Εξομολογήσεις ενός διαιτητή μπάσκετ χαμηλότερων κατηγοριών

“Ξέρεις, υπάρχει τιμωρία για τους διαιτητές που μιλούν στα ΜΜΕ”, εξήγησε σε κάποια αποστροφή του λόγου του. “Μα, έχω διαβάσει συνεντεύξεις διαιτητών και μάλιστα επιπέδου Α1” , ήταν η εύλογη απορία. “Ακριβώς, Α1”.

Δεν είναι εύκολο να μπει κανείς στη θέση ενός διαιτητή χαμηλότερων κατηγοριών. Από τα πιο απλά, όπως μία συνέντευξη, μέχρι τα πιο σημαντικά, όπως το να πηγαίνει στο γήπεδο και να έρχεται αντιμέτωπος με ευθείες απειλές από παίκτες, προπονητές και οπαδούς.

Την ώρα που η διαιτησία στο μπάσκετ βρίσκεται στο προσκήνιο εξαιτίας της διαμάχης Παναθηναϊκού ΟΠΑΠ και Ολυμπιακού για τους ανθρώπους που θα σφυρίζουν τα μεταξύ τους ντέρμπι, ο φακός του Contra.gr επιχείρησε να φωτίσει μία άλλη οπτική γωνία: τη διαιτησία των μικρότερων κατηγοριών, εκεί όπου οι δύο ‘αιώνιοι’ δεν ενδιαφέρονται να έχουν λόγο.

Το όνομα του διαιτητή δεν έχει σημασία. Σημασία έχει ότι στα λόγια του αντικατοπτρίζεται η πλειονότητα των βιωμάτων που έχουν οι… ορκισμένοι εχθροί της κερκίδας, αυτοί που συχνά παίζουν τον σάκο του μποξ για τους αθλητές. Μεταφορικά και κυριολεκτικά. “Στις χαμηλότερες κατηγορίες έχουμε ένα περιστατικό βίας ανά δύο χρόνια”, αναφέρει με απόλυτη φυσικότητα.

Πώς γίνεσαι διαιτητής

Βρίσκεται στα γήπεδα για να διευθύνει αγώνες έως και Β’ Εθνικής διψήφιο αριθμό ετών και ως εκ τούτου, έχει δει τα πάντα. Δεν του κάνει έκπληξη μία επίθεση σε συνάδελφο, δεν του προξενεί φόβο η οργή της μάζας με την οποία συχνά έρχεται αντιμέτωπος στα παρκέ ή ακόμα και στα τσιμέντα. Εξάλλου, από τα τελευταία αρχίζει την πορεία του ένας διαιτητής, σφυρίζοντας παμπαίδες και μίνι.

“Για να γίνει κάποιος διαιτητής, δίνει 20 ευρώ και παρακολουθεί ορισμένα σεμινάρια που παραδίδουν κατά βάση εν ενεργεία διαιτητές, 2 φορές την εβδομάδα για 2-3 μήνες. Τα μαθήματα γίνονται σε ετήσια βάση σε όλες τις έδρες των τοπικών συνδέσμων. Από Αθήνα και Θεσσαλονίκη βγαίνουν 60-70 άτομα κάθε χρόνο και υπάρχουν μικρές πόλεις από όπου βγαίνουν 3-4 άτομα”.

“Τα σεμινάρια είναι θεωρητικά και πρακτικά, δηλαδή και κανονισμοί και στο γήπεδο. Μετά, κάνει κάποια λεπτά σε ένα ματς, συνήθως σε φιλικά τουρνουά με ομάδες μικρών κατηγοριών που διεξάγονται στο τέλος της σεζόν γι’ αυτόν τον σκοπό, και του απονέμεται δίπλωμα διαιτητή”.

Μπορεί να μοιάζει απλό, όμως δεν είναι πάντα. Εξάλλου, υπάρχουν ορισμένοι περιορισμοί, όπως η ηλικία. Τα σεμινάρια μπορεί να τα αρχίσει ο υποψήφιος διαιτητής όταν ενηλικιωθεί, αλλά αν είναι πάνω από 30, δεν μπορεί να φτάσει στις εθνικές κατηγορίες (Α1, Α2, Β’, Γ’ Εθνική). Για να ανελιχθεί μέχρι αυτές, χρειάζεται να περάσει τουλάχιστον 3 χρόνια στις τοπικές κατηγορίες.

