Βλάντε Ντίβατς: Το χνάρι του 'Ντάντε' στο μπάσκετ

Ο Έιντριαν Βοϊνιαρόφσκι συνήθως αναφέρει κάτι που πρόκειται να συμβεί, οπότε όταν έγραψε ότι ο Βλάντε Ντίβατς θα μπει στο Hall of Fame, το πιθανότερο ήταν πως θα πραγματωνόταν.

Η ανακοίνωση ήρθε άμεσα και ο 51χρονος Σέρβος θα συναντηθεί με τις αναμνήσεις του. Ήδη, πάντως, ως general manager των Σακραμέντο Κινγκς, φροντίζει να μην τον αγαπούν μόνο για το παρελθόν του.

Ωστόσο, ακόμα κι αν ο έγκριτος δημοσιογράφος έκανε λάθος, δεν υπήρχε λόγος να μη γίνει αφιέρωμα στον υπέροχο Σέρβο. Για να αναπτυχθεί μία κουβέντα ατέρμονη, που χωρίζει τις προηγούμενες γενιές από τις επόμενες, αν ο Νίκολα Γιόκιτς κάνει θάματα και πράματα στο ΝΒΑ τώρα, ο γίγας 'Ντάντε' θα ήταν αυτό που οι Αμερικανοί αποκαλούν MVP caliber.

Σίγουρα, στην κουβέντα για τους καλύτερους του πρωταθλήματος. Διότι τώρα, ο 'Τζόκερ' είναι ο καλύτερος πασέρ-σέντερ του πρωταθλήματος, ενώ υπάρχει και ο Μαρκ Γκασόλ, την ίδια ώρα που στη συζήτηση για το αν υπάρχει εφάμιλλος ή ανώτερος του Ντίβατς σε αυτήν την κατηγορία στην ιστορία του μπάσκετ, μπαίνει μόνο ο Αρβίντας Σαμπόνις. Άντε, για να κοπεί η αιμορραγία που θα επέλθει από την επικείμενη δηκτικότητα, και ο Μπιλ Γουόλτον.

AP Photo/Susan Ragan

Διότι ο Ντίβατς, που κάποτε ήταν στην κορυφή εκείνων των τύπων με τους οποίους θα θέλαμε να κάνουμε μία ωραία ταβέρνα, φέρει ευθύνη για το μπάσκετ που παίζεται τώρα. Θέλετε λόγω ανεμελιάς, θέλετε λόγω αντίληψης (στην οποία τα μειράκια της τελευταίας εθνικής Γιουγκοσλαβίας, από το 1987 έως το 1991, θριάμβευαν σε βαθμό... κακουργήματος), ο Ντίβατς ήταν ένας αρχιτέκτονας που όχι απλώς κοιτούσε τον χώρο στο πλάτος του, αλλά τον φανταζόταν κιόλας.

Το τσιγάρο που δεν έκοψε και το χαμένο χουκ

Ο... τσιγγάνος από το Πριγέπολιε υπήρξε ένας παίκτης του μπάσκετ, όχι ένας αθλητής του. Και γι' αυτό δεν είχε την ανάγκη να κόψει τις κακές συνήθειες με τις οποίες μεγάλωσε και για τις οποίες ουδόλως ντράπηκε. Μάλιστα, υπήρξε ανερυθρίαστος σε βαθμό τέτοιο. που Έλληνας δημοσιογράφος είχε την τιμή, στο καταστροφικό για την Ελλάδα Ευρωμπάσκετ του 1999, εκεί που η Ντιζόν εκτός από πόλη της μουστάρδας έγινε κρανίου τόπος, να λάβει μία από τις πλέον μεγαλειώδεις απαντήσεις που έχουν δοθεί σε συνέντευξη.

(και μία μεγαλόπρεπη συγγνώμη στους οικείους, οι οποίοι έχουν βομβαρδιστεί επανειλημμένως από τη συγκεκριμένη ιστορία, τόσο που έχει χάσει πλέον την ευφορία την οποία προοριζόταν να δημιουργεί).

Είχαν βγει κάτι περίεργες φήμες ότι είχε κόψει το κάπνισμα και, όταν ρωτήθηκε γι' αυτό, απόρησε και εν τέλει τις... διέψευσε! Ναι, ο τύπος διέψευσε σε δημοσιογράφο ότι είχε κόψει το κάπνισμα.

