Χίλσμπορο: Οι 96 νεκροί της Λίβερπουλ περιμένουν το φινάλε

Τριάντα χρόνια μετά από την τραγωδία, η κάθαρση για τις οικογένειες των θυμάτων στο ‘ Χίλσμπορο‘ δεν έχει έρθει ολότελα. Η δικαίωση ενός αγώνα που κράτησε δεκαετίες είναι γεγονός, ωστόσο όσοι έχουν απομείνει πίσω από τους 94+2 νεκρούς, εξακολουθούν να περιμένουν την τιμωρία των ενόχων.

Η δίκη του υπεύθυνου ασφαλείας, πρώην αξιωματικού της Αστυνομίας, Ντέιβιντ Ντάκενφιλντ, κατέληξε (πριν από δυο εβδομάδες) σε διχογνωμία μεταξύ ενόρκων, με αποτέλεσμα τη μη έκδοση ετυμηγορίας. Το σώμα των ενόρκων, αποτελούμενο από 6 γυναίκες και 6 άνδρες, δεν κατάφερε να αποφανθεί, έστω κατά πλειοψηφία, για την ενοχή του ανθρώπου που είχε την ευθύνη της αστυνόμευσης του ημιτελικού του Κυπέλλου Αγγλίας, μεταξύ Λίβερπουλ και Νότιγχαμ Φόρεστ.

Hillsborough match commander David Duckenfield arrives at Preston Crown Court in Preston, England, Wednesday, April 3, 2019. A British jury has failed to reach a decision on whether the man in control of police operations at the 1989 Hillsborough Stadium tragedy that left 96 people dead is guilty of gross negligence manslaughter. Jurors at Preston Crown Court in northern England deliberated for eight days in the case of David Duckenfield, 74, who has denied the 95 charges. (Aaron Chown/PA via AP) AP

(Ο Ντέιβιντ Ντάκερφιλντ, 74 ετών πλέον, προσέρχεται στο δικαστήριο)

Στις 15 Απριλίου του 1989, 94 άνθρωποι δεν γύρισαν ποτέ στο σπίτι τους στο Λίβερπουλ. Οι συγγενείς τους ειδοποιήθηκαν να πάρουν τα πτώματα τους από το κλειστό γήπεδο του Σέφιλντ, της πόλης στην οποία βρίσκεται το ‘Χίλσμπορο’. Άλλος ένας, μόλις 14 ετών, ‘έσβησε’ 4 ημέρες μετά και ένας 22χρονος, σε κατάσταση ‘φυτού’, ήταν το τελευταίο θύμα το 1993.

Σχεδόν 30.000 κόσμος στοιβάχτηκε σε μια εξέδρα όπου χωρούσαν οι μισοί και το χειρότερο, οδηγήθηκαν προς τα εκεί από ένα τούνελ, χωρίς κανείς από τους εισερχόμενους να έχει την αίσθηση του αφόρητου συνωστισμού, που κατέληξε σε σαρδελοποίηση και θανάτους από ασφυξία πάνω στα κάγκελα. Δυο-τρία μέτρα από την εστία του Μπρους Γκρόμπελαρ…

Για όλα φταίνε οι χούλιγκανς

Η ιστορία του ‘Χίλσμπορο’ δεν είναι μόνο μια απίστευτα τραγική ποδοσφαιρική τραγωδία. Ο χειρισμός της από τη βρετανική κυβέρνηση, που χρησιμοποίησε σαν όχημα μια εφημερίδα του Ρούπερτ Μέρντοχ (‘Sun’) σε συνεργασία με την αστυνομία, αναδεικνύει την ζοφερή εικόνα της δεκαετίας του ’80 στην Αγγλία.

