Η πορεία της Ντόρτμουντ από την καταστροφή στο ποδοσφαιρικό Έβερεστ
Η Ρεάλ Μαδρίτης, με μία βασική ενδεκάδα που συναρμολογήθηκε χάρη σε 404.800.000 ευρώ, υποτίμησε ανεπίτρεπτα την περσινή νταμπλούχο Γερμανίας, η οποία παρατάχθηκε στο χορτάρι του "Σίγκαλ Ιντούνα Παρκ" με μία ενδεκάδα που κόστισε μόλις 34.000.000 ευρώ.
Μόνο για τον Κακά, ο οποίος πέρασε ως αλλαγή στο 80ό λεπτό κι ενώ το σκορ ήταν 4-1 υπέρ των γηπεδούχων, ο Φλορεντίνο Πέρεθ έβαλε από τα ταμεία των Ισπανών 65.000.000 ευρώ το καλοκαίρι του 2009, ένα ποσό που ισοδυναμεί με... δύο Ντόρτμουντ.
Οι αριθμοί είναι αναφανδόν εναντίον των απερχόμενων πρωταθλητών Ισπανίας, που βλέπουν το όνειρο της décima, της 10ης κούπας του Κυπέλλου Πρωταθλητριών, να παραμένει εφιάλτης 11 χρόνια μετά από την τελευταία κατάκτηση. Ούτε κι η πιο ακριβή ομάδα στην ιστορία του παγκοσμίου ποδοσφαίρου δεν είναι ικανή να σπάσει αυτήν την κατάρα και η απάντηση στο γιατί προέκυψε μέσα σε 90 λεπτά απλού μαθήματος διοίκησης επιχειρήσεων made in Germany.
Μία ομάδα που μέχρι το 2005 φλέρταρε διαρκώς με τη χρεοκοπία, κατάφερε εν έτει 2013 να ταπεινώσει προσωπικότητες όπως ο Πέρεθ, ο Ζοζέ Μουρίνιο και ο Κριστιάνο Ρονάλντο, διότι κατέχει τη δαιμονοποιημένη γερμανική μεθοδολογία που οδηγεί με ακρίβεια σε αποτελέσματα.
Εν αρχή ην ο φίλαθλος
Το γήπεδο της Ντόρτμουντ, το οποίο αποκαλείται ακόμα "Βέστφαλενσταντιον" από τους φανατικούς φίλους της ομάδας, βρίσκεται συχνά πυκνά σε εξώφυλλα ΜΜΕ. Ο λόγος είναι η πληρότητά του, αφού στα παιχνίδια του γερμανικού πρωταθλήματος συνήθως κάνουν φτερά και τα 80.645 εισιτήρια. Αιτία αποτελεί το "Gelbe Wand", το "Κίτρινο Τείχος", το πέταλο των 25.000 θεατών που συγκεντρώνει τους πιο παθιασμένους, φασαριόζους και νεαρούς σε ηλικία φίλους του συλλόγου.
Σε αυτήν την εξέδρα ένας φίλος της Μπορούσια μπορεί να βρει εισιτήριο διαρκείας μόνο με 187 ευρώ, περίπου 11 ευρώ δηλαδή ανά αγώνα. Μπορεί να παρακολουθεί το ματς όρθιος, να χοροπηδάει, να βιώνει όλη την γκάμα συναισθημάτων που προσφέρει ένας αγώνας. Το 40% των θεατών στο γήπεδο είναι νεαροί, με το αίμα να βράζει που δεν περιορίζονται σε καθισματάκια και στην αγγλική φιλοσοφία. "Αυτή είναι η γερμανική ποδοσφαιρική κουλτούρα: να στεκόμαστε όρθιοι, να έχουμε φθηνά εισιτήρια και οι σύλλογοί μας να διοικούνται από τα μέλη. Στη Γερμανία είμαστε λίγο ρομαντικοί. Όταν υπάρχει μία ομάδα, ο Γερμανός φίλαθλος θέλει να την αισθάνεται δική του και όχι να είναι ομάδα του Κατάρ ή του Αμπού Ντάμπι", εξηγούσε στον "Guardian" πριν από μήνες ο εκτελεστικός διευθυντής της Ντόρτμουντ, Χανς Γιόαχιμ Βάτσκε.
