Οι 5 ζωές του Νίκι Λάουντα
Για τη συντριπτική πλειοψηφία της ανθρωπότητας, το πεπρωμένο φυγείν δυνατόν. Για λίγους, όπως ο Νίκι Λάουντα το πεπρωμένο είναι κάτι που αλλάζει. Έως ενός σημείου. Ο θρύλος της Formula 1, ο ήρωας των παιδικών μας χρόνων, έζησε από θαύμα το 1976 και πέθανε τα ξημερώματα στον ύπνο του.
Πήρε τρία πρωταθλήματα και 25 πρωτιές σε Grand Prix, με τρεις διαφορετικές εταιρίες. Κανονικά, αν δεν είχε χορωδία αγγέλων από πάνω του την 1η Αυγούστου του 1976, θα είχε προστεθεί στα θύματα των ετών που η ασφάλεια ήταν το τελευταίο ζητούμενο στη Formula 1. Τότε που κάθε λάθος τιμωρείτο με θάνατο. Ο Νίκι Λάουντα όμως, δεν ήταν μια κανονική/φυσιολογική περίπτωση ανθρώπου. Για αυτό και δεν είχε μόνο μια δεύτερη ευκαιρία να ζήσει. Είχε πέντε. Έκτη δεν υπήρξε. Πέθανε τα ξημερώματα, στον ύπνο του.
Γεννήθηκε (22/2 του 1949) με χρυσό κουτάλι στο στόμα. Ως έβηφος, το άρπαξε και το πέταξε μακριά. Ο Andreas Nikolaus Lauda δεν δέχθηκε να αφοσιωθεί στην αύξηση του οικογενειακού πλούτου, που δημιούργησε ο βιομήχανος παππούς του, Hans και ενίσχυσε ο πατέρας του, Ernst-Peter με αλυσίδα εργοστασίων χάρτου. Δεν τον ενδιέφερε και το σχολείο, κάτι που δεν έκρυψε από τους δικούς του. Εκείνοι ωστόσο, δεν άλλαζαν ‘κασέτα’. Του θύμιζαν πως ο προορισμός του είναι ένας. Δεν δέχονταν άλλη κουβέντα. Κάτι που άφηνε παγερά αδιάφορο τον Niki.
Βλέπεις, είχε αποφασίσει ότι θα γίνει οδηγός αγώνων ταχύτητας. Όχι γιατί είχε παρακολουθήσει κάποιον που τον είχε εμπνεύσει, αλλά επειδή από όταν θυμόταν τον εαυτό του είχε την περιέργεια και τη θέληση να μάθει πώς λειτουργεί ένα αυτοκίνητο και πώς μπορεί να γίνει πιο αποτελεσματικό.
Όπως αναφέρει το Grand Prix History, στα 12 είχε ζητήσει πρώτη φορά από τους συγγενείς του να τον αφήνουν να παρκάρει τα αυτοκίνητα τους. Οι γονείς του, του είχαν υποσχεθεί πως θα του αγοράσουν αυτοκίνητο, μόλις τελειώσει το σχολείο. Οι βαθμοί δεν βοήθησαν να πάρει απολυτήριο. Βοήθησε φίλος του, στην πλαστογράφηση του εγγράφου, που τον έκανε ιδιοκτήτη ενός Volkswagen Beetle, του ’49.
Την πρώτη μέρα στο τιμόνι, έπεσε -με τέρμα το γκάζι-, σε ένα Mini Cooper. Το διέλυσε. Έδωσε στο ‘θύμα’ το δικό του αυτοκίνητο, κράτησε τα συντρίμμια του Mini και με χρέος 1750 λίρες της εποχής. Πήγε το Μini σε συνεργείο, το επισκεύασε και το αντάλλαξε με ένα άλλο Mini: αυτό που οδηγούσε ένας τοπικός οδηγός ράλι, ο Fritz Baumgartner. Το χρέος βρέθηκε στις -650 λίρες. Ήταν όλα έτοιμα για να μπει σε αγώνες. Κάτι που, επαναλαμβάνω, δεν ήθελαν οι γονείς του. Και άρα δεν τον βοηθούσαν -οικονομικά.