AP Photo/Doug Pizac

Για τον Ντίβατς, που όταν ο Τζέρι Γουέστ τον είδε να βγαίνει από το αεροπλάνο στην Καλιφόρνια νόμιζε ότι έβλεπε όντως έναν τσιγγάνο, το μπάσκετ ήταν απόλαυση. Υπήρξε επίσης ένα μείζον υπαρξιακό ζήτημα, διότι βρέθηκε αρκετές φορές στη θέση του μοιραίου:

- το λάθος στον ημιτελικό του Παγκόσμιου Πρωταθλήματος 1986 στη Μαδρίτη, που επέτρεψε στον Βάλντις Βάλτερς να ισοφαρίσει, στην επιστροφή της Σοβιετικής Ένωσης από το -9 με 50'' να απομένουν

- οι δύο χαμένες βολές στον τελικό του Παγκόσμιου Πρωταθλήματος 2002 στην Ιντιανάπολη, τις οποίες η Γιουγκοσλαβία (στην πραγματικότητα Σερβία - Μαυροβούνιο) δεν πλήρωσε, αφού οι διαιτητές έκαναν τα στραβά μάτια, μετά το καθαρό κλέψιμο του Λουίς Σκόλα, που τον οδήγησε στη γραμμή, και στο φάουλ που έγινε στον Ούγκο Σκονοκίνι στην εκπνοή

- εκείνο το χουκ στο 5ο ματς του 1ου γύρου των play off 1999 για το ΝΒΑ

Οι νεαροί τότε Κινγκς, με τον 31χρονο Ντίβατς για βετεράνο τους, είχαν την ευκαιρία να πετάξουν εκτός 2ου γύρου τους Γιούτα Τζαζ. Έκαναν το break στο 2ο ματς του 'Delta Center', πέτυχαν το 2-1 στην 'Arco Arena' και τότε όλα στράβωσαν. Ο Τζον Στόκτον πέτυχε το νικητήριο καλάθι στο 4ο ματς, με 7 δέκατα του δευτερολέπτου να απομένουν και στο 5ο παιχνίδι, που έκρινε την πρόκριση, καθώς ακόμα ο 1ος γύρος κρινόταν στις 3 νίκες, οι Τζαζ νίκησαν στην παράταση. Αφού πρώτα ο Ντίβατς έχασε, με τον Καρλ Μαλόουν στην πλάτη του, ένα φαινομενικά εύκολο χουκ, από αυτά που κατά κόρον ευστοχούσε σε όλη την καριέρα του, στο τέλος της κανονικής διάρκειας του ματς.

Χωρίς τίτλο, αλλά...

Με αυτά και με αυτά, ο Ντίβατς δεν πήρε ποτέ το δαχτυλίδι του πρωταθλητή, όπως, επίσης, έναν ευρωπαϊκό τίτλο με την ομάδα του, την Παρτίζαν. Στο Final Four του 1988, στη Γάνδη, όταν η Παρτίζαν έχασε από τη Μακάμπι Τελ Αβίβ 87-82 στον ημιτελικό, πριν νικήσει τον Άρη 105-93 για να πάρει την 3η θέση, βρέθηκε στο μάτι του κυκλώνα. Είχε κατηγορηθεί ότι η τάση του να κατεβάζει την μπάλα, κατέστη καταδικαστική για την παρέα του Ζέλιμιρ Ομπράντοβιτς και του Ζάρκο Πάσπαλι, προτού ο τελευταίος, πριν από τον Ντίβατς, φύγει για το ΝΒΑ, για να δοκιμάσει και να αποτύχει στους Σαν Αντόνιο Σπερς.

Αυτήν τη στιγμή, βεβαίως, ένα μεγάλο μέρος του κομματιού των Ντένβερ Νάγκετς, οι οποίοι έχουν και θα διατηρήσουν το 2ο ρεκόρ στη Δύση και 4ο σε όλο το ΝΒΑ, στηρίζεται στο κατέβασμα της μπάλας από τον Γιόκιτς, ο οποίος μοιάζει πολύ με τον Ντίβατς, με τη διαφορά ότι είναι πιο δυνατός, διότι ακόμα και οι αυθεντικοί παίκτες τώρα υποχρεούνται να ξοδεύουν τόνους ιδρώτα κάτω από μπάρες και λοιπά σύγχρονα όργανα.

AP Photo/Mark J. Terrill

Δεν υπήρχε κάτι που να έκανε στο παιχνίδι του ο Ντίβατς και να μην ήταν ένα υπέροχο κράμα ψυχαγωγίας, οξύνοιας και πονηριάς. Οι γκραβούρες από τις σκαστές πάσες μέχρι όλα τα τρικ που επιστράτευσε για να κρατήσει τον Σακίλ Ο' Νιλ εκτός ρακέτας, ειδικά στην τιτανομαχία των τελικών της Δύσης το 2002, όταν οι Κινγκς έχασαν 4-3 στις λεπτομέρειες, πρώτα με το τρίποντο του Ρόμπερτ Χόρι στο Λος Άντζελες στο 4ο ματς της σειράς όταν ήταν έτοιμοι για το 3-1, έπειτα στο 6ο ματς, που θεωρείται το πλέον μονόπλευρο από πλευράς διαιτητικών αποφάσεων την τελευταία 20ετία, και τέλος στην παράταση του 7ου, μέσα στο Σακραμέντο, ήταν υπέροχες.

