Οι πρώτοι 9 ξένοι στην ιστορία της Α1 και το Ολυμπιακός - ΑΕΚ

Η σεζόν που διανύουμε για το επαγγελματικό μπάσκετ είναι η 27η. Πλησιάζουμε στο να γιορτάσουμε τα 30χρονα του ΕΣΑΚΕ. Σημαδιακό, πάντως, ήταν και το πρωτάθλημα πριν ακριβώς από μια τριακονταετία. Τη σεζόν 1988-89, το ελληνικό μπάσκετ βίωνε μια μικρή επανάσταση, καθώς για πρώτη φορά επιτρεπόταν η χρησιμοποίηση ξένων παικτών και στο πρωτάθλημα.

Ένα ταμπού πολλών ετών έσπαγε πανηγυρικά, αφού και με τη βούλα της ΕΟΚ, άναβε το πράσινο φως για παίξουν ξένοι, όπως συνέβαινε σε όλα τα προηγμένα πρωταθλήματα της Ευρώπης. Οι συνθήκες είχαν ωριμάσει, τα κάστρα έπεφταν, είχαμε κάνει ένα βήμα προς τα μπροστά.

Και μην πει κανείς "σιγά ρε φίλε", γιατί το ελληνικό μπάσκετ δεν συνήθιζε τέτοιες υπερβάσεις. Ακόμη, να φανταστείτε δεν είχαμε επίσημα στατιστικά. Τα κρατούσαμε εμείς οι δημοσιογράφοι. Ο καθένας με τον τρόπο του (και τα κουσούρια του). Α, ήταν πολύ ωραίο να γράφεις ματς και ταυτόχρονα να το καλύπτεις στατιστικά, σε χαρτιά που στο τέλος έμοιαζαν να έχουν ασκήσεις άλγεβρας, η αναπαράσταση ιερογλυφικών.

Μια απλή μέθοδος να έχεις καλά stats ανά παίκτη μετά τον αγώνα, ήταν η εξής:

Αμπασκετίδης: 2, 4, Χ, 7, Χ3, ρ, 10, (11,12), ασ, ρ, ρε, κλ, λ (Χ,13), 16, Χ3

Τι είχε κάνει, λοιπόν, ο φίλος μας ο Αμπασκετίδης; Είχε σκοράρει 16 πόντους με 2/3 δίποντα, 3/5 τρίποντα, 3/4 βολές, 2 αμυντικά και 1 επιθετικό ριμπάουντ, 1 κλέψιμο, 1 λάθος και 1 ασίστ.

Με ανταλλαγή απόψεων και αριθμών

Ευτυχώς τότε δεν υπήρχαν ροτέισον και αλλαγές με το χρονόμετρο, οπότε η συνολική στατιστική έβγαινε από πέντε-έξι παίκτες. Το θέμα είναι να έβγαιναν οι πόντοι σωστοί, μετά -ανάλογα με το ματς- έκανες και τις σχετικές αλχημείες. Η επανάσταση του Κώστα Γαλάνη και των συνεργατών του θα αργούσε τρία-τέσσερα χρόνια.

Την Κυριακή το πρωί, υπήρχε ανταλλαγή απόψεων και ... αριθμών με τους συναδέλφους, ώστε λίγο πολύ να μην υπάρχουν αποκλίσεις, τουλάχιστον στα βασικά παιχνίδια. Α, μην το ξεχάσω. Οι αγώνες του Σαββάτου είχαν πλήρη κάλυψη, αλλά στα φύλλα των αθλητικών εφημερίδων της Δευτέρας! Τι θέλετε τώρα, καλομαθημένα παιδιά του internet και της πληροφορίας; Τότε ούτε διαδίκτυο υπήρχε, ούτε κινητά τηλέφωνα, ούτε τηλεόραση σε κάθε γήπεδο. Ένα ματσάκι έδειχνε η TV, το Σάββατο στις 16:15, κι αυτό ίσα-ίσα το προλάβαιναν οι κυριακάτικες (αθλητικές) εφημερίδες που έκλειναν νωρίς το μεσημέρι του Σαββάτου.

Από το 1986 υπάρχει η βοήθεια μιας σπουδαίας μπασκετικής εφημερίδας, 'Το 7ήμερο του μπάσκετ' που δίνει βάση στα στατιστικά, ενώ από το Νοέμβριο του 1988 κυκλοφορεί το ιστορικό 'Τρίποντο' το οποίο επίσης δίνει βάση στον τομέα.

