Το έξυπνο ντόπινγκ γίνεται πια με παπούτσια

Στην κορωνίδα της σήψης μπορεί κάποιος να βρει το τουρνουά κολύμβησης στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Πεκίνου. Τα μαγιό ‘LZR racer’, που λάνσαρε η Speedo, έγιναν η… εκατόμβη του τουρνουά. Ο εξακοντισμός των προηγούμενων παγκόσμιων ρεκόρ υπήρξε χυδαίος και ουσιαστικά επρόκειτο για σάτιρα, ειδικά από τη στιγμή που από την τηλεόραση γινόταν εμφανές πόσο πίσω βρισκόταν η γραμμή των παγκόσμιων ρεκόρ, σε σχέση με τους κολυμβητές που στο τέλος τα έσπασαν.

Υπήρχαν περιπτώσεις που 7 από τους 8 κολυμβητές που τερμάτιζαν σε κούρσα έσπαζαν τα παγκόσμια ρεκόρ. Από τα 25 ρεκόρ, τα 23 έγιναν από αθλητές που είχαν προμηθευτεί τα συγκεκριμένα μαγιό. Ορισμένοι, μάλιστα, φορούσαν δύο ή ακόμα και τρία στις κούρσες τους, θεωρώντας ότι η επιτάχυνση που θα λάμβαναν από το ύφασμα θα μπορούσε να είναι βοηθητική. Βεβαίως, δεν είναι τυχαίο πως επρόκειτο για τη διοργάνωση όπου ο Μάικλ Φελπς έσπασε το ρεκόρ του Μαρκ Σπιτς από το 1972, κατακτώντας 8 χρυσά μετάλλια σε διαφορετικά αγωνίσματα. Μάλιστα, η μόνη περίπτωση που ο Αμερικανός δεν έκανε παγκόσμιο ρεκόρ ήταν τα 100μ. πεταλούδα, στα οποία αρκέστηκε στο ολυμπιακό ρεκόρ και που νίκησε με ένα εκατοστό διαφορά τον Σέρβο Μίλοραντ Τσάβιτς. Τα λεγόμενα ‘συνθετικά μαγιό’ αποσύρθηκαν το 2009, αλλά η ζημιά είχε γίνει. Είναι αδύνατον, άλλωστε, στον πρωταθλητισμό να μην αναζητήσεις οποιοδήποτε αβαντάζ και ‘παραθυράκι’ στους νόμους;

Ο εξοπλισμός, λοιπόν. Ουδόλως αποτελεί απαγορευμένη ουσία, αλλά παραβολικά είναι χειρότερος από αυτήν. Είναι ο εξωγενής παράγοντας του αθλητή, ο οποίος απλώς δεν είναι ο αθλητής αλλά ένα χέρι βοηθείας που δεν αποτυπώνεται οργανικά. Ένας τύπος ονόματι Ντέιβιντ Έπσταϊν, σε TEDx συνέδριο, έκανε μία παρουσίαση για το αν οι αθλητές είναι τώρα πιο γρήγοροι και πιο δυνατοί απ’ ό,τι ήταν πριν από 80 χρόνια. Το εγχείρημα αφορούσε στον κορυφαίο αθλητή της προπολεμικής εποχής, δηλαδή τον Τζέσε Όουενς, που στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Βερολίνου το 1936 έγινε ο πρώτος που κατέκτησε 4 χρυσά ολυμπιακά μετάλλια, κάτι που στον στίβο έχει γίνει ξανά μόνο από τον Καρλ Λιούις, το 1984 στο Λος Άντζελες.

Ο Έπσταϊν, αφού ανέφερε τη διαφορά χρόνου του παγκόσμιου ρεκόρ που είχε ο Όουενς το 1936, 10.02 στα 100μ., με τα 9,77 που έτρεξε την απόσταση ο Γιουσέιν Μπολτ, ξεκίνησε να μειώνει τη διαφορά αναφερόμενος στους εξωγενείς παράγοντες: από το μπλοκ που έβαλε το πόδι του ο Τζαμαϊκανός, για να έχει μεγαλύτερη ώθηση στην εκκίνηση, και τη στάχτη από την οποία ξεκινούσε ο Όουενς, ένα σίγουρο εμπόδιο σε ό,τι αφορά το ‘σπρώξιμο’, αφού έπρεπε να φτιάξει τρύπα με ένα φτυάρι για να βάλει το πόδι του μέσα. Αυτό, σύμφωνα με τις έρευνες που επικλήθηκε ο ομιλών, αφαιρεί 1,5% από την απόδοση κατά τη διάρκεια της κούρσας. Και δεν χρειάζεται καν να αναφερθούν η μέθοδος προπόνησης, η διατροφή, η αποκατάσταση του αθλητή, τα εργομετρικά και οι ειδικές γυμναστικές ασκήσεις, τα λάστιχα, τα βάρη και η αερόβια, που ουδόλως θυμίζουν τις αθλοπαιδίες στις οποίες επιδίδονταν τόσο ο Όουενς όσο κι οι υπόλοιποι αθλητές, όχι μόνο της εποχής τους αλλά και τουλάχιστον 3 δεκαετιών μετά, όταν δεν ήταν δυνατόν να ζήσουν από αυτό που έκαναν.

