Ανατριχίλα: Το έπος του '87 με τη φωνή του Φίλιππου Συρίγου

Όλες οι μεγάλες στιγμές του αθλητισμού έχουν διάσημες τηλεοπτικές περιγραφές. Ατάκες και φράσεις που έμειναν στην ιστορία, στις μεγάλες κατακτήσεις συλλόγων και εθνικών, προσώπων και ομάδων. Απ’ το γκολ του Καμάρα στο "βάλ’το αγόρι μου", απ' τον "Κολοσσό" στον Πρίντεζη, απ' τον Κεντέρη στον Πύρρο, απ' το "στον έβδομο ουρανό όλοι αδέρφια" στο "μια φάση, μια στιγμή, μία πρόκριση, Σαμαράς".

Όλα, όμως, ξεκίνησαν τον Ιούνιο του 1987, στο έπος του Ευρωμπάσκετ και με τη φωνή του Φίλιππου Συρίγου. Γιατί τότε δεν έμειναν απλώς στην ιστορία οι ατάκες του θριάμβου. Η περιγραφή του Συρίγου στον τελικό άφησε αμέτρητες φράσεις.

Με χροιά και εκφορά Συρίγου

Αμέτρητες, γιατί αυτό που είχε συμβεί ήταν πρωτόγνωρο, δεν είχε προηγούμενο. Μοιραία, οι γενιές που έζησαν το 1987 πέρασαν όλα τα επόμενα χρόνια βλέποντας ξανά και ξανά τον τελικό. Ο τρόπος του Συρίγου έγινε βίωμα. Ακόμα και απλές ατάκες και φράσεις στο πρώτο ημίχρονο πέρασαν στο υποσυνείδητο, όπως περνάνε τα πετυχημένα αστεία απ’ τα σίριαλ.

Προσοχή, δεν μιλάμε για τον τρόπο που πέρασαν στην καθομιλουμένη οι ατάκες και η χροιά του Μαυρομάτη. Δεν μιλάμε για ανέκδοτα, για κοροϊδία. Η χροιά και η εκφορά του Συρίγου ήταν τόσο δυνατές, ώστε όλοι όσοι βλέπαμε ξανά και ξανά τον τελικό, κρατούσαμε ολοένα και περισσότερες απ' τις φράσεις, τις βάζαμε στο κεφάλι μας σαν ποίημα που ξέρουμε απ' έξω.

ΜΕ ΤΟ ΚΟΜΜΑ

Με την παρέα μου πολλές φορές μιλάμε κι αν κάποιος πει κάτι που μας χαλάει τη διάθεση, τότε πάντα κάποιος πετάγεται και με φωνή Συρίγου λέει "αυτό το ριμπάουντ, ίσως ήταν μοιραίο". Δεν χρειάζεται να εξηγήσει τι εννοεί και σε ποιο ριμπάουντ αναφέρεται, όλοι καταλαβαίνουμε. Και εννοείται πως κάνει τη χαρακτηριστική παύση του Συρίγου, ο οποίος συνήθιζε να αφήνει μια μικρή ανάσα, ένα κόμμα μετά από το υποκείμενο στη φράση του.

"Η πρόκριση (σ.σ. κόμμα) στα χέρια αυτού του τίμιου γίγαντα. Η νίκη (σ.σ. κόμμα) θα παιχτεί στην παράταση. Το γήπεδο (σ.σ. κόμμα) φλέγεται. Ο κόσμος (σ.σ. κόμμα) δίνει ο,τι έχει μέσα του. Η ελληνική ομάδα (σ.σ. κόμμα) είναι πρωταθλήτρια Ευρώπης".

ΤΥΧΕΡΟ ΤΟ ΜΠΑΣΚΕΤ

Ο Συρίγος ήταν τυχερός που ταύτισε τη φωνή του με τον θρίαμβο του 1987. Ταυτόχρονα, η ίδια η επιτυχία και το ίδιο το μπάσκετ ήταν τυχερά που είχαν αυτόν στ' αυτιά του κόσμου. Του έμαθε το άθλημα, καθιέρωσε εκφράσεις, βάφτισε τους παίκτες με παρατσούκλια, ασκούσε κριτική, επεσήμανε τα λάθη. Παράλληλα, έκανε τα δικά του, αυτά που θα μαθαίναμε απ' έξω στις επόμενες δεκαετίες, στους δεκάδες αγώνες που περιέγραψε.