Επιπλέον, το διάβασμα είναι αναπόσπαστο κομμάτι αυτής της διαδικασίας. Ο υποψήφιος διαιτητής οφείλει να αποστηθίσει το βιβλίο των κανονισμών, αλλά δεν αρκεί αυτό. Θα πρέπει να κάνει μαθήματα μηχανικής, όπου θα διδαχθεί πώς πρέπει να κινείται ο διαιτητής, πώς πρέπει να είναι η εμφάνισή του, ποια είναι τα σήματά του κλπ.

“Οι μισοί δεν θέλουν να γίνουν διαιτητές”

Στο ευρύ κοινό, η επιθυμία κάποιου να γίνει διαιτητής ξενίζει. Οι περισσότεροι υποψήφιοι που παρακολουθούν τα σεμινάρια και παίρνουν το δίπλωμα, τελικά όντως δεν θέλουν να γίνουν διαιτητές!

“Οι μισοί από αυτούς, το παίρνουν γιατί χρειάζονται ένα χαρτί για κάποια μόρια στα ΤΕΦΑΑ. Θέλουν να έχουν πιστοποίηση ότι ξέρουν τους κανονισμούς και δεν χρειάζονται το δίπλωμα για άλλους λόγους. Μετά από έναν χρόνο σταματούν και άλλοι. Περίπου το 25% να μείνουν τελικά, ίσως και λιγότεροι”.

Όταν ο υποψήφιος πάρει το δίπλωμα, τότε αρχίζει την πορεία του από τη βάση της πυραμίδας, τα παιδικά πρωταθλήματα και τις ερασιτεχνικές κατηγορίες.

“Αρχίζεις ως δόκιμος διαιτητής που σημαίνει παίζεις τελευταίες ερασιτεχνικές κατηγορίες. Συνήθως σε βάζουν παμπαιδικά και μίνι μέχρι να τελειώσεις τη χρονιά. Μετά είσαι Β’ και Α’ τοπικό. Ακολούθως, αν διαθέτει τα τυπικά προσόντα (κάτω των 30 και 3 χρόνια προϋπηρεσία) και σε προτείνει ο σύνδεσμός σου, πηγαίνεις για διαιτητής εθνικών κατηγοριών, παρακολουθώντας ένα Σεμινάριο Επιλογής (Προστάζ) Διαιτητών”.

Πλέον δεν υπάρχουν χρονικοί περιορισμοί για το κάθε πότε ‘προβιβάζονται’ κατηγορία οι διαιτητές. Παλαιότερα υπήρχε επετηρίδα και ανέβαιναν κάθε 3-4 χρόνια, τώρα μπορεί να συμβεί και στο έτος.

“Η επετηρίδα ήταν λάθος ως θεσμός, διότι κάποιος που δεν αξίζει, μπορεί να ανεβαίνει κατηγορία στα 3 χρόνια. Κάθε Σεπτέμβριο έχουμε αξιολόγηση στις εθνικές κατηγορίες, που σημαίνει ότι περνάς το αγωνιστικό τεστ και το γραπτό τεστ. Ακόμα κι αν δεν έκανες καλή σεζόν, υπήρχε περίπτωση να προβιβαστείς, αν περνούσες αυτά τα τεστ”.

Η ερώτηση του… ενός εκατομμυρίου είναι αναπόφευκτη. Γιατί να γίνει κάποιος διαιτητής; Η απάντηση προκαλεί έκπληξη.

“Συνήθως διαιτητές γίνονται πρώην παίκτες που είτε ήθελαν να συνεχίσουν και δεν μπόρεσαν για κάποιο λόγο, όπως κάποια δουλειά που έπιασαν, είτε είχαν σοβαρό τραυματισμό. Από εκεί και πέρα, υπάρχουν κάποιοι που το βλέπουν επαγγελματικά και σίγουρα κάποιοι που θέλουν την κοινωνικοποίηση. Πολλά άτομα που δεν είχαν παρέες, πλέον έχουν βρει από τον χώρο. Και φυσικά υπάρχουν κι αυτοί που απλά κάνουν το χόμπι τους”.

