Ολυμπιακός: Ο Καζιμιέρσκι μοίραζε την μπάλα υπέροχα
Μια καλοκαιρινή ιστορία από τον Γιάννη Φιλέρη (με αφορμή και τον Μπόμπι Αλέν), που επέστρεψε από τις διακοπές του και θυμάται τον Αύγουστο του 1987 τον Πολωνό τερματοφύλακα Γιάτσεκ Καζιμιέρσκι, τις περιπέτειές του στον Ολυμπιακό κι ένα ταξίδι σε Κρήτη και Νάξο.
Τώρα, που γύρισα από τις διακοπές, θα σας διηγηθώ μια καλοκαιρινή ιστορία. Μπήκε και ο Αύγουστος, ένας κλασικός μήνας μεταγραφών. Όχι όπως ο φετινός, με κορονοϊό, με ευρωπαϊκούς αγώνες κεκλεισμένων των θυρών, με την ΕΠΟ να έχει… λαλήσει και να ορίζει τον τελικό του Κυπέλλου Ελλάδας στις 30 Αυγούστου. Τα πάνω κάτω έχουν έρθει κι είναι κι αυτός ο εσωτερικός φόβος πως κάτι ακόμη μας περιμένει σε αυτό το ανεπανάληπτο 2020. Πάμε, λοιπόν, 33 χρόνια πίσω. Στο μαγικό 1987, τότε που όλα ήταν διαφορετικά. Με αφορμή και το λάθος του Μπόμπι Αλέν στο Γουλβερχάμπτον, θα θυμηθούμε έναν τερματοφύλακα που κάθισε κάτω από τα δοκάρια του Ολυμπιακού, αποθεώθηκε στην αρχή και έφυγε σαν αποδιοπομπαίος τράγος στο τέλος…
Η Εθνική Ελλάδας είχε κατακτήσει το Ευρωμπάσκετ κι εγώ βρισκόμουν στη Νάξο, σε πολυήμερες διακοπές με τον φίλο μου Ανδρέα, τότε φοιτητή ιατρικής, μετέπειτα κουμπάρο μου και τώρα χειρουργό, τυχεροί αν πέσετε στα χέρια του. Είχαμε επισκεφθεί πρώτα την Κρήτη και μετά, επειδή δεν μας… έφτανε, αποφασίσαμε να πάμε στις Κυκλάδες. Έφτανε μια μηχανή, δυο sleeping bags (το ένα, το δικό μου, μισοκαμένο από την εξάτμιση) και κάποιες δραχμές στην τσέπη για να περάσουμε καλά. Το κορμί άντεχε σε κάθε δοκιμασία…
Παραδοσιακά, ο Αύγουστος είναι ο μήνας των διακοπών, των μεταγραφών και των φιλικών αγώνων. Ειδικά εκείνη την εποχή, όταν τα όρια ήταν συγκεκριμένα και ευδιάκριτα. Δεν έπαιζαν μπάλα… όλον τον χρόνο, να μπερδεύεσαι πότε ξεκινάει και πότε τελειώνει η σεζόν. Υπήρχε μια ξεχωριστή μαγεία και στα δυο.
Οι μεταγραφές ήταν από μόνες τους το καλοκαιρινό σόου. Το ψωμάκι των εφημερίδων, η δροσιά των οπαδών. Κι επειδή δεν υπήρχε ούτε ίντερνετ, ούτε YouTube, ούτε βιντεάκια, ούτε ειδήμονες insiders να αποκαθηλώνουν με το “καλημέρα” στα social media τον “παικταρά” που είχε πάρει η ομάδα, ζούσαμε με τα γραφόμενα των δημοσιογράφων. Καμιά φορά, επιστρατευόταν η φαντασία για να περιγράψει τις κινήσεις του τάδε σέντερ φορ ή του δείνα χαφ, που έκανε… παπάδες με την μπάλα, πολλές φορές και χωρίς αυτήν. Συνήθως, οι σέντερ φορ είχαν τρομερή αίσθηση του γκολ, οι χαφ μπαλιές-διαβήτη, οι αμυντικοί ήταν πραγματικοί ογκόλιθοι, οι τερματοφύλακες έπιαναν πουλιά στον αέρα.
