Φέρτε πίσω την Εθνική μου

Φτάσαμε λοιπόν να το ζήσουμε κι αυτό. Το πρωτοφανές δεν είναι πως η Ελλάδα υποδέχεται τα Νησιά Φαρόε. Το πρωτοφανές είναι πως το Ελλάδα - Νησιά Φαρόε είναι μάχη της προτελευταίας ομάδας με την τελευταία. Μηδέν βαθμοί αυτοί, έναν εμείς.

Ναι, ίσως θα μπορούσε να συμβεί και στο παρελθόν. Να τα φέρει έτσι το πρόγραμμα και μαζί και με 1-2 αναποδιές να βρεθούμε να έχουμε έναν βαθμό μετά από τρεις αγώνες προκριματικών. Προφανώς και είναι ανησυχητική η μέχρι τώρα παρουσία μας, προφανώς και σκέφτομαι με αγωνία το αν θα καταφέρουμε να βρεθούμε στην τελική φάση.

Η ομάδα μου

Όμως, αυτές τις μέρες κατάλαβα πως το αρνητικό συναίσθημα που έχω για την Εθνική δεν είναι εξαιτίας του προβληματικού ξεκινήματός μας, ούτε λόγω της αγωνίας για την πρόκριση ή της κακής αγωνιστικής μας εικόνας. Αισθάνομαι μεγάλη δυσφορία γιατί η ομάδα που στηρίζω φανατικά απ' το 2001 μέχρι και σήμερα, έχει μετατραπεί σε κάτι που δυσκολεύομαι να αναγνωρίσω.

Και πριν το 2001 στήριζα την Εθνική. Άλλωστε, όλοι μας προσθέταμε το "και Εθνική Ελλάδας", όταν ήμασταν μικροί και μας ρωτούσαν "τι ομάδα είσαι;". Όμως, το 2001 έγινε ακόμα περισσότερο "η ομάδα μου", αυτή που με νοιάζει πολύ. Έγινε το 2001, γιατί τότε αισθάνθηκα πως ήρθε επιτέλους η εποχή που θα έβλεπα την Εθνική εκεί που πάντα ήθελα: στις τελικές φάσεις, παρούσα, ανταγωνιστική. Η αισιοδοξία μου άγγιζε τα όρια της σιγουριάς: υλικό είχαμε και πλέον η τύχη μάς είχε φέρει έναν τεράστιο προπονητή. Τα καλύτερα, που προσμέναμε για χρόνια, είχαν έρθει, ήταν έτοιμα να συμβούν.

Τα δύσκολα

Και μετά από το 2004 ήρθαν τα δύσκολα. Όχι για την ίδια την Εθνική. Η ομάδα εξαργύρωσε το θαύμα της Πορτογαλίας και πήρε απ' αυτό σχεδόν τα μέγιστα. Τα δύσκολα για κάποιον που ήταν οπαδός της ομάδας. Στην αρχή ήταν το κύμα των πανηγυρτζήδων που έφερε το Ευρωπαϊκό, αλλά αυτό πέρασε γρήγορα.

Τα δύσκολα ήρθαν όταν άρχισε και στη συνέχεια γιγαντώθηκε ο παραλογισμός. "Να κάνουμε ανανέωση, βαρεθήκαμε τους ίδιους, που πάμε με αυτούς, να αλλάξουμε το στιλ μας, να παίξουμε επιτέλους ποδόσφαιρο, δεν βλεπόμαστε, είμαστε βαρετοί, να παίξουμε και λίγο μπάλα". Σε κάποιες περιπτώσεις αφελείς σκέψεις, σε κάποιες άλλες επιφανειακές. Πάνω απ' όλα λαϊκίστικες, από μεγάλη μερίδα του Τύπου.