Τα δόντια του του έδωσαν το παρατσούκλι “The Rat”.
Όταν ήλθε η ώρα να σπουδάσει, δεν ασχολήθηκε με πανεπιστήμια, αλλά ‘γράφτηκε’ σε μια σχολή racing. Την πλήρωσε με ένα δάνειο που πήρε από τράπεζα της Αυστρίας -χάρη στο όνομα της οικογένειας. Το 1968 άρχισε να τρέχει με Mini. Από εκεί πέρασε στη Formula Vee (Formula Volkswagen -με ανοιχτά μονοθέσια που δημιουργούνταν από ανταλλακτικά του Beetle και χαμηλό κόστος, συγκριτικά με τη Formula Ford και τη Formula BMW). Ο στόχος αυτών των πρωταθλημάτων ήταν να μάθουν στους μέσους ανθρώπους να φτιάχνουν και να συντηρούν ένα αυτοκίνητο. Ο Niki ήταν μεταξύ αυτών. Για την ιστορία, στο σπίτι είχε, για ιδιωτική χρήση, σπορ εκδόσεις Porsche και Chevron.
Το 1968 θέλησε να αγοράσει μια θέση στη Formula 2. Δεν είχε χρήματα. Χρειαζόταν 2.500.000 shillings (22.175 σημερινά ευρώ), που αντιστοιχούσαν σε χρήματα που έπρεπε να καλύψει χορηγός. Οι γονείς του δεν του έδιναν. Ζήτησε άλλο ένα δάνειο. Το μπλόκαρε ο παππούς του, μέλος της επιτροπής εποπτείας της τράπεζας. Ο Niki του τηλεφώνησε. Του είπε τα εξής:
Τον ρώτησα αν θα μπορούσε να μην “f*** off μπλέκεται στις δουλειές μου. Μου απάντησε ‘όχι’ και ότι δεν θα με άφηνε ποτέ να γίνω οδηγός αγώνων. Δεν του μίλησα ποτέ ξανά, έως το τέλος της ζωής του. Πίστευε πως οι Λάουντα ανήκουμε στις επιχειρήσεις. Όχι στους αγώνες ταχύτητας.
Τα χρήματα τα βρήκε, εξαγοράζοντας την ασφάλεια ζωής που είχε. Πήρε 30.000 λίρες. Οι γονείς του συνέχισαν να γκρινιάζουν. Εξακολούθησαν να κάνουν ό,τι μπορούν για να τον ‘συναιτίσουν’. Σταμάτησε να μιλά και σε αυτούς. Η επιτυχία ήταν η μόνη λύση που είχε πια, για να ζήσει. Από το 1971 όταν πια, μπήκε στο ‘παιχνίδι’ είχε μόνο ένα στόχο: τη διάκριση. “Δεν είχα τα εφόδια να κάνω άλλη δουλειά και για να είμαι ειλικρινής, δεν ήθελα και να κάνω άλλη δουλειά”.
Έκανε ντεμπούτο επί των εδαφών του, στην Αυστρία. Ακολούθησε άλλο δάνειο και δυο χρόνια, στο Βέλγιο, οι πρώτοι πόντοι. Το 1973 έπεισε την British Racing Motor να του δώσει συμβόλαιο rent-a-ride που δεν είχε προηγούμενο και ήταν κάπως περίπλοκο. Εκείνη τη σεζόν τα αποτελέσματα του ήταν τέτοια που πήρε νέο συμβόλαιο διετούς επέκτασης, στο οποίο αναφερόταν ότι τακτοποιήθηκαν όλα τα χρέη. Αρκεί να το εξαντλούσε. Το εξαγόρασε το 1974, με τα χρήματα που πήρε από τον νέο του εργοδότη: τον Enzo Ferrari.
