Γιώργος Κούδας: Η πρώτη αιτία πολέμου ΠΑΟΚ-Ολυμπιακού
Η υπόθεση της μεταγραφής του Γιώργου Κούδα δημιούργησε τη μεγάλη κόντρα ΠΑΟΚ-Ολυμπιακού, κράτησε δυο χρόνια, είχε πρωταγωνιστές εμβληματικούς παράγοντες, χουντικούς καραβανάδες κι έναν χαρισματικό ποδοσφαιριστή που δεν ήταν καν (το 1966) 20 ετών.
Το μεγάλο ντέρμπι μεταξύ ΠΑΟΚ και Ολυμπιακού στην Τούμπα ανοίγει (ελέω και της κλήρωσης των ημιτελικών του Κυπέλλου Ελλάδας) μια σειρά από αναμετρήσεις των δυο κορυφαίων ομάδων. Όχι ένα αλλά 5 τέτοια ντέρμπι θα δούμε, αφού αν δεν το ξεχάσατε, έρχονται και πλέι-οφ στη Super League 1. Δυο παραδοσιακοί αντίπαλοι, με χιλιάδες κόσμο να τους ακολουθεί και μια ιστορία που γράφτηκε σε πολλά επεισόδια ώστε να διαμορφωθεί το σκηνικό μιας ‘ατέλειωτης’ κόντρας.
Δεν άρχισαν τώρα να τρώγονται σαν τα ‘κοκόρια’ Ολυμπιακός και ΠΑΟΚ. Ούτε το “η Ελλάδα θα χωριστεί στα δυο” ακούστηκε για πρώτη φορά, έπειτα από την πρόσφατη καταγγελία της ‘ερυθρόλευκης’ ΠΑΕ και την υπόθεση της πολυιδιοκτησίας ΠΑΟΚ-Ξάνθης. Εδώ και μισό αιώνα η Ελλάδα χωρίζεται. Ευτυχώς, στη φαντασία των ανθρώπων, που θεωρούν ότι το ποδόσφαιρο μπορεί πράγματι να διαλύσει μια χώρα, αν και αρκετές φορές η ατάκα ειπώθηκε πολύ σοβαρά κι εν μέρει απηχούσε την πραγματικότητα.
Ένας χαρισματικός ποδοσφαιριστής, από τους κορυφαίους που είδαν ποτέ τα ελληνικά γήπεδα, αλλά κι ένας σπουδαίος από κάθε άποψη χαρακτήρας, έγινε η αιτία να γιγαντωθεί η αντιπαλότητα. Ο Γιώργος Κούδας, ο εμβληματικός μαέστρος του ΠΑΟΚ, όταν ήταν 20 χρονών κατέβαινε στον Πειραιά και φορούσε τα ‘ερυθρόλευκα’. Η μεταγραφή που δεν έγινε ποτέ υπάρχει πάντα σαν φόντο στην ιστορία των δυο συλλόγων. Ακόμη κι αν έχει περάσει μισός αιώνας, ακόμη και τώρα που ο “Μέγαλέξανδρος’ του ποδοσφαίρου μας” (όπως τον είχε αποκαλέσει εμπνευσμένα ο Γιάννης Λογοθέτης σε μια από τις ιστορικές ραδιοφωνικές μεταδόσεις του) βαδίζει αισίως στα 74, η πολύκροτη υπόθεση είναι πολύ ξεχωριστή και σηματοδοτεί σχεδόν 3 δεκαετίες στο ελληνικό φούτμπολ.
