Ο Τζιμ Βαλβάνο είχε εξηγήσει από το 1993 πώς μπορείς να έχεις μια καλή μέρα

Το ‘desperate times call for desperate measures’ το ‘χες ακούσει. Τώρα, με τον κορονοϊό, το ζεις. Όλοι το ζούμε. Σε επίπεδο δουλειάς, έλυσα το ‘πρόβλημα’ με τις παραγγελιές (aka προτάσεις αναγνωστών, για πρόσωπα που θα ήθελαν να διαβάσουν). Αυτή του αναγνώστη Γ. για τον Τζιμ Βαλβάνο είχε διπλή εφαρμογή: αφενός να θυμίσει μια από τις πιο ενδιαφέρουσες και συνάμα, συνταρακτικές ομιλίες στην ιστορία των ομιλιών, σε επίπεδο αθλητών -και όχι μόνο-, αφετέρου να μας βοηθήσει να καταλάβουμε πόσο απλά μπορούν να γίνουν τα πράγματα, όταν δεν ξεχνάμε τι έχει πραγματική σημασία.

Γνωστός για την ικανότητα του να κάνει όσους είχε γύρω του να ενδιαφέρονται, να τους εμπνέει να γίνουν καλύτεροι άνθρωποι και αθλητές, ο Βαλβάνο φάνηκε να ‘χει κρατήσει το καλύτερο για το τέλος: τα βραβεία ESPY του 1993. Ξέρω πως έχεις διαβάσει αποσπασματικά, τι είπε εκείνο το βράδυ -εκτός και αν αναζήτησες το πλήρες περιεχόμενο σε sites της αλλοδαπής, το οποίο υπάρχει εδώ, σήμερα. Ας ξεκινήσουμε.

Το ακρωνύμιο ESPY αφορά τις λέξεις Excellence in Sports Performance Yearly Award.

Δίνονται από το 1993, σε όσους ξεχωρίζουν σε ατομικό και ομαδικό επίπεδο. Στη λίστα υπήρχαν από την αρχή και τιμητικά βραβεία, όπως το Arthur Ashe Courage Award. Δίνεται στη μνήμη του Άρθουρ Ας, Αμερικανού τενίστα, νικητή τριών Grands Slam και φορέα του HIV ‘σε αυτόν που ‘χει ξεπεράσει μεγάλα εμπόδια, μέσω της επιμονής και της αποφασιστικότητας του’.

Ο Ας νόσησε κατά τη μετάγγιση αίματος που του έγινε, σε bybass που είχε κάνει στην καρδιά, στις αρχές του ’80. Αποκάλυψε τι του είχε συμβεί, όταν αποφάσισε να χρησιμοποιήσει τον εαυτό του για την ενημέρωση του κόσμου, επί του HIV και του AIDS, στις εποχές που όλα ήταν συγκεχυμένα και οι άνθρωποι τρομαγμένοι. Είχε δημιουργήσει και το δικό του ίδρυμα. Πέθανε στις 6/2 του 1993, από πνευμονία -που είχε να κάνει με την κατάσταση του.

Την πρώτη χρονιά των βραβείων (4/3/1993) το Arthur Ashe Courage Award απονεμήθηκε στον Βαλβάνο. Ο γεννημένος στο Κουίνς της Νέας Υόρκης (10/3/1946), ιταλικής καταγωγής και ανατροφής, ‘V’ είχε από παιδί τη συνήθεια να γράφει σε σημειωματάρια όσα ήθελε να ζήσει. Στο τελευταίο είχε σημειώσει ‘να βρω τη θεραπεία για τον καρκίνο’. Αν κρίνουμε από τα όσα είχε γράψει στο πρώτο σημείωμα, είχε πολλές πιθανότητες να το επιτύχει. Αλλά πέθανε. Βέβαια, το έργο του ιδρύματος που ‘χε προλάβει να δημιουργήσει συνεχίζεται σήμερα.

Τι είχε γράψει όμως, στο πρώτο σημείωμα, όταν ήταν 17 χρόνων.