Ο Ρόκι Μαρτσιάνο έκανε προπόνηση κόβοντας ξύλα κι η χαλάρωσή του προϋπέθετε ύπνο και ο Βασίλ Λοματσένκο, όταν δεν αναποδογυρίζει τα λάστιχα, ακολουθεί με τα δάχτυλά του ένα φωτάκι που αναβοσβήνει σε τετράγωνα, για να εξασκεί τη συγκέντρωσή του.

Το τεχνολογικό ντόπινγκ δεν είναι παρά η εξέλιξη τέτοιων καταστάσεων. Το παπούτσι έγινε ολοένα και ελαφρύτερο, ολοένα και ανθεκτικότερο. Ακόμα και για τους απλούς ανθρώπους, που επιδίδονται σε τρέξιμο, υπάρχουν παπούτσια που μπορούν να εξασφαλίσουν 6 μήνες χωρίς τον κίνδυνο τραυματισμού.

Τα παπούτσια Vaporfly της Nike έχουν ενισχυτή ερυθροποιητίνης. Τον Μάρτη του 2017, η εταιρεία επιβεβαίωσε ό,τι ακουγόταν, αποκαλύπτοντας τα δεδομένα. Η Κάρεϊ Γκούσερ, 4η στον Μαραθώνιο για τα αμερικανικά τράιαλ των Ολυμπιακών Αγώνων του 2016, έμεινε πίσω από δύο αθλήτριες που φορούσαν τα συγκεκριμένα μοντέλα. Η Γκούσερ έκανε σχεδόν ένα δευτερόλεπτο κάτω από τη Σαλέιν Φλάναγκαν και σχεδόν 2” από τις Ντεζιρί Λίντεν και Έιμι Κρεγκ. Φλάναγκαν και Κρεγκ είχαν στα πόδια τους τα Vaporfly κι η πρώτη, με αφέλεια, είχε ποστάρει πόσο άνετα ένιωθε με τα συγκεκριμένα παπούτσια και πόσο γρηγορότερα έτρεχε.

Είναι το ίδιο μοντέλο που φορούσε ο Ελιούντ Κιπτσόγκε, όταν έκανε την απόσταση των 42.195μ. κάτω από 2 ώρες στη Βιέννη. Ακριβώς αυτά που η συμπατριώτισσά του, Κενυάτισσα Μπρίτζιντ Κοσγκέι φορούσε για να τρέξει 2.14.04 στις 13 Οκτωβρίου του 2019 στον Μαραθώνιο του Σικάγο, ρίχνοντας το προηγούμενο παγκόσμιο ρεκόρ, της Πόλα Ράντκλιφ, κατά 81 δευτερόλεπτα. Ο Κιπτσόγκε υπεραμύνεται της τεχνολογίας, λέγοντας ότι οι αθλητές πρέπει να βαδίζουν με αυτήν, αλλά μόνο εκείνοι της Nike έχουν το προνόμιο να απολαμβάνουν παπούτσια τα οποία όντως μπορούν να τους κάνουν να τρέχουν γρηγορότερα.

Η υπόθεση δεν είναι απλή. Η Παγκόσμια Ομοσπονδία Κλασικού Αθλητισμού (World Athletics) δεν θα επιτρέψει τη χρήση τους ως τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο, ώστε να μην μπει σε μπελάδες για το τι θα κάνει με τα παγκόσμια ρεκόρ, αλλά η απόφαση είναι σκανδαλώδης. Θα υπάρξει ένας νέος γύρος ερευνών, ώστε τα άλλα brands να μπορούν να παρέχουν στους αθλητές τους παπούτσια που δεν θα υπολείπονται των Vaporfly, τουλάχιστον αισθητά.

Επιτρέπεται, λοιπόν, η χρήση της ερυθροποιητίνης. Ένας αθλητικός επιστήμονας, ο Ρος Τάκερ, που είπε ότι αυτά τα παπούτσια είναι η καταστροφή για το τρέξιμο -στη διάσταση του ανταγωνισμού-, παρουσίασε μία έρευνά του, όπου ανέφερε πως ένας δρομέας στο υψηλότερο επίπεδο μπορεί να κερδίσει έως και 2,7% στην απόδοσή του από τα παπούτσια. Αυτό σημαίνει ότι η Γκούσερ ενδεχομένως να ήταν 1η αν τα φορούσε στα τράιαλς και να έπαιρνε την πρόκριση για τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Είναι, σίγουρα, από τις πρώτες που έχασαν την πρόκριση στους Αγώνες επειδή οι αντίπαλοί της φορούσαν τα συγκεκριμένα παπούτσια.

