Πολιτεία και ποδόσφαιρο: 36 χρόνια φαγούρα

Το ποδόσφαιρο στην Ελλάδα είναι μια πολύ παρεξηγημένη και αποδομημένη έννοια, η οποία επανέρχεται στην επικαιρότητα «των σοβαρών μέσων» κάθε φορά που συναντώνται κρούσματα βίας. Άπαντες σε αυτές τις περιπτώσεις δηλώνουν σοκαρισμένοι, ξεσκονίζονται τα αιώνια κλισέ «της βίας που είναι μάστιγα», της «καταδίκης των επεισοδίων», του «μαχαιριού που πρέπει να φτάσει στο κόκκαλο», της Πολιτείας «που πρέπει να πάρει μέτρα» και ούτω καθεξής. Αυτή είναι η μία όψη του νομίσματος.

Ας δούμε όμως μια φορά και την άλλη, την αντίθετη, εκείνη που δεν απευθύνεται στα ώτα των «καθωσπρέπει» που μέσα σε ένα πεντάλεπτο του βραδινού δελτίου ειδήσεων διαμορφώνουν συνολική άποψη για τα του ποδοσφαίρου επαναλαμβάνοντας κοινοτυπίες και ευχολόγια. Τι έχει κάνει η Πολιτεία για το ποδόσφαιρο;

Αρχή επαγγελματικού ποδοσφαίρου

Αισίως τη φετινή χρονιά συμπληρώνονται 36 χρόνια από την έναρξη του επαγγελματικού ποδοσφαίρου. Ήταν το μακρινό 1979 όταν θεσπίστηκε η πρώτη επαγγελματική κατηγορία υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού και Επιστημών όπως λεγόταν τότε. Εντελώς συμπτωματικά μαζί με τη θεσμοθέτηση του επαγγελματικού ποδοσφαίρου, εμφανίζεται και η πρώτη «ρύθμιση». Η Κυβέρνηση του Γεωργίου Ράλλη, με το αρ.21 του Ν.879/1979 ουσιαστικά διαγράφει τις οφειλές των «σωματείων» μέχρι τότε και εμφανίζει την tabula rasa των νεοσύστατων ΠΑΕ.

Οι περισσότεροι εκλαμβάνουν την κίνηση της Κυβέρνησης ως ένδειξη καλής θέλησης και γενικότερης εξυγίανσης ενός χώρου που από καταβολής σχεδόν παρήγαγε χρέη. Κυριαρχούσε και ένα θετικό μεταπολιτευτικό κλίμα και οι αποφάσεις αντιμετωπίζονταν τρόπον τινά χωρίς τη δυσπιστία που εμφιλοχώρησε αργότερα. Ουδείς μπορούσε να φανταστεί τότε ότι η συγκεκριμένη πρακτική θα οδηγήσει σε μια λογική «πολιτικού κόστους» με κύριο θύμα το ίδιο το ποδόσφαιρο, αφού εκτός της επταετίας της χώρας στο γύψο, ποδόσφαιρο και πολιτική ήταν δύο παράλληλες έννοιες που κατά τεκμήριο δεν συναντήθηκαν ποτέ.

Κοσκωτάς-Ολυμπιακός

Έκτοτε παρήλθαν 35 χρόνια, παρενεβλήθησαν 29 (!) ηγεσίες στο Υπουργείο Πολιτισμού και οι ΠΑΕ απέκτησαν μια πλήρως εξαρτημένη σχέση με το κράτος, βασισμένη επί της ουσίας στην ατιμωρησία και τις «ρυθμίσεις». Μετά τον τυφώνα Κοσκωτά και την καταστροφική διαχείριση του διαδόχου του, Αργύρη Σαλιαρέλη, προέκυψε το πρώτο μεγάλο «αγκάθι» όσον αφορά τις εκ νέου «διευθετήσεις» των χρεών και υποχρεώσεων των ΠΑΕ. Εισάγεται στη Βουλή ο Ν.2021/1992 από τον τότε Υπουργό Οικονομικών Στέφανο Μάνο με τίτλο «Ταμείο διαχείρισης πιστώσεων για εκτέλεση αρχαιολογικών έργων και άλλες διατάξεις». Στο συγκεκριμένο σχέδιο νόμου εμπεριέχονται τρία άρθρα τα οποία αφορούν την ΠΑΕ Ολυμπιακός.

