Σιμόν Μιζράχι: 50 χρόνια πρόεδρος, ή απλά ο mr Maccabi
Μισό αιώνα πρόεδρος. Πενήντα χρόνια Μακάμπι Τελ Αβίβ. Ο Γιάννης Φιλέρης γράφει για τον εμβληματικό παράγοντα, τον παλαιότερο όλων όσων ασχολούνται με το μπάσκετ. Τον Σιμόν Μιζράχι.
Τον Ιούλιο του 1969, η Μακάμπι Τελ Αβίβ αντιμετώπιζε σοβαρά οικονομικά προβλήματα. Έπρεπε επειγόντως να βρει ένα σχέδιο αποφυγής της οικονομικής κατάρρευσης. Το εγχείρημα ανέλαβε -ως προσωρινός πρόεδρος- ένας νεαρός δικηγόρος. Αν το ουδέν μονιμότερο του προσωρινού ισχύει, στην περίπτωση του Σιμόν Μιζράχι, αποδείχθηκε περίτρανα. O 29χρονος νομικός έγινε πλέον 79 ετών και στις αρχές του μήνα συμπλήρωσε ούτε λίγο ούτε πολύ μισό αιώνα στην ίδια θέση. Είναι ο αμετακίνητος πρόεδρος της ισραηλινής ομάδας, ένα εμβληματικό πρόσωπο, πλέον, για το ευρωπαϊκό μπάσκετ, το ίδιο το Ισραήλ και τον επιχειρηματικό κόσμο γενικότερα.
Στη θητεία του στην προεδρική καρέκλα, η Μακάμπι όχι μόνο σώθηκε οικονομικά, αλλά έγινε μια υπερδύναμη του ευρωπαϊκού μπάσκετ. Κατέκτησε 5 φορές την Ευρωλίγκα (1977, 1981, 2004, 2005, 2014) και έχασε τον τίτλο του πρωταθλητή στο Ισραήλ μόλις 7 φορές. Η Μακάμπι έχει χάσει το μέτρημα των εγχώριων τίτλων και ο πάντοτε σοβαρός κύριος με τη γραβάτα που κάθεται πίσω από τον πάγκο της, το ίδιο: 43 (από τα 53 συνολικά) πρωταθλήματα και 36 (από τα 44) Κύπελλα Ισραήλ τα έχει πανηγυρίσει ο δαιμόνιος δικηγόρος, ειδικευμένος σε θέματα οδικής ασφάλειας, που το 2006 ήταν πρωταγωνιστής όταν υπερασπίστηκε τον συνάδελφό του, Ντόρι Κλάγκσμπαλντ, ο οποίος κατηγορήθηκε για το θάνατο δυο ατόμων σε δυστύχημα που προκάλεσε με το αυτοκίνητό του.
Μιλάμε για ένα από τα πιο σημαντικά πρόσωπα στο Ισραήλ. Το 2007, το περιορικό Time τον συμπερίλαβε στους 50 κορυφαίους sport managers του κόσμου. Το 2011 πήρε το βραβείο Ισραήλ για την προσφορά του στον αθλητισμό, ενώ το Νοέμβριο του 2018 τιμήθηκε ως θρύλος της Ευρωλίγκας (Euroleague Legend). Αυτήν τη στιγμή είναι ο παλαιότερος (χωρίς αμφιβολία) παράγοντας του ευρωπαϊκού μπάσκετ και συνεχίζει απτόητος, όσο και αεικίνητος. Όταν πέθανε ο Παύλος Γιαννακόπουλος, το δικό του μήνυμα ήταν ιδιαίτερο συγκινητικό, καθώς ο Ισραηλινός πρόεδρος, εκτός των άλλων, καταλάβαινε ότι πλέον έμενε μόνος από την παλιά φρουρά.
