Ο 'χρυσός' εμφύλιος στο ρωσικό πατινάζ έχει θύματα 16 ετών

Υποθετικά, στο εφηβικό δωμάτιό της κοιτάζει το χρυσό μετάλλιο από τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες της Πιονγκτσάνγκ, τον Μάρτιο του 2018. Το χαμόγελο που σχηματίζουν οι μύες της κάνει τα ακρόχειλα να υπακούουν στους νόμους της βαρύτητας. Η Αλίνα Ζαγκίταβα γνωρίζει ότι έχει μπει στη 'Χρυσή Βίβλο' του καλλιτεχνικού πατινάζ. Ότι αυτά που ήδη έχει κατορθώσει, αρκετά πριν γίνει ενήλικη, είναι όλη η καριέρα (ή, ακόμα χειρότερα, η επιθυμία για την πληρότητα μίας καριέρας) ενός άλλου αθλητή. Είναι 'χρυσή' ολυμπιονίκης, παγκόσμια πρωταθλήτρια, πρωταθλήτρια Ευρώπης και πρωταθλήτρια Ρωσίας.

Αυτό που επίσης ξέρει, όμως, όπως και να εμφανίζεται, είναι ότι το ενδεχόμενο να μην ξαναπάρει άλλο χρυσό σε αυτές τις 4 σπουδαίες διοργανώσεις δεν είναι παραγνωρισμένο. Συγκεντρώνει πολλές και ισχυρές πιθανότητες. Είναι το βουκέντρι που χωρίζει την εφηβεία της από την ενηλικίωση. Διότι η 'πριγκίπισσα' του καλλιτεχνικού πατινάζ, που μόνο στις 2 Μαΐου 2020 θα κλείσει τα 18 της, πρόκειται να επιστρέψει στη δράση το προσεχές φθινόπωρο. Αυτό σημαίνει ότι δεν βρίσκεται στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα, που ξεκίνησε στο Γκρατς της Αυστρίας στις 20 Ιανουαρίου και τελειώνει στις 26 του ίδιου μήνα και δεν θα διεκδικήσει θέση για το Παγκόσμιο, που θα γίνει από τις 16 έως τις 22 Μαρτίου στο Μόντρεαλ. Αυτό σημαίνει, σε απλά λόγια, ότι η Ζαγκίταβα είναι σίγουρα απερχόμενη παγκόσμια πρωταθλήτρια.

Η ανακοίνωσή της τα τέλη του Δεκέμβρη δεν είναι ασύμβατη με ό,τι γράφει το Contra.gr κάθε φορά που έρχεται σε επαφή με το υπέροχο σπορ. από την άνοιξη γινόταν φανερό ότι τα 'ψωμιά' της Ζαγκίταβα ήταν μετρημένα. Το ίδιο που είχε πάθει η Γεβγκένιγια Μιεντβιέντιεβα τον Μάρτιο του 2018, μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Η Ετιέρι Τουτμπιερίτζε, τότε προπονήτριά της, αποκάλυψε μετά τα πυροδοτούμενα από θυμό μηνύματα της νεαρής αθλήτριας, ότι η Μιεντβιέντιεβα της είχε ζητήσει να κρατήσει τη Ζαγκίταβα για ακόμα έναν χρόνο στις μικρές ηλικίες και να μην την πάει στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Η Μιεντβιέντιεβα ήταν παγκόσμια πρωταθλήτρια στις μικρές ηλικίες το 2014 στο Ταλίν και το 2015 στη Σόφια, αλλά και στις Γυναίκες, το 2016 στη Βοστόνη και το 2017 στο Ελσίνκι, πρωταθλήτρια Ευρώπης, το 2016 στην Μπρατισλάβα και το 2017 στην Οστράβα, αλλά από το Ευρωπαϊκό του 2018, τέτοιες μέρες, στη Μόσχα, διαγράφηκε η αντίστροφη ροή των γεγονότων. Η Μιεντβιέντιεβα έχασε από τη μικρότερη φίλη της, έμεινε δεύτερη στους Ολυμπιακούς Αγώνες και το ξέσπασμά της την έστειλε στον Καναδά και τον Μπράιαν Όρσερ.