Πρόσθεσε, μάλιστα, ότι το εμπορικό τμήμα της Ντόρτμουντ διερεύνησε την πιθανότητα οι 28.000 θέσεις στις εξέδρες του "Κίτρινου Τείχους" να αποκτήσουν 15.000 καθίσματα. Μία τέτοια εξέλιξη θα είχε ετήσιο όφελος 5.000.000 ευρώ, ωστόσο η Ντόρτμουντ απέρριψε μία τέτοια αύξηση εσόδων. "Δεν υπήρχε ζήτημα, επειδή πρόκειται για την κουλτούρα μας. Ο νεαρός κόσμος αρχίζει από εδώ, όρθιος. Λέει ότι 'ο σύλλογος είναι δικός μου'. Και ποτέ δεν σε απογοητεύει", προσθέτει ο Βάτσκε.
Το "50% συν μία"
Αυτή η φράση δεν είναι τυχαία. Οι σύλλογοι ανήκουν με κάθε έννοια στον κόσμο τους, αφού βάσει νομοθεσίας, κανένα φυσικό πρόσωπο ή εταιρία δεν μπορεί να αποκτήσει έλεγχο επί του μετοχικού πακέτου. Ο κόσμος οφείλει να έχει στην κατοχή του το 50% των μετοχών συν μία, ώστε να αποτελεί την κυρίαρχο δύναμη και στα διοικητικά της ομάδας.
Το μέτρο αυτό τέθηκε σε εφαρμογή το 2001, όταν οι 2 κατηγορίες της Bundesliga διασπάστηκαν από τη γερμανική ποδοσφαιρική ομοσπονδία, ώστε να διατηρηθεί η αθλητική ακεραιότητα. Ως εκ τούτου, το 82% των μετοχών της Μπάγερν Μονάχου πχ. ανήκουν στους φιλάθλους της. Η ίδια η Ντόρτμουντ, το 2000, μπήκε στο Χρηματιστήριο της Φρανκφούρτης ως ποδοσφαιρική εταιρία και από τις νέες μετοχές της εισέπραξε 143.000.000 ευρώ. Οι ιστορικές εξαιρέσεις των Λεβερκούζεν (Bayer) και Βόλφσμπουργκ (Volkswagen) και εσχάτως της Χόφενχαϊμ (η οποία έχει εξελιχθεί στην πιο μισητή ομάδα των Γερμανών φιλάθλων γι' αυτόν το λόγο) δεν έχουν συμπαρασύρει τον γενικό κανόνα, παρά τις σχετικές προσπάθειες ανατροπής.
Ο βασικός επενδυτής του Ανόβερο, Μάρτιν Κιντ, επιχείρησε να εγείρει θέμα προ μηνών, αλλά δεν κατάφερε να συγκεντρώσει πολλούς υποστηρικτές. Ο πιο μεγάλος αντίπαλος του Κιντ ήταν ο πρόεδρος της Ντόρτμουντ, Ράινχαρντ Ράουμπαλ, ο οποίος εκλέχθηκε από τα μέλη - ιδιοκτήτες μαζί με ακόμη 4 υποψηφίους ώστε να συνθέσουν το εποπτικό συμβούλιο του συλλόγου.
Από την κατάρρευση στην αναγέννηση
Αυτή η πρακτική λίγο πολύ δεν διαφέρει από ορισμένους ισπανικούς συλλόγους. Η Ρεάλ Μαδρίτης επίσης ανήκει στα μέλη της, ωστόσο η παρουσία του Πέρεθ στον προεδρικό θώκο την έχει οδηγήσει σε περίεργες ατραπούς όσον αφορά στα οικονομικά της. Τα δυσθεώρητα χρέη αποτελούν βαρίδι για τους "μερένγκες" και παρ' όλα αυτά, οι κινήσεις για την τακτοποίησή τους είναι ελάχιστες. Αντ' αυτού, οι Καστιγιάνοι χρηματοδοτούν πανάκριβες μεταγραφές που δεν φέρνουν πίσω τα χρήματα που φιλοδοξούσαν ο κόσμος και οι ιθύνοντες.
Κάτι παρόμοιο συνέβη και με την Ντόρτμουντ στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας. Οι αγωνιστικές επιτυχίες της εποχής έκρυψαν κάτω από το χαλί την πραγματική εικόνα. Το 2002, η Μπορούσια κατέκτησε το 3ο πρωτάθλημα της ιστορίας της και έφτασε μέχρι τον τελικό του Κυπέλλου UEFA, όπου ηττήθηκε από τη Φέγενορντ. Η απώλεια του "εισιτηρίου" για το Champions League το 2003 (στα πέναλτι με την Μπριζ) αποκάλυψε το μεγάλο οικονομικό πρόβλημα των Βεστφαλών, με συνέπεια η Μπάγερν να τους δανείσει 2.000.000 ευρώ για να καλύψουν τους μισθούς των ποδοσφαιριστών. Η κακοδιαχείριση και η αγορά ακριβών και μεγάλης ηλικίας ποδοσφαιριστών που δεν ανταποκρίνονταν στις προσδοκίες έφεραν την Ντόρτμουντ κοντά στη χρεοκοπία το 2005. Η μετοχή της κατέρρευσε κατά 80% σε σχέση με την αρχική τιμή διαπραγμάτευσης των 11 ευρώ το 2000, με συνέπεια να γίνει περικοπή 20% στους μισθούς των παικτών.