Επιτυγχάνεται η αποσκίρτηση του λαοφιλέστερου συλλόγου στη χώρα από την αμαρτωλή Τράπεζα Κρήτης – βασικό άξονα του μεγαλύτερου πολιτικοοικονομικού σκανδάλου της χώρας στη μεταπολίτευση – με το Δημόσιο να αναλαμβάνει την αποπληρωμή ενός ποσού μέχρι τα 2,6 δισεκατ. δραχμές, αφού το συνολικό ύψος των οφειλών είναι αδύνατον να προσδιοριστεί ακόμη και σήμερα. Ακολούθως, ρυθμίζεται το χάος με τους φόρους που ο Σαλιαρέλης έχει αφήσει παντελώς απλήρωτους και διαγράφονται περί τα 3 δισεκατ. δραχμές, με τα υπόλοιπα 5,5 δισεκατ. να τίθενται εκτός ρύθμισης ένεκα εκκρεμοδικίας.

Η τότε Επιτροπή σωτηρίας του Πειραϊκού συλλόγου, με μπροστάρη το Σωκράτη Κόκκαλη, υποδέχεται μετ’ ανακούφισης τον τελικό λογαριασμό των 2 δισεκατομμυρίων σε 120 δόσεις και δηλώνει πανευτυχής που εδόθη μια λύση στο τεράστιο πρόβλημα που αντιμετώπιζε ο Ολυμπιακός. Το νομοσχέδιο υπερψηφίζεται από όλες τις πτέρυγες της Βουλής – το καταψηφίζει μόνο το ΚΚΕ – αλλά όπως είναι φυσικό ολοένα και προκύπτουν νέα στοιχεία και νέες υποχρεώσεις από το καταστροφικό πέρασμα Κοσκωτά και Σαλιαρέλη. Απαιτείται μια νέα, ακόμη πιο φωτογραφική ρύθμιση και δίδεται η τελική λύση με την εισαγωγή του Ν.2166/1993 στο άρθρο 22 του οποίου ρυθμίζονται χρέη ΠΑΕ «εν γένει».

Οι πιο προσεκτικοί τότε γνωρίζουν ότι το «εν γένει» δεν ισχύει και η νέα ρύθμιση Μάνου είναι επί της ουσίας φωτογραφική για την ΠΑΕ Ολυμπιακός, παρά τις 22 συνολικά υπό υπαγωγή ΠΑΕ. Τα χρέη των 22 ανέρχοντο στα 24 δισεκατ. δραχμές με τον Ολυμπιακό να έχει τη μερίδα του λέοντος και αποφασίζεται η αποπληρωμή σε 90 δόσεις. Το κύριο σημείο σύγκρουσης των υπολοίπων ΠΑΕ είναι ότι στη ρύθμιση δεν εμπεριέχονται προσαυξήσεις και πρόστιμα και κατά συνέπεια αποσύρονται. Ο Ολυμπιακός παραμένει γιατί στη δική του περίπτωση, το τελικό ποσό των 3,1 δισεκατ. δραχμών είναι ευεργετικό.

Νέα χρέη, επιτροπή για τη βία

Στο μεταξύ, υπό διοίκηση Κόκκαλη, μετά από τουλάχιστον μια εξαετία παλινωδίας, η εταιρία είναι υπό εξυγίανση, αποδίδει φόρους στο Δημόσιο και παράλληλα είναι απολύτως συνεπής στην αποπληρωμή των δόσεων. Η ΠΑΕ Ολυμπιακός αποδίδει στο κράτος μέχρι το καλοκαίρι του 2000 όταν και αποβάλλει το βραχνά των χρεών, το ποσό των 3 δισεκατομμυρίων 110 εκατομμυρίων δραχμών, καταβάλλοντας μάλιστα εφ’ άπαξ την τελευταία δόση του 1 δισεκατ. προκειμένου να αποφευχθούν οι προσαυξήσεις. Παράλληλα, η πλειοψηφία των υπολοίπων ΠΑΕ εξακολουθεί να σωρεύει χρέη, με το κράτος να σφυρίζει αδιάφορα και να εξακολουθεί να ασχολείται με το επαγγελματικό ποδόσφαιρο «για να καταδικάσει» τα εκάστοτε κρούσματα βίας, με αποκορύφωμα το θάνατο του άτυχου δασκάλου Χαράλαμπου Μπλιώνα στο Αλκαζάρ από φωτοβολίδα.