Στα πρώτα ματς προετοιμασίας, συνήθως με μπυραρίες αυστριακές ή γερμανικές, οι πρώτες εκτιμήσεις επιβεβαιώνονταν πλήρως. Στα εντυπωσιακά 10-0 και 11-2, οι νέοι παίκτες ήταν πάντοτε οι καλύτεροι. Τα άλλα φιλικά έρχονταν λίγο αργότερα, επί αθηναϊκού εδάφους. Συνήθως βραδινά, ελέω ζέστης, όπου όλοι περίμεναν να δουν τα νέα αποκτήματα (αλλά και γενικώς να ξαναδούν μπάλα, έπειτα από το διάλειμμα του καλοκαιριού). Οι περισσότεροι, αν και μπορεί να έβλεπαν τελείως διαφορετικά πράγματα, συμφωνούσαν με όσα έγραφαν οι εφημερίδες. Μπορεί δηλαδή ο σέντερ φορ που είχε πάρει η ομαδάρα να ήταν χασογκόλης, αλλά “έχει την αίσθηση του γκολ” (στο κάτω-κάτω,, άλλο αίσθηση, άλλο επίτευξη), ο χαφ να μην μπορούσε να δώσει πάσα στα 5 μέτρα, ωστόσο ήταν μπαλιά-διαβήτης εκείνη που πήγε κατευθείαν αράουτ και άλλα γραφικά. Τι είναι το ποδόσφαιρο, άλλωστε, εκτός από μια επίδειξη διαρκούς γραφικότητας, ακόμη κι όταν αναλύουμε σοβαρά τα… πάντα όλα;
Ο Αναστόπουλος στην Αβελίνο, ο Καζιμιέρσκι στον Πειραιά
Πάμε, όμως, στις διακοπές του ’87. Με τον Ανδρέα είχαμε ξεκινήσει κατά τις 5-6 Αυγούστου την περιοδεία μας στην Κρήτη. Μέχρι και στη Γαύδο μας έβγαλε το κύμα. Εκεί μας φώναξαν… βρυκόλακες, όταν μάλλον γελάγαμε δυνατά, πηγαίνοντας πίσω στους σχίνους που είχαμε τα sleeping bags για να κοιμηθούμε. Ήταν 15 Αυγούστου, έκλεινα τα 22, είχαμε πιει 2-3 ρακές παραπάνω και ενοχλούσαμε…
Ο Ολυμπιακός, φυσικά, ήταν ένα από τα αγαπημένα θέματα των συζητήσεών μας. Οι “ερυθρόλευκοι” ήταν πρωταθλητές (για 4η φορά μέσα σε 7 χρόνια και τελευταία, καθώς ερχόταν μια 10ετής ανομβρία). Ανάμεσα στα πολλά αστυνομικά και κατασκοπευτικά βίπερ που διαβάζαμε (μιλάμε για αρρώστια, όχι αστεία), που και που παίρναμε το ΦΩΣ για να ενημερωθούμε. Το “Ευαγγέλιο” ήταν πάντοτε γλαφυρό στις περιγραφές του. Εμείς το διαβάζαμε και σαν γνήσιοι καφενόβιοι κάναμε τις συνθέσεις στο μυαλό μας. Το καλοκαίρι δεν είχε ξεκινήσει πολύ καλά, καθώς ο Ολυμπιακός, εν μέσω Ευρωμπάσκετ, είχε παραχωρήσει τον Νίκο Αναστόπουλο στην Αβελίνο. Το ΦΩΣ είχε γράψει εύστοχα “πούλησε τον Γκάλη του ποδοσφαίρου”.
Μέχρι να χωνέψουμε την αποχώρηση του μουστάκια, έφευγε και ο Χόρχε Μπάριος. Μέλος της τριπλέτας “ΜΠΑΜΠ”, που το ΦΩΣ είχε αποθεώσει κάποτε (Ανδρέας Μπονόβας, Αλέξης Αλεξίου, Μπάριος) σε ένα τρομερό πρωτοσέλιδο, που λίγο έλειψε να τρελάνει τον φίλο μας (και οπαδό του Παναθηναϊκού) Μιχάλη. Σε ένα απίστευτο παραλήρημά μας, με υποθετικούς τίτλους όπως “ο αλή ΜΠΑΜΠας και οι 40 κλέφτες”, ο Μιχάλης μας έδιωξε, ευγενικά ομολογουμένως, από το σπίτι του, όταν είχαμε μαζευτεί να παρακολουθήσουμε την “Αθλητική Κυριακή”.
