5 αθλητές που πρέπει να γίνουν ντοκιμαντέρ
Από τον Γιάννη Αντετοκούνμπο μέχρι τον Γουέιν Γκρέτζκι, ο Θοδωρής Δημητρόπουλος προτείνει ιδέες, σενάρια και κυρίως τους πρωταγωνιστές των αθλητικών ντοκιμαντέρ που οφείλουν να γυριστούν. Άμεσα.
Τον Ασίφ Καπάντια το ευρύ κοινό τον είχε γνωρίσει πριν μερικά χρόνια όταν συγκλόνισε το αθλητικό και κινηματογραφικό κοινό με το αριστουργηματικό του ντοκιμαντέρ ‘Senna’, μια δραματική εξιστόρηση της ζωής και της καριέρας του Άιρτον Σένα αποκλειστικά φτιαγμένα μέσα από υλικό της εποχής. Δεν ένιωθες να βλέπεις ένα συνηθισμένο ντοκιμαντέρ με συνεντευξιαζόμενους που αφηγούνται κάτι στην κάμερα, όσο ένα σπουδαίο δράμα καθώς εκτυλίσσεται. Ο Καπάντια πήρε Όσκαρ με το ‘Amy’, την επόμενη δουλειά του, ένα πορτρέτο αυτή τη φορά της Έιμι Γουάινχαους. Επιστρέφει όμως φέτος με ένα ακόμα προφίλ βγαλμένο από τις αθλητικές σελίδες της ιστορίας: Για τον Ντιέγκο Μαραντόνα.
Είδαμε το εξαιρετικό νέο αυτό ντοκιμαντέρ στις Κάννες και γράψαμε αναλυτικότερα για αυτό, καθώς ο Καπάντια για μια ακόμα φορά καταφέρνει με χρήση της χαρακτηριστικής πλέον τεχνικής του να σκιαγραφήσει ένα προφίλ γεμάτο θριάμβους και τραγωδίες. Αυτή τη φορά υπάρχουν και σύγχρονες αφηγήσεις και απόψεις, όμως πάντα συνοδεία αρχειακού υλικού. Ούτε ένα λεπτό της ταινίας δεν παίρνει εικόνα από το σήμερα- σχεδόν τα πάντα προέρχονται από την ναπολιτάνικη περιόδο του Μαραντόνα, φτάνοντας πίσω μέχρι τα παιδικά του χρόνια με τη χρήση σπανιότατου υλικού.
Βλέποντας το ‘Diego Maradona’ (το οποίο έχει διανομή στην Ελλάδα από την εταιρεία Weirdwave και αναμένεται να το δούμε σύντομα στις αίθουσες) δε μπορούσαμε παρά να αναρωτηθούμε, ποιες άλλες ιστορίες αθλητών θα άξιζαν το δικό τους θριαμβευτικό ντοκιμαντέρ; Όχι απλώς μια τηλεοπτική δουλειά με σύγχρονες συνεντεύξεις και απλή αφήγηση, αλλά ένα άκρως κινηματογραφικό έργο, εστιασμένο σε μια συγκεκριμένη πτυχή ή το έργο ή τη σημασία ενός αθλητή, στο επίπεδο του ‘Senna’ ή του ‘Diego Maradona’. Υπάρχουν αμέτρητοι και αμέτρητες, αλλά ξεχωρίσαμε πέντε.