Πολλές φορές θα έχετε διαβάσει και ακούσει ότι “η Μάργκαρετ Θάτσερ έδειξε πυγμή, άλλαξε το ποδόσφαιρο, έδιωξε τους χούλιγκανς κλπ, κλπ”. Μύθος, χωρίς ούτε ένα ψήγμα αλήθειας. Tο Contra.gr, όχι μία, αλλά δυο φορές (ελέω και της εμμονής του Θέμη Καίσαρη με το θέμα), έχει γράψει χαρακτηριστικά για το τι ακριβώς συνέβη στο αγγλικό ποδόσφαιρο, μετά από την τραγωδία του ‘Χέιζελ’. Αν, άλλωστε, είχαν πράγματι ληφθεί μέτρα, δεν θα φτάναμε στο ‘Χίλσμπορο’ 4 χρόνια μετά.

Ο Καίσαρης, άλλωστε, πρόλαβε ανήμερα της επετείου της τραγωδίας να τουιτάρει το ιδιόχειρο σημείωμα της ‘σιδηράς Κυρίας’ στις πρώτες αναφορές της αστυνομίας, που υποδείκνυαν ότι είχαν γίνει “εγκληματικά λάθη”. Η Θάτσερ διαφωνεί κάθετα με το να “υιοθετηθεί η καταστροφική κριτική της αστυνομίας”. Με άλλα λόγια “δεν πρόκειται ποτέ να πούμε ότι φταίμε εμείς”.

Τότε ποιοι; Ποιοι άλλοι; Οι οπαδοί της Λίβερπουλ. Οι χούλιγκανς. Μεθυσμένοι, κλέφτες, υπόκοσμος.

Η βρώμικη δουλειά με ένα fake πρωτοσέλιδο

Τη βρώμικη δουλειά ανέλαβε ένα πρακτορείο ειδήσεων που διοχέτευσε έντεχνα κατασκευασμένες καταθέσεις αστυνομικών και η ‘Sun’ του Μέρντοχ. Ο Κέλβιν Μακένζι είχε τη φήμη του διευθυντή που παρέκαμπτε τους συντάκτες του, έβαζε ό,τι τίτλο του κατέβαινε στο κεφάλι και τις κραυγές σε όποιον τολμούσε να του φέρει αντιρρήσεις. Στόχος του, να πουλάει όσο το δυνατόν περισσότερα φύλλα και να είναι ικανοποιημένο το ‘αφεντικό’.

Το πρωτοσέλιδο της ντροπής κυκλοφόρησε στις 19 Απριλίου του 1989, με τον τίτλο (τι ειρωνεία;) “The Truth” (=Η Αλήθεια). Η ‘Sun’, σε ένα όργιο παραπληροφόρησης, κατηγορούσε τους οπαδούς της Λίβερπουλ ότι “έκλεψαν τους νεκρούς, ουρούσαν (!) τους γενναίους αστυνομικούς και κλωτσούσαν τους διασώστες, ενώ πρόσφεραν τις πρώτες βοήθειες στους τραυματίες”.

(Τα δυο πρωτοσέλιδα της Sun. Αριστερά η “Αλήθεια” της ντροπής με τις κατασκευασμένες ειδήσεις του 1989 και δεξιά η πραγματική αλήθεια, 23 χρόνια μετά…)

Η κοινή γνώμη έπρεπε να αηδιάσει με τους “τιποτένιους οπαδούς”, να τους θεωρήσει βασικούς υπεύθυνους των θανάτων. Στο κάτω-κάτω κι αυτοί που πέθαναν… χούλιγκανς ήταν. Η εντολή ‘από πάνω’ ήταν σαφής: σε καμιά περίπτωση δεν έπρεπε να φανεί ανίκανη η αστυνομία, που οδήγησε χιλιάδες κόσμο σε μια εξέδρα από ένα τούνελ, ούτε ότι στα απαρχαιωμένα γήπεδα της Αγγλίας δεν τηρούνταν οι στοιχειώδεις κανόνες ασφαλείας.

Το Λίβερπουλ σίγουρα δεν ήταν η αγαπημένη πόλη της Θάτσερ. Στη δεκαετία του ’80, η ανεργία χτύπησε κόκκινο, ενώ το 1981, μετά από τα βίαια επεισόδια στο Τόξτεθ μεταξύ αστυνομίας και μαύρων κατοίκων συνοικίας της πόλης, οι σύμβουλοι της πρωθυπουργού ήταν ξεκάθαροι: “Καλύτερα να εγκαταλείψουμε το Λίβερπουλ στην τύχη του”.