Γελούσε ακόμα και στο πιο κρίσιμο ματς, έκανε λάθη και τα διόρθωνε αμέσως χωρίς κανένα πρόβλημα, παθιαζόταν χωρίς γραφικότητες, έκραζε τους διαιτητές με τα "αν είναι δυνατόν". Εστίαζε σ’ αυτά που θεωρούσε απαραίτητα και άφηνε στον διπλανό του τα υπόλοιπα.

"ΚΟΚΚΙΝΑ ΓΥΑΛΙΑ"

Ο τελικός δεν έχει μόνο την περιγραφή στο τέλος του αγώνα, περιγραφή που όλοι οι Έλληνες ξέρουν απ’ έξω. Έχει την "ιδρωμένη μπάλα". Τον Γκάλη "που περπάτησε στον αέρα, που ελίσσεται σαν αίλουρος, που μόνο αυτός θα μπορούσε να πετύχει αυτό το καλάθι". Έχει τα "κόκκινα γυαλιά", τον Σαμπόνις "που είναι στη Λιθουανία", τα δευτερόλεπτα που ο Συρίγος τα έλεγε λεπτά.

Τη στιγμή που καλμάρει τον ενθουσιασμό του, σιωπά, αντιλαμβάνεται την κρισιμότητα και λέει "ο Ανδρίτσος (ανάσα) πρέπει να φανεί ψύχραιμος", εμφανώς αγχωμένος ο ίδιος. Τον ανατριχιαστικό τρόπο που περιγράφει το τελευταίο λεπτό της κανονικής διάρκειας. Όταν σπάει η φωνή του στο ριμπάουντ του Χριστοδούλου, "του γίγαντα", όταν διαλύεται απ’ την αγωνία μετά από το άστοχο μπάσιμο του Ιωάννου για να κραυγάσει στο τέλος "έχει τελειώσει το παιχνίδι, δεν μετράει το καλάθι".

Η ΦΩΝΗ ΠΟΥ ΣΠΑΕΙ

Έχει "την ώρα του Γκάλη". Τον "ψυχρό Λετόνο, τον άνθρωπο της τελευταίας στιγμής". Το ριμπάουντ "που ίσως ήταν μοιραίο", όταν έχασε κι αυτός την πίστη του στη νίκη. Τον κόσμο "που δίνει ό,τι έχει μέσα του". Την αγωνία στο "όχι τρίποντο, όχι τρίποντο". Τον τρόπο που στην τελευταία επίθεση μας μετράει και τον χρόνο ανάμεσα στα ονόματα των παικτών.

Δεν είναι μόνο "ο τίμιος γίγαντας". Είναι η πάσα που παίρνει ο Συρίγος απ’ τον κόσμο πριν τις βολές, είναι το "τίποτα (κόμμα) τίποτα δεν μας σταματά". Είναι η περιγραφή του φινάλε, που πραγματικά είναι αδιανόητη. Όχι για το πάθος και τη συγκίνηση που βγάζει, αλλά γιατί καταφέρνει να περιγράψει τα τελευταία δευτερόλεπτα και μετά να σχολιάζει τον θρίαμβο συνεχόμενα λεπτά χωρίς λάθος, χωρίς γραφικότητες, πάντα διατηρώντας τον τόνο του, το προσωπικό ύφος. "Είναι η νίκη (σ.σ. κόμμα) του Δαυίδ επί του Γολιάθ". Αντάξιος των στιγμών, παρότι δεν θα μπορούσε ποτέ να έχει προετοιμαστεί για μια τέτοια εξέλιξη, ούτε να την έχει ζήσει στο παρελθόν.

Είναι επίσης μια απ’ τις πολύ αγαπημένες στιγμές μου, όταν την ώρα των πανηγυρισμών βλέπει στο μόνιτορ για 2η φορά τις ζωντανές σκηνές απ’ την Ομόνοια. Λυγίζει, "σπάει" και για πρώτη φορά αναγκάζεται να διακόψει απότομα τη φράση του στο "όλη η Ελλάδα πανηγυρίζει", γιατί νοιώθει πως είναι έτοιμος να μιλήσει με λυγμούς.