Η δικηγορική εταιρεία του απέκτησε φήμη και ισχύ με το πέρασμα του χρόνου. Ο ίδιος έγινε μέτοχος της Μακάμπι, όχι ιδιοκτήτης, αλλά ο άνθρωπος που κινούσε πάντοτε τα νήματα. Και ακόμη τα κινεί, πλησιάζοντας στο τέλος της 7ης δεκαετίας της ζωής του. Ο Μιζράχι, που στο ξεκίνημα της προεδρικής καριέρας αποφάσισε να βάλει τιμές στα εισιτήρια της Μακάμπι (η ομάδα του λαού το 1969 έπαιζε… δωρεάν), έκανε άλμα στην αμερικανική αγορά, όπου η ανεπτυγμένη εβραϊκή κοινότητα δεν θα έλεγε “όχι” να τροφοδοτήσει το κλαμπ του Τελ Αβίβ με ό,τι καλύτερο διέθετε.
Από μικρό κλαμπ σε υπερδύναμη
Στην αρχή, διοικούσε ένα μικρό κλαμπ, που άρχισε να ψάχνει κυρίως στην Αμερική παίκτες που θα έκαναν τη διαφορά. Οι συνεργάτες του, ο Σάμουελ Μαχρόφσκι και ο ταμίας Άρι Μπαράνοβιτς, ακολουθούσαν πιστά τις οδηγίες του και η ομάδα ανέβαινε σιγά-σιγά τα σκαλοπάτια της καταξίωσης σε αγωνιστικό και οικονομικό επίπεδο.
Το 1977 η Μακάμπι αναδείχθηκε πρωταθλήτρια Ευρώπης. Στον όμιλό της αντιμετώπισε τον Ολυμπιακό, ενώ στον όμιλο των ‘6’ κατέκτησε τη 2η θέση και έφτασε στον τελικό του Βελιγραδίου, με αντίπαλο τη φημισμένη Βαρέζε του Ντίνο Μενεγκίν και του Μπομπ Μορς. Η ιταλική ομάδα, που στη δεκατία του ’70 έπαιξε σε 10 τελικούς του τότε Κυπέλλου Πρωταθλητριών (Ευρωλίγκα στις μέρες μας), κερδίζοντας τους 5, ήταν το φαβορί, αλλά η πρώτη μεγάλη ομάδα της Μακάμπι, με επικεφαλής τον κάπτεν Ταλ Μπρόντι, τον ασταμάτητο Τζιμ Μποτράιτ (26 πόντους στον τελικό), τον δυναμικό Όλσι Πέρι, το αξεπέραστο δίδυμο Μίκι Μπέρκοβιτς και Μότι Αροέστι και προπονητή τον μακαρίτη Ραλφ Κλάιν, πήρε το τρόπαιο με 78-77. Το λάθος του Μορς να χάσει την μπάλα στην τελευταία επίθεση της Βαρέζε έδωσε το κύπελλο στους Ισραηλινούς, με τον Μιζράχι να πανηγυρίζει στο τέλος μαζί με τους υπόλοιπους Iσραηλινούς έναν ιστορικό τίτλο.
Ήδη, στο πίσω μέρος της φανέλας της Μακάμπι υπήρχε ο σπόνσορας (Elite) που έβαζε χρήματα για τη γιγάντωση του ισραηλινού κλαμπ. Η αεροπορική εταιρεία El Al και η Nike ακολούθησαν. Με την πάροδο των χρόνων, η Μακάμπι έγινε πανίσχυρη και το 1995 μετατράπηκε σε ανώνυμη εταιρεία, με τον Μιζράχι (οι συνεργάτες του ήταν οι επιχειρηματίες Σάι Ρεκανάτι και Μόνι Φανάν) να ενώνει τις δυνάμεις του με τον μπίζνεσμαν Ντέιβιντ Φέντερμαν και την οικογένεια Κατζ, που είχε ως έδρα των επιχειρήσεών της το Μαϊάμι. Όλοι πήραν από 33% των μετοχών, ενώ στο Διοικητικό Συμβούλιο συμμετείχαν παλιοί παίκτες όπως ο Μπρόντι και ο Ντόρον Τζάμσι.