Τα χρήματα σε Α1 και Α2

Το οικονομικό κίνητρο είναι ελάχιστο στη συγκεκριμένη περίπτωση. Ειδικά όταν “μόνο το 30% που αρχίζουν τη διαιτησία, έχουν ως στόχο να φτάσουν μέχρι την Α1”, στη μοναδική κατηγορία που αξίζουν τα χρήματα.

“Από Α2 και κάτω, που και στην Α2 θες 10 χρόνια για να φτάσεις ώστε να ορίζεσαι σε μερικά παιχνίδια, δεν υπάρχουν χρήματα”.

Υπάρχουν, αλλά τα 80 ευρώ ανά αγώνα στην Α2 δεν μπορούν να υποστηρίξουν από μόνα τους μία φυσιολογική ζωή, ακόμα κι αν ένας διαιτητής οριστεί σε 20 αγώνες ανά σεζόν. Καλά καλά ούτε τα 450 ευρώ της Α1 είναι αρκετά για βιοπορισμό, γι’ αυτό υπάρχουν μόνο 4-5 διαιτητές στην Ελλάδα που παράλληλα δεν ασκούν κάποιο άλλο επάγγελμα.

“Αν δεν σου αρέσει η διαιτησία, το οικονομικό κίνητρο είναι μικρό σε σχέση με τις ώρες που ξοδεύεις. Πρέπει να γυμνάζεσαι, να πηγαίνεις σε σεμινάρια, να παρευρίσκεσαι στις συνελεύσεις των συνδέσμων, να παρακολουθείς κανονισμούς. Θέλει πολύ υπομονή”.

“Έχω διαιτητεύσει 14 αγώνες σε μία εβδομάδα”

Πιο χαμηλά τα πράγματα είναι ακόμα χειρότερα. Στα τοπικά πρωταθλήματα οι αμοιβές αρχίζουν από 10 και φτάνουν μέχρι τα 15 ευρώ ανά αγώνα, παρότι μία αναμέτρηση μπορεί να γεμίσει μία ολόκληρη μέρα από τη ζωή ενός διαιτητή, ειδικά αν είναι σε διαφορετική πόλη από τον τόπο κατοικίας του.

Τα έξοδα μετακίνησης εκτός πόλης στις εθνικές κατηγορίες εδώ και έναν χρόνο καλύπτονται από τις ομάδες. Παλαιότερα ήταν αρμοδιότητα της ΕΟΚ οι εθνικές κατηγορίες και των τοπικών ενώσεων τα τοπικά πρωταθλήματα. Παρ’ όλα αυτά, έγινε περικοπή της επιχορήγησης στην ομοσπονδία και το κόστος μετακυλίστηκε στις ομάδες.

Οι μεγάλες ενώσεις έχουν πρωταθλήματα και τις καθημερινές και οι διαιτητές δεν επαρκούν, με συνέπεια να σφυρίζουν πολλά παιχνίδια την ίδια μέρα.

Έχω σφυρίξει ακόμα και 14 ματς σε μια εβδομάδα. Έχω παίξει 2 Παρασκευή, 4 Σάββατο, 4 Κυριακή.

“Υπάρχουν διαστήματα που είναι κενά από διαιτητές. Σε έναν μεγάλο σύνδεσμο, όπως πχ. εκείνον της Θεσσαλονίκης, υπάρχουν 4.600 παιχνίδια τον χρόνο. Σκέψου ότι χρειάζεται 2 ή και 3 διαιτητές ανά ματς, ανάλογα τις κατηγορίες και ως εκ τούτου εκεί υπάρχουν 10.000 διαιτησίες τον χρόνο”.

Αυξάνονται οι γυναίκες διαιτητές

Η προσθήκη γυναικών διαιτητών σε αγώνες ανδρών είναι μία λύση, αν και ούτε εκείνες επαρκούν. Σιγά σιγά, πάντως, καταγράφεται μία ενθαρρυντική αύξηση και ενισχύεται ο ρόλος των γυναικών στον χώρο.