Από κάπου έπρεπε να πιαστούμε. Ήταν φανερό ότι ο Σταύρος Νταϊφάς δεν είχε πλέον λεφτά, ο Ολυμπιακός αποδυναμωνόταν. Μια μεταγραφή ίσως θα ανέστρεφε το κλίμα. Στο τέλος Ιουλίου είχε ανακοινώσει την απόκτηση του Γιάτσεκ Καζιμιέρσκι, του διεθνή Πολωνού τερματοφύλακα. Ο Ολυμπιακός τον είχε βολιδοσκοπήσει, όταν η Ελλάδα, στο τέλος Απριλίου, είχε νικήσει την Πολωνία για τα προκριματικά του Euro ’88 με 1-0, χάρη σε ένα γκολ του Δημήτρη Σαραβάκου. Ο Καζιμιέρσκι είχε κάνει σπουδαία εμφάνιση, ωστόσο, στη βολίδα του Σαραβάκου, αντί να διώξει την μπάλα κόρνερ, την έστειλε στα δίχτυα της ομάδας του. Λεπτομέρεια…
Ο Κάζιμιρ Γκόρσκι καθησύχαζε το απαιτητικό κοινό του Ολυμπιακού, λέγοντας: “Ο Καζιμιέρσκι είναι αίλουρος”. Όμως, το καλύτερο το είχε πει ο πάντοτε εξαιρετικός στις δηλώσεις του Αλκέτας Παναγούλιας. Καθώς ο Ολυμπιακός ταξίδευε στις ΗΠΑ για να παίξει μια σειρά από φιλικά (ταλαιπωρίας), βρήκε έναν διαφορετικό τρόπο να εκθειάσει τον τερματοφύλακα του. “Ο Καζιμιέρσκι έχει ένα τεράστιο πλεονέκτημα. Μοιράζει πολύ καλά την μπάλα στους συμπαίκτες του”.
Αυτό ήταν. Δεν είχε πάρει γκολκίπερ ο Ολυμπιακός, αλλά… δεκάρι. Με το που έπιανε την μπάλα, τσουπ την πετούσε στον ελεύθερο συμπαίκτη του και ξεκινούσαν οι αντεπιθέσεις της ομάδας. Μιλάμε για τρομερή δήλωση, που μόνο ο μακαρίτης ο Αλκέτας μπορούσε να την εμπνευστεί. Όπως καταλαβαίνετε, μετά τη “Μυστική Βάση Λιεπάγια” των εκδόσεων Bell, που μας είχε συνεπάρει στην Κρήτη, το θέμα μας ήταν και το πώς ένας τερματοφύλακας αλλάζει τη φυσιογνωμία μιας ομάδας.
Με την Παναχαϊκή (και εμάς στο γήπεδο)
Η αλήθεια είναι ότι μετά τον Νίκο Σαργκάνη, που είχε μετακομίσει στον Παναθηναϊκό, ο Ολυμπιακός αναζητούσε έναν καλό τερματοφύλακα. Ο Γιώργος Μουκέας, που αποκτήθηκε από τον Εθνικό, δεν… γενικώς. Ο Δημήτρης Σκούνας, επίσης δεν… Ο Καζιμιέρσκι είχε περγαμηνές, έπαιζε στην εθνική Πολωνίας, γενικά είχε καλό όνομα. Και εκτός των άλλων… μοίραζε πολύ καλά την μπάλα. Ο Σκούνας μάλιστα, επειδή είδε τη μεταγραφή του Πολωνού με μισό μάτι, αρνήθηκε να ξεκινήσει προετοιμασία και τιμωρήθηκε με διακοπή συμβολαίου 6 μηνών. Αντίθετος με τη μεταγραφή δήλωνε και ο Γιάννης Παπαμιχαήλ!
Ο Αύγουστος είχε σιτέψει για τα καλά, ο Ολυμπιακός επέστρεφε από την Αμερική και ετοιμαζόταν για τα πρώτα φιλικά εν Ελλάδι. Εμείς πηγαίναμε στον Άγιο Προκόπη για πρωινό μπάνιο, τρώγαμε στη χώρα της Νάξου γεμιστά και κάναμε ντουζ στα δημόσια λουτρά, είχαμε αφήσει μούσια και μαλλιά (όταν επισκεφθήκαμε την Εθνική Τράπεζα, μέχρι ο Ανδρέας να δείξει το βιβλιάριό του, μπορεί να μας πέρασαν και για ληστές), γενικώς είχαμε σχεδόν… σαπίσει στα sleeping bag και τις παραλίες.