Ακόμη το μπάσκετ ήταν στην αποκλειστική δικαιοδοσία της ΕΟΚ και στα ιστορικά Γραφεία της οδού Αβέρωφ οι κληρώσεις είχαν ιδιαίτερο γκλάμουρ, όταν ο Ζαχαρίας Αλεξάνδρου έπαιρνε ένα Κύπελλο, έβαζε μέσα τα χαρτάκια με τα ονόματα των ομάδων και ο 'θρυλικός' Κωστάκης έβγαζε τους κλειδάριθμους για το πρόγραμμα.

Γι' αυτό σας λέμε. Όταν το καλοκαίρι του 1988 υπογράφτηκε η υπουργική απόφαση για την συμμετοχή των ξένων στο ελληνικό πρωτάθλημα ήταν σαν να είχαμε βγει στους δρόμους... για την επανάσταση.

Οι 9 ξένοι-πιονέροι της Α1

Το πρωτάθλημα θα γινόταν με 10 ομάδες, άρα ισάριθμοι θα ήταν και οι ξένοι αστέρες, που θα εμφανίζονταν στα γήπεδα. Τελικά είδαμε 9, καθώς ο Φίλιππος Θεσσαλονίκης, με πρόεδρο τον Φραντζέσκο Φραντζέσκο, αποφάσισε να μην δοκιμάσει (προφανώς και ελλείψει χρημάτων) την ξένη βοήθεια.

Ο Άρης προτίμησε τον Καναδό Γκρεγκ Γουίλτζερ (ο μπαμπάς του Κάιλ), που είχε παίξει ένα χρόνο πριν μόνο στους αγώνες της Ευρώπης (φτάνοντας μέχρι το φάιναλ-φορ της Γάνδης), ενώ ο ΠΑΟΚ επέλεγε τον θεαματικό όσο και ταλαντούχο Μάικ Τζόουνς που μετονομάστηκε και σε 'μωρό του ελαφιού'. Οι δυο ομάδες της Θεσσαλονίκης θα μονομαχούσαν για ακόμη μια φορά, με τον Άρη να ξαναπαίρνει στο τέλος τον τίτλο. Ο ΠΑΟΚ είχε μείνει στα πανηγύρια ότι έσπασε το αήττητο των 'κιτρινόμαυρων', που προσπαθούσαν να πείσουν τον Παναγιώτη Γιαννάκη να επιστρέψει στις προπονήσεις. Ξεφύγαμε, όμως.

Ο Παναθηναϊκός ενισχυόταν με τον Έντγκαρ Τζόουνς (φωτο) ή 'ελικόπτερο' (σπουδαίος σκόρερ αλλά και λίαν θεαματικός, έχει λάβει μέρος στον πρώτο διαγωνισμό καρφωμάτων, που έγινε το 1984 στο ολ-σταρ γκέιμ του ΝΒΑ), ο Πανιώνιος έπαιρνε τον γεννημένο ριμπάουντερ Μαρκ Λάντσμπεργκερ (ακόμη έχει το σχετικό ρεκόρ στο πρωτάθλημα), ο Απόλλωνας Πατρών τον εκρηκτικό (και στο γήπεδο και έξω απ' αυτό) Μαρκ Πετγουέι, που το επόμενο καλοκαίρι βρέθηκε νεκρός με μια σφαίρα στο κεφάλι, ο Ηρακλής τον Ντέιβιντ Ίνγκραμ (ή Άνκρουμ, απροσδιορίστου ηλικίας αλλά τρομερός σκόρερ) και ο Σπόρτιγκ τον Βούλγαρο Ίλια Εφθίμοφ (πατέρας του Βάσκο, που αργότερα έπαιξε στο Μαρούσι). Απ' όλους είχε ο μπαξές!

Για διαφορετικούς λόγους, όμως, την παράσταση έκλεψαν δυο άλλοι.