➔ Θέλω να παίξω μπάσκετ στο κολέγιο (το έκανε με το Rutgers University, τo 1967. Στην τελευταία του χρονιά έδειξε το δρόμο για την τρίτη θέση στο NCAA -η παρέα του πήγε ως αήττητη στο Final Four. Το ημερολόγιο έγραφε 1967. Αναδείχθηκε ‘αθλητής της χρονιάς’, καθώς είχε πάρει ένα ‘ανύπαρκτο’ μπασκετικά κολέγιο και το είχε βάλει μεταξύ των καλύτερων. Παρεμπιπτόντως, πήρε και πτυχίο στην αγγλική φιλολογία).

➔ Θέλω να γίνω head coach (το έζησε το 1969 στο John Hopkins, αφού είχε περάσει δυο χρόνια ως ασίσταντ στο Rutgers. Ανέλαβε το Νοrth Carolina State University το 1980. Eξέλιξε τους Wolfpack σε μια από τις πιο ιστορικές ιστορίες ‘Σταχτοπούτας’ της ιστορίας του NCAA, το 1983 όταν κατέκτησαν το πρωτάθλημα, επικρατώντας 54-52 των Houston Cougars στον τελικό. Η εικόνα του, να τρέχει στο γήπεδο αναζητώντας κάποιον να αγκαλιάσει είναι από τις πλέον αλησμόνητες).

➔ Θέλω να κερδίσω ματς στο Madison Square Garden (τον τίτλο με το NC State τον κατέκτησε εκεί -στο εκ των πιο εμβληματικών γηπέδων του πλανήτη. Ήταν μια από τις μεγαλύτερες εκπλήξεις, από καταβολής κολεγιακού μπάσκετ. Ως πολυτιμότερος (πιο ξεχωριστός) είχε βραβευθεί ο Χακίμ Ολάζουον. Μέχρι σήμερα είναι ο τελευταίος που ‘πήρε’ το αγαλματάκι, παρ’ ότι δεν νίκησε η ομάδα του).

➔ Θέλω να πάρω το διχτάκι, αφότου κατακτήσω το NCAA (προφανώς και το πήρε).

Μετά τον τελικό του NCAA και τη νίκη του NC State, ο Βαλβάνο 'τσέκαρε' το κουτάκι που έλεγε 'θέλω να πάρω το διχτάκι του Final Four'. AP Photo/Leonard Ignelzi, File

Έως τα 36 είχε τσεκάρει όλα τα ‘κουτάκια’. Είχε ζήσει και την παραίτηση από το NC State, μετά τις κατηγορίες που ήθελαν τους παίκτες του να μην πιάνουν έστω τη ‘βάση’ στα μαθήματα. Στη δεκαετία που έμεινε εκεί, μόλις 11 είχαν βαθμούς που επέτρεπαν να ασχολούνται με τα αθλητικά. Το Φεβρουάριο του 1990 έφυγε από το σχολείο και έπιασε δουλειά σε τηλεοπτικά δίκτυα, ως σχολιαστής αγώνων. Δεν είχαν περάσει δυο χρόνια από τότε, όταν διαγνώστηκε με καρκίνο.

Τον Ιούνιο του 1992 ο Βαλβάνο έμαθε πως έχει μεταστατικό αδενοκαρκίνωμα. “Είπε στους γιατρούς ‘δώστε μου ένα λόγο ύπαρξης και μετά θα πω στον εαυτό μου ‘θα γίνω ένας από αυτό το 5%”, είχε αποκαλύψει στους Los Angeles Times ο αδελφός του, Μπόμπι. “Σε εμένα είπε πως θα το παλέψει και θα νικήσει”. Λίγους μήνες αργότερα, είχε χάσει κοντά στα 20 κιλά και έπαιρνε 24 χάπια Advil (ιβουπροφαϊνη-αντιφλεγμονώδες φάρμακο, παράγωγο του προπιονικού οξέως) τη μέρα.