Στις 25 Αυγούστου είχαμε συμπληρώσει 3 εβδομάδες και βάλε. Παίρνουμε το ΦΩΣ και διαβάζουμε για το πρώτο φιλικό που θα έδινε ο Ολυμπιακός. Την επόμενη μέρα (Τετάρτη), οι “ερυθρόλευκοι” υποδέχονταν στο ΟΑΚΑ την Παναχαϊκή. Θα τους απονεμόταν και το τρόπαιο του πρωταθλήματος της προηγούμενης χρονιάς. Σχεδόν με τα μάτια, συμφωνήσαμε ότι οι διακοπές μας κάπου είχαν λάβει τέλος. Με το πρώτο διαθέσιμο πλοίο θα φεύγαμε για Πειραιά.
Είχαμε υπολογίσει και τον χρόνο. Νάξος-Πειραιάς κάνα 7ωρο (τότε δεν υπήρχαν ακόμα ταχύπλοα, Blue Stars κλπ.), όπως τα ‘χαμε προγραμματίσει, θα φτάναμε σχεδόν με την έναρξη του ματς. Μπορεί και κανά μισάωρο νωρίτερα. Δεν είχαμε υπολογίσει την καθυστέρηση να φτάσει το πλοίο στη Νάξο. Επιβιβαστήκαμε, ωστόσο, ήπιαμε τον καραβίσιο φραπέ στο κατάστρωμα με τα καθίσματα όπου σε έπιανε φαγούρα στον κώλο στα 10 λεπτά και αγναντεύαμε το Αιγαίο. Κάπου πρέπει να μας πήρε ο ύπνος, ξυπνήσαμε όταν είχαμε μπει στο λιμάνι. Η ώρα, όμως, είχε περάσει. Φτάσαμε στο ΟΑΚΑ στο 2ο ημίχρονο, δεν είδαμε και πολλά, ούτε μπορούσαμε να έχουμε άποψη για τον Καζιμιέρσκι.
Την άλλη μέρα, πάντως, στο καφενείο, ένας… ενημερωμένος Ολυμπιακός μας εξήγησε: “Εντάξει, δεν πιέστηκε πολύ. Η Παναχαϊκή δεν έκανε ευκαιρίες, αλλά ξέρετε κάτι ρε παιδιά; Μου έκανε εντύπωση το πώς μοίραζε την μπάλα. Με την μία”. Η δύναμη της αυθυποβολής ή της εφημερίδας; Ό,τι κι αν διαλέξετε, μέσα πέφτετε!
Σούπερ Καζιμιέρσκι στο σούπερ καπ
Η συνέχεια δεν ήταν τόσο ευχάριστη για τον συμπαθή Γιάτσεκ, που πλήρωσε πρώτος το μάρμαρο σε εκείνη τη γεμάτη περιπέτειες χρονιά του Ολυμπιακού. Όχι πάντως στον τελικό του Σούπερ Καπ Ελλάδας, που διεξήχθη για πρώτη φορά το 1987. Ένας θεσμός που θα έβρισκε κάθε χρόνο αντιμέτωπους τον πρωταθλητή και τον κυπελλούχο. Δεν έμελλε να ευδοκιμήσει…
Τότε, όμως, που έγινε για πρώτη φορά, είχε πάρει και την κλασική… πασοκική ονομασία “Κύπελλο Φιλίας και Αλληλεγγύης”. Τρεις μέρες μετά το φιλικό με την Παναχαϊκή, γινόταν ο αγώνας για την ανάδειξη του υπερ-πρωταθλητή, με τον Ολυμπιακό να αντιμετωπίζει στο ΟΑΚΑ τον ΟΦΗ, Κυπελλούχο Ελλάδας το 1987 (3-1 στα πέναλτι τον Ηρακλή).
Το ματς εξελίσσεται σε μια αποθέωση του Καζιμιέρσκι, που κάνει μεν μια άστοχη έξοδο στο 2ο ημίχρονο, είναι ωστόσο πολύ σταθερός σε όλα τα υπόλοιπα, μπλοκάρει συνήθως τις μπάλες και αποθεώνεται από την εξέδρα. Σε μια φάση μάλιστα που μπλοκάρει το σουτ του Νίκου Τσίμπου, όλο το γήπεδο αρχίζει και φωνάζει “Γιάτσεκ-Γιάτσεκ”. Λίγο αργότερα, θα περάσει την μπάλα σαν μπασκετμπολίστας πίσω από την πλάτη του και θα ενθουσιάσει εκ νέου!
