Η Σιμόν Μάνιουελ αλλάζει τους όρους του αθλητικού χώρου
Θα ζούμε όταν θα υπάρξει η πρώτη μαύρη χρυσή ολυμπιονίκης στη ρυθμική γυμναστική και η πρώτη μαύρη μπαλαρίνα στο ρόλο της 'Ζιζέλ'.
Το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα υγρού στίβου της Γκουανγκτζού τελείωσε την Κυριακή 28 Ιουλίου και υπήρξε μία διοργάνωση που θα θυμούνται όσοι ασχολήθηκαν μαζί της. Για την ακρίβεια, θα θυμούνταν, αν προφανώς η ταχύτητα διάδοσης πληροφοριών δεν ξεμπρόστιαζε το ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος έχει συγκεκριμένο σκληρό δίσκο.
Για να θυμάσαι, φερ’ ειπείν, ότι ένα 17χρονο κορίτσι ονόματι Ρίγκαν Σμιθ διέλυσε το ρεκόρ της Μίσι Φράνκλιν, 2.04.06 στα 200μ. ύπτιο, κάνοντας όχι μία αλλά δύο εξωφρενικές κούρσες, είναι διόλου πιθανό όσο περνά ο καιρός. Αυτή η πληροφορία θα αντικατασταθεί από μία άλλη. Πρώτα, θα αντικατασταθεί η λεπτομέρεια, δηλαδή το 2.03.35 που έκανε στον ημιτελικό των 200μ. ύπτιο. Έπειτα, θα ξεχαστεί το όνομά της, καθώς το επώνυμο είναι σύνηθες. Σε ό,τι αφορά το άλλο παγκόσμιο ρεκόρ, το 57.57 στα 100μ. ύπτιο κατά τη διάρκεια των 4Χ100μ. μεικτή, πάνω στην άψη της στιγμής, είναι πιθανό ο σχολιαστής να μην το αναφέρει.
Το παγκόσμιο ρεκόρ στην κολυμβηση έχει σημασία τη στιγμή που γίνεται, τουλάχιστον για το 98% του πληθυσμού που παρακολουθεί την κούρσα. Ο κόσμος που βρίσκεται στο κολυμβητήριο ξεσηκώνεται, διότι γίνεται μέρος μίας ιστορίας που δεν έχει επαναληφθεί ως τότε. Στην περίπτωση της γεννημένης στις 9 Φεβρουαρίου του 2002 κολυμβήτριας δημιουργείται ένα εκπληκτικό πλάνο: η κάμερα εστιάζει στο μέρος της κερκίδας που βρίσκεται η αμερικανική ομάδα. Μία συναθλήτριά της έχει κάνει τα χέρια της βεντάλια, για να μην αρχίζει να κλαίει.
Αλλά για τους περισσότερους από εμάς είναι απλώς δευτερόλεπτα. Νιώθουμε την πανδαισία των χρόνων, των εκατοστών του δευτερολέπτου και καταλαβαίνουμε ότι πρόκειται για κάτι σημαντικό μόνο επειδή ο ένας χρόνος απέχει τόσο πολύ από τον προγενέστερό του. Δεν μπορούμε να εντοπίσουμε διαφορές στο κολύμπι, όπως δεν μπορούσαμε να καταλάβουμε, αν και ήταν εκθαμβωτικό, ποιο είναι αυτό το προβάδισμα που έδινε στον Μάικλ Φελπς το βάθος της βύθισής του, μετά από το άγγιγμα στον βατήρα. Ο Αμερικανός δεν ήταν ο πιο γρήγορος κολυμβητής πεταλούδας, αλλά όλα τα πλεονεκτήματα που έπαιρνε από τη διάμετρο της πισίνας, τον χώρο, πόσο κοντά κολυμπούσε στην κορδέλα, πότε έκανε την ανάδυση, ουδείς άλλος κολυμβητής έχει μπορέσει να τα καταφέρει.
Ούτε ο Κέιλεμπ Ντρέσελ, που έγινε ο πρώτος που κατακτά 8 μετάλλια, 7 χρυσά και 1 ασημένιο, σε Παγκόσμιο Πρωτάθλημα, μπορεί να μας κοινωνήσει την ειδοποιό διαφορά του από τους υπόλοιπους, πέραν της εκρηκτικότητας και της ταχύτητάς του. ‘Όμορφο τέρας’ τον αποκαλούν στα κοινωνικά δίκτυα.