Αλλά η Τουτμπιερίτζε συνεχίζει να παράγει εξωφρενικά ταλέντα, τα οποία κάνουν τη Ζαγκίταβα, η οποία αγωνίζεται σε επίπεδο Γυναικών από το φθινόπωρο του 2017, να μοιάζει γριά. Τα ΜΜΕ βιάστηκαν να προσυπογράψουν το 'κύκνειο άσμα' ενός φαινομενικού, όταν βγήκε, ταλέντου, απαυγάσματος της ευελιξίας και της ταχύτητας, το οποίο, όμως, ακόμα και τώρα, λιγότερα από 2,5 χρόνια από την έναρξη της εγκαθίδρυσης της κυριαρχίας της, είναι, στην καλύτερη περίπτωση, η 4η στη σειρά διαλογής Ρωσίδα πατινέζ.

Αυτήν τη στιγμή, το οπλοστάσιο της Τουτμπιερίτζε έχει πυρηνικά (στον Βλαντίμιρ Πούτιν αρέσει αυτή η πρόταση). Η Αλιεκσάντρα Τρουσόβα έχει το καλύτερο τετραπλό άλμα στον κόσμο, όποιο κι αν είναι, ωστόσο η ανωτερότητά της συμβολίζεται από το γεγονός ότι μπορεί να κάνει δύο και τρία στο πρόγραμμά της. Η Αλένα Καστόρναϊα έχει το πιο ποιοτικό τριπλό άξελ στον πλανήτη. Το πιο δύσκολο άλμα του, το μόνο που πρέπει να είσαι με το πρόσωπο κατά τη διάρκεια της απογείωσης. Η προσπάθεια της χαρισματικής Μοσχοβίτισσας δεν είναι μόνο έμπλεη χάρης, αλλά καλύπτει ύψος και μήκος πρωτόγνωρα για το πατινάζ Γυναικών, ειδικά από αθλήτρια που είναι ικανή και στα άλλα κομμάτια του, ειδικά στο αισθητικό. Και βέβαια, η Άνια Σερμπακόβα, που έχει επίσης την ικανότητα για τετραπλά άλματα (σε πιο… ανθρώπινο επίπεδο από τη 'μηχανή' Τρουσόβα), αλλά είναι ένας συγκερασμός των δύο συνομήλικών της πατινέζ. Συν τοις άλλοις, από πίσω έρχεται ένα από τα κορίτσια που ήδη λογίζεται να έχει τις πλέον ζηλευτές στροφές στον πλανήτη, η Καμίλα Βαλίγεβα.

Το ζήτημα, ωστόσο, δεν είναι η επανάληψη της ομάδας της Τουτμπιερίτζε και του τεχνικού επιτελείου, του Ντανιίλ Γκλέικενχαουζ και του Σεργκέι Ντουντάκαφ, αλλά η κριτική που δέχεται εντός των τειχών. Εξάγεται με άνεση το συμπέρασμα ότι ακόμα κι αν φτάσεις ένα βήμα από την τελειότητα, ακόμα κι αν την αγγίξεις, πάλι δεν θα είσαι αρεστή, ειδικά αν έχεις σκοτώσει τον εγχώριο ανταγωνισμό.

Ικανή για όλα

Αυτό για το οποίο επικρίνεται η Τουτμπιερίτζε είναι τα μέτρα που χρησιμοποιούνται στην προπόνηση, ώστε τα κοριτσάκια να φτάνουν στα όριά τους. Μέχρι το 2013 και τη Γιούλιγια Λιπνίτσκαϊα, η 'σιδηρά κυρία' του ρωσικού αθλητισμού, που μετά τη νίκη της Ζαγκίταβα στη Σαϊτάμα τον προηγούμενο Μάρτιο, πήρε το Μετάλλιο της Τιμής από τον Πρόεδρο της Ρωσίας, ήταν άγνωστη. Μέτρια πατινέζ στα ζευγάρια, χωρίς ιδιαίτερες ικανότητες, έγινε μετανάστρια στις ΗΠΑ, στην Οκλαχόμα, το Σινσινάτι, το Λος Άντζελες και το Σαν Αντόνιο. Εκεί γέννησε και την κόρη της, Ντιάνα Ντέιβις. Κενό, λοιπόν, παραμένει ποιος είναι ο πατέρας της γεννημένης το 2003 Ντιάνα. Η Τουτμπιερίτζε έχει πει και έχει 'κλειδώσει' τη συζήτηση, ότι ο κύριος Ντέιβις δεν ενέκρινε τον επαναπατρισμό στη Μόσχα, κάτι που έγινε ούτως ή άλλως. Πάντως, το άλλο σενάριο είναι πολύ πιο πικάντικο: κάποιοι θεωρούν ότι η Ντιάνα είναι καρπός του Σεργκέι Μπουιάναφ, του συζύγου της προπονήτριας και πρώην πατινέζ Γελένα Βανταριέζαβα.