Από τη νέα σεζόν, τα κριτήρια στα τεστ φυσικής κατάστασης για διαιτητές Α1 θα εξισωθούν μεταξύ ανδρών και γυναικών.

“Μέχρι τώρα είχε πολύ λίγες γυναίκες, αλλά πλέον υπάρχει μια νέα γενιά, που έχει πολύ καλούς διαιτητές. Ο κόσμος αποδέχεται πιο εύκολα τη γυναίκα διαιτητή και στο μπάσκετ δεν υπάρχει πια αυτή η γνωστή, σεξιστική συμπεριφορά από την κερκίδα”.

“Όταν είναι όχλος, δεν ακούς”

Η συζήτηση όλο αυτό το διάστημα περιστράφηκε γύρω από τα πιο ‘απλά’ προβλήματα και αγνόησε επιδεικτικά τον ‘ελέφαντα’ στο δωμάτιο. Έναν ‘ελέφαντα’ που όσο χαμηλώνουν οι κατηγορίες του πρωταθλήματος, τόσο ταΐζεται περισσότερο.

Οι συνθήκες ενός αγώνα σπάνια είναι ιδανικές για έναν διαιτητή. Όταν, δε, ο διαιτητής έχει να κάνει με ερασιτέχνες παίκτες μικρών κατηγοριών και με φιλάθλους που αισθάνονται ότι πρέπει να υπερασπιστούν με κάθε τρόπο τον τόπο τους, η πίεση που δημιουργείται μοιάζει αφόρητη.

Ο συγκεκριμένος διαιτητής δεν αποτελεί την εξαίρεση στον κανόνα που θέλει τον ίδιο να σφυρίζει στο παρκέ, τη μητέρα του να τον παρακολουθεί από την κερκίδα, τους φιλάθλους γύρω της να τη βρίζουν εν χορώ κι εκείνον να πρέπει να κάνει τη δουλειά του απρόσκοπτα.

Έχει διαφορά αν στη βρίζει ένας ή πολλοί. Όταν είναι όχλος, δεν ακούς. Ασχολείσαι με το παιχνίδι και δεν ακούς. Όταν είναι ένας, είναι ό,τι χειρότερο. Καλό είναι να μη αντιδράς. Καλό είναι να μη δείξεις ότι επηρεάζεσαι.

“Κατ’ αρχάς, πρέπει να καταλάβεις γιατί γίνεται αυτό. Γιατί σε βρίζει ο άλλος. Είτε είναι εκνευρισμένος από κάπου αλλού είτε είναι καχύποπτος από κάτι που έχει ακούσει, κάτι που έχει σκεφτεί για σένα. Σκέφτεται ότι είσαι φίλα προσκείμενος στην άλλη ομάδα. Πολλά μπορεί να σκεφτεί. Είτε θέλει να κερδίσει κάτι από σένα, να σε φοβίσει, να σε βρίσει για να παίξεις την ομάδα του. Αν καταλάβεις τον λόγο, που συνήθως είναι ένας από τους 3, δεν ασχολείσαι και δεν ακούς. Προσηλώνεσαι στο παιχνίδι”.

“Παλιότερα υπήρχαν έδρες όπου φοβόσουν να πας. Πλέον δεν είναι έτσι τα πράγματα. Δεν σε επηρεάζει και τόσο. Στην τελική, στις μεγαλύτερες κατηγορίες έχει και την αστυνομία. Συνήθως περιστατικά με ξυλοδαρμούς συμβαίνουν στις τοπικές κατηγορίες. Γίνονται μια φορά στα δύο χρόνια”.

“Να πάρεις με το μέρος σου τον εκνευρισμένο παίκτη”

Οι παίκτες που διαμαρτύρονται επιβαρύνουν το κλίμα για τους διαιτητές. Η συναναστροφή και η αλληλεπίδραση με αυτούς είναι αναπόσπαστο μέρος του παιχνιδιού και η ιστορία έχει δείξει ότι αποτελούν και τη μεγαλύτερη απειλή, αφού εκείνοι ευθύνονται για τα περισσότερα περιστατικά βιαιοπραγίας εις βάρος διαιτητών και όχι οι φίλαθλοι.