Στις Γυναίκες, ωστόσο, έγινε κάτι πραγματικά σημαντικό. Η Σιμόν Μάνιουελ κατέστη η πρώτη κολυμβήτρια στην ιστορία που κατακτά 7 μετάλλια σε Παγκόσμιο Πρωτάθλημα. Η γεννημένη στη Σούγκαρ Λαντ του Τέξας κολυμβήτρια, όπως και ο Ντρέσελ, εκμεταλλεύτηκαν το νέο αγώνισμα, τα 4Χ100μ. μεικτό ελεύθερο, για να το καταφέρουν. Ένα αγώνισμα που δεν υπήρχε. Οπότε, ας μπει στο λογαριασμό ότι η Μάνιουελ είναι η πρώτη Αφροαμερικανίδα που κατακτά χρυσό μετάλλιο σε κολύμβηση στους Ολυμπιακούς Αγώνες.
Το έκανε το 2016, στα 100μ., εκκινώντας από την 3η διαδρομή. Το κολύμπι της συνδέεται απολύτως με το όνομα του τόπου καταγωγής της (Σούγκαρ Λαντ, ελληνιστί Γη της Ζάχαρης). Παρακολουθώντας τη Μάνιουελ να κολυμπά, ξέρεις ότι πρόκειται να νικήσει, αλλά απορείς πώς δεν θα χάσει.
Το κολύμπι της είναι τόσο απαλό, αν υπολογίσεις τις διπλανές σε εκείνη κολυμβήτριες, οι οποίες δίνουν τον δικό τους αβυσσαλέο αγώνα για την επικράτηση. Η Μάνιουελ, αντιθέτως, κολυμπάει και είναι σαν να ακούει στο νερό ένα γαλήνιο σάουντρακ, ας πούμε το ‘Giorni Dispari’ του Λουντοβίκο Εϊνάουντι. Αυτή η κινητική μειλιχιότητα σαστίζει, όταν στο τέλος η δική της διαδρομής φωτίζεται πρώτη. Είναι εκπληκτικό.
Χωροταξικό ζήτημα
Και πάλι, ακόμα κι έτσι, όσο εντυπωσιακή κι αν είναι αυτή η πρωτιά, η ερώτηση που πρέπει να υποβληθεί δεν μπορεί να μετρηθεί. Γιατί είναι τόσο σημαντικό που η Μάνιουελ κερδίζει; Ποιος είναι ο λόγος που το γεγονός ότι η Γκάμπι Ντάγκλας έγινε η πρώτη Αφροαμερικανίδα γυμνάστρια της ενόργανης που κατέκτησε το χρυσό στο σύνολο στους Ολυμπιακούς του 2012 ή ότι η Σιμόν Μπάιλς είναι μακράν η κορυφαία γυμνάστρια στον κόσμο φέρνει εγκεφαλικά σπινθηρίσματα; Γιατί το ότι η Άσλεϊ Τζόνσον είναι σχεδόν άτρωτη καθίσταται σπουδαίο; Πρόκειται για μία προσωπική επιτυχία ή δείχνει κάτι κομβικό για την ανθρώπινη ισορροπία σε ό,τι αφορά τον χώρο;
Οι κανόνες στον αθλητισμό φτιάχθηκαν από λευκούς ανθρώπους. Δεν βρίθει πρωτοτυπίας η αύρα της έκφρασης, αλλά η διατύπωσή της είναι σημαντική. Σε μία ήπειρο με αχανείς εκτάσεις, όπως η αφρικανική, οι άνθρωποι είχαν όλο τον χώρο και τον χρόνο του κόσμου. Κάποιος ήθελε να φτάσει το κλαδί ενός δέντρου, ένας άλλος κυνηγούσε το ελάφι. Ωστόσο, δεν ήταν υποχρεωτική η συμμετρία της κίνησης. Οι αφρικανικοί χοροί διέπονται από έναν κινησιολογικό παραλογισμό, μόνο, όμως, σύμφωνα με τους κανόνες των ονοματοδοτούμενων χορών, οι οποίοι προφανώς έχουν δημιουργηθεί από… λευκούς.
Πάει να πει γραμμές που δεν πρέπει να περάσεις. Το θέμα με τα περίφημα αθλητικά προσόντα των μαύρων είναι ότι δεν ήταν (ο παρελθοντικός δεν είναι τυχαίος) εφικτό να παραχθούν στο πλάτος. Ακόμα κι έτσι, ήταν τόσο πιο ισχυρά, που σε σπορ όπως το μπάσκετ, που το άλμα παίζει ρόλο, έχουν καταφέρει να επιβληθούν. Αλλά αν μπει το βόλεϊ στο λογαριασμό, θα διαπιστώσει κάποιος ότι οι περιορισμένες κινήσεις που κάνουν οι αθλητές, ένας ακραίος και ένας διαγώνιος, γίνονται πολλές φορές εκατόμβη. Ακόμα και το γεγονός ότι δεν μπορούν να πιάσουν την μπάλα, μπορεί να γίνει αποκαρδιωτικό.