Τώρα μας λείπει λίγο περισσότερο

Για μένα είναι η πιο διάσημη συνολική περιγραφή αγώνα, γιατί έγινε σ’ αυτόν τον αγώνα και γιατί την έκανε ο Συρίγος. Πριν από αρκετά χρόνια είχε βγει στον αέρα του ραδιοφώνου στη μία τη νύχτα στην επέτειο του θριάμβου κι όταν τον ρώτησα για την περιγραφή, μου απάντησε πως δεν είχε δει ποτέ ξανά τον τελικό. Δίστασα και τελικά δεν του είπα "μα καλά, είναι δυνατόν να μην τον έχετε δει, εμείς τον ξέρουμε απ’ έξω, μιλάμε μεταξύ μας και λέμε ατάκες απ’ το ματς, δεκαετίες μετά".

Όποτε μπαίνει τρίποντο-μαχαιριά, λέμε "ο ψυχρός Λετονός". Όποτε κάνουμε λάθος, λέμε "ο Σαμπόνις είναι στη Λιθουανία". Όποτε κάτι δεν έχει τελειώσει, λέμε "η νίκη θα παιχτεί στην παράταση". Οι ατάκες του Συρίγου είναι εξίσου διάσημες με τα καλάθια που πέτυχε ο Γκάλης σ’ εκείνο το ματς. Τα ξέρουμε απ’ έξω ένα-ένα, το ίδιο συμβαίνει και με τις φράσεις του Συρίγου.

Ο θρίαμβος του 1987 είναι η μητέρα όλων των νικών για τον ελληνικό αθλητισμό και η περιγραφή του Συρίγου η μητέρα όλων των περιγραφών. Σας μαζέψαμε τις περισσότερες απ’ τις φράσεις του, τις πιο χαρακτηριστικές, μαζί φυσικά με την περιγραφή στο τέλος, για ολόκληρα λεπτά, χωρίς μοντάζ.

Ίσως γιατί όταν έχει Ευρωμπάσκετ, το μυαλό επιστρέφει πάντα στο 1987. Ίσως γιατί όταν έχει Ευρωμπάσκετ, ο Συρίγος να μας λείπει λίγο περισσότερο.

Ο blogger Old-boy έχει γράψει πως μ’ εναν φίλο του για χρόνια μιλούσαν στο τηλέφωνο, μιμούμενοι τη φωνή και την εκφορά του Συρίγου στις συζητήσεις τους. Όταν ο Συρίγος έφυγε απ’ τη ζωή, ο Old-boy έγραψε το εξής.

"Σήμερα που ο συμμαθητής μου με πήρε τηλέφωνο μιλώντας μου φυσικά με φωνή Φίλιππου, του ανταπάντησα με φωνή Φίλιππου που έσπασε για λίγο από τη συγκίνηση, καθώς ο ένας Φίλιππος σχολίαζε στον άλλο Φίλιππο τα νέα του θανάτου του.

Χθες βράδυ έτυχε να συζητάω για το πόσο έντονη έχω την ανάγκη του ανήκειν και το ότι μπορώ να βρω αυτό το ανήκειν από μια (σύμφωνοι, καθόλου ιδανική, και με ένα σωρό εσωτερικά στραβά) κοινότητα μπλογκοφίλων ως μια οπαδική εξέδρα (αν και έχω πια τόσο καιρό να πάω γήπεδο) ή ως μια ταινία με την οποία θα ταυτιστώ.

Κάπως έτσι και η φωνή του Συρίγου θα είναι για μένα όχι απλά ένας οικείος τόπος, αλλά ένα σπίτι κανονικό, ένα μέρος μέσα στο οποίο θα αρνούμαι να μεγαλώσω, ένα μέρος μέσα στο οποίο θα αρνούμαι να συζητήσω σοβαρά, ένα μέρος όπου όλα θα έχουν παραμείνει χαβαλές, άκακο τρολάρισμα, παιχνίδι, γέλιο και χαρά".