“Οι Ferrari είναι σκατά”
Ο Ferrari είχε εντυπωσιαστεί από τις ικανότητες του Λάουντα και όπως αναζητούσε έναν πρωταθλητή για την ομάδα του -κάτι που δεν είχε απολαύσει από το 1964 και τον John Surtees- εστίασε στον Αυστριακό με την τεράστια αυτοπεποίθηση, που δούλευε νυχθημερόν. Συμφώνησαν να συνεργαστούν και μετά την πρώτη δοκιμή της Ferrari 312, ο Λάουντα γύρισε και είπε στο αφεντικό του ‘το αυτοκίνητο είναι σκατά, αλλά θα κάνω ό,τι μπορώ’. Έκανε. Και από τα όσα ακολούθησαν, προέκυψε το “The Computer” για παρατσούκλι. Είχε κάνει και λάθη, τα οποία είχε παραδεχθεί. Είχε υποσχεθεί να μάθει από αυτά. Έμαθε και άρχισαν οι πρωτιές.
Με το αυτοκίνητο του 1975 είδε πρώτος την καρό σημαία σε Μονακό, Βέλγιο, Σουηδία, Γαλλία και ΗΠΑ και στέφθηκε παγκόσμιος πρωταθλητής. Ήταν ο πρώτος τίτλος της Ferrari για διάστημα μεγαλύτερο της δεκαετίας. Ο Λάουντα έγινε ο νέος της ήρωας. Ο Λάουντα ήταν αυτός που έδινε τα βραβεία του σε ένα πλυντήριο αυτοκινήτων κοντά στο σπίτι του, για δωρεάν υπηρεσίες.
Έως τα μέσα του 1976 είχε ‘πάρει’ πέντε αγώνες και όλα έδειχναν πως θα κρατήσει το στέμμα.
Σε μια εποχή που η Formula 1 ‘έχανε’ από ένα μέλος της ‘οικογένειας’ της, κάθε μήνα, το παγκόσμιο πρωτάθλημα ήταν περισσότερο τραγικό από ό,τι εντυπωσιακό. Ο Ντέιβιντ Κούλθαρντ είχε πει στο ντοκιμαντέρ “Lauda: The Untold Story” πως ήταν απαράδεκτο να μπαίνουν άνθρωποι σε κατάσταση που η συνέπεια μιας κακής εκτίμησης, ενός λάθους ήταν ο θάνατος.
Ο Λάουντα είχε εξηγήσει ότι ” δεν ήταν έκπληξη για εμένα, να ξυπνήσω μια μέρα σε νοσοκομείο“. Δεν ήταν έκπληξη για κανέναν. Ήταν το ρίσκο της δουλειάς που κάποιοι είχαν δεχθεί να πάρουν, προφανώς συνεπαρμένοι από την ταχύτητα και τη δυνατότητα να οδηγούν τα πιο γρήγορα αυτοκίνητα του πλανήτη. Ήταν αυτοί οι οδηγοί, των δεκαετιών ’60 και ’70 που βελτίωσαν τις συνθήκες ώστε τώρα η Formula 1 να είναι πιο ασφαλής από ποτέ.
Αν συνέβαινε σήμερα αυτό που έγινε την 1η Αυγούστου του 1976, όταν έπεσε -με τη Ferrari του- πάνω στα προστατευτικά κιγκλιδώματα του Grand Prix της Γερμανίας, στην πόλη Nürburgring, γνωστό ως “Πράσινη Κόλαση”. Αυτή ήταν η τελευταία χρονιά που η συγκεκριμένη διαδρομή υπήρχε στο πρόγραμμα. Στα 56 χρόνια που έμεινε στο καλεντάρι, σκοτώθηκαν 130 άνθρωποι. Με τα σημερινά μέτρα ασφαλείας, το αυτοκίνητο δεν θα είχε πάρει φωτιά. Και ο Λάουντα θα ‘χε βγει ‘ατσαλάκωτος’. Παρεμπιπτόντως, ο Λάουντα είχε ζητήσει από όλους τους οδηγούς να μποϊκοτάρουν το συγκεκριμένο αγώνα, μια εβδομάδα πριν τη διεξαγωγή του. Οι περισσότεροι ψήφισαν το ‘όχι’.