Δείτε το βίντεο (στο 14:20 η αποθέωση) του αγώνα, που τελείωσε με 1-0 (σκόρερ ο Πέτρος Ξανθόπουλος) κι έδωσε το τρόπαιο στον Ολυμπιακό:
Λίγοι μπορούσαν να φανταστούν τι θα επακολουθούσε. Ειδικά ο Καζιμιέρσκι, που εκτός των άλλων είχε κάνει πολύ καλές εμφανίσεις στους δυο ευρωπαϊκούς αγώνες με την Γκόρνικ.
Η σταύρωση σε Λάρισα και ντέρμπι
Το πρωτάθλημα άρχισε με τους χειρότερους οιωνούς. Ο Ολυμπιακός ταξίδεψε στη Λάρισα για να παίξει με την ομάδα του Γιάτσεκ Γκμοχ, η οποία στο τέλος της χρονιάς θα αναδεικνυόταν πρωταθλήτρια. Ο Θοδωρής Ζελιλίδης κάνει το 1-0 για τους φιλοξενούμενους, όμως τα μετέπειτα κάνουν το ΦΩΣ να κυκλοφορήσει με τον ιστορικό τίτλο “Μέγα κάζο Καζιμιέρσκι”. O Πολωνός είχε χάσει την μπάλα μέσα από τα χέρια του στο 1-1, ενώ έκανε και τραγική έξοδο στη φάση του 2ου γκολ.
Στον τερματοφύλακα το παν είναι η αυτοπεποίθηση. Ο Καζιμιέρσκι άρχισε να τη χάνει σταδιακά, ενώ στο Ρέντη γίνονται διάφορα σκηνικά, με τους παίκτες να δέχονται επίθεση και τον Νταϊφά να κατηγορείται από τους φιλάθλους ότι διέλυσε τον Ολυμπιακό. Το… μοίρασμα της μπάλας είχε ξεχαστεί και ο Καζιμιέρσκι γίνεται αποδιοπομπαίος στο ντέρμπι με τον Παναθηναϊκό. Στο πρώτο γκολ ξεγελιέται γιατί η μπάλα αλλάζει πορεία, στο δεύτερο δεν μπορεί να τη συγκρατήσει και στο τρίτο (του Σαραβάκου) ουσιαστικά τη βάζει μόνος του μέσα! Ο Ολυμπιακός είχε ισοφαρίσει σε 1-1, αλλά θα χάσει με το πολύ βαρύ 1-4.
Το κλίμα είναι πολύ βαρύ, πλέον. Ο Παναγούλιας υποβάλλει την παραίτηση του, ενώ ο Καζιμιέρσκι μπαίνει στο περιθώριο (τον αντικαθιστούν Γιώργος Πλίτσης και Ηλίας Ταληκριάδης, που τελικά θα πάρει τη φανέλα του Πολωνού με το νο1). Στις πρώτες 6 αγωνιστικές, ο Ολυμπιακός έχει 4 ισοπαλίες, 2 ήττες και βρίσκεται στη 13η θέση! Ο Νταϊφάς αποφασίζει να παραχωρήσει τις μετοχές της ΠΑΕ και κάπου εκεί εμφανίζεται ο Γιώργος Κοσκωτάς…
Όχι, ο Καζιμιέρσκι δεν είχε… μυωπία, όπως λέει ο αστικός μύθος. Σε συνέντευξή του στη Sportday το 2011 είχε διαψεύσει τη φήμη, τονίζοντας ότι “ακόμη και τώρα που είμαι 52 ετών δεν φοράω γυαλιά”. Το πρόβλημά του, όπως είχε πει, ήταν η συνεννόηση με τους συμπαίκτες του. Όλοι οι Έλληνες, αυτός ξένος, δεν ήθελε πολύ να νιώθει… παράταιρος.
Ναι, μοίραζε γρήγορα την μπάλα. Αλλά ένας διεθνής γκολκίπερ, θα το έκανε αυτό είτε έτσι είτε αλλιώς.
Με τον Ανδρέα, πηγαίναμε διακοπές κάθε καλοκαίρι…