Εύκολος λαϊκισμός

Ελάχιστοι θα διαφωνήσουν αν πεις "να αλλάξουμε, να παίξουμε αλλιώς". Σιγά μην κάτσουν να σκεφτούν "μα, γιατί να κάνουμε κάτι τέτοιο;". Πάντα θα βρεθούν πολλοί να χειροκροτήσουν όταν αόριστα και γενικά μιλάς για "ανανέωση, κλειστό club, βαρετό τρόπο παιχνιδιού" και άλλα τέτοια ωραία στο αυτί. Κι όπως λέει και το παλιό δημοσιογραφικό ρητό, "η Εθνική πάντα θα κρίνεται αυστηρότερα και με ευκολία, γιατί κανείς δεν χάνει φύλλα και αναγνώστες εξαιτίας της".

Για την Εθνική εύκολα γράφεις, πχ. σε πρωτοσέλιδο, πως για να προκριθούμε στο μπαράζ με την Ουκρανία θα πρέπει να κλειδώσουν τον Ρεχάγκελ στην τουαλέτα των αποδυτηρίων. Για μεγάλη ομάδα της χώρας πριν από ευρωπαϊκό παιχνίδι, πού να το γράψεις...

Η Εθνική πέρασε σχεδόν όλη τη δεκαετία απ' το 2004 μέχρι τη Βραζιλία σ' αυτό το κλίμα, από μερίδα Τύπου και κόσμου. Ως βαρετή, με κακό ποδόσφαιρο, με παίκτες που πρέπει να φύγουν για να παίξουν άλλοι -τάχα μου- καλύτεροι, με στιλ που θα πρέπει να αλλάξει. Όλα αυτά με ένα "επιτέλους" να τα συνοδεύει, λες και η ομάδα περνούσε αυτήν τη δεκαετία στην αφάνεια και κανείς δεν έκανε κάτι γι' αυτό.

Κι αυτή ήταν η Εθνική που γούσταρα και αγαπούσα.

Η Εθνική που κανένας δεν φορούσε εύκολα τη φανέλα της και πολλοί παίκτες χαρακτηρίζονταν ως αδικημένοι. Όχι γιατί υπήρχαν κλίκες, αλλά γιατί έτσι οφείλουν να λειτουργούν οι καλές Εθνικές ομάδες. Με "σκληρή" πόρτα. Με την κλήση να είναι γαλόνι και τη συμμετοχή παράσημο. Με την καθιέρωση στη βασική ενδεκάδα να αποτελεί απόδειξη καριέρας, σταθερότητας, όχι bonus για 3-4 καλούς μήνες με τον όποιο σύλλογο.

Η Εθνική που δεν είχε καμία διάθεση να αλλάξει τις βασικές αρχές του παιχνιδιού της. Γιατί θα ήταν πραγματικά ηλίθιο να πασχίζεις για δεκαετίες να βρεις μια αγωνιστική ταυτότητα, να τη βρίσκεις, να πετυχαίνεις μ' αυτήν, να έχεις το υλικό που θα συνεχίζει να την υπηρετεί και ξαφνικά να λες "στοπ, να αλλάξουμε".

Η Εθνική που, ακριβώς επειδή δεν δουλεύεται όπως ένας σύλλογος, δεν γινόταν και δεν έπρεπε να αλλάξει. Το μόνο που έπρεπε να κάνει ήταν αυτό που έκανε: να προσπαθεί να παρουσιάζεται όσο το δυνατόν καλύτερη στο ποδόσφαιρο που παίζει και να καλύπτει με κόπο και ιδρώτα τις αποχωρήσεις μεγάλων ποδοσφαιριστών, τους τραυματισμούς, το όποιο ντεφορμάρισμα κομβικών παικτών.

Η Εθνική που είχε χαρακτήρα. Συσπείρωση, πίστη, πεποίθηση πως "εδώ που μαζευόμαστε να παίξουμε, μπορούμε και πρέπει πάντα να πετυχαίνουμε το καλύτερο δυνατό". Ομάδα που θα αντέξει το χαστούκι του 1-4 απ' την Τουρκία, που θα πάρει διπλό εκεί μέσα, που θα φέρει το επικό 2-2 με τη Νορβηγία, που θα πάρει 0-0 εκτός απ' την Κροατία και θα την κερδίσει καθαρά στο Φάληρο. Ομάδα που θα γυρίσει απ' την Ουκρανία με την πρόκριση, που θα κάνει ανατροπή με τη Νιγηρία, που δεν θα κάνει ήττα σε τέσσερις αγώνες μπαράζ, που θα νικήσει δύο φορές τον 3ο, τον must win αγώνα του ομίλου σε τελική φάση.