Υποβλήθηκε σε σειρά επεμβάσεων, ώστε να καθαρίσουν οι πνεύμονες και το αίμα του από τον καπνό, αλλά και κομμάτια του μονοθέσιου που είχαν εκτοξευθεί και καρφωθεί στο πρόσωπο του.
Ακολούθησε -απαραίτητη- επέμβαση για την αποκατάσταση των δακρυγόνων αδένων και των βλεφάρων, που είχαν επηρεάσει την όραση του. Όλα αυτά, συν την αποκατάσταση, κράτησαν έξι εβδομάδες. Επέστρεψε στη Μόντσα, επίσης εκ των πλέον επικίνδυνων σιρκουί, έπειτα από μόλις δυο απουσίες. Φορούσε ειδικό κράνος και είχε επιδέσμους παντού. Έκτοτε, εκτός πίστας, φορούσε πάντα καπέλο, για να καλύπτει τις ουλές. Σύντομα ήλθε η πρώτη συμφωνία με χορηγό, για το καπέλο. Ακολούθησαν πολλές άλλες.
Μετά το ατύχημα αρνήθηκε να κάνει πλαστικές επεμβάσεις, για να ‘φτιάξει’ το πρόσωπο του. Δημιούργησε trend με καπέλα που έκρυβαν τις πληγές και σύντομα απέκτησε χορηγούς που ήθελαν να τον πληρώνουν για να βλέπουν το όνομα τους στα καπέλα.
Το πρωτάθλημα έμελλε να κριθεί στην Ιαπωνία, υπό καταρρακτώδη βροχή. Ο Λάουντα αποφάσισε πως ήταν πολύ επικίνδυνο για να αγωνιστεί. Αποσύρθηκε και έδωσε τον τίτλο στον φίλο του, James Hunt, ο οποίος τίμησε τον Λάουντα εξηγώντας ότι “ήταν πράξη θάρρους η απόφαση του να μην τρέξει”. Στην Ιταλία κάποιοι τον αποκάλεσαν ‘δειλό’.
Ο Enzo Ferrari άρχισε να ψάχνει αντικαταστάτη. Ο Λάουντα έγινε έξαλλος. Τον εκδικήθηκε με τον τίτλο του ’77. Μετά την απονομή ανακοίνωσε στο αφεντικό ότι φεύγει. Πήγε στην Brabham team τρου Bernie Ecclestone.
Στην πρώτη του σεζόν εκεί, τερμάτισε στην 4η θέση. Την επόμενη χρονιά (1979) το αυτοκίνητο του είχε προβλήματα. Αρκέστηκε στους 4 πόντους, πριν τον Καναδά, όπου μετά τις πρώτες ελεύθερες δοκιμές είπε “κουράστηκα να κάνω γύρους γύρω από τον εαυτό μου και φεύγω”. Είχε ‘κλείσει’ πενταετία ως ο κορυφαίος του είδους. Έγινε ιδιοκτήτης αεροπορικής εταιρίας, της Lauda Air. Ήταν ένας από τους πιλότους της εταιρίας του.
Το 1982 επιχείρησε το comeback, με τη McLaren. Οι πληροφορίες τον ήθελαν να ‘χει υπογράψει το πιο μεγάλο συμβόλαιο στην ιστορία του σπορ (5.000.000 δολ.). H πραγματικότητα ήταν πως χρέωνε την εταιρία ένα δολάριο για τις υπηρεσίες του ως οδηγός. Τα υπόλοιπα τα έδινε στο επιτελείο του.
