Το μπάσκετ θέλει ένα νέο ’87, έξω από το γήπεδο

Την Κυριακή συμπληρώνονται 33 χρόνια από τον θρίαμβο του Ευρωμπάσκετ το 1987. Το ξημέρωμα αυτής της μέρας, κάθε φορά από τότε, είναι… κάπως. Η διαχρονική αξία αυτής της επιτυχίας ήταν πρώτα και κύρια η συνέχειά της. Πάνω σε αυτό το μεγάλο αθλητικό κατόρθωμα πάτησε ένα σπορ, που γιγαντώθηκε και εξαπλώθηκε σε όλη τη χώρα. Η ανάπτυξη του σε όλα τα επίπεδα, έφερε το σερί των επιτυχιών σε εθνικό και συλλογικό επίπεδο.

Η φλόγα που άναψε η θρυλική παρέα του ’87 κράτησε το σπορ ζωντανό. Από ‘κει ξεκίνησαν όλα. Απ’ αυτή την ολοκληρωμένη επική νίκη, άρχισε να γράφεται σιγά-σιγά η ιστορία. Το μπάσκετ διέψευσε, επί της ουσίας, την ελληνική πραγματικότητα ότι “τα θαύματα κρατάνε τρεις ημέρες“. Μπορεί να μην έγιναν όλα σωστά, το πάθος ωστόσο αθλητών, προπονητών, παραγόντων και του κόσμου, βγαλμένο από το αξέχαστο εκείνο 12ήμερο διέσχισε όλα αυτά τα χρόνια. Η σκυτάλη παραδινόταν από γενιά σε γενιά, δανειστήκαμε τεχνογνωσία από τους γείτονες Σέρβους, βάλαμε μέσα και τα δικά μας ξεχωριστά στοιχεία και κάπως έτσι μείναμε ψηλά.

“Το μπάσκετ μας ταιριάζει σαν άθλημα επειδή γίνεται σε μικρό χώρο και πρέπει μέσα σε κλάσματα δευτερολέπτων να πάρουμε σημαντικές αποφάσεις. Αυτό είναι ένα χαρακτηριστικό των Ελλήνων. Να μπορούν, υπό πίεση χρόνου, να κάνουν αυτό που πρέπει και να πετύχουν. Το δύσκολο είναι να μας βάλεις να σχεδιάσουμε πράγματα, με μακροπρόθεσμη προοπτική“, μου’ χε πει κάποτε ο αείμνηστος Κώστας Πολίτης.

Άλλωστε, αν κάπου την πατήσαμε και στο μπάσκετ, αν η φλόγα του ’87 αρχίζει πλέον και τρεμοσβήνει (αν δεν έχει σβήσει ολότελα) φταίει ακριβώς αυτή η υστέρηση σε οτιδήποτε έχει σχέση με τις λέξεις σχέδιο ή πρόγραμμα. Κι η οδυνηρή αλήθεια είναι ότι στο ξημέρωμα της κυριακάτικης επετείου, για το μπάσκετ τα πράγματα δεν είναι καθόλου ευχάριστα.

Η ελληνική ομοσπονδία, άλλοτε πρότυπο οργάνωσης και ιδεών, έχει αποψιλωθεί από πρόσωπα και χειμάζεται από την εσωστρέφεια, την αρχομανία και την απαξίωση. Η πρόσφατη αλλοπρόσαλλη απόφαση για την αναδιάρθρωση των εθνικών κατηγοριών είναι η απόδειξη της ανερμάτιστης πολιτικής που ακολουθεί τα τελευταία χρόνια, η άλλοτε κραταιά ΕΟΚ.

Η Εθνική Ομάδα αντιμετωπίζεται με απόλυτη προχειρότητα και ο κίνδυνος να απαξιωθεί ο κορυφαίος παίκτης του ΝΒΑ, που βρέθηκε σαν δώρο Θεού, στο δρόμο μας είναι ορατός. Η απίθανη κωμωδία στην υπόθεση Ρικ Πιτίνο δείχνει την παντελή έλλειψη σχεδίου για το αντιπροσωπευτικό συγκρότημα. Με απίστευτη ελαφρότητα έχει απαξιωθεί πλήρως ο ρόλος του εθνικού προπονητή, με αποτέλεσμα από το 2009 και μετά να ψάχνουμε τη μεγάλη διάκριση, που δεν έρχεται ποτέ.