Τα συσσωρευμένα χρέη των ΠΑΕ προς το Δημόσιο έχουν αγγίξει πλέον τα 7,6 δισεκατ. δραχμές, όταν παρουσιάζεται νέα ρύθμιση με το Ν.2443/1996, το άρθρο 21 του οποίου διαγράφει το 70% προσαυξήσεων και εισάγει την αποπληρωμή σε 48 δόσεις. Οι ΠΑΕ κωφεύουν και εξακολουθούν να χρησιμοποιούν το «πολιτικό κόστος» προς όφελός των. Στη ρύθμιση δεν υπάγεται κανείς και μέσα σε 18 μήνες τα χρέη από 7,6 που υποτίθεται ήταν, εκτοξεύονται στα 33 δισεκατ. εκ των οποίων τα 24 αφορούσαν τις (τότε) 18 ΠΑΕ της Α’ Εθνικής. Εξαιρουμένου του συνεπούς Ολυμπιακού και του νοικοκυρεμένου Παναθηναϊκού, επί της ουσίας μιλάμε για 24 δισεκατομμύρια χρέη για 16 ΠΑΕ.

Τα χρόνια περνούν, το κράτος εξακολουθεί να «καταδικάζει» τα επεισόδια και να «χαϊδεύει» τις ΠΑΕ, οι οποίες με τη σειρά τους – ειδικά οι λαοφιλείς – «χαϊδεύουν» τους οργανωμένους σε μία αμφίδρομη σχέση χτισμένη σε πάρα πολύ γερά θεμέλια. Τα κλισέ της κοινωνικής κατακραυγής εξακολουθούν να κυριαρχούν και το αρμόδιο Υπουργείο για να μεταβιβάσει ουσιαστικά το πρόβλημα, θεσπίζει με το Ν.2725/1999 τη Διαρκή Επιτροπή Αντιμετώπισης της Βίας, τη γνωστή ΔΕΑΒ, η οποία απαρτίζεται από 17 άτομα προερχόμενα ή σχετιζόμενα με τον αθλητισμό και καλείται να επιλύσει το πρόβλημα της βίας.

Νομοσχέδια Βενιζέλου

Το μοναδικό πράγμα που εξακολουθεί να απασχολεί τις ΠΑΕ είναι τα χρήματα και το πώς θα διευθετηθούν οι οφειλές «των προηγούμενων», αφού στο ελληνικό ποδόσφαιρο δεν ισχύουν οι παγκόσμιοι κανόνες της αγοράς και «η Πολιτεία οφείλει να δώσει λύση στο πρόβλημα». Τη λύση πράγματι έρχεται να τη δώσει ακούσια ο σημερινός Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ και τότε Υπουργός Πολιτισμού, Ευάγγελος Βενιζέλος, με τον περίφημο Ν.2947/2001, γνωστό και ως «το νομοσχέδιο των Ολυμπιακών Αγώνων».

Η κατάσταση των ΠΑΕ τον Οκτώβριο του 2001 όσον αφορά τα χρέη τους είναι σε τραγικό σημείο. Τα νούμερα είναι μη διαχειρίσιμα και ο νόμος Βενιζέλου αντιμετωπίζεται ως «μάννα εξ ουρανού» από τις ΠΑΕ και τις ΚΑΕ που προλαβαίνουν να πάρουν είδηση την απίστευτα ευεργετική διάταξη. Περισσότερα από 60 εκατομμύρια ευρώ διαγράφονται με κύριους ευεργετηθέντες τις ΠΑΕ Λάρισα, Πανιώνιο, Καβάλα, Πιερικό και Νάουσα και τις ΚΑΕ ΠΑΟΚ, Άρη, Ηρακλή, Γυμναστικό Λάρισας, Νήαρ Ηστ και Πανιώνιο, οι οποίοι απλώς αλλάζουν ονομασία και καθαρίζουν από τα χρέη ακόμα και προς τρίτους. Τα νούμερα της διαγραφής είναι ασύλληπτα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τα 21 εκατ. ευρώ της ΚΑΕ ΠΑΟΚ που μετατρέπονται σε 200 χιλιάδες εν μία νυκτί και τα 14 σχεδόν εκατ. ευρώ του Πανιωνίου (του Αχιλλέα Μπέου τότε) που γίνονται 400 χιλιάδες ευρώ. Όσοι πρόλαβαν, πρόλαβαν.