Στις 22 Φεβρουαρίου του 1993 είχε επιστρέψει για πρώτη φορά, από όταν έφυγε, στο Reynolds Coliseum του NC State (που σήμερα έχει το όνομα του), για τους εορτασμούς της δεκαετούς επετείου από την κατάκτηση του NCAA. Ήταν το πρόσωπο της τελετής που έγινε πριν το τζάμπολ. Είχε μιλήσει για τη σημασία των ονείρων, της ελπίδας, της επιμονής. Ήταν η πρώτη φορά που είπε, ενώπιον κοινού το “μην τα παρατάτε. Μην τα παρατήσετε ποτέ“. Μετά κάθισε δίπλα στον sportscaster του ABC, για να κάνει το σχολιασμό του ματς με το Duke.

Έντεκα ημέρες μετά, επρόκειτο να πάει στη Νέα Υόρκη, το αγαπημένο του Madison Square Garden, για να παραλάβει το βραβείο ‘Arthur Ashe’. Όταν ενημερώθηκε, είχε πει πως νιώθει δυστυχισμένος και πιο άρρωστος από σκυλί. Οι παραγωγοί των βραβείων, του πρότειναν -αν τα καταφέρει- να καθίσει στην μπροστινή σειρά και να μιλήσει από εκεί. Ο Βαλβάνο είχε φτάσει οριακά στην απόφαση να μην πάθει πουθενά. Ώσπου πήρε τηλέφωνο τον φίλο του, Ντικ Βαϊτάλε. Πείστηκε να πάει και να μιλήσει για αυτά που τον ενδιέφεραν. Oι φίλοι του τον βοήθησαν να ανέβει στη σκηνή. Έμεινε σε αυτή για 10 λεπτά. Όρθιος. Και παρέδωσε μαθήματα ζωής.

‘Δεν μπορώ να σας περιγράψω τι τιμή είναι που με αναφέρουν στην ίδια πρόταση με τον Arthur Ashe. Είναι κάτι που θα κρατήσω ως φυλαχτό στην καρδιά μου, για πάντα. Αλλά όπως ειπώθηκε στην ‘κασέτα’ και συν του ότι δεν έχω ποτέ μαζί μου κάρτες για να διαβάζω στις ομιλίες, θα μιλήσω περισσότερο από όσους μίλησαν απόψε. Αυτή είναι η πραγματικότητα. Ο χρόνος είναι ιδιαίτερα πολύτιμος για εμένα. Δεν ξέρω πόσος μου έχει μείνει και έχω κάποια πράγματα που θα ήθελα να πω. Καλώς εχόντων των πραγμάτων, στο τέλος θα έχω κάτι που θα είναι σημαντικό και σε άλλους. Αλλά δεν μπορώ να κάνω κάτι για αυτό. Τώρα, όταν πολεμώ με τον καρκίνο και όλοι το γνωρίζουν, ο κόσμος με ρωτάει όλη την ώρα πώς θα περάσω το υπόλοιπο της ζωής μου και ‘πώς είναι η μέρα σου;’.

Τίποτα δεν έχει αλλάξει για εμένα. Είμαι πολύ συναισθηματικός και παθιασμένος άνθρωπος. Δεν μπορώ να κάνω κάτι για αυτό. Οφείλεται στο ότι είμαι ο γιος του Ρόκο και της Αντζελίνα Βαλβάνο. Αγκαλιάζουμε, φιλάμε, αγαπάμε. Και όταν οι άνθρωποι μου λένε “πώς περνάς τη ζωή σου;”, κάθε μέρα είναι το ίδιο πράγμα. Για εμένα, υπάρχουν τρία πράγματα που όλοι πρέπει να κάνουμε κάθε μέρα. Αν τα καταφέρουμε, θα είναι θαυμάσιο.

Νούμερο ένα: να γελάμε. Πρέπει να γελάτε κάθε μέρα.

Νούμερο δύο: να σκεφτόμαστε. Πρέπει να αφιερώνετε κάποιο χρόνο στις σκέψεις σας.

Νούμερο τρία: να νιώθουμε συναισθήματα από αυτά που προκαλούν δάκρυα. Μπορεί να είναι από χαρά, από ευτυχία. Αλλά σκεφτείτε αυτό: αν γελάτε, σκέφτεστε και κλαίτε, ζείτε μια γεμάτη μέρα. Μια τέλεια μέρα. Αν το κάνετε αυτό επτά ημέρες, την εβδομάδα, θα ‘χετε κάτι πολύ ιδιαίτερο.