Δεν υπάρχει συνέντευξη Κούδα στην οποία να μην ρωτήθηκε για εκείνο το σίριαλ που ξεκίνησε τον Απρίλιο του 1966 και ολοκληρώθηκε 2 χρόνια αργότερα, όταν επέστρεψε στον ΠΑΟΚ για να μεγαλουργήσει. Η πιο πρόσφατη δόθηκε πέρσι στην εφημερίδα Documento και στον Νίκο Παπαδογιάννη. Κι εκεί, ο άνθρωπος που έγινε τραγούδι από τον Μανώλη Ρασούλη και προτομή στο γήπεδο της Τούμπας (η οποία βανδαλίστηκε στο ΠΑΟΚ-Ολυμπιακός του 2001, όταν ακόμη επιτρέπονταν μετακινήσεις των οπαδών) έκανε μια σύντομη περιγραφή των γεγονότων που σημάδεψαν μια εποχή: “Δεν άρεσε στον πατέρα μου που ήμουν αθλητής. Έβγαζε το ‘θ’ κι έλεγε ότι αθλητής ίσον αλήτης. Εκείνος ήθελε να παίξω στον Ολυμπιακό, αλλά ο Παντελάκης δεν σκόπευε να με πουλήσει. Ούτε η δικτατορία ήθελε να προχωρήσει αυτή η μεταγραφή. ”Φοβόμαστε ότι θα γίνει εμφύλιος και θα κοπεί η Ελλάδα στα δύο’, μου έλεγαν οι συνοδοί στα ταξίδια της Εθνικής Ενόπλων. Εγώ τι μπορούσα να κάνω; Τότε είχα δύο οικογένειες: τον ΠΑΟΚ και την πραγματική οικογένειά μου. Η διαφωνία του πατέρα μου με τον Παντελάκη ήταν σαν σύγκρουση γιγάντων. Δύο δημοκρατικοί άνθρωποι φέρθηκαν σαν φασίστες και σκοτώθηκαν μεταξύ τους! Έτσι, πέρασαν δύο χρόνια χωρίς να παίζω σε αγώνες. Του έλεγα: ‘Πατέρα, τι θα κάνω αν μείνω στον Πειραιά; Να γίνω καφετζής στο μαγαζί σου; Εκτελωνιστής μήπως;’ Είχα καψουρευτεί κιόλας, τη μετέπειτα πρώτη γυναίκα μου, αλλά αυτό ήταν άλλη ιστορία. Από το 1968 και για 6 χρόνια δεν μιλούσαμε με τον πατέρα μου. Μόνο στη μάνα μου τηλεφωνούσα κρυφά”.
Ο Κούδας έδειχνε το ταλέντο του στο ποδόσφαιρο από μικρό παιδί, όταν περνούσε όποιον έβρισκε μπροστά του στα αυτοσχέδια ‘διπλά’ με τους φίλους του, μεγάλους ή μικρούς δεν είχε σημασία. Τους έκανε ό,τι ήθελε. Μοναδικό πρόβλημα ήταν ότι χαλούσε τα παπούτσια του και τον… κυνηγούσε η μάνα του, γιατί κάθε λίγο και λιγάκι τα πήγαινε στον τσαγκάρη. Λεφτά για καινούργια, δεν υπήρχαν…
Ένα ουζερί για τους ΠΑΟΚτσήδες
Έχοντας υπογράψει δελτίο ποδοσφαιριστή στον ΠΑΟΚ από το 1957 (όταν ήταν 11 ετών) και παίζοντας από νωρίς στην πρώτη ομάδα του Δικεφάλου, πριν καν συμπληρώσει τα 20 (το 1966), ήταν το παρόν και το μέλλον των μαυρόασπρων της Θεσσαλονίκης. Ο πατέρας του, Γιάννης Κούδας, άνθρωπος της βιοπάλης, βλέπει ότι ο γιος του παρά τις αντιρρήσεις του θα κάνει μεγάλη καριέρα. Κι όπως συνέβαινε τότε, ζητάει τη βοήθεια του συλλόγου, τη φανέλα του οποίου φορούσε ο Κούδας από μικρό παιδάκι.