Ο τρελο-Σκάρι, που χάθηκε στα ναρκωτικά

Ο Κάρεϊ Σκάρι ήταν μια επιλογή του Στιβ Γιατζόγλου για τον Ολυμπιακό που είχε την οικονομική ευμάρεια του Κοσκωτά. Η ομάδα είχε ήδη διαλέξει για πύργο τον Τζορτζ Παπαδάκο. Ο Σκάρι ερχόταν από μια σπουδαία ομάδα του ΝΒΑ (Γιούτα Τζαζ), στην οποία έπαιζε δίπλα σε παίκτες όπως ο Καρλ Μαλόουν, ο Τζον Στόκτον, ο Τομ Τσέιμπερς, ο Θερλ Μπέιλι ( αργότερα ήρθε στην Ελλάδα για λογαριασμό του Πανιωνίου), ο Ντάρελ Γκρίφιθ και λοιποί ήρωες της εποχής. Ήταν, όμως, και μια κινητή βόμβα.

Εθισμένος σε ουσίες, δεν μπορούσε να ελέγξει τον εαυτό του. Ένα χρόνο πριν έρθει στην Ελλάδα είχε συλληφθεί να οδηγεί 'φτιαγμένος' και του είχε επιβληθεί ποινή ενός έτους, με αναστολή. Στα μέρη μας, όπως ήταν φυσικό, συνέχισε τις κακές συνήθειες. Η χρονιά ολοκληρώθηκε παίζοντας ξύλο με τον προπονητή του! Κατηγόρησε τον Γιατζόγλου ότι εξαιτίας του έσπασε το χέρι του (στο φιλικό με το Παγκράτι) και τον περίμενε στο γήπεδο με ένα ...ψαλίδι. Τελικά για να ηρεμήσει, ήρθε η αστυνομία κι αφού πρώτα άφησε μια δαγκωματιά στο στήθος του προπονητή.

Ένα σπάνιο ταλέντο. Μπορούσε να παίξει σε όλες τις θέσεις της πεντάδας, να σκοράρει από μακριά, να παίξει με πλάτη στο καλάθι, ήταν μια ταχύτητα πιο γρήγορος απ' όλους και δεν σταματιόταν με τίποτε. Σε μια προπόνηση συζητούσε με τον Βαγγέλη Αγγέλου πώς θα του υποδέχεται καλύτερα τις πάσες μπακ-ντορ του τότε ερυθρόλευκου πλέι-μέικερ: "Κοίτα Βαγγέλη. Πέτα μου εσύ την μπάλα κάπου κοντά στο καλάθι και μην ανησυχείς, θα την καρφώσω".

Δυστυχώς τα ναρκωτικά τον κατέστρεψαν Συνέχισε να παίζει μπάσκετ (πήγε σχεδόν σε ολόκληρο τον κόσμο) αλλά όπως αποκάλυψε ο αδερφός του Μόουζες (κι αυτός μπασκετμπολίστας) για να βρει χρήματα για τη δόση του, έκανε διάφορες κλοπές, με αποτέλεσμα να καταλήξει στη φυλακή. Από τότε δεν υπάρχουν νέα του...

Ο Ντάνι Βρέινς από... τη Νέα Φιλαδέλφεια των Η.Π.Α.

"Πήραμε τον Βρέινς των Σίξερς της Νέας Φιλαδέλφειας των Ηνωμένων Πολιτειών" είχε ... πει με το δικό του ασύλληπτο στυλ, ο μακαρίτης Μάκης Ψωμιάδης. Η αλήθεια είναι ότι η ΑΕΚ έφερνε στην Ελλάδα ένα σπουδαίο όνομα του αμερικάνικου μπάσκετ. Απόφοιτος του κολεγίου Γιούτα, ήταν στον πρώτο γύρο του ντραφτ του 1981 (στο νούμερο 5, μάλιστα) επιλογή των Σιάτλ Σουπερσόνικς. Στο Σιάτλ έπαιξε μια πενταετία, πριν μετακομίσει στους Σίξερς.

Συνολικά έπαιξε 510 αγώνες στο ΝΒΑ, έχοντας 5.1π, 3.9ρ και 1.2 ασίστ. Μιλάμε για έναν αμυντικό ογκόλιθο, σκληρό σαν βράχο και εξαιρετικό ριμπάουντερ, που μπορούσε, φυσικά να σκοράρει και να αξιοποιήσει τις πάσες των συμπαικτών του. Άρεσε πολύ στον Κρέζιμιρ Τσόσιτς, ήταν τύπος και υπογραμμός, μέχρι που ... εξαφανίστηκε!