Ήμουν στην ίδια πτήση με τον Μάικ Σιζέφσκι, τον καλό μου φίλο, έναν εξαιρετικό κόουτς. Αυτό που δεν αντιλαμβάνεται ο κόσμος είναι πως είναι 10 φορές καλύτερος άνθρωπος, από ό,τι είναι ως προπονητής. Και όλοι ξέρουμε πως είναι εξαιρετικός προπονητής. Σημαίνει πολλά για εμένα, ιδιαίτερα τους πέντε, έξι μήνες που δίνω τη μάχη μου. Όταν κοιτώ τον Μάικ, σκέφτομαι τις εποχές που ανταγωνιζόμασταν ως παίκτες. Κοουτσάρισα εναντίον του για 15 χρόνια και πάντα οφείλω να σκέφτομαι τι είναι σημαντικό στη ζωή. Για εμένα είναι τρία πράγματα: το από πού ξεκινάς, το πού είσαι και το πού θες να πας. Αυτά είναι τα τρία πράγματα που προσπαθώ να κάνω κάθε μέρα. Και όταν σκέφτομαι πως θα δώσω μια ομιλία, θυμάμαι την πρώτη που έδωσα ποτέ. Ήταν όταν δούλευα ως κόουτς στο Rutgers University. Αυτή ήταν η πρώτη μου δουλειά.

Ήταν η πρώτη χρονιά που δούλευα ως κόουτς. Εκείνη την εποχή έπαιζαν νέοι στο πρωτάθλημα, σε νέες ομάδες. Είχα τόσο πάθος για αυτήν την πρώτη μου δουλειά. Θυμάμαι την πρώτη φορά που σηκώθηκα, στα αποδυτήρια για να μιλήσω στους παίκτες. Τα αποδυτήρια είναι ένα πολύ ιδιαίτερο μέρος σε ό,τι αφορά τις ομιλίες ενός προπονητή. Το είδωλο μου, ως κόουτς, ήταν ο Βινς Λομπάρντι (football).

Είχα διαβάσει το βιβλίο του, είχε τίτλο “Commitment to Excellence. Και σε αυτό είχε γράψει για την πρώτη φορά που μίλησε μπροστά στους παίκτες των Green Bay Packers, στα αποδυτήρια. Ήταν ομάδα που είχε για χρόνια αρνητικό ρεκόρ. Είχε γράψει πως σκεφτόταν αν θα έπρεπε να είναι σύντομος ή να τους μιλήσει για ώρα. Αποφάσισε να είναι σύντομος. Και αυτό είναι κάτι που κάνεις συνήθως. Μπαίνεις στα αποδυτήρια, στα 25 λεπτά με μισή ώρα πριν βγει η ομάδα στο γήπεδο. Λες τις τελευταίες πληροφορίες επί των όσων πρέπει να γίνουν και μετά ψάχνεις τις κουβέντες που χρειάζεσαι για να εμψυχώσεις τους παίκτες. Ετοιμάζεις την ομάδα σου. Ετοιμάζεις τον εαυτό σου.

Πριν την πρώτη ομιλία του Λομπάρντι, δεν έμπαινε στα αποδυτήρια. Οι παίκτες του ρωτούσαν πού είναι. Δέκα λεπτά πριν αρχίσει το παιχνίδι και εκείνος δεν ήταν πουθενά. Στα τρία λεπτά πριν την εκκίνηση, εμφανίστηκε. Άνοιξε διάπλατα την πόρτα -όλοι θυμάστε το εκπληκτικό παρουσιαστικό του, έτσι;-, μπήκε στα αποδυτήρια, περπατούσε πάνω κάτω και κοιτούσε τους παίκτες του. ‘Τα μάτια τους ήταν καρφωμένα επάνω μου’. Όπως διάβαζα τις γραμμές, είχα κάνει εικόνα αυτά που έγραφε. ‘