Το πιο δύσκολο είναι στις τελευταίες κατηγορίες, στις τοπικές, επειδή δεν έχουν να χάσουν κάτι. Μπορεί να έρθει ο άλλος εκνευρισμένος από σπίτι, να ξεσπάσει, να σου δώσει μια μπουνιά. Εντάξει, θα του πάρεις το δελτίο, θα τον τιμωρήσεις για έναν χρόνο, αλλά δεν θα έχει πρόβλημα, δεν το έχει σε κάτι.

“Όσο ανεβαίνουν κατηγορίες, οι παίκτες είναι πιο επαγγελματίες, παίρνουν και κάποιο χρηματικό ποσό. Τώρα με την κρίση, μάλιστα, αρκετοί σπουδαίοι παίκτες έχουν κατέβει να αγωνιστούν ακόμα και και σε Α2, Β’ Εθνική, με συνέπεια να είναι πιο υψηλό το επίπεδο”.

Σε τέτοιες περιπτώσεις, ένας διαιτητής πρέπει να λειτουργεί ποικιλοτρόπως για να εκτονώσει το κλίμα και όχι απλά να αφοσιωθεί στις αγωνιστικές αποφάσεις του.

“Ένας διαιτητής προσπαθεί να είναι ψυχολόγος του παίκτη ή του προπονητή και του παιχνιδιού. Προσπαθεί να είναι μες στο παιχνίδι. Τον εκνευρισμένο παίκτη θα προσπαθήσει να τον πάρει με το μέρος του, με τα λόγια του, άλλον θα του φωνάξει και θα του δώσει ποινή. Ανάλογα την κατάσταση και το τι θέλει να πετύχει”.

“Η αλήθεια είναι πως όσο πιο κάτω βρίσκεσαι, τόσο πιο δύσκολο γίνεται. Είναι πιο χαμηλό το επίπεδο του μπάσκετ, οι παίκτες δεν έχουν να χάσουν τίποτα, είναι δύσκολο και οι αμοιβές είναι πολύ μικρές”.

“Δεν ξαναμίλησα με παιδικό φίλο, όταν τον σφύριξα”

Μία τελείως διαφορετική περίπτωση, που όμως συμβαίνει κατά κόρον στα τοπικά πρωταθλήματα, είναι ένας διαιτητής να διατηρεί φιλικές σχέσεις εκτός παρκέ με έναν παίκτη. Εκεί ποια είναι η συμπεριφορά του διαιτητή;

“Υπάρχουν και τέτοια. Αυτοί που προέρχονται από τον χώρο μπάσκετ, δεν μπορούν να το αποφύγουν. Βέβαια, δεν είναι ωραίο να βγεις για καφέ με έναν παίκτη φίλο σου και να σε δει κάποιος τρίτος. Προφανώς, όμως, υπάρχουν φιλίες”.

Σε αυτό το σενάριο, οι παρεξηγήσεις είναι συχνές και μπορούν να οδηγήσουν σε ανεπιθύμητες εξελίξεις, όπως εξομολογείται. “Ακόμα και με αυτούς που γνωρίζεις, μπορείς να τσακωθείς. Έχει τύχει με παιδικό φίλο μου να με ρωτάει ‘πότε θα μας σφυρίξεις’ και όταν σφύριξα αγώνα του, δεν ξαναμιλήσαμε από τότε. Ήταν ο χειρότερος. Γιατί νόμιζε ότι με τη γνωριμία του, θα κερδίσει κάτι άλλο”.

“Υπάρχουν άλλοι που είναι τα καλύτερα παιδιά εκτός παρκέ και σε βγάζουν από τα ρούχα σου στη διάρκεια αγώνων και μπορεί να τύχει να ακούω συναδέλφους να λένε ‘ωχ, αυτόν τον μαλάκα παίζουμε;’ και αυτός ο παίκτης να βοηθάει το παιχνίδι πιο πολύ απ’ όλους”.

“Η μεγαλύτερη κόντρα είναι με τον προπονητή”

Ο μεγαλύτερος… εχθρός των διαιτητών και δη των χαμηλότερων κατηγοριών παραμένει ο προπονητής. Είναι ο άνθρωπος με τον οποίο δεν μπορούν να αποφύγουν τους τσακωμούς.