Η Μακάμπι γιγαντώθηκε, έγινε (ξανά) πρωταγωνίστρια στα παρκέ. Βρήκε επίσης στο πρόσωπο του ιδιόρρυθμου Πίνι Γκέρσον έναν προπονητή-κονφερασιέ, αλλά και ικανότατο στο να κερδίζει τίτλους, ειδικά στην Ευρωλίγκα. Ο Πίνχας’ έγινε ο προπονητής μεγάλων αστέρων, όπως ο Σαρούνας Γιασικεβίτσιους, ο Άντονι Πάρκερ και ο Νίκολα Βούισιτς. Το back-to-back που έκανε η Μακάμπι τη διετία 2004-2005 ήταν το πρώτο μετά από το three-peat της Γιουγκοπλάστικα και χρειάστηκε να περάσουν 7 χρόνια για να το επαναλάβει ο Ολυμπιακός σε Κωνσταντινούπολη και Λονδίνο.
Η ομάδα του Τελ Αβίβ, που είχε πάρει το Κυπελλο Πρωταθλητριών και το 1981 (80-79 την Σινούντινε Μπολόνια στο Στρασβούργο), έγινε υπερδύναμη χάρη στις ενέργειες του Μιζράχι, που παρέμενε σταθερός στη θέση του προέδρου, αλλά και πίσω από τον πάγκο. Η παρουσία του ήταν δεδομένη, ακόμη κι όταν θεσπίστηκαν πρόστιμα για τους διοικητικούς παράγοντες που κάθονταν, χωρίς άδεια, κοντά στους πάγκους. Δεν είχε πρόβλημα να πληρώνει ο δικηγόρος από το Ισραήλ, αρκεί να βρισκόταν κοντά στον αγωνιστικό χώρο, όπου εκτός των άλλων έλεγε και δυο… λογάκια στους διαιτητές.
Ο Μιζράχι έγινε και συνομιλητής του Μπόρισλαβ Στάνκοβιτς. Στην αρχή, δε, ακολούθησε τους ‘αντάρτες’ της Ευρωλίγκας, αλλά από το 2001 και μετά αποτελεί έναν από τους πιο πιστούς συμμάχους του Τζόρντι Μπερτομέου. Η γνώμη του ακούγεται πάντα στις γενικές συνελεύσεις και όλοι τον παρακολουθούν με προσοχή.
Η παραλίγο διάλυση του 2009
Τον Αύγουστο του 2009, η Μακάμπι γνώρισε τη μεγαλύτερη κρίση της ιστορίας της. Μετά από δύο μήνες συνεχόμενων δημοσιευμάτων και φημών, η τριπλέτα της διοίκησης έσπασε οριστικά. Η πλευρά Κατζ, αφού για αρκετό καιρό άφηνε πολλές αιχμές κατά του Φέντερμαν (που μεταξύ μας, δεν είναι και ο πιο συμπαθής άνθρωπος στον κόσμο), αποφάσισε να πουλήσει το 33% των μετοχών της στους άλλους δύο άξονες της Μακάμπι (Μιζράχι – Φέντερμαν).
Στην αρχή, ο Κατζ πρότεινε να εξαγοράσει το ποσοστό τους και να γίνει αυτός ο απόλυτος ιδιοκτήτης. Μιζράχι και Φέντερμαν αρνήθηκαν και έκαναν αντιπρόταση εξαγοράς των μετοχών του Κατζ, που πούλησε το μερίδιό του για 7.300.000 δολάρια. Στην τσέπη, ο Αμερικανοϊσραηλινός επιχειρηματίας έβαλε 6.660.000 δολάρια, καθώς τα υπόλοιπα 640.000 δόθηκαν για την ανάπτυξη των τμημάτων υποδομής της ομάδας. Παρότι Φέντερμαν και Κατζ είχαν ‘ξεκατινιαστεί’ με διάφορες αφορμές, έβαλαν τέλος στη διαμάχη τους, με την αγοραπωλησία. Ο Κατζ, μάλιστα, έγινε επίτιμο μέλος του κλαμπ, αν και όπως λένε, στο τέλος δεν ήθελε να ακούει για τους πρώην συνεταίρους του. To 2014 αποχώρησε οριστικά.