Η αλήθεια μαθεύτηκε αργότερα, με απίστευτα δημοσιεύματα στις ΗΠΑ, όπου ο ίδιος ο παίκτης κατήγγειλε ότι δέχθηκε απειλές, πρώτα η οικογένειά του, μετά ο ίδιος και στη συνέχεια ο καλύτερός του φίλος στην Ελλάδα, ο οποίος μάλιστα κακοποιήθηκε. Ο Βρέινς αποκάλυψε ότι πρώτα έδιωξε από την Αθήνα τη γυναίκα του και το παιδί του και μετά πήγε στην αμερικάνικη πρεσβεία, για να ζητήσει προστασία! Φοβόταν, όπως είπε, να πάει στην αστυνομία την οποία σύμφωνα με την άποψή του "ήλεγχε ο ιδιοκτήτης της ΑΕΚ"! Όλα αυτά, επειδή μετά τον δεύτερο μήνα, οι δόσεις του συμβολαίου του δεν έμπαιναν στο λογαριασμό του. Ο Βρέινς ζήτησε τα χρήματά του, χωρίς να υποψιάζεται τι ακριβώς τον περιμένει.

Κατήγγειλε ακόμη επηρεασμό διαιτητών, αποτελέσματα που του προξένησαν... εντύπωση, γιατί δεν τα περίμενε και άλλα φοβερά και τρομερά. Δεν θέλησε ποτέ να μιλήσει σε ελληνικό μέσο και σίγουρα η δημοσιοποίηση των καταγγελιών έκαναν πολλούς ξένους παίκτες να είναι αρκετά επιφυλακτικοί για το αν έπρεπε να δεχθούν ή όχι προτάσεις από την Ελλάδα.

Το τρομερό κάρφωμα του Σκάρι και ο Γκέκος!

Καταλαβαίνει εύκολα κανείς, ότι το μεγάλο ματς της πρεμιέρας πριν από 30 χρόνια δεν ήταν άλλο από το Ολυμπιακός-ΑΕΚ. Σάββατο, 16 Οκτωβρίου, το Παπαστράτειο ήταν έτσι κι αλλιώς μικρό για να χωρέσει τον κόσμο των δυο ομάδων. Νωρίς-νωρίς είχε πέσει και το καθιερωμένο ξύλο, ανάμεσα στους οπαδούς και τα ΜΑΤ.

Το ματς ήταν πράγματι σπουδαίο. Η ΑΕΚ με άμυνα ζώνης και τον Μηνά Γκέκο σε οργιαστικό απόγευμα, αιφνιδιάζει στο πρώτο ημίχρονο, προηγείται με 15π διαφορά. Ο Ολυμπιακός κάνει αντεπίθεση στο δεύτερο μέρος και στο 35 ισοφαρίζει 63-63. Παίρνει, τελικά, τη νίκη με 76-71 έχοντας για πρώτους σκόρερ τον Κάρεϊ Σκάρι (19, με 9/10δ, 0/5τρ, 1/2β) και τον Τζορτζ Παπαδάκο (18π, με 7/9δ, 4/4β). Ο Μανιάτης είχε 13 πόντους, ο Αγγέλου (ο Βαγγέλης) 12, ο Αλ. Χριστοδούλου 8 και ο ομογενής Καρούν 6. Παίζουν ακόμη Καμπούρης, Παραγιός και Ελληνιάδης.

Η ΑΕΚ καθοδηγείται μαεστρικά από το Μηνά Γκέκο (31π, με 9/14δ, 2/7τρ, 7/8β). Ο Βρέινς τελειώνει με 11 πόντους (4/6δ, 0/2τρ, 3/4β και 7ρ), ο Παταβούκας σημειώνει 13 (αλλά με 1/10 τρίποντα) ενώ παίζουν ακόμη Γιαννόπουλος 4, Αγιασωτέλης 6, Βουτσελάς 2, Κουντουράκης 2, Αριδάς και ο νυν ομοσπονδιακός τεχνικός Θανάσης Σκουρτόπουλος.

Χάι-λάιτ του ματς, ένα καταπληκτικό κάρφωμα του Σκάρι, από πάσα του Αγγέλου. Ο Αμερικανός είχε σχεδόν οριζοντιωθεί για να πιάσει την μπάλα στον αέρα! Έχουν περάσει 30 χρόνια, τέτοιο κάρφωμα δεν έχω ξαναδεί.

Απίθανος παίκτης. Δείτε αυτό το βίντεο από τον αγώνα με τον Άρη στη Θεσσαλονίκη, για να πάρετε μια ιδέα τι έκανε μέσα στο γήπεδο αυτός ο υπερ-παίκτης...