Το 1984 έκανε τρεις τους τίτλους του, με τον λαμπρό νέο ‘ομόσταυλο’ του, Alain Prost να είναι πολύ κοντά του. Πήρε την τελευταία νίκη στο Dutch Grand Prix του 1985. Μετά τον τερματισμό είπε το δεύτερο και οριστικό ‘εγκαταλείπω’. Άφησε το τιμόνι, όχι όμως, το paddock, καθώς συνέχισε ως σύμβουλος της Ferrari, αρχηγός ομάδας της Jaguar, τηλεοπτικός σχολιαστής, επίτιμος αντιπρόεδρος της Mercedes F1, μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Mercedes AMG Powertrains. Ήταν αυτός που βοήθησε να πάρει η Mercedes τον Λιούις Χάμιλτον.
To 2008 παντρεύτηκε για δεύτερη φορά, την Birgit, αεροσυνοδό της εταιρίας του. Απέκτησαν δίδυμα, το Σεπτέμβριο του 2009. Η Brigit του έδωσε το συκώτι νεφρό της στη δεύτερη μεταμόσχευση. Η πρώτη του γυναίκα ήταν η Marlene. Είχαν παντρευτεί λίγες ημέρες πριν το ατύχημα στη Γερμανία. Ήταν κοντά του μέχρι το τέλος της περιπέτειας. Μαζί έκαναν δυο αγόρια. Της ζήτησε διαζύγιο πέντε χρόνια μετά. Μεταξύ της Marlene και της Birgit απέκτησε άλλον ένα γιο, εκτός γάμου.
Οι της Ferrari τον αποκαλούσαν l’ebreo (Εβραίο) για τον τρόπο που διαχειριζόταν τα οικονομικά δεδομένα, από ένα σημείο κι έπειτα. Παρένθεση: η ίδια εταιρία προσέλαβε αντικαταστάτη, όταν λίγο έλειψε να πεθάνει ο Λάουντα, τον Carlos Reutemann και μετά πρόσφεραν στον Λάουντα τη θέση του αρχηγού της ομάδας. Δεν θα τους έλεγες και ψυχάρες. Παρ’ όλα αυτά ο θρύλος της F1 δεν τους κατηγορούσε για αναίσθητους -βλέπεις κι εκείνος δεν ήταν οπαδός των συναισθημάτων. Το μόνο που ήθελε ήταν να επιστρέψει ‘σε ομάδα που θα μου έδινε μια συγκρότηση, το αίσθημα της συνέχισης και της εμπιστοσύνης’.
Σε συνέντευξη που ‘χε δώσει το 2010 στην Sueddeutsche Zeitung είχε χαρακτηρίσει τρέλα την απόφαση των Γερμανών να δίνουν δισεκατομμύρια για να ‘σώσουν’ την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η γνώμη του είχε ενδιαφέρον, γιατί ήταν εκ των πιο επιτυχημένων επιχειρηματιών της χώρας. Είχε πει πως ” είναι τρέλα, γιατί η Γερμανία δεν έχει δικά της χρήματα και δεν μπορείς να ξοδεύεις λεφτά που δεν έχεις. Αυτά δεν θα γίνονταν ποτέ στον ιδιωτικό τομέα“. Είχε καταλήξει στο ότι η έξοδος της Ελλάδας από την ΕΕ θα ήταν ό,τι καλύτερο θα μπορούσε να συμβεί στη χώρα μας γιατί ” εν αντιθέσει με τις επιχειρήσεις, δεν υπάρχουν διαχειριστές κρίσεων στην πολιτική“.
Φέτος, στις 7 Ιανουαρίου είχε επιστρέψει στην εντατική, με γρίπη, πέντε μήνες μετά τη διπλή μεταμόσχευση πνευμόνων που ήταν η τρίτη ευκαιρία ζωής για το θρύλο της Formuila 1. Είχα προηγηθεί δυο μεταμοσχεύσεις νεφρού. Πέθανε στον ύπνο του, στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Ζυρίχης, μετά τη θεραπεία διάλυσης που έκανε για τα προβλήματα στα νεφρά του.
Photos: Associated Press