Δεν πρόκειται για σπέκουλα, αλλά για μία κατάσταση που, αν ακολουθήσει το δρόμο της λογικής, θα φέρει έναν πανικό άνευ προηγουμένου. Τι θα συμβεί με τα παγκόσμια ρεκόρ στους Μαραθωνίους; Πώς θα αντιδράσουν οι αθλητές που απολάμβαναν μία αποδεδειγμένη εύνοια; Μόλις τον Δεκέμβριο οι New York Times δημοσίευσαν δεδομένα από άνω του ενός εκατομμυρίου μαραθωνοδρόμους και του μισού εκατομμυρίου δρομέων των 20.000μ. Τα δύο πιο προηγμένα μοντέλα της Nike, Zoom Vaporfly 4% και ZoomX Vaporfly Next%, δίνουν ώθηση ενός τρομακτικού 4%-5% στον αθλητή που τα φοράει. Κι αυτό αφορά σε δρομείς που ο μέσος όρος του χρόνου που θα έκαναν αν έτρεχαν την ίδια απόσταση θα ήταν ο ίδιος ή παρεμφερής.

Από μέρα σε μέρα αναμένονται νέα από τη World Athletics. Η έρευνα βγάζει εξόφθαλμα αποτελέσματα που δεν αρέσουν στο φίλαθλο κοινό, τουλάχιστον βαθιά μέσα του. Διότι ο άνθρωπος του 1920 και του 2020 είναι το ίδιο είδος. Και δεν μπορεί ο γρηγορότερος άνθρωπος στον κόσμο το 2020 να τρέχει ένα δευτερόλεπτο γρηγορότερα τα 100μ. από εκείνον του 1920, αν δεν είναι όλες οι συνθήκες, οι εξωγενείς παράγοντες, με το μέρος του.

Το τεχνολογικό ντόπινγκ, στο στίβο, την ποδηλασία, με τα αεροδυναμικά ποδήλατα και τα σούπερ αεροδυναμικά ποδήλατα και τα σούπερ ντούπερ αεροδυναμικά ποδήλατα, και την κολύμβηση βασιλεύει. Κι όμως, αυτή, ανεξαρτήτως του ηθικού περιγράμματός της, είναι η λογική εξέλιξη. Το 1954, ο Ρότζερ Μπάνιστερ έτρεξε το ένα μίλι κάτω από 4 λεπτά, στο τέλος του 2013 το είχαν καταφέρει άλλοι 1.314 δρομείς, αλλά ουδείς έτρεχε πάνω σε στάχτες και ακόμα λιγότεροι έκαναν προπόνηση 45 λεπτά τη μέρα, όπως ο συμπαθέστατος Άγγλος από το Χάροου, που απεβίωσε στις 3 Μαρτίου 2018. Κι ο λόγος για τη μικρή διάρκεια ήταν οι σπουδές στη φαρμακευτική.

Δεν θα μπορούσε κάποιος να φανταστεί τον Λιούις, τον Μπολτ, τον Χισάμ ελ Γκερούζ και την Κάθι Φρίμαν να κάνουν μία βασική δουλειά, προπόνηση στον ελεύθερο χρόνο τους και να παράγουν τους χρόνους που έκαναν. Αφού αυτή είναι η βασική δουλειά τους, πρέπει να έχουν όλα τα απαραίτητα μέσα για να την κάνουν εξαρχής καλά, ώσπου να εξιδανικεύσουν την επίδοση. Τα νάματά τους είναι σχεδόν άγνωστα, όσο κι αν ευκόλως υποτίθενται.

Nike

Με έναν τρόπο, όπως συνέβη, παραδείγματος χάρη, με τον Ρίνους Μίχελς στον Άγιαξ, ο οποίος ζήτησε από τη διοίκηση να αμείβει τους παίκτες προκειμένου να κάνουν διπλή προπόνηση, κάτι που ήταν αδύνατον αφού εργάζονταν κάθε πρωί πλην της μέρας των παιχνιδιών, ένας αθλητής αμείφθηκε για μία νίκη του. Από εκείνο το σημείο εκκίνησης ήταν ζήτημα στιγμών, με τον Λιούις να βάζει και τους αθλητές του στίβου στο γαλαξία των αθλητικών αστέρων, ώστε τα χρήματα να είναι αρκετά, πολλά, περισσότερα, πολύ περισσότερα, υπερβολικά. Και μπορεί τα Vaporfly να μοιάζουν τώρα με μία αμαρτία (και προφανώς να συνοδεύονται από άγνοια, ώστε να μη στέκει οποιαδήποτε τιμωρία σε φυσικά πρόσωπα), ωστόσο η συνολική διάσταση είναι με τέτοιον τρόπο συντεθειμένη, που είναι αδύνατον να εκμηδενίσεις όλα τα κόλπα. Μοιάζει το ίδιο άσκοπο και ορισμένες φορές υποκριτικό, σαν να κυνηγούν οι κυβερνήσεις κρατών τους εμπόρους ναρκωτικών. Ο πρωταθλητισμός βάσισε την εμμονή του εκεί που υπάρχει άπλετο και ατέλειωτο χρήμα: δηλαδή, στην παραοικονομία.