Ο Ντίβατς θα έκανε το eurostep σε ένα τετραγωνικό μέτρο, περνώντας το χέρι του κάτω από τον αντίπαλο και αφήνοντας την μπάλα με λέι απ στο καλάθι, θα είχε πλήρη αντίληψη τι συνέβαινε πίσω του όταν θα εκδήλωνε επίθεση στο ποστ και θα ενορχήστρωνε επιθέσεις κρατώντας την μπάλα στην περιφέρεια, δίνοντας και κάνοντας ακαριαία σκριν, παίζοντας το πικ και έπειτα σπάζοντας την μπάλα έξω, καταστάσεις οι οποίες είναι πλέον κανόνας στο σύγχρονο μπάσκετ.

Πέρα και πάνω απ' όλα, όμως, ο Ντίβατς, ένα από τα παιδιά-θαύμα της εθνικής Γιουγκοσλαβίας, η οποία είχε για Alpha Male τον Ντράζεν Πέτροβιτς, πριν αυτός το 1990 ρίξει οριστικά μαύρη πέτρα πίσω του, ήταν αυτός που έπαιζε ένα μπάσκετ ελεύθερο, έχοντας σε συγκεκριμένα διαστήματα του ματς την άδεια από τη... σημαία να προβεί στους αυτοσχεδιασμούς του. Είτε αυτοί ήταν ένα τρίποντο, την εποχή που δεν υπήρχε υποψία ότι οι ψηλοί θα μπορούσαν να σουτάρουν, είτε ντρίμπλα ανάμεσα σε μποτιλιάρισμα που θα τελείωνε με μία πάσα πίσω από την πλάτη ή μία εξεζητημένη τελική προσπάθεια.

Ένας θεσπέσιος Σλάβος κλόουν

Στη δική του παιδικότητα βλέπουμε τον τύπο που ουσιαστικά με την κίνησή του να απομακρύνει και να ρίξει κάτω την κροατική σημαία από τον φανατικό που την κρατούσε, όταν ο τελευταίος μπήκε στο τερέν του 'Λούνα Παρκ' του Μπουένος Άιρες, μετά από τη λήξη του τελικού του Παγκόσμιου Πρωταθλήματος 1990, για να πανηγυρίσει με τους Κροάτες συμπατριώτες του το 92-75 της Γιουγκοσλαβίας με τη Σοβιετική Ένωση, βρήκε στο μπάσκετ τον τρόπο να κάνει ψυχοθεραπεία, πολλές φορές γινόμενος η παρωδία του επαγγελματία παίκτη που θα μπορούσε να είναι. Ένας θεσπέσιος Σλάβος κλόουν.

Ο Ντίβατς είναι στην κρεμ ντε λα κρεμ των σπουδαίων σέντερ, όχι μία αθλητική μηχανή, αλλά μία προσωπικότητα υψηλού διαμετρήματος, που όποτε χρειάστηκε, γινόταν θύελλα που κρατούσε την ομάδα του ενωμένη.

Έχουν να λένε τα... πλακάκια των αποδυτηρίων του 'Conseco Fieldhouse' για το ξέσπασμά του στις 2 Σεπτεμβρίου του 2002, όταν η Γιουγκοσλαβία είχε χάσει από το Πουέρτο Ρίκο και έμοιαζε... έτοιμη να αποκλειστεί στα προημιτελικά. Ο Ντίβατς έβαλε πλάτη στον Σβέτισλαβ Πέσιτς, που είχε προπονητή 15 χρόνια πριν στην εθνική ομάδα που πήρε το χρυσό μετάλλιο στην Πανεπιστημιάδα του Μπόρμιο, στη λαϊκή διάστασή της ως 'Κουκοτσιάδα', κεραυνοβολώντας τα κακομαθημένα της ομάδας, που έδεσαν το λυμένο ζωνάρι τους και έμειναν με την ουρά στα σκέλια.

AP Photo/Michael Conroy

Η Γιουγκοσλαβία νίκησε τη Βραζιλία, την Τουρκία, προκρίθηκε στα προημιτελικά και με την ανεπανάληπτη παράσταση του γίγαντα Μίλαν Γκούροβιτς, άφησε εκτός τους Αμερικανούς την 5η μέρα του μηνός Σεπτέμβρη. Την 7η νίκησε τους Νεοζηλανδούς και την επομένη τους Αργεντινούς, κατακτώντας τον τελευταίο τίτλο της σε μεγάλη διοργάνωση.