Εκεί, η Τουτμπιερίτζε δοκίμασε να πάρει άδεια από 3 παγοδρόμια, προκειμένου να μπορεί να κάνει προπόνηση. Ματαίως. Στο τέταρτο βρήκε 1,5 ώρα τη μέρα. Αναζήτησε την τύχη της στο 'χελιδόνι', όπως λέγονται τα προάστια της ρωσικής πρωτεύουσας, και ξεκίνησε να προπονεί. Λίγο αργότερα, δέχθηκε ένα τηλεφώνημα από την Ντανιέλα. Εδώ ο αναγνώστης είναι δύσθυμος. Ποια είναι η Ντανιέλα; Είναι η μητέρα της Λιπνίτσκαϊα. Της κοπέλας που μάγεψε τον κόσμο με το πρόγραμμά της στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Σότσι, το 2014, για το ομαδικό. Το 'κορίτσι με το κόκκινο φόρεμα' από τη 'Λίστα του Σίντλερ' και οι εκπληκτικές γκραβούρες της στον πάγο έκαναν διάσημη όχι μόνο την πατινέζ, αλλά και την προπονήτριά της. Όταν η Λιπνίτσκαϊα έφυγε από την αγκάλη της Τουτμπιερίτζε, "για να προοδεύσω ως αθλήτρια", όπως αιχμηρά είχε δηλώσει, η λήξη της συνεργασίας δεν ήταν ένα τεράστιο θέμα.

Αυτό ήταν το πρώτο σημείο της προσπάθειας της Τουτμπιερίτζε να κάνει... δικό της το πατινάζ στη Ρωσία. Το προηγούμενο καλοκαίρι, η κόρη της πήγε διακοπές με την οικογένεια της Τρουσόβα, χωρίς τη μητέρα της παρούσα. Την άνοιξη του 2018, η Μιεντβιέντιεβα έφυγε. Τώρα, η Ζαγκίταβα αποφάσισε να κάνει ένα διάλειμμα. Και μπορεί να έγραψε ότι είναι απλώς ένα διάλειμμα, πάντως τα περισσότερα κείμενα που αφορούν σε εκείνη αφήνουν σαφείς υπόνοιες ότι βρίσκεται στο λυκόφως της καριέρας της. Εδώ είναι που η κριτική, τόσο για τις μεθόδους προπόνησης όσο και για τον βραχύ βίο των αθλητών, παίρνει τις διαστάσεις χιονοθύελλας.

Η Τατιάνα Ταρασόβα, προπονήτρια του θρυλικού Αλιεκσέι Γιαγκούντιν, που είχε κατακτήσει το χρυσό ολυμπιακό μετάλλιο στο Σολτ Λέικ το 2002 (έπειτα από την τιτανομαχία του με το 'μισητό' για τον ίδιο Γεβγκένι Πλούσενκα), εξανέστη για το γεγονός ότι "δεν είναι δυνατόν να τελειώνει η καριέρα ενός κοριτσιού έπειτα από μόλις 3 χρόνια". Η Τουτμπιερίτζε είχε ερωτηθεί, μάλιστα, για τη σύντομη καριέρα της Λιπνίτσκαϊα κι η σιβυλλική απάντησή της τότε ρίχνει λάδι στη 'φωτιά' τώρα: "Η Γιούλιγια εισέπραξε την αγάπη από τους φιλάθλους και ήταν χαρούμενη που στάθηκε στο ψηλότερο σκαλί του βάθρου".