Το ελληνικό πρωτάθλημα, που κάποτε σε επίπεδο ανταγωνισμού ήταν πράγματι το κορυφαίο της Ευρώπης βρίσκεται σε κάθετη πτώση. Κινδυνεύει σχεδόν με αφανισμό. Στον χώρο του επαγγελματικού μπάσκετ παρείσφρησαν χωρίς κανένα έλεγχο αεριτζήδες, επιτήδειοι και αμφιβόλου προέλευσης “επιχειρηματίες”, χωρίς τον παραμικρό έλεγχο. Ο ΕΣΑΚΕ που στα πρώτα του χρόνια είχε μια διαφορετική δυναμική, μετατράπηκε σε τέλμα. Από την Basket League αποχώρησε ο Ολυμπιακός, Άρης και ΠΑΟΚ δεν πληρούν τις προϋποθέσεις να αγωνιστούν κανονικά, δυο υγιείς επαρχιακές ομάδες (Ρέθυμνο, Ήφαιστος) αποχώρησαν.

Στα μέσα της δεκαετίας του 90, τα τηλεοπτικά δικαιώματα του ελληνικού πρωταθλήματος στοίχιζαν 1,5 δις. Περίπου 4 εκατομμύρια ευρώ (σε αντιστοιχία βέβαια πολύ περισσότερα). Του χρόνου, αν δεν αλλάξει κάτι δραματικά, αμφιβάλλουμε αν θα υπάρξει καν προσφορά!

Η έντονη διαμάχη Ολυμπιακού-Παναθηναϊκού, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπήρχε και παλιότερα, ουσιαστικά έγινε ένα απροσπέλαστο εμπόδιο για την πρόοδο της Basket League. Απόδειξη η αποχώρηση της μιας εκ των δυο κορυφαίων ομάδων της χώρας, που έπληξε ανεπανόρθωτα το πρωτάθλημα, αναδεικνύοντας ωστόσο και εγγενή προβλήματα, όπως η διαιτησία, τα οποία δεν αναλύθηκαν ποτέ και δεν τέθηκαν στην σωστή τους διάσταση.

Η παραγωγική διαδικασία, σε άλλες εποχές λειτουργούσε υποδειγματικά στην Ελλάδα. Εντάξει δεν βλέπαμε κάθε χρόνο να βγαίνουν παικταράδες ολκής, είτε όμως μέσω των εθνικών ομάδων, είτε από τη δουλειά των συλλόγων, υπήρξαν γενιές αξιοπρόσεκτες, που έβγαλαν τους πρωταγωνιστές εντός και εκτός συνόρων. Τώρα, το πρώτο ταλέντο που θα ξεπεταχτεί θα περικυκλωθεί από ατζέντηδες, οι γονείς του θα νομίζουν ότι μεγαλώνουν ένα κράμα Σπανούλη και Διαμαντίδη και το πιθανότερο είναι να καταστραφεί πριν καν αρχίσει να παίζει μπάσκετ.

Τα σωματεία, βυθίστηκαν στην οικονομική κρίση και μετατράπηκαν σε μηχανισμό ακαδημιών, ώστε με τα 20άρικα των γονέων στις περίφημες ακαδημίες, να επιβιώσουν. Η άμεση εξάρτηση από το υστέρημα των γονέων απαγορεύει επί της ουσίας στους συλλόγους να δουλέψουν, όπως θέλουν. Ο εκάστοτε προπονητής είναι υποχρεωμένος να τηρεί τις ισορροπίες, να μην μπορεί να αφιερώσει περισσότερο χρόνο σε κάποιο παιδί που θα ξεχωρίσει, ή να μην τον βλέπει για τους τους ίδιους λόγους. Οι παρεμβάσεις της ομοσπονδίας ανύπαρκτες, τα σωματεία ψάχνουν να βρουν τον τρόπο να τα βγάλουν πέρα, χωρίς κατεύθυνση, χωρίς σύστημα.

Οι άνθρωποι που είχαν ιδέες, είτε έφυγαν από κοντά μας, είτε βαρέθηκαν και εγκατέλειψαν το μπάσκετ. Είναι πολύ λυπηρό, ο χώρος που είχε ανθρώπους γεμάτους ενέργεια, που παρά τις αντιπαραθέσεις τους ήξεραν να συνεργάζονται να έχει μείνει τόσο ορφανός, γιατί απλά δεν… εμπνέει κανέναν.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η επόμενη μέρα στο σπορ που απογειώθηκε στις 14 Ιουνίου 1987 δεν μοιάζει τόσο λαμπερή. Αν και οι φωνές ότι “κάτι πρέπει να γίνει, δεν μπορεί να μένουμε έτσι αδρανείς” πληθαίνουν, θα χρειαστεί μια συστράτευση γενικότερη, μια ολική επανεκκίνηση αν θέλουμε να πάμε πραγματικά μπροστά. Ένα άλλου είδους Ευρωμπάσκετ, περισσότερο έξω από το γήπεδο, με το ίδιο όραμα, ωστόσο, ενθουσιασμό και πάθος. Μπορούμε;