Με αυτό το σκεπτικό, το δυστύχημα του ‘Χίλσμπορο’ μπορούσε πολύ εύκολα να χρεωθεί στις πλάτες των οπαδών…

Ο αγώνας των συγγενών

Οι συγγενείς των νεκρών δεν μπορούσαν να αφήσουν έτσι την ολοφάνερη προσβολή των θυμάτων. Συνασπίστηκαν, ταλαιπωρήθηκαν, έδειξαν τεράστια υπομονή, βρήκαν συμμάχους και τελικά μετά από 23 χρόνια (στις 12/9/2012) γνώρισαν μια πρωτοφανή δικαίωση. Η ανεξάρτητη επιτροπή που μελέτησε έναν τεράστιο όγκο πληροφοριών και αποδεικτικών στοιχείων (συνολικά 450.000 σελίδες) κατέληξε στο συμπέρασμα ότι στο ‘Χίλσμπορο’ διαπράχθηκε ένα διπλό έγκλημα.

Πρώτα η εγκληματική αμέλεια για την ασφάλεια των φιλάθλων, καθώς και η καθυστέρηση να δοθούν πρώτες βοήθειες (τουλάχιστον 41 άνθρωποι θα είχαν γλιτώσει τη ζωή τους) κι ύστερα οι χαλκευμένες πληροφορίες για όσα επακολούθησαν. Η αστυνομία του Νότιου Γιόρκσαϊρ και ο Ιρβάιν Πάτρικ, μέλος του συντηρητικού κόμματος, ήταν οι υπεύθυνοι.

FILE - In this April 15, 1989 file photo police, stewards and supporters care for wounded supporters on the field at Hillsborough Stadium, in Sheffield, England. The Hillsborough disaster was a fatal human crush during an English FA Cup semi-final soccer match between Liverpool and Nottingham Forest at Hillsborough Stadium on 15 April 1989, where 96 people died and many hundreds injured, and is widely considered the worst disaster in British sporting history. (AP Photo, File) AP

(Από τις προσπάθειες να σωθούν οι τραυματίες. Οι διασώστες άργησαν, γιατί ειδοποιήθηκαν αργά…)

Ο πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον ζήτησε συγγνώμη εκ μέρους της κυβέρνησης και δεν ξέχασε τη ‘Sun’, ζητώντας από τον Μακένζι να ανακαλέσει το “κατάπτυστα αναληθές δημοσίευμα του 1989”. Ο Μακένζι εξαναγκάστηκε να κάνει ό,τι του είχε ζητήσει ο Κένι Νταλγκλίς το 2006, όταν του πρότεινε να βγάλει ένα πρωτοσέλιδο ανάλογο με του ’89, ανασκευάζοντας. Το 2012 δεν μπορούσε να κάνει αλλιώς. Η ‘Sun’ επανόρθωσε και το σύνθημα των οπαδών της Λίβερπουλ “Justice for the 96” (=”Δικαιοσύνη για τους 96 νεκρούς”) άρχισε να γνωρίζει δικαίωση.

Ο επικεφαλής της αστυνομικής δύναμης εκείνη την ημέρα στο ‘Χίλσμπορο’ ήταν ο Ντάκερφιλντ. Είχε προαχθεί σε διοικητή μόλις 19 ημέρες πριν από τον αγώνα και δεν είχε εμπειρία. Η εγκληματική καθυστέρηση να ανοίξουν οι πόρτες στο κιγκλίδωμα για να “μην πεθάνει κόσμος από την ασφυξία” και ο χειρισμός της υπόθεσης τον έφεραν τελικά στο εδώλιο, μαζί με τον τότε γραμματέα της Σέφιλντ Γουένσντεϊ (και αρμόδιο σε θέματα ασφαλείας του ‘Χίλσμπορο’) Γκρέιαμ Μακρέλ. Ο δεύτερος βρέθηκε ένοχος με ψήφους 10-2. Ο Ντάκερφιλντ δίχασε το σώμα των ενόρκων και θα δικαστεί ξανά…