Η Εθνική που ήξερα σε τι είναι καλή και σε τι όχι. Ήξερα πως μπορούμε να είμαστε ανταγωνιστικοί σε reactive παιχνίδι απέναντι σε σχεδόν οποιονδήποτε μεγάλο. Καλοί στην άμυνα και, αν ήμασταν σε καλή κατάσταση, ικανοί να πάρουμε τη νίκη στην αντεπίθεση. Και στα ματς με τους μικρούς, αναγκασμένοι μεν να κάνουμε κάτι που δεν είναι και το καλύτερο μας, αλλά πάντα ικανοί να βρούμε τρόπο για τη νίκη. Κανείς δεν είναι το ίδιο καλός σε όλα.

Η Εθνική που ήξερε να κερδίζει. Ασήμαντους, μικρούς, μικρομεσαίους, μεγάλους. Βαρετά ή όχι, με καλό ποδόσφαιρο ή όχι, με την πλάτη στον τοίχο ή όχι, με αίμα ή χαλαρά. Νίκες, νίκες, νίκες. Σε προκριματικές φάσεις, σε μπαράζ, σε τελικές φάσεις.

Ομάδα "μερικών ημερών"

Νίκες που για αρκετούς δεν σήμαιναν και πολλά. Γιατί ποτέ δεν κάθισαν να σκεφτούν πως δεν μιλάμε για συλλόγους, ούτε για χώρα με τέτοιο περίσσευμα ποιότητας που η Εθνική της να μπορεί να κερδίζει τους πάντες στο ρελαντί και ταυτόχρονα να βάζει μέσα όποιον έτυχε να παίζει καλά εκείνη την εποχή.

Γιατί ποτέ δεν σκέφτηκαν πόσο δύσκολο είναι να μαζευτεί ένα γκρουπ ανθρώπων την Τρίτη, να κάνει 3-4 προπονήσεις, να ταξιδέψει για να παίξει Σάββατο, να γυρίσει, να παίξει ξανά Τετάρτη και όταν όλοι θα μπουν στα αεροπλάνα για να γυρίσουν στις ομάδες τους και η ομάδα "διαλυθεί", το ταμείο να γράφει +6 βαθμούς.

Ομάδες "μερικών ημερών" είναι στα προκριματικά οι Εθνικές ομάδες και "μερικών εβδομάδων" στα τουρνουά. Τέτοια ήταν και είναι ακόμα η Εθνική. Γι' αυτό ακριβώς ήθελε ομοιογένεια, πάγιο στιλ, σταθερό κορμό, μεγάλη προσπάθεια στο χορτάρι και ακόμα μεγαλύτερες προσωπικότητες στις τάξεις της για να μπορεί να κερδίζει συνεχώς τους αντιπάλους της.

Ακόμα κι αυτούς που υποτίθεται πως ήταν εύκολοι, ακόμα και όταν δεν είχε την καλύτερη δυνατή σύνθεση, ακόμα κι όταν 2-3 βασικοί δεν ήταν σε καλή κατάσταση και το πόπολο φώναζε "να παίξουν οι άλλοι που είναι σε φόρμα". Βρέξει χιονίσει, κέρδιζε ή έστω δεν έχανε. Και κάποιοι ξεκινούσαν την κουβέντα με το "νικήσαμε, αλλά", που μετά γινόταν "προκριθήκαμε, αλλά".

