πλατάνια, λεύκες και καστανιές στην άκρη της λίμνης παρείχαν πλουσιοπάροχα τη βοηθητική σκιά τους στους δρομείς, οι οποίοι πέρασαν μπροστά από το ζωντανό Σπήλαιο του Δράκου με τον πλούσιο διάκοσμο από σταλακτίτες και σταλαγμίτες, τις 7 λίμνες και τη σταθερή θερμοκρασία (16 – 18 βαθμοί Κελσίου) χειμώνα – καλοκαίρι. Η διαδρομή συνεχίστηκε μπροστά από τις αυλόπορτες των παλιών αρχοντικών στο Ντολτσό (στη νότια πλευρά της λίμνης), πριν από το κέντρο της πόλης, όπου ήταν ο τερματισμός. Πολλοί τερμάτισαν με πληγές στα πόδια, ξάπλωναν στο γρασίδι ή έφευγαν απ' ευθείας για θεραπεία.

Ο Χρυσικόπουλος άρχισε να σκέπτεται το τρίαθλο σε ηλικία 9 χρόνων, όταν παρακολούθησε το σπορ κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων του Σίδνεϊ. Έπειτα από τριετή αποχή, συμμετείχε ξανά σε αγώνα τριάθλου και σε διοργάνωση που έγινε για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Αυτήν την περίοδο δεν εργάζεται ως προπονητής κολύμβησης, όπως πριν, καθώς θέλει να αφοσιωθεί στους αθλητικούς στόχους του. "Για το Ρόδος – Καστελόριζο θυσίασα αρκετά πράγματα", ομολογεί και εξηγεί ότι δεν παροτρύνει κάποιον να κάνει ό,τι κι αυτός, αλλά θα ήθελε να αθλούνται όλοι. Ούτε και τη διατροφή του προτείνει να ακολουθήσουμε, ειδικά αν δεν έχουμε συμβουλευτεί το γιατρό μας. "Δεν τρώω κόκκινο κρέας, έχω κόψει και τα γαλακτοκομικά. Όμως μπορεί να φάω συκώτι κάποιες φορές. Γαλοπούλα, ψάρι, φρούτα, ξηροί καρποί, ψωμί υπάρχουν στη διατροφή μου. Νιώθω ευεξία. Προτιμώ γάλα αμυγδάλου. Το κλασικό γάλα νιώθω να με βαραίνει στο στομάχι. Όταν το έκοψα είδα μεγάλη διαφορά. Αλλά έτσι λειτουργεί το σώμα μου. Κάποιος άλλος οργανισμός μπορεί να αντιδρά αλλιώς στις τροφές".

Ο Σπύρος Χρυσικόπουλος θέλει ν' ακολουθήσει τη διαδρομή των χελιών, κατά κάποιο τρόπο. Νίκησε στο ελληνικό Oceanman και πήρε την πρόκριση για το Μεξικό, όπου θα αγωνιστούν οι νικητές απ' όλο τον κόσμο. Όμως και αυτό το ταξίδι είναι ακριβό και απαγορευτικό, δίχως τη βοήθεια ενός χορηγού που θα μπορούσε να στηρίξει την προσπάθειά του.