Με χρέη 122.000.000 ευρώ, η ανάγκη για συμμάζεμα ήταν κάτι παραπάνω από επιβεβλημένη: ήταν ζωτικής σημασίας. Το στάδιο παραχωρήθηκε σε ένα fund της "Commerzbank", με δυσμενής για το σύλλογο όρους, αφού έπρεπε να πληρώνει ετησίως ενοίκιο 17.000.000 ευρώ. Ο Βάτσκε και οι σύμβουλοί του κατάφεραν να συνεργαστούν με την τράπεζα "Morgan Stanley" και να εξασφαλίσουν δάνειο 150.000.000 ευρώ για να διαπραγματευτούν με τους πιστωτές τους. Οι τελευταίοι συμφώνησαν σε "κούρεμα" 30% των οφειλών προς αυτούς ανά μέσο όρο και η Μπορούσια κατάφερε να αγοράσει πίσω το στάδιό της έναντι 80.000.000 ευρώ.
Οι δανεισμοί δεν ήταν λύση και η Ντόρτμουντ έπρεπε να βρει τρόπους να αυξήσει τα έσοδά της. Τα χρήματα που προέρχονταν από τους εντός έδρας αγώνες ήταν σταθερά, χάρη στην πολιτική χαμηλής τιμής εισιτηρίου. Ο κόσμος, σε αυτές τις δύσκολες ώρες, στήριξε όσο ποτέ την ομάδα γεμίζοντας το γήπεδο ακόμα και σε αγωνιστικές αποτυχίες. Ούτε η μετονομασία του σε "Σίγκναλ Ιντούνα Παρκ" μέχρι το 2021, εξαιτίας χορηγίας από μία τοπική ασφαλιστική εταιρία, δεν τον απέτρεψε από το να πηγαίνει κάθε εβδομάδα και να φωνάζει όρθιος ή καθιστός για τους παίκτες του Τόμας Ντολ.
Η διοίκηση του συλλόγου προχώρησε σε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου αναζητώντας ρευστό, αλλά τα μέλη - φίλαθλοι δεν έχαναν τον έλεγχο των μετοχών. Από τις νέες μετοχές, η "Morgan Stanley" εγγράφηκε για το 30% και το υπόλοιπο 70% κατέληξε στα χέρια αγγλικών και αμερικανικών fund, με συνέπεια η Ντόρτμουντ να "καρπωθεί" 53.000.000 ευρώ από αυτήν την εξέλιξη.
Με το γήπεδο γεμάτο με 80.000 θεατές σε αγώνες για τις εγχώριες διοργανώσεις και με 66.000 θεατές σε ευρωπαϊκούς αγώνες (αφού η UEFA δεν επιτρέπει όρθιους στις διοργανώσεις της) και τα έσοδα από το μάρκετινγκ να αυξάνονται διαρκώς και να φτάνουν τα 60.000.000 ευρώ τη σεζόν 2011-2012, απέμενε ένας τομέας οικονομικής ενίσχυσης και αυτός ήταν τα τηλεοπτικά δικαιώματα. Η Bundesliga υπογράφει διαρκώς βελτιωμένες συμφωνίες, με την πιο πρόσφατη που βρίσκεται σε ισχύ να μοιράζει 440.000.000 ευρώ ετησίως στις 18 ομάδων (ανάλογα με τη θέση που καταλαμβάνουν κάθε σεζόν). Η νέα 4ετής τηλεοπτική συμφωνία, μάλιστα, θα αποφέρει 2.500.000.000 ευρώ στους συλλόγους της Bundesliga.