Γιάννης Αντετοκούνμπο
Πώς ξεκινάς από αλλού; Το στόρι της ζωής του Αντετοκούνμπο είναι εξίσου καθηλωτικό με τα αθλητικά του επιτεύγματα. Κι ενώ ο δεύτερος τομέας δεν κρύβει μυστικά από κανέναν, με κλιπάκια εντυπωσιακών φάσεων να πλημμυρίζουν τα timelines των social μας κάθε μέρα και τα στατιστικά του να απαιτούν το θαυμασμό των μεγαλύτερων θρύλων του σπορ, είναι η ζωή του που προσφέρει τον αληθινό δραματικό σκελετό μιας τέτοιας ιστορίας. Μεγαλωμένος στα Σεπόλια, γεννημένος στην Ελλάδα από γονείς μετανάστες, περνώντας όλη του την εφηβεία όντας πρακτικά ένα αγόρι δίχως πατρίδα (την υπηκοότητα ως γνωστόν την παίρνεις μόνο αν πρόκειται να διαπρέψεις στο ΝΒΑ) πουλώντας ρολόγια και γυαλιά ηλίου στους δρόμους, πριν γίνει μέλος της ομάδας του Φιλαθλητικού και ξεκινήσει την πορεία του προς ένα καλύτερο αύριο. Ένα εξαιρετικό πρόσφατο ρεπορτάζ των Times προσφέρει μάλιστα πλούσιο context για την ιστορία του Αντετοκούνμπο, από την σκιαγράφηση μιας κοινωνίας εχθρικής, ως τα πορτρέτα των λίγων, σημαντικών ανθρώπων που του στάθηκαν και τον βοήθησαν να βρει τον δρόμο του- κι εκείνος το αναγνωρίζει μέχρι και σήμερα. Ο μόνος λόγος που δεν έχουμε ακόμα δει κάποιο μεγαλειώδες ντοκιμαντέρ για τον Αντετοκούνμπο, είναι επειδή πραγματικά, ακόμα είναι μόνο στην αρχή.
Κόλιν Κάπερνικ
Είναι επίσης δεδομένο πως η ιστορία του Κάπερνικ θα αποτελέσει βάση κάποιου συναρπαστικού ντοκιμαντέρ στο μέλλον καθώς ήδη το μέγεθος της περσόνας του έχει κατά πολύ ξεπεράσει τα κατορθώματά του εντός αγωνιστικού χώρου- όχι απαραίτητα από επιλογή. Ο Κάπερνικ ήταν ο quarterback που οδήγησε τους 49ers στην πρώτη τους συμμετοχή σε Super Bowl έπειτα από 18 χρόνια, κρατώντας παράλληλα ηγετική θέση στο σαρωτικό κύμα αλλαγής του NFL στα μέσα των ‘10s, με νέους, αθλητικότερους quarterbacks που άνοιγαν το παιχνίδι με κάθε πιθανό τρόπο. Ο Κάπερνικ βρέθηκε ένα βήμα από το Super Bowl και την επόμενη χρονιά, χάνοντας σε έναν επικό τελικό περιφέρειας από τους μετέπειτα πρωταθλητές Seahawks σε ένα από τα κορυφαία παιχνίδια της δεκαετίας. Όλα έδειχναν πως το μέλλον του ανήκε, έχοντας ξεκινήσει με αυτές τις 2 σεζόν την επαγγελματική του καριέρα. Την επόμενη χρονιά όμως ήρθε η καταστροφή, καθώς οι μικροκομματικές εσωτερικές έριδες του οργανισμού προκάλεσαν τη μη ανανέωση συμβολαίου του χαρισματικού νέου κόουτς της ομάδας και μια μίζερη τελευταία του χρονιά.
Η ομάδα ήταν ευάλωτη κι ο Κάπερνικ το ίδιο, ξεκινώντας την τελευταία χρονιά του δικού του συμβολαίου με τα media και τους πάσης φύσεως εθνικιστές των ΗΠΑ να τους επιτίθενται λυσσαλέα για την συμβολική του κίνηση να γονατίζει στη διάρκεια του εθνικού ύμνου, ως διαμαρτυρία απέναντι στην αστυνομική βία. Με την ομάδα σε χρονιά ανανέωσης κανείς δεν προέβη σε ριζικές αποφάσεις, όμως ήταν σαφές πως η καριέρα του Κάπερνικ θα τελείωνε μαζί με το συμβόλαιό του. Όχι απλά η ομάδα δεν τον ανανέωσε, αλλά καμία από τις υπόλοιπες 31 του NFL δεν τον διάλεξε. Ούτε τότε, ούτε καμία από τις επόμενες 4 σεζόν.
Καθώς κινήθηκε δικαστικά εναντίον της διοργανώτριας αρχής κατηγορώντας το NFL για συντονισμένο αποκλεισμό του, ο Κάπερνικ εκτός γηπέδων πλέον, έγινε ένα σύγχρονο σύμβολο διαμαρτυρίας για τη διαφυλεκτική βία και ανισότητα, και ταυτόχρονα κόκκινο πανί για τον Τραμπ (που τον χρησιμοποιεί συχνά-πυκνά ως αφορμή για να ξεσηκώνει τους ακόλουθούς του σε ρατσιστικά ξεσπάσματα). Η Nike τον έκανε νέο πρόσωπο του brand της, τα μεγαλύτερα έντυπα τον φωτογράφιζαν για εξώφυλλο, προφίλ και πρόσωπο της -όποιας- χρονιάς παρότι ο ίδιος εξακολουθεί να αρνείται να πει την παραμικρή on the record λέξη. Η σιωπηλή του αντίδραση συνεχίζεται μέχρι και σήμερα και θα έχει διάρκεια μεγαλύτερη από οποιαδήποτε καριέρα θα μπορούσε. Η αναπόφευκτη ταινία, όποτε έρθει, θα έχει τόσο πολύ ζουμί που ήδη της δίνω 4 αστεράκια.
Μπέθανι Χάμιλτον
H απίθανη ιστορία επιβίωσης της Μπέθανι Χάμιλτον είναι τόσο εμψυχωτική που έχει όντως γίνει ταινία, αλλά από αυτές τις νερόβραστες παραλίγο οσκαρικές που βλέπεις Κυριακή μεσημέρι. Αξίζει κάτι πιο κυριολεκτικό. (Υπάρχει και στο Netflix, για κάθε ενδιαφερόμενο). Στα 13 της, η Μπέθανι κάνοντας σερφ ένας πρωί σε μια παραλία της Χαβάης μαζί με την κολλητή της και τον πατέρα εκείνης, δέχθηκε την επίθεση ενός καρχαρία σχεδόν 4μιση μέτρων. Ο καρχαρίας δάγκωσε τη σανίδα και το αριστερό της χέρι, αποκολλώντας το από το σημείο του ώμου.
Ο πατέρας της φίλης της κατάφερε να τη φέρει ως την παραλία έχοντας προηγουμένως δέσει σφιχτά ένα κομμάτι υφάσματος στον ώμο για να περιορίσει την απώλεια αίματος. Παρ’ όλ’ αυτά, όταν η Μπέθανι έφτασε στο νοσοκομείο, είχε χάσει πάνω από το 60% του αίματος τη και οδηγήθηκε σε σοκ. Μπαίνοντας εσπευσμένα στο χειρουργείο (στη θέση του πατέρα της, που επρόκειτο να χειρουργηθεί τυχαία εκείνο το πρωί!) σώθηκε, επιστρέφοντας στο νερό λίγες εβδομάδες αργότερα. Σταδιακά παράλλαξε την τεχνική της ώστε να μπορεί να δουλέψει παρά την απώλεια του ενός χεριού. Χρησιμοποιήσε ειδικά φτιαγμένη σανίδα με λαβή για το δεξί της χέρι πριν επιστρέψει τελικά στις στάνταρ κατασκευές- και στους τίτλους.
Ήδη από τον επόμενο χρόνο, η Μπέθανι κέρδιζε πρωταθλήματα, τίτλους και χορηγίες. Στο μεταξύ, η ορίτζιναλ σανίδα, εκείνη που δάγκωσε ο καρχαρίας (ο οποίος βρέθηκε λίγο αργότερα, νεκρός στα χέρια ενός γειτονικού ψαρά), βρίσκεται σήμερα σε μουσείο. Κι η Μπέθανι μετέτρεψε το φρικτό της ατύχημα σε καύσιμο, εμφανιζόμενη σε αμέτρητες εκπομπές, γράφοντας βιβλία (και κερδίζοντας φυσικά στο ίδιο το αθλητικό της τερέν, τη θάλασσα) και διαδίδοντας ένα μήνυμα ελπίδας και πείσματος. Κι αν προφανώς υλικό του ατυχήματος δεν υπάρχει (αν και υπάρχουν πολλοί ενδιαφέροντες τρόποι να στηθεί οπτικά κάτι τέτοιο), η πληθώρα οπτικού υλικού από τη μετέπειτα πορεία της Μπέθανι θα δημιουργούσε ένα ενδιαφέρον κι αξιοπερίεργο ντοκιμαντέρ πάνω στην ίδια τη φύση της δημοσιότητας.
Ζαν-Μαρκ Μπόσμαν
Είναι απλά παράλογο το ότι δεν έχει γυριστεί ταινία για τον Κανονισμό Μποσμάν, η μόνη εξήγηση που μπορεί να σταθεί είναι ότι στις ΗΠΑ το ποδόσφαιρο δεν είναι ακόμα αρκετά δημοφιλές ούτως ή άλλως και, την ίδια στιγμή, τα εσωτερικά της ευρωπαϊκής νομοθεσίας δεν αφορούν το αμερικάνικο κοινό. ΟΚ, τώρα που γράψαμε τις λέξεις μάλλον δεν είναι και τόσο παράλογο. Όμως δεν έχει σημασία! Αυτή η ιστορία έχει υπερβολικά πολύ ζουμί για να μένει ανεκμετάλλευτη. Είναι μια τέλεια χρονοκάψουλα μιας στιγμής στο χρόνο της πορείας της ΕΕ. Το φοβερό της υπόθεσης είναι το ίδιο το ποδοσφαιρικό ενδιαφέρον είναι μηδαμινό. Σαν το εξαιρετικό ‘High Flying Bird’ του Σόντερμπεργκ για το Netflix, μια ταινία πάνω στη διαδικασία και τους πολιτικούς μηχανισμούς ενός ΝΒΑ λοκ άουτ με ελάχιστη μπάσκετ δράση, έτσι και μια ταινία για τον Μπόσμαν θα μπορούσε πολύ απλά να αποτελέσει έξοχο δικαστικό θρίλερ.
Συνοπτικά, ο Βέλγος μέσος προσπαθούσε να μεταγραφεί από τη Λιέγη στη γαλλική Δουνκέρκη το 1990, όμως το ποσό που τότε απαιτούταν σήμαινε πως η μεταγραφή ματαιώθηκε, με αποτέλεσμα ο Μπόσμαν να δει το εισόδημά του να μειώνεται δραματικά τις επόμενες χρονιές, καθώς άρχισε να παίζει σε ομάδες μικρότερων κατηγοριών του Βελγίου. Προσέφυγε στο ευρωπαϊκό δικαστήριο κερδίζοντας τελικά την υπόθεση 5 χρόνια μετά, μια απόφαση σημαδιακή που κυριολεκτικά άλλαξε κάθε πιθανό συσχετισμό στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο. Θυμάστε μια εποχή που κάθε ομάδα μπορούσε να έχει ως 3 ξένους και δεν είχαμε ακούσει τον όρο “κοινοτικός”; Γενιές ποδοσφαιρόφιλων δεν το έχουν καν ζήσει.
Η ελεύθερη διακίνηση εργαζομένων εντός της ΕΕ άλλαξε τα πάντα- εκτός από την καριέρα του ίδιου του Μπόσμαν, ο οποίος πούλησε σπίτια και αμάξια για να μπορεί να πληρώσει τους φόρους του, ξεκίνησε σειρά μπλουζάκια ‘Who’s the Boz’ που έμειναν απούλητα, ενώ το 2013 καταδικάστηκε σε ένα χρόνο φυλάκισης επειδή επιτέθηκε στην κοπέλα του και την κόρη της. Κάπου ανάμεσα στο δικαστικό δράμα, τις δαιδαλώδεις διαδικασίες της ΕΕ και το τραγικά σατιρικό πορτρέτο ενός αποτυχημένου ποδοσφαιριστή που άλλαξε για πάντα το ποδόσφαιρο, βρίσκεται ένα από τα καλύτερα ντοκιμαντέρ που δεν έχουν γυριστεί ποτέ. Ας αναλάβει κάποιος, είναι κρίμα.
Γουέιν Γκρέτζκι
Ας κλείσουμε με μια σχεδόν εξ ολοκλήρου αθλητικού περιεχομένου ιστορία, για έναν από τους αναμφίβολα σπουδαιότερους αθλητές στην ιστορία. Ο Καναδός παίχτης του χόκεϊ επί πάγου έχει μια τόσο ολοκληρωτικά θριαμβευτική καριέρα που τα ατομικά του ρεκόρ στο NHL ξεπερνούν τα 60, το παρατσούκλι του είναι ‘The Great One’, ένας κανονισμός που άλλαξε στη διάρκεια των ’80s και επηρέασε έντονα τον ίδιο και την ομάδα του έμεινε στην ιστορία ως ‘ο κανονισμός Γκρέτσκι’ η μεγάλη του ανταλλαγή αναφέρεται συχνά ως ‘η Ανταλλαγή, και όταν τελικά αποσύρθηκε από την ενεργό δράση, μπήκε σχεδόν κατευθείαν στο Hall of Fame, με την ομοσπονδία να αγνοεί τον υποχρεωτικό χρόνο προσμονής για όλους τους υπόλοιπους.
Κοινώς, μιλάμε για μια καριέρα τόσο εμβληματική όπου τα πάντα μοιάζουν να έχουν δημιουργηθεί ή ειπωθεί ή συμβεί γύρω από εκείνον και μόνο εκείνον. Ο Γκρέτσκι πέρασε μια δεκαετία στους Όιλερς του Έντμοντον (τις 9 ως μέρος του NHL) όπου ξεκίνησε ένα αξεπέραστο σερί σεζόν σκοράροντας τουλάχιστον 100 πόντους (είναι και ο μοναδικός που έχει σκοράρει πάνω από 200 μέσα μία σεζόν- το έχει κάνει 4 φορές), κέρδισε πρωταθλήματα και MVP και έγινε το σύμβολο μιας χώρας. Όταν ο ιδιοκτήτης της ομάδας θέλησε να τον δώσει αλλού λόγω οικονομικών του προβλημάτων, την ευκαιρία εκμεταλλεύτηκαν οι Λος Άντζελες Κινγκς, στους οποίους έγινε άμεσα συν-αρχηγός και τους οδήγησε με τη μία στα πλέι-οφ– όπου οδήγησε τη νέα του ομάδα σε ανατρεπτική νίκη απέναντι στην παλιά, τους Όιλερς, που ήταν τότε πρωταθλητές. (Πόσο πιο προφανή στιγμή δραματουργικής κορύφωσης να έχει πια μια ιστορία;)
Κατά την 8ετή παραμονή του στους Κινγκς ο Γκρέτσκι έκανε το άθλημα τόσο δημοφιλές στην Καλιφόρνια που η περιοχή απέκτησε άλλες δύο ομάδες, σε σημείο που το NHL να δυσκολεύεται να λανσάρει franchises αλλού. Τελείωσε την καριέρα του με 3 σεζόν στη Νέα Υόρκη, όμως η αυταπόδεικτη σπουδαιότητά του, ο τρόπος με τον οποίο η παρουσία του και μόνο αλλοίωνε εντός του γηπέδου τον τρόπο που παιζόταν ένα ολόκληρο παιχνίδι και εκτός του γηπέδου την ίδια την αθλητική μόδα ολόκληρου Λος Άντζελες, καθιστά τον Γκρέτσκι μια φιγούρα απολύτως εμβληματική, και έναν αθλητή που προσφέρει πλούσιο υλικό για μια ζουμερή, παράλληλη ματιά στο πώς ένα σύμβολο μπορεί να καθορίζει το lifestyle εντός αλλά και εκτός των αυστηρών ορίων του γηπέδου του.