Ακριβώς έναν χρόνο αργότερα, ο Βενιζέλος προσπαθεί να διορθώσει το τεράστιο σφάλμα εισάγοντας το Ν.3057/2002 με το οποίο πηγαίνει όλες τις ΑΑΕ στο αντίθετο άκρο: «Οι AAE υποχρεούνται πριν από την έναρξη της αγωνιστικής περιόδου να έχουν εξοφλήσει όλες τις τυχόν ληξιπρόθεσμες και απαιτητικές οφειλές τους προς τις οικείες ομοσπονδίες, τους υπερκείμενους συνδέσμους, τους αθλητές τους που απασχολούν ή έχουν απασχολήσει, τους προπονητές, το ιδρυτικό σωματείο, που έχουν επιδικαστεί με τελεσίδικη απόφαση δικαστηρίου ή Επιτροπής Επίλυσης Οικονομικών Διαφορών». Ουσιαστικά με το διορθωτικό νόμο Βενιζέλου, στα πρωταθλήματα ζήτημα να μπορούν να συμμετάσχουν 20 Αθλητικές Εταιρίες.

Άρθρο 44

Το ποδόσφαιρο ξυπνά από το λήθαργο, οι ιδιοκτήτες των ΠΑΕ συσπειρώνονται και για το κοινό καλό απαιτούν νέες ρυθμίσεις. Η συντεταγμένη Πολιτεία αντί – επιτέλους – να τραβήξει τη γραμμή και να θέσει το επαγγελματικό ποδόσφαιρο προ των ευθυνών του και πάλι σκεπτόμενη «το πολιτικό κόστος» κάνει αυτό που γνωρίζει καλύτερα: υπόσχεται νέες ρυθμίσεις. Κάποιες ΠΑΕ δεν μπορούν για διάφορους λόγους να περιμένουν την αλλαγή του πολιτικού σκηνικού και «ανακαλύπτουν» το νόμο Ανδριανόπουλου από το 1990 που είχε ψηφιστεί για την ΑΓΕΤ Ηρακλής. Είναι το περίφημο άρθρο 44 του Ν.1892/1990 από το οποίο ευεργετούνται κατά σειρά οι ΠΑΕ Άρης, ΟΦΗ και ΑΕΚ.

Ο νόμος ουσιαστικά επέβαλε σε όλους τους πιστωτές να συμφωνήσουν στο «κούρεμα» των χρεών, στην περίπτωση η εταιρία έλθει σε συμφωνία με τους πιστωτές που υπερκάλυπταν το 60% των συνολικών χρεών. Πρώτος σε συμφωνία έρχεται ο Άρης που συμφωνεί πολύ γρήγορα με Κοντομηνά και Γραντα και με απόφαση του Εφετείου Θεσσαλονίκης, μετατρέπει χρέη ύψους 17,35 εκατ. ευρώ σε 2 εκατομμύρια, τα οποία κιόλας καλείται να αποπληρώσει σε 20 δόσεις σε βάθος δεκαετίας. Πλέον τα χρέη της ΠΑΕ Άρης γίνονται «διαχειρίσιμα» αφού δεν ξεπερνούν συνολικά τα 4 εκατ. ευρώ, με τα 2 εκ των οποίων να αποπληρώνονται σε βάθος δεκαετίας. Ακολουθεί ο ΟΦΗ με «μόνο» 7,5 εκατ. ευρώ τα αοποία σχεδόν εξαφανίζονται – μετατρέπονται σε 750 χιλιάδες - σε βάθος δεκαετίας και απομένει το μεγάλο αγκάθι: η ΑΕΚ.