Το αγωνιστικό πλάνο
Η διοικητική ανασύνταξη δεν ήταν αρκετή για την Ντόρτμουντ. Το ποδοσφαιρικό τμήμα έπρεπε να ευθυγραμμιστεί με την ανοδική τροχιά του συλλόγου. Η φιλοσοφία έπρεπε να αλλάξει και το σημείο μηδέν ήρθε το 2007. "Αντιληφθήκαμε πως όταν δεν έχεις χρήματα, χρειάζεται έναν τελείως καινούργιο τρόπο. Αποφασίσαμε να αγοράζουμε μόνο νεαρούς ποδοσφαιριστές, οι οποίοι θα έδιναν στην Ντόρτμουντ αυτόν που θέλει ο κόσμος: μεγάλη προσπάθεια", εξηγεί ο Βάτσκε.
Ο διευθυντής της Μπορούσια εντόπισε και τον άνθρωπο πάνω στον οποίο θα στηριζόταν η νέα προσπάθεια. "Θέλαμε έναν προπονητή που θα μπορούσε να κάνει τους παίκτες να αγωνιστούν βάσει ενός πλάνου, να σχηματίσει μία αμυντική υποδομή και να προσπαθεί πολύ. Κοιτάξαμε στη Μάιντς και είδαμε ότι ο Γίργκεν Κλοπ ήταν ο σωστός προπονητής. Τον προσλάβαμε το 2008 και έκτοτε η πορεία μας είναι ανοδική", σημείωσε για τον -τότε- προπονητή της Zweiteliga, ο οποίος 5 χρόνια μετά την άφιξή του στη Βεστφαλία έχει οδηγήσει την Ντόρτμουντ σε 2 πρωταθλήματα, στο "παρθενικό" νταμπλ της ιστορίας της και πιθανότατα στον τελικό του Champions League.
Το καταιγιστικό σήμερα
Τον Δεκέμβριο του 2012 ήρθε η ώρα του απολογισμού. Η Ντόρτμουντ είχε επιστρέψει στις αγωνιστικές επιτυχίες και απολάμβανε επευφημίες εντός κι εκτός γηπέδου. Η ανακοίνωση των οικονομικών πεπραγμένων της σεζόν 2011-2012 έδειξε έσοδα 215.000.000 ευρώ και κέρδη μετά φόρων ύψους 34.000.000 ευρώ. Το δε χρέος, από τα 143.000.000 ευρώ που "κληρονόμησε" ο Βάτσκε, έπεσε στα 11.000.000 ευρώ.
Σε αντιδιαστολή, λίγους μήνες νωρίτερα, τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους, η Ρεάλ Μαδρίτης ανακοίνωσε έσοδα ρεκόρ που έφτασαν τα 514.000.000 ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 7%. Τα κέρδη, αν και μειώθηκαν, ανήλθαν σε 31.600.000 ευρώ, ωστόσο το καθαρό χρέος ανέρχεται σε 125.000.000 ευρώ. Αυτή η ομάδα, με ρόστερ αξίας 595.000.000 ευρώ (κατά την ιστοσελίδα Transfermarkt.de), υπεύθυνη για την πιο ακριβή μεταγραφή του κόσμου (Κριστιάνο Ρονάλντο έναντι 94.000.000 ευρώ το 2009) και με τον πιο ακριβοπληρωμένο προπονητή στον πάγκο της (η αμοιβή του Ζοζέ Μουρίνιο από τη Ρεάλ μαζί με τα μπόνους ανέρχεται στα 14.800.000 ευρώ) έγινε παιχνίδι στα πόδια του Ρόμπερτ Λεβαντόβσκι και της παρέας του.
Μέσα σε 90 λεπτά αδιαμφισβήτητης κυριαρχίας, η Ντόρτμουντ απέδειξε ότι υπάρχει κι άλλο μοντέλο πέραν εκείνων της αλόγιστης σπατάλης και του αφεντικού που κάνει κουμάντο για τα πάντα υπερχρεώνοντας το σύλλογο. "Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τρόποι για να οδηγηθείς στη Ρώμη. Η Τσέλσι έχει τον δικό της και κατέκτησε το Champions League, αλλά η ερώτηση παραμένει: τι θα συμβεί μετά τον Αμπράμοβιτς; Στη Γερμανία πιστεύουμε στους συλλόγους ως σύλλογοι μελών και ότι οι φίλαθλοι μας πρέπει να είναι μέλη μας, όχι πελάτες μας. Εδώ αυτός είναι ο μοναδικός τρόπος", καταλήγει ο Βάτσκε κι έχει ακόμα... 4 λόγους για να αισθάνεται δικαιωμένος μετά το βράδυ της Τρίτης.
Διαβάστε ακόμη:
Κλοπ: "Ήμασταν σαν τον Ρομπέν των Δασών και κλέψαμε από τους πλούσιους"