Τους είπα, κύριοι, φέτος θα έχουμε μια επιτυχημένη χρονιά. Μπορείτε να επικεντρωθείτε μόνο σε τρία πράγματα: την οικογένεια σας, τη θρησκεία σας και τους Green Bay Packers’. Αυτό ήταν. Ήξερα τι θα έκανα. Ήμουν 21 χρόνων και οι παίκτες 19. Είχα αποφασίσει πως θα γίνω ο καλύτερος προπονητής του κόσμου, ο επόμενος Λομπάρντι. Πριν λοιπόν, την πρώτη μου ομιλία περίμενα να περάσει η ώρα για να μπω στα αποδυτήρια, ώσπου ο μάνατζερ μου είπε ‘πρέπει να μπεις’. Του είπα πως δεν είχε έλθει ακόμα η ώρα. Σκέφτηκα τα τρία ‘πρέπει’: οικογένεια, θρησκεία, ομάδα. Όλα τα μάτια πάνω μου. Το ‘χω.

Στα τρία λεπτά, πήγα να ανοίξω την πόρτα εντυπωσιακά, σαν τον Λομπάρτι. Μπουμ. Δεν άνοιγε. Λίγο έλειψε να σπάσω το χέρι μου. Δεν άνοιγε, μέχρι που βρέθηκα φαρδύς πλατύς στο πάτωμα. Οι παίκτες μου με κοιτούσαν. Έτρεξαν να με βοηθήσουν. Σηκώθηκα και άρχισα να περπατώ, πάνω-κάτω, σαν τον Λομπάντι. Στο τέλος είπα ‘κύριοι, όλα τα μάτια σε εμένα’. Έβλεπα στο βλέμμα τους ότι ήθελαν να βγουν στο γήπεδο. Τους είπα ‘κύριοι θα έχουμε μια επιτυχημένη χρονιά. Αν μπορείτε να αφοσιωθείτε σε τρία πράγματα: την οικογένεια, τη θρησκεία και τους Green Bay Packers”. Αλήθεια λέω. Αυτό είπα.

Θυμάμαι από πού ξεκίνησα. Είναι τόσο σημαντικό να ξέρεις πού βρίσκεσαι και αυτό είναι κάτι που ξέρω πολύ καλά. Πώς θα προχωρήσω από αυτό το σημείο προς την κατεύθυνση που θέλω; Πρέπει να ‘χεις ενθουσιασμό για τη ζωή. Πρέπει να έχεις ένα όνειρο, ένα στόχο για τον οποίον θες να δουλέψεις. Μίλησα για την οικογένεια μου. Η οικογένεια μου είναι πολύ σημαντική. Ο κόσμος ξέρει πως έχω κουράγιο. Το κουράγιο μου το δίνει η οικογένεια μου, η σύζυγος μου Παμ (ήταν μαζί από το σχολείο) και οι τρεις κόρες μας, Νικόλ, Τζέιμι, Λιν, όπως και η μητέρα μου που είναι σήμερα εδώ”.

Άνθρωπος της παραγωγής τον ενημέρωσε πως είχε ακόμα στη διάθεση του 30”. Είπε -στο μικρόφωνο’ “αναβοσβήνει η οθόνη που έχω μπροστά μου 30”, λες και με ενδιαφέρει αυτή η οθόνη. Έχω όγκους σε όλο μου το σώμα. Σιγά μην ανησυχήσω για τον τύπο που μου δείχνει πως έχω 30 δευτερόλεπτα” και επέστρεψε σε αυτά που είχε να πει.

“Θέλω να ενθαρρύνω όλους σας να απολαύσετε τη ζωή, τις πολύτιμες στιγμές, να γελάτε, να σκέφτεστε και να αισθάνεστε κάθε μέρα. Να είστε ενθουσιώδεις κάθε μέρα. Ο Ραλφ Ουάλντο Έμερσον είχε πει ‘δεν υπάρχει κάτι μεγάλο που να μπορεί να επιτευχθεί χωρίς ενθουσιασμό. Αυτός κρατά τα όνειρα ‘ζωντανά, παρά τα όσα προβλήματα’. Ό,τι και αν περνάτε, σημασία έχει η του να μπορείτε να δουλεύετε σκληρά για τα όνειρα σας, ώστε να γίνουν πραγματικότητα. Κοιτάξτε πού είμαι εγώ τώρα και παρ’ όλα αυτά, ξέρω τι θέλω να κάνω. Αυτό που θα ήθελα να κάνω είναι να περάσω το χρόνο που μου απομένει, για να δώσω ελπίδα σε άλλους. Το ίδρυμα Arthur Ashe είναι ένα θαυμάσιο πράγμα. Και τα χρήματα που δίνει για το AIDS δεν είναι αρκετά, αλλά είναι σημαντικά.