Ο Ντίβατς, επίσης, ως πρόεδρος, διασκέδασε κατά το δοκούν στους Ολυμπιακούς Αγώνες 2016, βλέποντας την ανδρική και τη γυναικεία εθνική ομάδα της χώρας να στέκονται στο βάθρο, άπασες στο δεύτερο σκαλί του, πίσω μόνο από τις άτρωτες Ηνωμένες Πολιτείες.

Ο Ντίβατς πρέπει να σκέφτηκε, βλέποντας αυτά τα ματς, το μεγάλο 'εάν' του παγκόσμιου μπάσκετ, πώς θα ήταν αν η Γιουγκοσλαβία δεν είχε χωριστεί ως το 1992 και πήγαινε πάνοπλη για να αντιμετωπίσει τη 'Dream Team'. Κι αν, φυσικά, θα επεδείκνυε νοητική ανισορροπία το να αμφισβητηθεί το αποτέλεσμα, δεν θα έπαυε να είναι το μεγαλύτερο ματς που θα γινόταν ποτέ σε διεθνές επίπεδο. Ο ίδιος και οι συμπατριώτες του το περίμεναν πώς και πώς, αλλά τους πρόλαβαν οι εξελίξεις. Στις 28 Ιουνίου 1991, ενώ ήταν στη Ρώμη και περίμενε τον ημιτελικό με τη Γαλλία, ο Γιούρι Ζντοβτς ειδοποιήθηκε από την κυβέρνηση της Σλοβενίας να παρατήσει την Ιταλία, στο πρώτο μέρος του εμπάργκο που έφερε τον εμφύλιο.

AP Photo/Reed Saxon

Ο υπέροχος 'Ντάντε', που κάποτε έκανε μία αστεία εμφάνιση στη σειρά 'Παντρεμένοι με Παιδιά', μπορεί να αυτοσαρκάζεται για τον τρόπο που έπαιζε, για τα flops, κυρίως, που επιδιδόταν όταν έπαιζε με πιο δυνατούς αντιπάλους, για όλη αυτήν τη... βαλκανική διάσταση του παιχνιδιού του. Ήταν όμως αρχιτέκτονας και παραμένει άγνωστο ποια ήταν η επιρροή που τον έκανε να ανακαλύπτει, για τα 212 εκατοστά του παράλογα, χώρους που δεν υπήρχαν και να είναι ένας παίκτης με τον οποίο το μπάσκετ προόδευσε.

Τούτο δεν είναι αποκύημα της φαντασίας ή απλή εκτίμηση, αλλά κάτι ρεαλιστικό: ήταν βασικός τόσο στην εθνική Γιουγκοσλαβίας, που μαζί με τη Σοβιετική Ένωση του Σαμπόνις ήταν τα πιο ακράδαντα επιχειρήματα ώστε το ΝΒΑ να αποτολμήσει την ιχνηλασία ταλέντων στην άλλη πλευρά του κόσμου, η οποία επί τεσσαρακονταετία δεν το ενδιέφερε, αλλά και στους Σακραμέντο Κινγκς, οι οποίοι μετά από κάποια στείρα χρόνια, έφεραν ξανά την ψυχαγωγία στο μπάσκετ, το showtime, τις αστραπιαίες επιθέσεις και έδειξαν πόσο όμορφα και γεωμετρικά άρτια μπορεί να παίξει μία ομάδα όταν οι ψηλοί της έχουν βαθιά γνώση του χώρου.

AP Photo/Ben Margot

Αν ο Ντίβατς είναι από τους κορυφαίους πασέρ-σέντερ στην ιστορία, μαζί με τον Κρις Γουέμπερ είναι μακράν το πιο επιδραστικό δίδυμο ψηλών στο μπάσκετ, σε ό,τι αφορά την πάσα.

Για τον τεμπέλη του Πριγέπολιε, που οι γονείς του τον έστειλαν να παίξει μπάσκετ για να μη σαπίσει, η ζωή ήταν καλή. Ο ίδιος τη ρουφά σε κάθε ευκαιρία, ένας Σέρβος μπον βιβέρ. Ή μάλλον, λάθος. Ένας Σέρβος μπον βιβέρ που θα βγάλει λόγο επειδή μπήκε στο Hall of Fame.

Κι όταν ο Σάσα Ντανίλοβιτς κάτσει δίπλα στον Γουέμπερ, με τον Αλεκσάνταρ Τζόρτζεβιτς να έχει ένθερμη χειραψία με τον Μάτζικ Τζόνσον, με τον οποίο τη δεύτερη χρονιά του έπαιξε τους μόνους τελικούς ΝΒΑ στη ζωή του, αλλά έπεσε πάνω στα νάματα του GOAT, Μάικλ Τζόρνταν, θα καταλάβουμε πλήρως το γιατί.

AP Photo/Bob Galbraith

Κεντρική φωτογραφία: AP Photo/Darko Vojinovic