Όταν ο Πάσπαλι τάπωσε τον Γιώργο Λάνθιμo

Μια απεργία-αποχή 53 ημερών. Ένας τελείως διαφορετικός κόσμος του μπάσκετ, που έφτασε μέχρι και σε κατάληψη της Λεωφόρου, αλλά και έδωσε το δικαίωμα στον Γιώργο Λάνθιμο να κάνει πρεμιέρα στα γήπεδα του μπάσκετ, 28 χρόνια νωρίτερα πριν η ταινία του 'The Favourite' συγκεντρώσει δέκα υποψηφιότητες για Όσκαρ!

Ας είναι καλά ο συνάδελφος Γιάννης Ψαράκης, που μέσω του Twitter με ταξίδεψε πίσω στο μακρινό 1991 και στο περιπετειώδες ξεκίνημα του πρωταθλήματος της Α1. Πού να φανταζόμουν ότι γράφοντας στο 'Τρίποντο' για τα ευτράπελα του αγώνα Ολυμπιακού-Παγκρατίου και σημειώνοντας τις τάπες του Ζάρκο Πάσπαλι στον νεαρό γιο του Αντώνη Λάνθιμου που έφυγε πολύ πρόσφατα από τη ζωή, θα χρησιμοποιούσα το συγκεκριμένο ρεπορτάζ στο 'Τρίποντο' για το παρελθόν του κορυφαίου Έλληνα σκηνοθέτη;

Οι τρεις αγώνες που έπαιξε με το Παγκράτι, στον ταραγμένο μπασκετικό Νοέμβριο του 1991, είναι η μικρή του ιστορία με την πορτοκαλί μπάλα

Για να φτάσουμε, ωστόσο, μέχρι εκεί πρέπει να ξετυλίξουμε το κουβάρι μιας άλλης ιστορίας. Το σενάριο, για να μιλήσουμε και με όρους σινεμά, έχει ως εξής.

Καλοκαίρι του '91. Οι διεθνείς μπασκετμπολίστες κάνουν αποχή από τις προπονήσεις της Εθνικής Ομάδας, διαμαρτυρόμενοι (σαν ΠΣΑΚ) για το υπό ψήφιση αθλητικό νομοσχέδιο. Η διαμάχη τους πρώτα με την ΕΟΚ και εν συνεχεία με τη νεόκοπη ΕΣΑΚ, στοίχισε την υπουργική καρέκλα της Φάνης Πάλλη Πετραλιά που μέσω του υφυπουργείου αθλητισμού (της κυβέρνησης Κωνσταντίνου Μητσοτάκη) είχε την (ψευδ)αίσθηση ότι θα γκρέμιζε την (ΠΑΣΟΚική)ομοσπονδία μπάσκετ.

Η Εθνική έπαιζε στο Ευρωμπάσκετ της Ρώμης, όπου το ηλεκτροσόκ του περιβόητου Σβόμποντα στο ματς με την Τσεχία έκαψε τα … σκόρδα του Λάκη Τσάβα (υπήρχαν κρεμασμένα για γούρι στα αποδυτήρια της ομάδας) και τις ελπίδες για πρόκριση στους '4'. Πήγε στράφι η βράβευση του Γκάλη για τους 5.000 πόντους στο Ευρωμπάσκετ και στις τελευταίες παραστάσεις του Έλληνα Hall of Famer με τα γαλανόλευκα.

Στη χαοτική συζήτηση για την αλλαγή του θεσμικού πλαισίου του ελληνικού μπάσκετ, που από την εποχή των οδοιπορικών και των… καρφωμένων στο ταβάνι δελτίων, έπρεπε κάποια στιγμή να περάσει σε ένα στοιχειώδες επαγγελματικό επίπεδο, με συμβόλαια, ασφάλιση και άλλα 'καινά δαιμόνια' το μπάχαλο δεν θα αργούσε να έρθει.