Αν σας πω πως είναι 10 φορές το ποσό που δίνεται για την έρευνα πάνω στον καρκίνο, θα είναι σαν να σας λέω ότι 500.000 άνθρωποι θα πεθάνουν από καρκίνο, φέτος. Θα σας πω ότι πεθαίνει ένας, στους 4 από αυτήν την ασθένεια. Και παρ’ όλα αυτά, για κάποιο λόγο δεν δίνουμε την απαιτούμενη προσοχή. Θέλω να βάλω την ασθένεια στο προσκήνιο. Και χρειάζομαι τη βοήθεια σας. Χρειαζόμαστε χρήματα για την έρευνα. Μπορεί να μη σώσει τη δική μου ζωή, αλλά ενδεχομένως να σώσει τη ζωή των παιδιών μου. Κάποιον που αγαπάτε. Και αυτό είναι σημαντικό. Μαζί με το ESPN ξεκινάμε το Jimmy V Foundation, για την έρευνα επί του καρκίνου.

Το motto θα είναι ‘μην τα παρατάτε. Μην τα παρατήσετε ποτέ’. Και αυτό σκοπεύω να κάνω κάθε λεπτό που μου ‘χει απομείνει. Θα ευχαριστώ το Θεό για τη μέρα και για τη στιγμή που είχα. Αν με δείτε να χαμογελώ και ίσως, μου δώσετε μια αγκαλιά, να ξέρετε πως αυτό είναι κάτι πολύ σημαντικό για εμένα. Αν ωστόσο, μπορείτε, στηρίξτε έναν σκοπό, είτε είναι το AIDS, είτε ο καρκίνος ώστε να σωθούν άνθρωποι, ώστε να βρεθεί γιατρειά σε αυτήν την τρομαχτική ασθένεια.

Δεν μπορώ να ευχαριστήσω επαρκώς το ΕSPN που επιτρέπει να γίνει αυτό. Θα δουλέψω όσο πιο σκληρά μπορώ και καλώς εχόντων των πραγμάτων, θα βρεθούν θεραπείες. Θα κάνω ό,τι μπορώ, ώστε να είμαι εδώ του χρόνου για να δώσω σε κάποιον το Arthur Ashe. Ξέρω πως πρέπει να ολοκληρώσω. Πριν το κάνω, επιτρέψτε μου να πω κάτι τελευταίο. Το είπα νωρίτερα. Θα το επαναλάβω.

“Ο καρκίνος μπορεί να μου ‘πάρει’ όλες τις σωματικές ικανότητες. Δεν μπορεί όμως, να αγγίξει το μυαλό μου. Δεν μπορεί να αγγίξει την καρδιά μου. Και δεν μπορεί να αγγίξει τη ψυχή μου. Αυτά είναι τα τρία πράγματα που θα μείνουν για πάντα. Σας ευχαριστώ. Να έχετε την ευχή του Θεού”.

Δεν συμπληρώθηκαν δέκα εβδομάδες και ήταν ήταν νεκρός (28/4/1993). Τα ESPY πρόσθεσαν βραβείο στη μνήμη του. Στην ταφόπλακα του μπορείς να διαβάσεις “βρες χρόνο κάθε μέρα, για να γελάσεις, να σκεφτείς και να κλάψεις‘. Ο παίκτης που έδωσε τον τίτλο στο NC State, με κάρφωμα, ονόματι Λορέντζο Τσαρλς πέθανε σε αυτοκινητικό δυστύχημα τον Ιούνιο του 2011. Κηδεύτηκε κοντά στον προπονητή του. Ήταν και αυτός 47.