Χάος στα βιβλία της ΑΕΚ

Όπως η ΠΑΕ Ολυμπιακός πέρασε από τη «λαίλαπα» Κοσκωτά – Σαλιαρέλη, έτσι και η ΑΕΚ είχε να επιδείξει ανάλογα «χρηστές» διαχειρίσεις με αποκορύφωμα το management Ψωμιάδη. Τα χρέη της ΑΕΚ είναι ανυπολόγιστα, στα βιβλία της εταιρίας επικρατεί χάος και ανακαλύπτονται διαρκώς νέα διαμάντια, όπως το κονδύλι για το στέγαστρο των Θρακομακεδόνων (τότε προπονητικού κέντρου της ομάδας) το οποίο ο Ψωμιάδης όρισε στα 5 δισεκατ. δραχμές. Εμφανίζονται ποσά – ειδικά επί των πολυεθνικών ENIC και NETMED – ειδικά για μεταγραφές που δεν θα μπορούσε να φανταστεί ο κοινός νους: δανεισμός Τσίριτς ύψους 4,5 εκατ. ευρώ, η μεταγραφή του Μιλέν Πετκόφ 2,2 εκατ. ευρώ, η μεταγραφή του Νάβας 3,3 εκατ. ευρώ, ο κατάλογος είναι ατέλειωτος.

Τα χρέη της ΑΕΚ είναι δυσθεώρητα, το «φαγοπότι» στην κιτρινόμαυρη ΠΑΕ ανείπωτο: 58 δισεκατ. δραχμές, περίπου 171 εκατ. ευρώ εκ των οποίων τα 90,5 εκατ. είναι μόνο οφειλές προς το Δημόσιο. Κατόπιν αγώνων, συνυπολογισμού «πολιτικού κόστους» και μη παράστασης του Δημοσίου στην καθοριστική δίκη μετά την τριτανακοπή, αφού έγινε λάθος στην επίδοση προς το Δημόσιο από το δικαστικό επιμελητή, το αστρονομικό νούμερο των 171 εκατ. γίνεται 23,3 εκατ. ευρώ πληρωτέα σε 20 δόσεις, πάντοτε σε βάθος δεκαετίας όπως συνέβη και με τις ΠΑΕ Άρης και ΟΦΗ.

Νόμος Ορφανού το 2004

Στη ρύθμιση δεν μπαίνει προς έκπληξη όλων η ΠΑΕ ΠΑΟΚ, αφού δεν συναινεί το απαραίτητο μέρος των πιστωτών προκειμένου να καλύπτεται το προαπαιτούμενο 60% του συνολικού κεφαλαίου. Εάν κύριος πιστωτής ήταν το Δημόσιο, στη ρύθμιση θα είχε υπαχθεί και ο ΠΑΟΚ, όπως ακριβώς υπάχθηκαν και οι υπόλοιποι. Ο ΠΑΟΚ δεν χρειάστηκε να περιμένει πολύ. Μάιος 2004 και έρχεται στη Βουλή ο Ν.3262/2004 διά του οποίου η Πολιτεία «ρύθμιζε» τα 278 εκατομμύρια ευρώ – πλέον – συσσωρευμένα χρέη των ΠΑΕ.

Τα νούμερα είναι ασύλληπτα, ειδικά αν συνυπολογίσει κανείς και την τρομακτική αύξηση εσόδων που είχαν οι ΠΑΕ στην Ελλάδα από την εμπλοκή της δεύτερης ψηφιακής πλατφόρμας του Alpha Digital, τα προκλητικά ποσά χορηγιών του κρατικού (τότε) ΟΠΑΠ, ο οποίος χορηγούσε ακόμη και το πρωτάθλημα της Γ’ εθνικής κατηγορίας συνολικά με 2,5 εκατ. ευρώ, καθώς και τα ανεπτυγμένα πλέον εμπορικά τμήματα, στελεχωμένα από golden boys που είχαν τις «σωστές γνωριμίες».

Η Ελλάδα ζούσε τις «χρυσές μέρες» της, λεφτά έρρεαν και άπαντες συμφωνούσαν ότι το ποδόσφαιρο διάγει τις πιο παραγωγικές και προσοδοφόρες του σεζόν. Ο επονομαζόμενος και «νόμος Ορφανού» διαγράφει το 80% των προσαυξήσεων, προσδιορίζει τις εισπρακτέες δόσεις στις 120 για το Δημόσιο και 80 για το ΙΚΑ, στο οποίο ΠΑΕ και ΚΑΕ χρωστούν πάνω από 230 εκατομμύρια ευρώ. Οι ΠΑΕ που ευεργετούνται από τη «ρύθμιση» είναι κατ’ αρχήν 14, αργότερα υπάγονται κι άλλες, ακόμη κι εκείνες που έχουν χρέη υπό ρύθμιση όπως η ΑΕΚ, ο Ολυμπιακός, ο Άρης, κ.ά.