Ο ΠΑΟΚ το 1966 βρισκόταν σε προεκλογική περίοδο. Η διοίκησή του, αναγνωρίζοντας ότι ο νεαρός είναι ένα τεράστιο κεφάλαιο, υπόσχεται στον Γιάννη Κούδα τη συνδρομή της ομάδας για να ανοίξει ένα ουζερί, το οποίο θα γινόταν στέκι όλων των ΠΑΟΚτσήδων στο κέντρο της πόλης. Πράγματι, ο σύλλογος της Θεσσαλονίκης δίνει 130.000 δραχμές στον πατέρα Κούδα για να ξεκινήσουν οι εργασίες, ενώ την έγκρισή της δίνει κι η νέα διοίκηση που προκύπτει από τις αρχαιρεσίες και στην οποία συμμετέχει ο ιστορικός ηγέτης του ΠΑΟΚ (από το πόστο του γενικού αρχηγού), Γιώργος Παντελάκης.
Μια Δευτέρα, όμως, που ο ΠΑΟΚ όπως συνήθιζε έδινε χρήματα στον πατέρα Κούδα για να συνεχιστούν οι εργασίες, δεν εμφανίζεται κανείς. Η χρηματοδότηση διακόπτεται, το ουζερί ανοίγει, αλλά δεν είναι αυτό που έχουν υποσχεθεί οι διοικούντες. Τα χρέη τρέχουν, ο Γιάννης Κούδας θεωρεί ότι δεν τηρήθηκαν όσα είχαν συμφωνηθεί και αρχίζει να σκέφτεται άλλα. Ο ΠΑΟΚ υποστηρίζει ότι έχει δώσει αρκετά χρήματα για το ουζερί, αρνείται να συνεχίσει τη χρηματοδότηση και τελικά οι δυο πλευρές θα καταλήξουν να συνομιλούν με εξώδικα!
“Έλα στην ομάδα του Μπούκοβι”
Όπως αποκάλυπτε ο Τάκης Χασήρ στην Αθλητική Ηχώ, την οικογένεια Κούδα πλησίασε πρώτος ο Παναθηναϊκός, μέσω του Αντώνη Μαντζεβελάκη, ο οποίος υποσχέθηκε σταθερή εργασία με μισθό 10.000 δραχμών μηνιαίως. Ο Γιάννης Κούδας αρνήθηκε ευγενικά την πρόταση του ‘πράσινου’ παράγοντα, καθώς είχε μπροστά το… πρότζεκτ ουζερί.
Να πάμε, βέβαια, 50 χρόνια πίσω και να εξηγήσουμε ότι:
- Το ποδόσφαιρο ήταν ακόμη ερασιτεχνικό, οι ποδοσφαιριστές δεν πληρώνονταν επειδή έπαιζαν μπάλα, αλλά τους έβρισκαν δουλειές οι ομάδες τους. Υπογράφοντας τα δελτία στους συλλόγους, έμεναν εσαεί σε αυτούς, εκτός αν υπήρχε σύμφωνη γνώμη για την παραχώρησή τους
- Το χρήμα δεν κυκλοφορούσε στα αθλητικά σωματεία, ειδικά στη Θεσσαλονίκη και το να ικανοποιείς όλους τους αθλητές ήταν πολύπλοκη υπόθεση και απαιτούσε διακριτικούς χειρισμούς, ώστε να μη δημιουργούνται ανισότητες
Ο Γιάννης Κούδας, ωστόσο, είχε απογοητευτεί, τα εγκαίνια του μαγαζιού δεν πάνε τόσο κι εκεί εμφανίζεται ο Ολυμπιακός. Ένας φίλος της οικογένειας, σύμφωνα με την Αθλητική Ηχώ, ο Χρήστος Σκορδής, ρίχνει την ιδέα της μετακόμισης στον Πειραιά για να παίξει ο Γιώργος Κούδας στη μεγάλη ομάδα της εποχής, τον Ολυμπιακό του Μάρτον Μπούκοβι που είχε πάρει το πρωτάθλημα έπειτα από μια εξαετία. Ο Σκορδής επικοινωνεί με τον φίλο του στην Αθήνα, Αμβρόσιο Νικολαΐδη, ο οποίος με τη σειρά του ενημερώνει τη διοίκηση του Ολυμπιακού και τον έφορο Ανδριανό Ντάνο.