Η νίκη είναι συνήθεια

Δεν τα αποφάσισα τώρα όλα αυτά, τα έλεγα για χρόνια στο ράδιο, τα έγραφα όπου αρθρογραφούσα, τσακωνόμουν με συναδέλφους ακόμα και στον αέρα εκπομπών. Όταν πέρσι έγραφα για τα συν και τα πλην ενόψει των μπαράζ με τη Ρουμανία, σημείωνα στα θετικά τις νίκες με τους μικρούς: "Δεν θα πάψω ποτέ να προσμετρώ στα θετικά την πάγια πια ικανότητά μας να παίρνουμε τα ματς με τους 'χειρότερους'. Ανεξαρτήτως εμφάνισης και τελικού σκορ, πάντα θα χαίρομαι όσο βλέπω αυτήν την ομάδα να αγνοεί την γκέλα και να μπορεί να παίρνει τα ματς που πρέπει. Επί Ρεχάγκελ, πρώτα γίναμε νικητές και κατόπιν μάθαμε πως είναι να παραμένεις νικητής. Το συνεχίζουμε επί Σάντος, γιατί η νίκη είναι συνήθεια".

Δεν περίμενα να έρθει το φετινό ξεκίνημα με τον Ρανιέρι για να αντιληφθώ τη σημασία, τη δυσκολία του να κερδίζεις, να νικάς για χρόνια, μέσα έξω, no matter what.

Αυτήν την Εθνική τη θέλω πίσω

Μου λείπει το να νικάμε. Όμως πάνω απ' όλα, μου λείπει η ομάδα μου. Τα χαρακτηριστικά της, που μπορεί κάποιους να τους εξόργιζαν και να τους έκαναν να αδιαφορούν, αλλά ήταν σωστά, πετυχημένα και πάνω απ' όλα σταθερά, πάγια, ανεξαρτήτως προσώπων. Αυτήν την Εθνική τη θέλω πίσω.

Θέλω πίσω όλα αυτά που γούσταρα και θαύμαζα σ' αυτήν, όλα αυτά που προκαλούσαν αναθέματα, συζητήσεις, συγκρούσεις. Αυτά που με έκαναν να απαντάω "όχι" κάθε φορά που κάποιος με ρωτούσε "καλά, εσύ δεν θέλεις να παίξει διαφορετικά η Εθνική" και "τίποτα" στην ερώτηση "τι πρέπει να κάνουμε διαφορετικά".

Αυτήν την Εθνική θέλω πίσω. Ξέρω πως δυστυχώς είναι εύκολο να το γράφω, αλλά πολύ δύσκολο να συμβεί. Αν πίστευα πως είναι εύκολο να τα βρούμε ξανά σε μια μέρα όλα αυτά, τότε αυτομάτως θα σήμαινε πως ήταν εύκολα όσα έκανε αυτή η ομάδα για τόσα χρόνια. Και δεν ήταν, κάθε άλλο.

Ανάκτηση ταυτότητας

Ο γέγονε, γέγονε στα τρία πρώτα ματς. Κλήσεις, επιλογές, κουβέντα για μάνατζερ, αλλοπρόσαλλες τακτικές που δεν υπάρχουν, απώλεια χαρακτήρα, παίκτες "χαμένοι" στο χορτάρι. Έγιναν, τα συζητήσαμε, στην αρχή νηφάλια, μετά με οργή. Πάμε μπροστά. Όχι για τη νίκη με τα Νησιά Φαρόε, όχι για την πρόκριση.

Πάμε να γίνουμε (όσο μπορούμε) αυτοί που ήμασταν. Στο μυαλό μου, δεν υπάρχει προσπάθεια για πρόκριση. Η προσπάθεια πρέπει να αφορά μόνο την ανάκτηση της ταυτότητάς μας. Όσο καλύτερα γίνει αυτό, τόσο πιο κοντά θα έρθει η Γαλλία.

Και μη νομίζετε. Κάπου μέσα μου έχω αποδεχθεί πως ίσως να μη βρούμε ποτέ ξανά κάποια απ' τα στοιχεία που είχε η ομάδα την προηγούμενη δεκαετία. Όμως, δεν θα το μάθουμε αν δεν το προσπαθήσουμε.