“Χειρότεροι από τους παίκτες γιατί υπάρχει το εξής: οι προπονητές, ακόμα και στις μικρότερες κατηγορίες, συνήθως είναι επαγγελματίες, ενώ οι διαιτητές είναι ερασιτέχνες. Πιέζουν. Θέλουν κι αυτοί να κερδίσουν. Γι’ αυτό πληρώνονται. Αυτή είναι η μεγαλύτερη κόντρα που υπάρχει. Θέλει να κερδίσει κάτι από σένα, ακόμα κι ένα σφύριγμα. Οι προπονητές πρέπει να ηρεμούν παίκτες, οι παίκτες έχουν παραπάνω σφυγμούς. Στην πράξη συμβαίνει και το αντίθετο. Ανάλογα με τον χαρακτήρα του καθενός, βέβαια”.

Ορισμένες διαμαρτυρίες, ορισμένοι καυγάδες, ορισμένες… θεατρικές παραστάσεις από προπονητές μπροστά από τον πάγκο τους γίνονται με σκοπιμότητα, κάτι που συχνά αντιλαμβάνονται οι διαιτητές.

“Αυτό είναι κόλπο. Προπονητικό κόλπο παλιάς σχολής. Ακόμα γίνεται. Όταν ένας προπονητής δεν μπορεί να γυρίσει με άλλο τέχνασμα το ματς, επιτίθεται στον διαιτητή, είτε για να κερδίσει κάτι είτε για να φάει τεχνική ποινή και να δείξει στον παίκτη ότι είναι μαζί του. Μια ελεύθερη βολή κοστίζει μόνο και τελικά μπορεί να γυρίσει το ματς. Πολλές φορές έχει γίνει κάτι τέτοιο”.

106 αξιολογημένοι διαιτητές για την Α1

Τα προβλήματα δεν περιορίζονται στην συναναστροφή με τους φιλάθλους και με μερικούς εκνευρισμένους παίκτες. Ένας διαιτητής χαμηλών κατηγοριών καλείται να ξεπεράσει και άλλους “πονοκεφάλους”, όπως η στέρηση της ελπίδας για κάτι καλύτερο.

Αυτήν τη στιγμή υπάρχουν 106 αξιολογημένοι διαιτητές επιπέδου Α1, όμως στους 7 αγώνες της εβδομάδας ορίζονται λιγότεροι από το 20%. Αντίστοιχος συνωστισμός υπάρχει και στην Α2 και ούτω καθεξής.

Η σημερινή εποχή, μια εποχή οικονομικής κρίσης, είναι πιο δύσκολη για έναν διαιτητή και για άλλους λόγους που δεν υπήρχαν παλαιότερα σε τόσο διογκωμένο επίπεδο. Ο παράνομος διαδικτυακός στοιχηματισμός έχει εισβάλλει ακόμα και στα ερασιτεχνικά πρωταθλήματα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. “Μπορεί να υπάρξει κάτι μεμπτό, αλλά πάντοτε ο διαιτητής σε αυτήν την περίπτωση είναι το εξιλαστήριο θύμα”.

Σε όλα αυτά έρχεται να προστεθεί και η έλλειψη ισχυρού συνδικαλισμού στον χώρο της διαιτησίας. Αν και τον τελευταίο καιρό λαμβάνονται κάποια μέτρα για χρηματική ενίσχυση και για προστασία των διαιτητών, δεν είναι αρκετά.

Πάγια αιτήματα των διαιτητών είναι η αύξηση των απολαβών και δη στις μικρές κατηγορίες, οι κινήσεις για την εξάλειψη της βίας και φυσικά να είναι εφικτό να καταστούν πράξη οι προσωπικές φιλοδοξίες τους, ήτοι να ανοίξουν οι δίοδοι ώστε να παίρνουν αγώνες -όσοι αξίζουν- και όχι απλά να υπάρχουν στις μεγάλες κατηγορίες.