Ο Ολυμπιακός ζητάει από τον Γιώργο Κούδα να παρουσιαστεί στο Δ.Σ των ‘ερυθρολεύκων’ και να ζητήσει να κινηθεί διαδικασία μεταγραφής του, κάτι που γίνεται. Ο νεαρός βρίσκεται ξαφνικά στον Πειραιά και αρχίζει να προπονείται με τον Ολυμπιακό, αφού πρώτα συναντιέται με τον Γιώργο Σιδέρη! Η Αθλητική Ηχώ γράφει ότι διαμένει “σε βίλα του οπαδού του Ολυμπιακού Μολφέτα, που του εξασφάλισε εργασία αντί 3.000 δραχμών το μήνα, ενώ στον πατέρα του ποδοσφαιριστή, είχε βρεθεί εργασία σερβιτόρου (σ.σ. αυτό είναι το επάγγελμά του) σε επικερδές πόστο”.
Πράγματι, ο Κούδας μένει στην οικία Μολφέτα στη Φιλοθέη και κάπως έτσι ξεκινάει το σίριαλ. Ο Ολυμπιακός επικοινωνεί με τη διοίκηση Παντελάκη που αρνείται να συζητήσει με τους Πειραιώτες, κάνοντας λόγο για εκούσια απαγωγή του ποδοσφαιριστή! Την ίδια ώρα γίνεται ανταλλαγή εξωδίκων με τον Γιώργο Κούδα. Ο ποδοσφαιριστής καλεί τον ΠΑΟΚ να παραλάβει το ανολοκλήρωτο ουζερί του πατέρα του, γιατί “δεν εκπληρώθηκαν οι όροι της συμφωνίας που είχε γίνει ανάμεσα στον σύλλογο και τον πατέρα του”. Ο ΠΑΟΚ απαντάει υποστηρίζοντας ότι συνολικά έχει δώσει στον Γιάννη Κούδα συνολικά 170.000 δραχμές, ποσό που υπερβαίνει τον αρχικό προϋπολογισμό των 150.000 δραχμών και υποστηρίζει ότι το ουζερί έκλεισε ώστε να δημιουργηθεί “εκβιασμός προς τον όμιλό μας”.
“Ανήκω εις τον Ολυμπιακόν!”
Ο Κούδας όχι μόνο προπονείται με τον Ολυμπιακό, αλλά αγωνίζεται και σε φιλικό (με τον Αργοναύτη), μπαίνοντας ως αλλαγή. Δίνει την εντύπωση ότι έχει αποφασίσει οριστικά να μετακομίσει στον Πειραιά και πιέζει να γίνει η μεταγραφή. Μιλώντας στο ΦΩΣ τον Ιούνιο του 1967, δηλώνει ότι “από τώρα ανήκω εις τον Ολυμπιακόν!” Ο μεγάλος άσος φωτογραφίζεται με τον αείμνηστο εκδότη Θόδωρο Νικολαΐδη αλλά και τον επίσης μακαρίτη Νικήτα Γαβαλά (πατέρας του Νίκου, νυν υπεύθυνου επικοινωνίας της ΠΑΕ Ολυμπιακός). “Στέλνω χιλιάδες φιλιά στους έξοχους φιλάθλους του Ολυμπιακού και υπόσχομαι να μεγαλουργήσω” είναι το μήνυμα του ποδοσφαιριστή.