Αυτήν τη στιγμή, στη Ρωσία έχει δημιουργηθεί ένας ψυχρός πόλεμος, στον οποίο έχει συμμετάσχει και ο Πλούσενκα. Ο 'χρυσός' ολυμπιονίκης του Τορίνο, το 2006, στο απλό Ανδρών και του Σότσι, το 2014, στο ομαδικό, είπε ότι "δεν ξέρω γιατί, ίσως λόγω έλλειψης προσοχής, η Αλίνα ζήτησε συμβουλή κατά τη διάρκεια του σόου στην Ιαπωνία. Οι αθλητές είναι άνθρωποι και πρέπει να τους συμπεριφερόμαστε ως ανθρώπους, όχι ως μηχανές νικών χρυσών μεταλλίων". Η Τουτμπιερίτζε απάντησε τόσο στην Ταρασόβα, αφήνοντας σαφείς υπόνοιες για τις δικές της αθλήτριες ("η Αλίνα έχει κερδίσει σε 3 χρόνια περισσότερα από κάποια άλλη σε 10 χρόνια"), όσο και στον Πλούσενκα, λέγοντάς του ότι από τότε που άνοιξε το καμπ του δεν έχει παράγει έναν πρωταθλητή και κατηγορώντας τον ότι είχε προσπαθήσει να 'αποπλανήσει' τη Ζαγκίταβα. Ο μυθικός Ρώσος απάντησε με αμεσότητα: "Ξέρω ότι η αποχώρηση της Αλίνα προξένησε ζημία στο μπάτζετ του αθλητικού μάνατζέρ σου. Ξέρω ότι σου αρέσει να αυτοαποκαλείσαι προπονήτρια, αλλά γνωρίζω ότι η τεχνική προετοιμασία της ομάδας σου και τα άλματα επιβλέπονται από τον Ντουντάκαφ. Οπότε, καταλαβαίνω ότι η Αλίνα έχει φέρει ουσιώδες κέρδος στην ομάδα σου".

Η κριτική, όμως, δεν σταμάτησε. Η χρονιά μπήκε με το καλλιτεχνικό πατινάζ στη Ρωσία χωρισμένο σε δύο στρατόπεδα. Στο πρωτάθλημα Ρωσίας έγινε το αναμενόμενο: τα 3 νεαρά διαμάντια της Τουτμπιερίτζε κατέκτησαν τις πρώτες θέσεις, κάνοντας ένα ένδοξο 1-2-3 πατινέζ της ίδιας προπονήτριας, για πρώτη φορά. Ακόμα και τώρα, το καλλιτεχνικό πατινάζ στη Ρωσία έχει χωριστεί σε δύο στρατόπεδα, με την Τουτμπιερίτζε στο επίκεντρο. Τα δημοσιεύματα είναι καθημερινά. Και οι στιγμές για το σπορ στην Ανατολία θυμίζουν Τόνια Χάρντινγκ εναντίον Νάνσι Κέριγκαν. Το ενδιαφέρον για την κατάσταση, πλην των ευρωπαϊκών χωρών που έχουν δυνατούς πατινέρ, είναι έκδηλο στην Κίνα και τη Νότια Κορέα. Πριν από όχι πάρα πολύ καιρό, από Κορεάτισσα φαν της Κιμ Γιούνα, είχε ανέβει ένα βίντεο με τίτλο 'Help Alina', που αφορούσε στη συμπεριφορά της προπονήτριάς της προς το πρόσωπό τους.

Η διάλυση του ανταγωνισμού εξαρχής ήταν τροχοπέδη για πολλούς προπονητές της χώρας. Το ζητούμενο, όμως, είναι η διάσταση... one night stand που φαίνεται ότι δίνει ένα από τα πλέον αμφιλεγόμενα πρόσωπα στη χώρα. Με τα 3 κορίτσια, 15 και 16 χρόνων, να έχουν δικαίωμα συμμετοχής σε επίπεδο Γυναικών, η ηθική διάσταση του ζητήματος φαίνεται ότι προέχει (υπό την έννοια ότι... βολεύει και τους σφετεριστές): ότι η Τουτμπιερίτζε έχει δημιουργήσει κιμαδομηχανή, η οποία... αλέθει τους αθλητές και τους πετάει σαν στυμμένη λεμονόκουπα, όπως λένε και στις παλιές ελληνικές ταινίες.

Η μόνη ελπίδα των διεκδικητών μεριδίου από την πίτα του ρωσικού καλλιτεχνικού πατινάζ, όμως, είναι να αλλάξει τους ηλικιακούς κανονισμούς η ISO (International Skating Organization). Μόνο που, τώρα, αναπόφευκτα η Διεθνής Ομοσπονδία, αν αποφασίσει να αναλύσει σοβαρά τις συνέπειες όποιας απόφασης, θα βρεθεί ενώπιον ενός πειρασμού: η Τουτμπιερίτζε έχει 'σώσει' τον ολυμπιακό κύκλο, τα νούμερα για το απλό Γυναικών είναι ακαταμάχητα, τα 3 κοριτσάκια (κι εκείνο που έπεται, η Βαλίγεβα) έχουν καταργήσει μεμιάς τη λογική, κάνοντας πράγματα που δεν έχουν ξαναγίνει.