“Ο διαιτητής πρέπει να κάνει σκάουτινγκ”

Για να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων και να ξεπεράσει όλα αυτά τα εμπόδια, ένας διαιτητής χαμηλότερων κατηγοριών χρειάζεται διαρκή ενασχόληση με το αντικείμενο. Δεν είναι μόνο οι παίκτες και οι προπονητές που… κοιτάζουν κάθε παιχνίδι ξεχωριστά, αλλά και ο ίδιος ο διαιτητής, με όσα μέσα διαθέτει.

“Εννοείται πως πρέπει να ξέρεις τους παίκτες. Όπως κάνουν οι προπονητές σκάουτινγκ στην αντίπαλη ομάδα, έτσι κι εμείς. Προσπαθούμε. Πολλούς παίκτες τους ξέρουμε με την εμπειρία μας. Μετά, βλέπουμε κάποια βίντεο ή ψάχνουμε στο διαδίκτυο ή ρωτάμε συναδέλφους. Το σκάουτινγκ είναι δικό μας κομμάτι. Πρέπει να ξέρουμε ποιος κάνει fake, ποιος κάνει μανούρες, αλλά και τι σύστημα παίζει η ομάδα”.

“Πρέπει να καταλαβαίνεις μπάσκετ, να ξέρεις μπάσκετ. Να καταλάβεις τι θα γίνει, να είσαι λίγο μπροστά. Θέλει βασικές γνώσεις. Αν έχεις παίξει κι ο ίδιος, αντιλαμβάνεσαι ρυθμό αγώνα και ένταση. Παίζουν διπλό σκριν, παίζουν horns, μετά τι θα γίνει; Ή αυτός ο παίκτης κάνει κακό σκριν εκεί. Πρέπει να είσαι προετοιμασμένος”.

Μάλιστα, στη σύγκριση των δυσκολιών στη διαιτησία αγώνων σε σχέση με των συναδέλφων του ποδοσφαίρου, δίνει πόντο στον… ίδιο. “Είναι τόσο γρήγορη η διαιτησία του μπάσκετ, όχι σαν του ποδοσφαίρου που έχεις 3-4 δευτερόλεπτα αποφασίσεις. Έχεις μισό δευτερόλεπτο στο μπάσκετ κι έχεις τόσες φάσεις, τόσες επαφές”.

“Αλληλένδετο το επίπεδο διαιτησίας και μπάσκετ”

Σε μία άλλη διαιτητική σύγκριση, εκείνη με τους διαιτητές των κορυφαίων κατηγοριών, δεν βρίσκει μεγάλες διαφορές στις γνώσεις.

“Η εμπειρίες και η αναγνώριση από τις ομάδες. Αυτή είναι η βασική διαφορά. Εμπειρία στο να διαχειριστείς καταστάσεις και αναγνώριση από τους παίκτες και από τους προπονητές. Αν κάτσουμε στο βίντεο, όλοι θα αναγνωρίσουν αν έγινε φάουλ ή όχι. Το θέμα είναι ποιος μπορεί να το σφυρίξει. Χρειάζονται τα κότσια, το καθαρό μυαλό”.

“Για να γίνεις κορυφαίος διαιτητής πρέπει να είσαι στη σωστή θέση οπότε να έχεις καλή φυσική κατάσταση, πρέπει να έχεις σωστή μηχανική οπότε να έχεις διαβάσει και πρέπει να καταλάβεις τι θα γίνει οπότε θέλει συγκέντρωση και διαύγεια. Να καταλάβεις ότι τώρα θα γίνει κάτι. Να σκέφτεσαι ‘να πάω να δω'”.

“Μετά φυσικά υπάρχει κι η προσωπικότητα. Υπάρχουν πάρα πολύ καλοί διαιτητές, που όταν αρχίζουν και πέφτουν κορμιά, δεν μπορούν να παίξουν γιατί φοβούνται. Όσο πιο μικρός είναι, τόσο περισσότερο μπορεί να φοβηθεί, να ‘τσιμπήσει'”.

Αφού σημειώνει ότι “πάντα το επίπεδο της διαιτησίας είναι αλληλένδετο με το επίπεδο του μπάσκετ. Όταν η Ελλάδα είχε καλό μπάσκετ, είχε καλούς διαιτητές που δεν έφτασαν τυχαία εκεί που έφτασαν”, εξηγεί πώς μπορεί να βελτιωθεί ένας διαιτητής. Και ο τρόπος, είναι μονόδρομος.