Τα χειρότερα, όμως, ήρθαν τον Οκτώβριο του 2009. Στις 19 του μήνα, η είδηση προκάλεσε σοκ. Ο Φανάν, ένα ιστορικό στέλεχος του συλλόγου, που είχε ανακοινώσει την αποχώρησή του λίγους μήνες νωρίτερα, βρέθηκε νεκρός στο διαμέρισμά του. Είχε αυτοκτονήσει, βάζοντας τραγικό τέλος στη ζωή του, που ναι μεν ήταν αφιερωμένη στη Μακάμπι, αλλά είχε και μια σκοτεινή πλευρά. Για πολλά χρόνια ο Φανάν δανειζόταν χρήματα από τους παίκτες της Μακάμπι, για να τα ‘επενδύσει’, αποδίδοντας υψηλούς τόκους. Όταν χρεοκόπησε, οδηγήθηκε στην αυτοκτονία. Ένας άνθρωπος που για όλους τους μπασκετμπολίστες της Μακάμπι ήταν “ο μπαμπάς και η μαμά τους μαζί”, έγινε πρώτο θέμα σε ένα οικονομικό σκάνδαλο, που όλοι γνώριζαν και όλοι αποσιωπούσαν στο Τελ Αβίβ.
Ακολούθησαν περίεργα χρόνια, με τον Φέντερμαν να θέλει να πάρει την εξουσία από τον Μιζράχι, να κάνει περίεργες επιλογές και ο γιος του, Ντάνι, να ακολουθεί τα βήματά του, ωστόσο, η Ευρωλίγκα που πήρε το 2014 η Μακάμπι με προπονητή τον Ντέιβιντ Μπλατ, σε μια χρονιά γεμάτη… τρέλα. Στην αρχή, ο Φέντερμαν ήθελε να απολύσει τον Μπλατ, που σώθηκε την τελευταία στιγμή. Παίκτης κλειδί στον τελικό ήταν ο 33χρονος Ντέιβιντ Μπλου, που 2 χρόνια πριν είχε ανακοινώσει την αποχώρησή του από το μπάσκετ! Κάθισε μια σεζόν έξω, επέστρεψε μετά από πρόσκληση του Μπλατ και πήραν μαζί την Ευρωλίγκα στο Μιλάνο, παρέα με τον Σοφοκλή Σχορτσιανίτη αλλά και τον Ταϊρίς Ράις MVP της διοργάνωσης και πρώτου σκόρερ στον τελικό εναντίον της Ρεάλ Μαδρίτης.
Ο Βούισιτς, οι απώλειες και ο … Σφαιρόπουλος
Ο Μιζράχι έζησε την 5η Ευρωλίγκα της ιστορίας του στη Μακάμπι, αλλά δεν χόρτασε. Με τον Φέντερμαν δεν σταμάτησε να τσακώνεται (πολλές φορές συγκρούονταν οι απόψεις τους, ακόμη και στις μεταγραφές), αλλά ποτέ από το μυαλό του αιώνιου προέδρου του κλαμπ δεν πέρασε ποτέ η σκέψη της αποχώρησης.
Η επιλογή του Βούισιτς στη θέση του general manager της ομάδας σημαδεύτηκε από απώλειες τίτλων εντός συνόρων, κάτι που δεν έχει συνηθίσει ο σύλλογος, περικοπές στο μπάτζετ, επιλογές λάθος προπονητών και περιθωριοποίηση στην Ευρωλίγκα. Η άφιξη του Γιάννη Σφαιρόπουλου, μέσα στη χρονιά που πέρασε, έβαλε σε μια τάξη τα πράγματα. Ο Μιζράχι στάθηκε εξ αρχής στο πλευρό του Έλληνα κόουτς και ελπίζει ότι μπαίνοντας στα 80 του, θα ξαναζήσει μεγάλες στιγμές, όπως αυτές που γνώρισε τα τελευταία… 50 χρόνια!