Βία, νύχτα και χορηγίες

Το ελληνικό ποδόσφαιρο ζει τη nirvana του συνεπικουρούμενο και από τη μαγική κατάκτηση του Euro 2004 από την Εθνική Ελλάδος, το κράτος επί της ουσίας θρέφει το τέρας πάντοτε υπό το φόβο του «πολιτικού κόστους», ενώ οι ιδιοκτήτες την ίδια στιγμή κομπορρημονούν για αναβάθμιση του προϊόντος, αύξηση εσόδων, ελκυστικό θέαμα. Οι οργανωμένοι πλέον δεν είναι απλώς «τα παιδιά στην κερκίδα που είναι η μόνη μας ελπίδα», έχουν μετατραπεί σε ιδιωτικούς στρατούς Προέδρων και μεγαλομετόχων, οι οποίοι επιτρέπουν σε κοινούς εγκληματίες του ποινικού δικαίου να φορούν το μανδύα του οπαδού και να τελούν σωρεία αδικημάτων. Οι «χούλιγκαν» όπως συνηθίζουν οι «καθωσπρέπει» να τους αποκαλούν, έχουν ξεφύγει από τις πρακτικές των περασμένων δεκαετιών και πλέον λειτουργούν με τρόπο που θα ζήλευε και ο Bernardo Provenzano.

Στο ποδόσφαιρο έχει παρεισφρήσει η «νύχτα», το κράτος σφυρίζει αμέριμνο και η ΔΕΑΒ εξακολουθεί να συνεδριάζει καταδικάζοντας πάντοτε τη βία απ’ όπου κι αν προέρχεται. Το αίσθημα που κυριαρχεί ακόμη και στους υγιώς σκεπτόμενους φιλάθλους του σπορ, είναι ότι το ποδόσφαιρο τίθεται υπέρ άνω του νόμου και όσο πιο «μάγκας» είναι ο Πρόεδρος, τόσο καλύτερα θα είναι και η ομάδα. Αδιάφορο εάν η ομάδα χρεώνεται ή αντιμετωπίζει κίνδυνο πτώχευσης, αρκεί να κερδίζει με κάθε τρόπο. Η νίκη γίνεται αυτοσκοπός και οι οπαδοί αποκτούν θεσμική υπόσταση, αφού είτε διοικούν ανοικτά μεγάλες ΠΑΕ (περίπτωση Άρη) είτε παρέχουν στήριξη ή μη στον εκάστοτε «Καίσαρα» τη διοίκησης. Όσο ο «Καίσαρας» κάνει τα κέφια της κερκίδας, είναι θεός, όταν προσπαθεί να σπάσει το απόστημα, γίνεται ρουφιάνος.

Οι ΠΑΕ παράγουν ασταμάτητα και με μαθηματική πρόοδο χρέη, οι οργανωμένοι προστατεύονται από εξέχουσες προσωπικότητες του νομικού κόσμου, οι ομάδες δεν τιμωρούνται με αστείες προφάσεις και νομικά ευρήματα επιστημονικής φαντασίας που καταργούν ακόμη και τους νόμους της φυσικής (αλησμόνητη η ιπτάμενη καρέκλα στο κεφάλι του Πιέρ Έμπεντε στη Νέα Ευκαρπία) και η Πολιτεία τι κάνει; Εξακολουθεί να «προστατεύει» οικονομικά και θεσμικά το ποδόσφαιρο, προχωρώντας στη σύναψη σκανδαλωδών συμβάσεων με απείρως ασύμφορους για το κράτος όρους είτε πρόκειται για διαφημίσεις στη φανέλα (εκτός του «πατερούλη» ΟΠΑΠ το μενού έχει ΕΚΟ, ΕΛΔΑ, ΟΤΕ, Τράπεζες, Ταμιευτήριο, ΔΕΠΑ, ο κατάλογος μπορεί να συνεχίζεται επί μακρόν) είτε για συμφωνίες μετάδοσης αγώνων από την ΕΡΤ έναντι ιλιγγιωδών ποσών κάθε χρόνο (7,5 εκατ. ευρώ ο Ολυμπιακός, 5,3 εκατ. ευρώ ο Παναθηναϊκός, 2,2 εκατ. ο Άρης, από 1,8 εκατ. ευρώ Ξάνθη και Αστέρας Τρίπολης).