“Όλα αυτά που είπαμε, αλλά πρέπει να πάρεις και παιχνίδια. Αν δεν πάρεις παιχνίδια, δεν μπορείς να γίνεις καλύτερος διαιτητής. Καλύτερα παιχνίδια, βασικά. Όσο πιο απαιτητικό είναι το ματς, τόσο καλύτερο για να δείξεις τι αξίζεις, να αντιμετωπίσεις νέες προκλήσεις και να αποκομίσεις εμπειρίες που θα σου χρειαστούν στο μέλλον”.

“Οι παίκτες αποδέχονται τα ανθρώπινα λάθη”

Οι προσπάθειες ενός διαιτητή να βελτιωθεί δεν αναιρούν την πιθανότητα να υποπέσει σε σφάλματα. Αποτελούν μέρος του παιχνιδιού και είναι η αφορμή που ψάχνουν αρκετοί παίκτες, προπονητές και φίλαθλοι για να επιτεθούν -με κάθε τρόπο- σε έναν διαιτητή. Όχι όλοι, όμως…

“Αν σε ξέρουν και σε εμπιστεύονται οι παίκτες, τότε οι περισσότεροι αναγνωρίζουν τα ανθρώπινα λάθη. Εντάξει, υπάρχουν και άνθρωποι που σαν χαρακτήρες δεν μπορούν να καταλάβουν τίποτα. Οι πιο πολλοί σε καταλαβαίνουν, αλλά πρέπει να αποδεχθείς κι εσύ το λάθος σου”.

“Κάποιοι διαιτητές έχουν έναν κακό εγωισμό, τον οποίο βγάζουν σαν ανασφάλεια και επιχειρούν να κάνουν το άσπρο μαύρο. Καλύτερα να πεις ότι ‘δεν το είδα’, αν δεν το έχεις δει. Ο παίκτης είναι ένας φυσιολογικός άνθρωπος, το αποδέχεται. Φυσικά, δεν μπορείς να πεις 30 φορές στον ίδιο αγώνα ‘δεν το είδα’, τότε θα σε κοροϊδεύουν οι παίκτες”.

“Πρέπει να το κάνεις γιατί το αγαπάς”

Υπάρχουν βέβαια και άλλου είδους λάθη. Οι γκάφες. Επίσης δεν μπορούν να τις αποφύγουν οι διαιτητές, ανεξαρτήτως κατηγορίας. Τα ευτράπελα, όπως σε κάθε χώρο, υπάρχουν και στη διαιτησία, με αποτελέσματα όπως αυτό:

“Ορισμένες φορές μπορεί να ξεχάσεις μέρος του ρουχισμού σου και πχ. να είσαι με άσπρα παπούτσια. Εγώ μια φορά έπαιζα Α’ τοπικό, μικρός, ρούκι τότε. Τα έχω πάει τέλεια στο 1ο ημίχρονο. Στο 2ο ημίχρονο πάω να σφυρίξω, βλέπω το φάουλ, κάνω… φου, σηκώνω τη γροθιά μου, βλέπω ότι συνεχίζουν. Λέω ‘τι έγινε’; Η σφυρίχτρα είχε μείνει στο παντελόνι! Ναι, έχει γίνει κι αυτό. Μου λένε οι παίκτες ‘καλά δεν το είδες;’ ‘Το είδα. Είχα τη σφυρίχτρα στο παντελόνι’, τους απάντησα”!

Κλείνοντας αυτήν την κουβέντα, το μήνυμα ήταν ένα και μοναδικό: “Κάποιοι το βλέπουν σαν χαρτζιλίκι, αλλά δεν είναι έτσι. Τόσα χρόνια που ξόδεψες και τόσος κόπος, αν τα αξιοποιούσες αλλού, θα έπαιρνες περισσότερα. Όσο είσαι στη διαιτησία, πρέπει να το κάνεις γιατί το αγαπάς. Αν κάποιος πάει με αρνητική προδιάθεση, πρέπει να σταματήσει”.

Photo credits: Eurokinissi, Motion Team