Μόνο που ο ΠΑΟΚ είναι ανένδοτος. Δεν σηκώνει κουβέντα. Προτιμά να μην έχει τον παίκτη στην ομάδα, παρά να τον δει να ενισχύει τον Ολυμπιακό! Ο Κούδας θα μείνει εκτός γηπέδων για 2 αγωνιστικές περιόδους, παίζοντας μπάλα μόνο με την Εθνική Ενόπλων, καθώς υπηρετεί τη στρατιωτική θητεία του. Εν τω μεταξύ, είχε προκύψει η χούντα που, μέσω του πανίσχυρου ΓΓΑ Κωνσταντίνου Ασλανίδη, προτείνει να παίξει ο Κούδας δυο χρόνια στον Ολυμπιακό και μετά να επιστρέψει στη Θεσσαλονίκη. Ο ΠΑΟΚ αρνείται.
Ο Παντελάκης, χρόνια αργότερα, εξηγούσε τι ακριβώς είχε συμβεί από τη δική του σκοπιά: “Πήραν τον Κούδα κάτω, με αρχικό δέλεαρ να μπει στο Λιμενικό, γιατί ήταν παιδί και δεν είχε πάει στρατιώτης. Αλλιώς είναι στο Λιμενικό και αλλιώς να είσαι ένας απλός φαντάρος. Τα υπόλοιπα είναι γνωστά. Ο πατέρας του ξεσηκώθηκε. Του έκαναν ένα μπαρ κάτω στον Πειραιά. Τότε, όμως, ήταν ματαιοπονία για τον Ολυμπιακό, δεν μπορούσε να τον πάρει κανένας τον Κούδα. Οι μεταγραφές δεν ήταν τόσο εύκολες, όσο σήμερα. Αφήστε που δεν υπήρχαν ακόμη ούτε πενταετίες, ούτε οκταετίες κλπ. Τότε, όποιος έκανε ένα δελτίο σε μας ή και σε άλλον σύλλογο, δεσμευόταν για όλη του τη ζωή. Και δεν είχαμε ανησυχία. Ή έπρεπε να σταματήσει τη μπάλα ή θα επέστρεφε στον ΠΑΟΚ. Από την άλλη, το να κόψει τη μπάλα ένα τέτοιο ταλέντο ήταν αδιανόητο, επομένως ήταν βέβαιο ότι θα γυρνούσε. Ήταν και πολύ μικρός, άλλωστε. Όλα αυτά, λοιπόν, γίνονταν για δύο χρόνια, δύο σεζόν. Έτσι έχασε δύο σεζόν ο Γιώργος. Η ουσία είναι ότι εμείς ήμασταν σε θέση ισχύος. Λέγαμε ότι ο Κούδας θα γυρίσει”.
Τελικά, ο Ασλανίδης τον Ιανουάριο του 1968 κάνει δήλωση που δεν σηκώνει αμφισβήτηση: “Ο Κούδας θα παίξει στον ΠΑΟΚ”. Η χούντα νιώθει ότι μέσω του αθλητισμού μπορεί να διασώσει το όποιο κατεστραμμένο γόητρό. Ο θρίαμβος της Εθνικής Ενόπλων στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα ΣΙΣΜ του 1968 (στη Βαγδάτη) μεγαλοποιείται από τη δικτατορία, λες και πήραμε το Παγκόσμιο Κύπελλο. Πρωταγωνιστής της ομάδας είναι ο Κούδας, ενώ την συνοδεύουν διάφοροι καραβανάδες, ανάμεσά τους και ο αντισυνταγματάρχης Δημήτρης Παπαποστόλου, στρατιωτικός επίτροπος στον Ολυμπιακό (είχε εκδιωχθεί όλη η διοίκηση Γιώργου Ανδριανόπουλου). Αυτός είναι που θα πει στον ποδοσφαιριστή “εγώ είμαι ολυμπιακός, αλλά θέλω να σε βλέπω στο γήπεδο. Γύρνα στον ΠΑΟΚ, γιατί με αυτούς εδώ δεν θα πάρεις ποτέ μεταγραφή”.