Στην κουβέντα μπήκε ο νέος υφυπουργός αθλητισμού, ο Βασίλης Παπαγεωργόπουλος, που από το τελικό κείμενο του νόμου αποδείχθηκε ότι αλληθώριζε προς την πλευρά των σωματείων, ή αν προτιμάτε των ΤΑΚ (Τμήματα Αμοιβομένων Καλαθοσφαιριστών) όπως ονομάστηκαν πριν μετατραπούν σε Ανώνυμες Εταιρείες. Ο Σύνδεσμος των παικτών, που είχε για επικεφαλής τον Παναγιώτη Φασούλα και σε ενεργό ρόλο τον Παναγιώτη Γιαννάκη (μαζί με τον άλλοτε παίκτη και μετέπειτα δικηγόρο Άρη Λυχναρά) διεκδίκησε δυναμικά, ίσως και με άγαρμπο τρόπο, τα δικαιώματα των μελών του.

Κάποια στιγμή οι συνελεύσεις του ΠΣΑΚ ήταν… περισσότερες από τις προπονήσεις, με το πνεύμα της απευθείας σύγκρουσης να διαπερνάει την πλειοψηφία όταν έγινε γνωστό το τελικό κείμενο του κανονισμού για τις σχέσεις των επαγγελματιών καλαθοσφαιριστών. Ειδικά το άρθρο που διευκόλυνε τα σωματεία να διακόπτουν τα συμβόλαια αν ένας παίκτης τραυματιζόταν θεωρήθηκε από την πλευρά των παικτών κάζους μπέλι.

Την ίδια ώρα ο Παύλος Γιαννακόπουλος δήλωνε απογοητευμένος ότι ο Β.Παπαγεωργόπουλος "δέχθηκε κατά 80% τα αιτήματα των παικτών", ενώ ο τότε μάνατζερ του Ολυμπιακού Γιάννης Γιαννάκης (σ.σ οι 'ερυθρόλευκοι' είχαν περάσει πλέον στην εποχή Κόκκαλη-Ιωαννίδη) εξαπέλυε επίθεση κατά της διοίκησης Βεζυρτζή: "Το μόνο που ενδιαφέρει τον πρόεδρο της ΕΣΑΚ είναι να μείνει ο Φασούλας στον ΠΑΟΚ".

Μύλος; Ακόμη χειρότερα. Ο ΠΣΑΚ δεν έκανε πίσω και προκήρυξε αποχή από το πρωτάθλημα το οποίο είχε ξεκινήσει και βρισκόταν στην 4η αγωνιστική. Η επόμενη, έφερε τον απόλυτο τραγέλαφο, αλλά και τον … Γιώργο Λάνθιμο στα γήπεδα της Α1.

Δεν έπαιξε, επειδή ήταν γιος του Αντώνη

Το άρθρο στο Τρίποντο για το ματς στο ΣΕΦ. Ο τίτλος, άκρως προβοκατόρικος, ήταν έμπνευση του Φίλιππου Συρίγου. Στις δυο τελευταίες παραγράφους δείτε την αναφορά στον Γιώργο Λάνθιμου

Ο 18χρονος Λάνθιμος είχε ξεκινήσει να παίζει στα τμήματα υποδομής του Παγκρατίου, που διατηρούσαν μια σπουδαία παράδοση, καθώς είχαν αναδείξει σχεδόν εξ’ ολοκλήρου την ομάδα η οποία αγωνιζόταν στη μεγάλη κατηγορία με σπουδαίες μάλιστα επιδόσεις.

«Δεν του χαρίσαμε κάτι. Ούτε του φερθήκαμε ιδιαίτερα, επειδή ήταν ο γιος του Αντώνη» θυμάται ο άλλοτε παίκτης του ΑΟΠ Γιώργος Νικολόπουλος, από τους πρώτους προπονητές του Γιώργου Λάνθιμου στο Παγκράτι. Ο μπαμπάς Αντώνης ήταν και παραμένει μια ιερή φιγούρα για τους Παγκρατιώτες. Μέλος της πρώτης μεγάλης ομάδας του Παγκρατίου, που συγκρότησε ο αείμνηστος Νότης Μαστρογιάννης στις δεκαετίες του 60 και 70. Ένας αέρινος σκόρερ, που είχε το παρατσούκλι «γοργόνα» για τις κινήσεις του μέσα στο γήπεδο, άφησε εποχή κι ήταν, εν μέρει, λογικό ο γιος του να βρεθεί στο Μετς.

«Ήταν ένα δυνατό παιδί, με άριστη γνώση των βασικών και διάθεση να παίξει μπάσκετ» λέει ο Νικολόπουλος, που προσθέτει: «Από μικρός όμως έλεγε ότι ήθελε να ασχοληθεί και με τον κινηματογράφο…»

Για ξεκίνημα, πάντως, ο Γιώργος Λάνθιμος, έπαιζε μπάσκετ. Συμμετείχε στην εφηβική ομάδα του Παγκρατίου, που είχε για «αστέρι» το Νάσο Χούμπαυλη. Και ξαφνικά θα βρισκόταν αντιμέτωπος με τον Ζάρκο Πάσπαλι…

"Να πω ότι … τοποθετήθηκε βόμβα;"

Την ίδια ώρα οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονταν. Και οι συνελεύσεις το ίδιο. Η ΕΟΚ που για τελευταία χρονιά ήταν η διοργανώτρια αρχή, παρά την αποχή που είχε εξαγγείλει ο ΠΣΑΚ, μέσω του προέδρου της Ζαχαρία Αλεξάνδρου διατράνωνε τη θέλησή της ότι εφόσον γίνονταν οι αγώνες, θα μετρούσαν και τα αποτελέσματα.

Κάπως έτσι οδηγηθήκαμε στο χάος της 5ης αγωνιστικής. Οι περισσότεροι παίκτες-μέλη του ΠΣΑΚ ακολούθησαν την εντολή για αποχή.

Η περίπτωση Ολυμπιακού ήταν ιδιαίτερη. Οι «ερυθρόλευκοι» στο νέο ξεκίνημά τους, είχαν αρχίσει το πρωτάθλημα με θρίαμβο επί του Άρη και μετρούσαν ένα 3-1 μέχρι να υποδεχθούν το Παγκράτι. Εντάξει, θα είχαν τον Ζάρκο Πάσπαλι στην σύνθεσή τους (οι ξένοι έπαιζαν κανονικά) αλλά η εφηβική τους ομάδα δεν ήταν τόσο δυνατή. Αυτή εμφανίστηκε αρχικά στο παρκέ του ΣΕΦ, έχοντας για έξτρα ενίσχυση, εκτός του Πάσπαλι και τον ομογενή Λου (Ηλία) Καρκαμπάση. Παρεμπιπτόντως ο προερχόμενος από τον Καναδά σέντερ, είναι πλέον ένας διακεκριμένος οινοχόος (σομελιέ) και ιδιοκτήτης τρατορίας ονόματι Pane Vino!

Το Παγκράτι είχε τους δικούς του έφηβους (καλύτεροι του Ολυμπιακού) τον δυναμίτη σέντερ Ελ Χάρισον και τον Ελληνοαμερικανό Τζιμ Σάρκιν.

Ξαφνικά, στο γήπεδο εμφανίστηκαν οι Μαργέλης, Σιγάλας, Πεπές και Παπαδάκης, οι οποίοι «έσπασαν» την απεργία.

Ο Ιωαννίδης, φορώντας μια φόρμα του πανεπιστημίου της Ιντιάνα, κατέβηκε από την εξέδρα για να … κοουτσάρει, αφού ο Ολυμπιακός είχε εν μέρει ανδρική ομάδα. Η παρωδία μόλις ξεκινούσε, με τον Γιάννη Γιαννάκη να αναρωτιέται: «Μήπως να πω ότι τοποθετήθηκε μια βόμβα, να αναβληθεί».

Ο Απόστολος Κόντος, προπονητής του Παγκρατίου, άρχισε να διαμαρτύρεται γιατί «ο Ολυμπιακός κορόιδεψε, λέγοντας ότι θα κατέβει με τους έφηβους, αλλά είχε «πείσει» ήδη τέσσερις παίκτες να αγωνιστούν», ενώ ο Ιωαννίδης απαντούσε: «Ναι ήταν παρωδία, αλλά εμείς είχαμε ψηφίσει να μη γίνει η αγωνιστική, το Παγκράτι όχι».

Οι δυο τάπες του Ζάρκο και η 'κατάληψη'

Οι... απεργοί στο κέντρο της Λεωφόρου παρακολουθούν το ζέσταμα του Ολυμπιακού (διακρίνονται ο Ιωαννίδης, ο Πάσπαλι και ο Παπαδάκης)

Το ματς, πάντως, άσχετα με τις συνθήκες που έγινε, είχε ενδιαφέρον. Το Παγκράτι πίεσε, ο Χούμπαυλης έκανε σπουδαία πράγματα (31π), ο Χάρισον είχε 23 και ο ήρωας μας, ο Γιώργος Λάνθιμος, έμεινε στο παρκέ 23 λεπτά. Δοκίμασε να σκοράρει, αλλά δυο φορές ο (σοβαρός) Ζάρκο Πάσπαλι του έκοψε τη φόρα με τάπα.

Ο Ολυμπιακός έπαιρνε τη νίκη με 71-64, αλλά τα … χειρότερα δεν είχαν έρθει ακόμη. Η επόμενη αγωνιστική τον έστελνε στη Λεωφόρο και στον Τάφο του Ινδού για το ντέρμπι με τον Παναθηναϊκό.

Οι 'πράσινοι' χρησιμοποίησαν παίκτες της ανδρικής ομάδας αλλά στο … όριο ηλικίας, καθώς τότε οι νεοσσοί Νίκος Οικονόμου και Φραγκίσκος Αλβέρτης ήταν 18 και 17 ετών αντίστοιχα. Μαζί τους ο επίσης 18χρονος Γιάννης Γεωργικόπουλος, ο Αντόνιο Ντέιβις αλλά και ο δικός μας Θανάσης Ασπρούλιας που ήταν επίσης στο εφηβικό του ΠΑΟ. Μαζί με τον μετέπειτα ΝΒΑερ, Αντόνιο Ντέιβις δυσκολεύτηκαν αλλά είχαν περάσει νικηφόρα από την έδρα του Παπάγου με 77-72.

Καθώς η αποχή συνεχιζόταν, στον Πειραιά οι … πιέσεις προς τους παίκτες έγιναν αφόρητες. Οι «ερυθρόλευκοι» κατέβηκαν σχεδόν πλήρεις, αφού οι μόνοι που απουσίασαν ήταν οι Καμπούρης-Παπαδάκος (δήλωσαν τραυματίες). Τα μέλη του ΠΣΑΚ, ωστόσο, σε μια άκρως συνδικαλιστική ενέργεια κατάφεραν να αναβάλλουν τη διεξαγωγή του αγώνα!

Μπήκαν στη μέση του παρκέ και στην παρέμβαση του εισαγγελέα (!) που κλήθηκε, απάντησαν ότι δεν κάνουν κατάληψη, αλλά Γενική Συνέλευση. Τελικά, μπροστά στην απόλυτη τραγωδία, οι δυο ομάδες συμφώνησαν να μη γίνει ο αγώνας υπ’ αυτές τις συνθήκες.

O Λάνθιμος σκοράρει

Ο Γιώργος Λάνθιμος όταν έπαιζε στο Παγκράτι...

Τα άλλα ματς, ωστόσο, έγιναν κανονικά. Ήταν η … χαρά του παιδιού, καθώς στα παρκέ εμφανίζονταν από τον Βασίλη Κικίλια (βουλευτής, πλέον της ΝΔ) μέχρι το γιο του Σωτήρη Κούβελα, Νίκο. Ο Γιώργος Λάνθιμος έπαιξε σε άλλους δυο αγώνες. Στο Αλεξάνδρειο, εναντίον του Άρη (89-82 οι Θεσσαλονικείς) σε 18 λεπτά συμμετοχής είχε 4π (2/3δ) και 2 ριμπάουντ, ενώ στη νίκη επί του Περιστερίου (77-68) έπαιξε 38 λεπτά σκοράροντας 3π (1/2δ, 1/2β), παίρνοντας 4 ριμπάουντ και έχοντας ένα κλέψιμο. Ήταν μάλλον το καλύτερό του παιχνίδι σε αυτή τη σύντομη θητεία του στη μεγάλη κατηγορία του μπάσκετ. Το μπάσκετ θα του κρατούσε λίγο ακόμη παρέα, πριν περάσει την πόρτα της σχολής Σταυράκου και ασχοληθεί ψυχή τε και σώματι σε αυτό, που τον έφερε μέχρι την τελετή απονομής των όσκαρ με 10 υποψηφιότητες!

ΥΓ: Ο τραγέλαφος της αποχής του ΠΣΑΚ, κράτησε τρεις εβδομάδες. Η λύση δόθηκε με συμφωνία ΠΣΑΚ-ΕΣΑΚ και η κανονικότητα επανήλθε. Α, έγινε και το ντέρμπι ΠΑΟ-Ολυμπιακού, με νικητές τους Πειραιώτες (84-81)…