Τα κρούσματα βίας εν τω μεταξύ συνεχίζονται αμείωτα και σταθερά, οι ΠΑΕ και οι ΚΑΕ προστατεύουν το κοινό τους, πολλές φορές κάνουμε και εξαγωγή «μαγκιάς» και στο εξωτερικό, ξυπνώντας μνήμες από τις μονομαχίες Ολυμπιακού-Παναθηναϊκού στα Final4 της Ευρωλίγκας, όπου ο ελληνικός πολιτισμός γνώριζε την παγκόσμια αναγνώριση. Εγγράφως βέβαια και σε επίπεδο Επιτροπών και συνεταιρισμών, ο σχεδιασμός καλά κρατεί: τουρνικέ, ηλεκτρονικό εισιτήριο, pin, κάμερες. Δεκάδες εξαγγελίες, εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ στην προστασία του «προϊόντος» το οποίο φώναζε κάθε χρόνο ότι ασθμαίνει, αλλά οι υπεύθυνοι διέκριναν πρόοδο και εκσυγχρονισμό. Μέχρι που φθάνουμε στον Ιούνιο του 2006, όταν η συντεταγμένη Πολιτεία, αποφασίζει για πρώτη φορά να επιβάλλει σκληρό νόμο στην terra incognita των γηπέδων: εισάγει το «ιδιώνυμο αδίκημα».

"Ιδιώνυμο", δολοφονία Φιλόπουλου και νέα ρύθμιση

Ποτέ άλλοτε ένας νόμος δεν ένωσε τόσο πολύ τους «μαχητές» της κερκίδας. Το κράτος είχε κατ’ επανάληψη νομοθετήσει «για τη βία στα γήπεδα», θεσμοθετώντας επί της ουσίας ανεφάρμοστες και ανεπίκαιρες διατάξεις. Εκτός του αρχικού Ν.2725/1999 που έβαλε στη ζωή μας και τη ΔΕΑΒ, ψηφίστηκαν ακόμη 4 νόμοι, αμέτρητες τροπολογίες και εκδόθηκαν ακόμη περισσότερες ΚΥΑ (Κοινές υπουργικές Αποφάσεις). Ο νόμος Παπαληγούρα και Ορφανού για το ιδιώνυμο δεν έχει νομικό προηγούμενο: οπαδός που συλλαμβάνεται και καταδικάζεται από το αυτώφορο τριμελές Πλημμελειοδικείο φυλακίζεται με ποινή που δεν έχει ανασταλτικό χαρακτήρα και δεν είναι εξαγοράσιμη. Η Πολιτεία πανηγυρίζει «για το τέλος της βίας», άνθρωποι όμως φυλακίζονται επειδή πέταξαν ένα μπουκάλι νερό ή άναψαν ένα καπνογόνο στο γήπεδο. Είναι σαφές ότι ο νομοθέτης δεν έχει εικόνα από τα ελληνικά γήπεδα και θεωρεί ότι οι «συμμορίες» που κατοικοεδρεύουν στα πέταλα, θα κάνουν πίσω.

Έρχεται η ίδια η πραγματικότητα να διαψεύσει το δρακόντειο μέτρο της Κυβέρνησης, όταν το Μάρτιο του 2007, δολοφονείται στο πεδίο μάχης της λεωφόρου Λαυρίου, ο Μιχάλης Φιλόπουλος. Και πάλι οι «καθωσπρέπει» συγκλονίζονται στα βραδινά δελτία ειδήσεων και πάλι το ποδόσφαιρο γίνεται talk of the country, ασχέτως εάν το ραντεβού του θανάτου έγινε για έναν αγώνα γυναικείου βόλλεϋ. Ο Τύπος έντρομος παρακολουθεί από απόσταση, ο οπαδικός Τύπος λουφάζει και αντιλαμβάνεται ότι οι «μαγκιές» που εκθείαζε στα πρωτοσέλιδα και το λάδι που έριχνε στη φωτιά, τελικά την έκανε πυρκαγιά και ένας νέος άνθρωπος έχασε τη ζωή του για μια ομάδα. Το θέμα είναι ευαίσθητο, έχουν χυθεί τόνοι μελάνης για μια υπόθεση που κανείς εξ ημών δεν έχει το δικαίωμα να κρίνει, πέρα από το να κάνει μια απλή παράθεση πραγματικών γεγονότων.

Δύο δισεκατομμύρια ευρώ σε 30 χρόνια

Η βία που τόσο καιρό εντέχνως αφήνεται ελεύθερη στα γήπεδα και τα κλειστά γυμναστήρια, χτυπά την πόρτα του απλού πολίτη, τα γήπεδα από εκεί που γέμιζαν αρχίζουν και αδειάζουν, η Πολιτεία όμως είναι πάντα συνεπής στο ραντεβού της με τις ΠΑΕ και «τακτοποιεί» εκ νέου τα χρέη τους. Νέα ρύθμιση τον Ιούλιο του 2007, συμπληρωματική στο «νόμο Ορφανού»: διαγραφή του 80% των προσαυξήσεων και 120 πλέον δόσεις. Ο νόμος ισχύει μέχρι και σήμερα, τότε υπάχθηκε μόνο η ΠΑΕ Ηρακλής εν όλω, ευεργετήθηκαν όμως κι άλλες ΠΑΕ για μέρος των οφειλών τους. Το ποδόσφαιρο παραμένει μια «μπίζνα» όπως το αποκαλούσε και ο Μάκης Ψωμιάδης που αφήνει όλους τους άμεσα εμπλεκόμενους φορείς ικανοποιημένους.

Η βία είναι πάντα εκεί, το αλισβερίσι επίσης. Κάποτε το κράτος «χάριζε» απλώς εκτάσεις, γήπεδα και προπονητήρια στα σωματέια. Από το 1979 που η «μπίζνα» πήρε και επισήμως επαγγελματική υπόσταση, το κράτος χαρίζει αφειδώς εκτός από τα... κατοχυρωμένα και χρέη. Ο λογαριασμός μαζί με τα «συμπαρομαρτούντα» έχει ξεπεράσει τα 2 δισεκατομμύρια ευρώ σε 30 χρόνια και μάλιστα χωρίς αποπληθωρισμό των τιμών. Η μόνη σταθερά είναι ότι μαζί με τα χρέη που παρήγαγαν οι ΠΑΕ και οι ΚΑΕ, αυξανόταν βαθμηδόν και η βία, που όλοι καταδικάζουμε, αλλά όλοι ακούσια ή εκούσια υποθάλπτουμε.

Μνημόνιο και κατάρρευση

Το «ιδιώνυμο» για τα αδικήματα σε αθλητικούς αγώνες, καταργήθηκε αρχές του 2009 με ρύθμιση του Υφυπουργού Γιάννη Ιωαννίδη, με υπερψήφιση από όλες τις πτέρυγες της Βουλής και βασικό επιχείρημα ότι καταργείτο βασική αρχή της νομικής επιστήμης, το τεκμήριο της αθωότητας. Την ίδια χρονιά, ήρθε και η αρχή του τέλους για το κρατικοδίαιτο και σκανδαλωδώς ωφελούμενο και προστατευόμενο από την Πολιτεία, ποδόσφαιρο. Όχι επειδή η Πολιτεία το θέλησε, λόγω της πιο ισχυρής οικονομικής κρίσης που χτύπησε τη χώρα μας μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Μαζί με τη χώρα κατέρρευσαν αμέτρητες ομάδες, ακόμη και οι λαοφιλέστερες όπως η ΑΕΚ και ο Άρης που υποχρεώθηκαν σε διάλυση.

Ομάδες ιστορικές που διείδαν ως μόνη λύση το default, γιατί τους έπνιξε η οικονομική δυσχέρεια και η αδυναμία του κράτους να «ρυθμίσει» το πρόβλημα. Η βία είναι ακόμη εκεί, πιο τρομακτική από ποτέ, παρότι παράγοντες φυλακίστηκαν, ομάδες διαλύθηκαν, ομοσπονδίες ψυχορραγούν και το προϊόν ελληνικό ποδόσφαιρο και ελληνικός αθλητισμός γενικότερα, σχεδόν αποδομήθηκε πλήρως. Η πιο σκληρή και η πιο ζοφερή περίοδος του ελληνικού ποδοσφαίρου σε όλα τα επίπεδα, είναι αυτή του μνημονίου. Αυτή όμως είναι μια άλλη ιστορία...

Τα καλύτερα του Zastro:

Το Holy Grail του Ολυμπιακού

H πανωλεθρία των ελληνικών ομάδων και η τιμωρία που αψήφισε ο Βαρδινογιάννης