Στις 2 Αυγούστου 1968, ο Κούδας επιστρέφει μέσα σε λαϊκό παραλήρημα στη Θεσσαλονίκη, με μοναδικό… ανενημέρωτο για την είδηση τον Παντελάκη! Τον είδε μόνο όταν πέρασε την πόρτα του γραφείου του. Ακόμη και τα υβριστικά φέιγ-βολάν που είχαν τυπωθεί κάποτε και έβριζαν τον πατέρα του, είχαν ξεχαστεί. Με τον Γιάννη Κούδα, ο Γιώργος θα αποκαθιστούσε τις σχέσεις του 6 χρόνια μετά: “Τελικά τα ξαναβρήκαμε μετά τον γάμο της αδελφής μου, το 1974. Στη ζωή, μαθαίνεις να συγχωρείς. Όταν συγχωρεθείς για την αμαρτία σου, θα συγχωρήσεις κι εσύ τον άλλον για τη δική του. Στους γονείς μου έδωσα τα πάντα, στα τελευταία χρόνια της ζωής τους, για να ξεπληρώσω όσα μου πρόσφεραν εκείνοι”.
Η συνάντηση με τον Σταύρο Νταϊφά
Δώδεκα χρόνια αργότερα (το 1980), ο Κούδας φτάνει ξανά κοντά στον Ολυμπιακό. Το αποκάλυψε ο ίδιος σε μια συνέντευξή του πριν από μερικά χρόνια στον Arena FM: “Πρώτη φορά θα το πω αυτό. Το 1980 έχω 12ετία και είμαι πλέον ελεύθερος. Ουρλιάζει ο πατέρας μου να κατέβω κάτω (στον Ολυμπιακό). Για να του κάνω το χατίρι, κατεβαίνω κάτω, μου δίνει 3.000.000 δρχ ο Παντελάκης και του λέω ‘αυτά μου τα δίνεις γι’ αυτά που έπαιξα ή γι’ αυτά που θα παίξω;’ Κατεβαίνω λοιπόν κάτω, μπαίνω στο γραφείο του Νταϊφά και μου λέει ‘3.000.000 δεν μπορώ να δώσω, γιατί θα γίνει Γ’ Παγκόσμιος Πόλεμος’. Λέω στον πατέρα μου ότι γυρνάω πίσω, αλλά δεν γυρνάω. Με περιμένουν δυο κύριοι απ’ έξω (Κωνσταντινίδης-Τσαχιλίδης), μου λένε ‘πάρε δυο επιταγές και υπέγραψε όσο θέλεις’. Τους λέω ‘δώστε μου 4.000.000 και υπογράφω. Κάτω από το τραπέζι δεν παίρνω τίποτα’. Με παίρνουν τηλέφωνο και μου λένε ότι ο Καρέλας δίνει 20.000.000(!) για να πάω στον Εθνικό. Αλλά δεν πήγα κι εν τέλει ο Παντελάκης μου έδωσε 4.000.000 κι έμεινα στον ΠΑΟΚ”.
Λέγεται ότι ο Παντελάκης που συνομιλούσε με τον Νταϊφά, πρότεινε στον πρόεδρο του Ολυμπιακού να πάρει αντί του Κούδα, τον Κώστα Ορφανό ο οποίος, πράγματι, εκείνη τη σεζόν φόρεσε τα ‘ερυθρόλευκα’.
Η υπόθεση Κούδα, βέβαια, ήταν κι η αφορμή ώστε ο ΠΑΟΚ να δημιουργήσει απέναντι στον Ολυμπιακό ένα αξεπέραστο σερί 23 ετών, που οι Πειραιώτες δεν μπορούσαν να νικήσουν στην Τούμπα. Συνολικά 19 ματς, με τον ΠΑΟΚ να παίρνει τα 17 και άλλα δυο να τελειώνουν ισόπαλα (γκολ 46-11). Από το 1969 μέχρι το 1992…
Ποιος θα νικήσει στο ντέρμπι; ΠΑΟΚ ή Ολυμπιακός; Η απάντηση στο Pod-όσφαιρο:
