Κρατικό στοίχημα: μια πονεμένη ιστορία
Ενας από τους πρώτους κανόνες που μαθαίνειο υποψήφιος διαιτητής είναι "μην προσπαθείς να διορθώσεις ένα λάθος με ένα άλλο λάθος".
Το νομοθετικό πλαίσιο θα προσπαθήσει, όπως τονίζει, να βάλει τάξη στην ανεξέλεγκτη αγορά τυχερών παιχνιδιών στη χώρα μας. Οπου, μην ξεχνάμε, το ίδιο το κράτος είχε δώσει το μονοπώλιο στον ΟΠΑΠ μέχρι το 2020. Ευτυχώς οι άνθρωποι παραδέχτηκαν ότι αυτή η πρακτική του μονοπωλίου ήταν λάθος. Αφενός επειδή θεσμικά δεν μπόρεσαν να ελέγξουν τον τζόγο εκτός ΟΠΑΠ (που οι ίδιοι, εντελώς αυθαίρετα και παράνομα, αποκαλούν συλλήβδην “παράνομο”) οπότε άφησαν την κοινωνία εντελώς ανοχύρωτη μπροστά στο τζόγο. Και παραδέχονται, κιόλας, ότι όχι μόνο χάνουν ένα κάρο λεφτά καθημερινά, αλλά πληρώνουν και πρόστιμο 32.000ευρώ την ημέρα(περίπου 11,5 εκ. ευρώ ανά έτος), έστω κι αν αυτό το πρόστιμο αφορά τα ηλεκτρονικά τυχερά παιχνίδια (“φρουτάκια”) και όχι αυτό καθ’ αυτό το στοίχημα.
Το κράτος, βέβαια, όταν έδινε το μονοπώλιο στον ΟΠΑΠ είχε στο νου του άλλες πρακτικές. Δεν μπορούσε να γνωρίζει πόσο θα άνθιζε το ιντερνετικό στοίχημα, δηλαδή σε ποιο βαθμό (και παρ’ όλες τις σοβαρές προσπάθειες κάθε είδους “παπαγάλων” του Οργανισμού περί… παρανομιών και… αφερεγγυότητας όλων των ξένων εταιρειών) ο Ελληνας θα έφτανε στο σημείο να γυρίσει την πλάτη στο πρακτορείο της γειτονιάς του και θα έμπαινε στον υπολογιστή του για να παίξει.
Το λάθος δεν ήταν στιγμιαίο, ήταν διαχρονικό: Σε μια στοιχηματική πραγματικότητα που άλλαζε συνεχώς, στην εποχή του μπόνους, του live betting (στοίχημα κατά τη διάρκεια του ματς), του streaming (ζωντανή μετάδοση αθλητικών γεγονότων από το site της εταιρείας για να διευκολύνεται ο παίκτης), ο ΟΠΑΠ, αντί να ακολουθήσει και να γίνει σούπερ μάρκετ έμεινε… μπακάλικο. Στην εποχή των μονών αποδεκτών ο ΟΠΑΠ συνεχίζει να προσφέρει παιχνίδια αυστηρά σε τριάδες, στην εποχή των ανταγωνιστικών αποδόσεων ο ΟΠΑΠεξακολουθεί να έχει χειρότερες αποδόσεις τουλάχιστον κατά 10% στο 90% των αγώνων του σε σύγκριση με τους μπουκ που κυκλοφορούν στο ίντερνετ. Και, το κυριότερο, δεν έχει πια ούτε “ηθικό άλλοθι”.
Μέχρι στιγμής δύο είναι τα “ηθικά άλλοθι” που χρησιμοποίησε ο Οργανισμός, δηλαδή το κράτος. Οτι μέσω των πρακτορείων του ΟΠΑΠ προστατεύεται η κοινωνία από την ανεξέλεγκτη ροπή προς τον τζόγο. Προστατεύονται επίσης τα κάθε λογής αθλητικά γεγονότα από “στήσιμο” με σκοπό το κέρδος. Ηθελα, βέβαια, να ήξερα πώς μία κοινωνία προστατεύεται από τον τζόγο όταν μακράν οι πιο δαπανηρές διαφημίσεις στην ελληνική τηλεόραση αφορούν το “ΠΑΜΕ ΣΤΟΙΧΗΜΑ” του ΟΠΑΠ (αν και, οφείλω να ομολογήσω, οι τελευταίες είναι πολύ πετυχημένες, ειδικά αυτές με το χταπόδι…).
Και πώς αποτρέπεται το στήσιμο παιχνιδιών μέσω του Οργανισμού όταν κάποιος μπορεί να ποντάρει δεκάδες χιλιάδες ευρώ ανώνυμα σε ένα ή περισσότερα πρακτορεία της επιλογής του (χωρίς να υποχρεωθεί, δηλαδή, να δηλώσει τα στοιχεία του πάνω στο δελτίο) ενώ την ίδια στιγμή όταν πάει να παίξει έστω και δέκα σεντ στο ίντερνετ η εταιρεία που επέλεξε να απαιτεί τα πλήρη στοιχεία του μέχρι και συγγενών δευτέρου βαθμού!
Το κράτος, λοιπόν, απέτυχε με τον ΟΠΑΠ. Και τώρα τι ετοιμάζεται να κάνει; Να δημιουργήσει, λέει, ένα αυστηρό πλαίσιο με ελεγχόμενες άδειες. Οπου, εκτός από τον ΟΠΑΠ, δικαίωμα στα… φρουτάκια θα έχουν άλλες δύο, τρεις εταιρείες. Κι απ’ αυτές, λέει, θα απαιτήσει ποσό εφάπαξ για την αδειοδότηση (που κατά πληροφορίες θα φτάνει τα 5 εκ. ευρώ) και ποσοστά επί του τζίρου τους! Στο ίντερνετ προσανατολίζεται να δώσει άδειες λειτουργίας είτε σε συγκεκριμένο αριθμό εταιρειών είτε σε όσες το ζητήσουν (φυσικά με αυξημένο αντίτιμο στο πρώτο ενδεχόμενο και μειωμένο στο δεύτερο) και αντίστοιχη “συμμετοχή στα κέρδη”. Πιθανότερο ενδεχόμενο είναι το δεύτερο, σε όσες βέβαια δεχθούν να πληρώσουν το εφάπαξ ποσό και να υποστούν τη βαριά φορολογία που λέγεται πως θα φτάσει το δυσβάσταχτο 9,5% στον τζίρο.
Οι δε διαδικτυακοί τόποι εταιρειών του εξωτερικού θα υποχρεωθούν να λειτουργούν στην Ελλάδα με κατάληξη “gr” (δηλαδή να υπόκεινται στην ελληνική νομοθεσία και να έχουν έδρα εντός της ελληνικής επικράτειας). Πολύ ωραία όλα αυτά. Για να γίνουν, όμως, πραγματικότητα πρέπει να συμβούν δύο πράγματα:
1) Να βρεθούν κορόιδα που να ενδιαφερθούν για τις άδειες. Διότι όποιος με πείσει ότι με τόσο υπέρογκο τίμημα (5 εκ. ευρώ) και το κράτος να βάζει ποσοστιαίο χέρι στο τζίρο και όχι στα κέρδη, η απόσβεση της επένδυσης καθίσταται ιδιαιτέρως προβληματική, αν όχι απίθανη.
2) Να βρεθεί ένας τρόπος ώστε να “πειστούν” οι εταιρείες ότι αξίζει τον κόπο να αγοράσουν άδειες, διότι αν δεν αγοράσουν δεν θα έχουν πρόσβαση στην (πολύ μεγάλη αναλογικά με τον πληθυσμό μας) τζογαδόρικη ελληνική αγορά. Αυτό το δεύτερο είναι που καίει.
Το κείμενο προς διαβούλευση, στο άρθρο 11 παρ. 5… αμολάει ένα λεονταρισμό: “Σε κάθε περίπτωση θα λειτουργήσει εκτενής μηχανισμός αποκλεισμού πρόσβασης και συναλλαγής με παράνομους δικτυακούς τόπους”, είναι η ακριβής διατύπωση. Ποιος είναι αυτός ο μηχανισμός αποκλεισμού πρόσβασης και συναλλαγής με τους παράνομους διαδικτυακούς τόπους; Τον κρατάτε κρυφό; Κι αφού υπάρχει, γιατί δεν τον ενεργοποιείτε αμέσως; Αφού κατά τα λεγόμενά σας ο ΟΠΑΠ είναι ο μόνος νόμιμος και όλοι οι άλλοι παράνομοι, τι σας εμποδίζει να θέσετε σε λειτουργία από τώρα αυτόν τον μηχανισμό;
Οι “φωστήρες” τονίζουν (αφελώς, βέβαια) ότι το κράτος έχει τη δυνατότητα να “αποκλείσει” σε όλους τους Ελληνες χρήστες του διαδικτύου την πρόσβαση σε συγκεκριμένα sites. Ανεξάρτητα από τη νομιμότητα αυτού του εγχειρήματος και τις πρακτικές… Ταλιμπάν που θυμίζει, αν ρωτήσετε ακόμα κι έναν πρωτοετή φοιτητή πληροφορικής θα σας πληροφορήσει ότι υπάρχουν τεχνικές (proxy, vpn κτλ.) για να αρθεί ο αποκλεισμός, απλά με μια μικρή επέμβαση στον υπολογιστή. Οπότε τυπικά το κράτος θα έχει κάνει μία τρύπα στο νερό ή θα δώσει μια επιπλέον δουλειά σε τεχνικούς υπολογιστών, οι οποίοι έναντι ενός ευτελούς ποσού θα “επεμβαίνουν” στον υπολογιστή του καθενός για να γκρεμίζουν τα κρατικά εμπόδια.
Οι “φωστήρες”, όμως,δε σταματούν εδώ. Λένε ότι υπάρχει και πιθανότητα να μπλοκαριστούν οι συναλλαγές μέσω πιστωτικών καρτών με τις εταιρείες. Ανεξάρτητα αν όσα ραντεβού έχουν γίνει μέχρι στιγμής γι’ αυτό το θέμα (κι έχουν γίνει τουλάχιστον δύο, κατά την πληροφόρησή μου) έχουν καταλήξει σε παταγώδη αποτυχία, ας κάνουμε μία υπόθεση εργασίας: Οτι με κάποιον τρόπο η Τράπεζα της Ελλάδας πείθει όλες τις τράπεζες που λειτουργούν στην Ελλάδα να αποκλείσουν τις απευθείας συναλλαγές τους με ιντερνετικές εταιρείες. Μπορώ να σκεφτώ μέσα σ’ ένα δευτερόλεπτο τέσσερις τρόπους για να “παρακαμφθεί” αυτός ο σκόπελος:
1) Εκδοση πιστωτικών καρτών από ιδρύματα του εξωτερικού (της Κύπρου, επί παραδείγματι) που θα είναι συνδεδεμένες με λογαριασμούς ανοιγμένους στο εξωτερικό.
2) Μεταφορά χρημάτων μέσω διεθνών εταιρειών μεταφοράς χρημάτων. Μία απ’ αυτές τις διεθνείς εταιρείες, μάλιστα, (της οποίας δεν αναφέρω το όνομα για να μην κάνω διαφήμιση) συνεργάζεται με τα ΕΛΤΑ, δηλαδή με το κράτος!
3) Μεταφορά χρημάτων μέσω ιντερνετικών εταιρειών διαχείρισης χρημάτων (υπάρχουν κι εδώ πολλές κι αν μυριστούν… ψητό, θα γίνουν ακόμα περισσότερες!).
4) Πίστωση των λογαριασμών στις ξένες εταιρείες μέσω τραπεζικών λογαριασμών που θα έχουν ανοίξει επίτηδες σε όνομα φυσικών προσώπων οι εταιρείες.
Ούτε τραπεζικός είμαι ούτε και ειδικός, φαντάζομαι ότι υπάρχουν κι άλλοι τρόποι. Μ’ αυτή την παράθεση θέλω απλώς να δείξω ότι το να προσπαθείς να απομονώσεις τον κάθε πολίτη από συγκεκριμένους τόπους του διαδικτύου είναι τόσο παράλογο όσο το να προσπαθήσεις να αδειάσεις το Αιγαίο Πέλαγος με κουταλάκι του γλυκού.
Προφανώς κάποιοι παίκτες, ίσως και η πλειοψηφία,θα αποθαρρυνθούν από το να παίξουν στο διαδίκτυο, αφού δεν θα είναι πια τόσο εύκολο γι’ αυτούς ούτε πρόσβαση να έχουν ούτε και συναλλαγές να κάνουν από την τράπεζα της γειτονιάς τους, όμως σε καμία περίπτωση δεν μιλάμε για αποκλεισμό. Απλούστατα, αυτός που θέλει να παίξει στο διαδίκτυο θα χρειαστεί να ψαχτεί κάπως παραπάνω.
Κακά τα ψέμματα, το Υπουργείο, σ’ αυτή την φάση, έχω την εντύπωση ότι χρησιμοποιεί απλώς τις κορώνες περί “ελέγχου του τζόγου” για ηθικούς σκοπούς και δεν πείθει κανέναν. Λεφτά θέλει. Βλέπει να γίνεται καθημερινά ένα τσιμπούσι με εκατομμύρια ευρώ στο στοίχημα ανά τον κόσμο και το κράτος, το πεινασμένο για χρήμα κράτος, δεν μπορεί να γλύψει ούτε τα κόκκαλα. Με τη λογική, όμως, των λεονταρισμών περί αποκλεισμών που απλά δεν μπορούν να εφαρμοστούν στην πράξη και με τα υπέρογκα ποσά που απαιτεί για να ανοίξει την αγορά στην Ελλάδα, προσθέτει ένα ακόμα λάθος σ’ αυτό που έκανε πριν από δέκα χρόνια.
Δύο τρόποι υπάρχουν για να εξασφαλίσει έσοδα το κράτος. Ο πρώτος είναι να συμβιβαστεί με τη λογική να φάει ένα μέρος, μικρό έστω, της πίτας αντί να μένει τελείως νηστικό. Να απαιτήσει, δηλαδή, λογικές τιμές από τις εταιρείες που θα ενδιαφερθούν για να πάρουν επίγειες άδειες. Ετσι και το ενδιαφέρον θα είναι αυξημένο και δεν θα αντιμετωπίσει πόλεμο συμφερόντων από αυτούς που θα αποκλειστούν. Και να αφήσει στην άκρη τη λογική των αποκλεισμών σε κάτι που δεν γίνεται να αποκλειστεί όπως το ίντερνετ, να έλθει σε συμφωνία με τις εταιρείες και να απαιτήσει λογικά ποσά (είτε εφ’ άπαξ, είτε σε ποσοστό αλλά επί των κερδών, όχι επί του τζίρου) για να τις χρίσει νόμιμες μέσα στο πλαίσιό του.
Ο δεύτερος τρόπος είναι η πλήρης αναδιοργάνωση του ΟΠΑΠ. Ο οποίος οφείλει να σεβαστεί τον γιγαντισμό του (ποια άλλη εταιρεία παγκοσμίως έχει 5.500 πρακτορεία-σημεία πώλησης;) και να παίξει το παιχνίδι στα ίσα, όπως και οι άλλες εταιρείες. Να αφήσει στην άκρη τις τριάδες και τη γκανιότα 16% και να παίξει με μονά αποδεκτά και με γκανιότα 8-9%, όπως κάνουν όλοι. Ετσι θα προσελκύσει πάλι τους χαμένους πελάτες. Με τη βελτίωση του προϊόντος του, όχι με τον αποκλεισμό των ανταγωνιστών.