Το ίδιο ισχύει και στο στίβο. Οι μαύροι αθλητές κατορθώνουν να τρέχουν τόσο γρήγορα από τους υπόλοιπους, που αν μείνουν στη λωρίδα τους είναι μακράν οι καλύτεροι. Οι δύσκολες συνθήκες στις μεγαλύτερες αποστάσεις απαντώνται σε αφρικανικές χώρες, γι’ αυτό έθνη όπως η Κένυα και η Αιθιοπία χαρίζουν δρομείς περιοπής.
Ωστόσο, το θέμα με το πλάτος παραμένει και στην κολύμβηση πολλαπλασιάζεται. Διότι το κορμί δεν βρίσκεται σε κάθετη θέση, αλλά σε οριζόντια. Είναι ένα μοτίβο που ο άνθρωπος δεν είναι συνηθισμένος, διότι δεν είναι αυτή η κίνησή του, όταν έχει τα μάτια του ανοιχτά. Η Μάνιουελ, λοιπόν, ένα κορίτσι που στις 2 Αυγούστου κλείνει τα 23 της, με το πρόσωπο μωρού, τόσο καθησυχαστικό και ήρεμο, δεν είναι σημαντικό που νικάει επειδή είναι γρήγορη. Αλλά που το κάνει ενώ βρίσκεται σε οριζόντια θέση και με ένα εύρος κίνησης υπερβολικά περιορισμένο.
Η Ντάγκλας και η Μπάιλς δεν είναι σπουδαίο που νικάνε επειδή πηδούν ψηλότερα. Ακόμα κι αν ένα από τα πιο συγκλονιστικά αθλητικά θεάματα για τον αμύητο είναι η προσγείωση της δεύτερης, που μοιάζει με πτώση στο έδαφος ήρωα της Marvel, το συγκλονιστικό είναι ότι αυτό συμβαίνει στη δοκό και στους ζυγούς και στο έδαφος, που είσαι αναγκασμένος σε περιορισμό, που σχεδόν δεν μπορείς να έχεις τα πόδια σου δίπλα δίπλα. Το απίθανο με την Τζόνσον, την πρώτη Αφροαμερικανίδα πολίστρια που κατέκτησε χρυσό μετάλλιο, δεν είναι ότι πιάνει τα σουτ, αλλά ότι δεν παρασύρεται από την κίνηση της μπάλας και κατορθώνει να κρατά την ισορροπία της. Ακόμη έχει αδυναμίες, αλλά στο Παγκόσμιο αυτές φάνηκε ότι έχουν εξαλειφθεί σε ένα ανησυχητικό ποσοστό, διότι ό,τι απομένει είναι η τελειότητα. Το απίστευτο με τη Σερένα Γουίλιαμς, την κάτοχο 23 Major στο τένις, δεν είναι το πλεονέκτημα της δύναμής της, αυτό δα έλειπε. Όσο ότι μπορεί να σημαδεύει τις γραμμές, δηλαδή να την ελέγχει, και να παίζει ένα βόλεϊ το οποίο είναι καίριο.
Η είσοδος στην τέχνη
Τη δεκαετία του ’90 διακρινόταν μία μαύρη πατινέζ από τα προάστια της Γαλλίας, με το όνομα Σουριά Μποναλί. Ήταν τόσο δυνατή, που έκανε κατακόρυφο στον πάγο. Αυτό δεν μπορούσε να το δοκιμάσει άλλος. Αλλά από τις κινήσεις της έλειπε η αρμονία. Η Μποναλί διακρίθηκε στο ευρωπαϊκό στερέωμα, πάντως, την εποχή που η Σοβιετική Ένωση διαλυόταν, η εποχή της Καταρίνα Βιτ τελείωνε και το καλλιτεχνικό πατινάζ είχε τους πρωταθλητές του στις ΗΠΑ. Η Μποναλί παραπονιόταν ότι στους Χειμερινούς Ολυμπιακούς την αδικούσαν. Ωστοσο, το περίγραμμα της καλλιτεχνικής ύπαρξής της δεν μπορούσε να συγκριθεί με εκείνο των πατινέζ που τηρούσαν όλους τους κανόνες κίνησης στον πάγο.
Η Μάνιουελ και η Τζόνσον, η Μπάιλς και η Ντάγκλας έχουν κάνει μία είσοδο στην τέχνη. Σιγά σιγά, μία μαύρη γυμνάστρια της ρυθμικής, αθλήτρια της συγχρονισμένης, πατινέζ, μπαλαρίνα, θα αρχίσουν να αντιλαμβάνονται τον χώρο όπως το κάνουν οι λευκές αθλήτριες, που είναι τα σύμβολα ομορφιάς. Θα μπορέσουν να αποκτήσουν την ευελιξία που χρειάζεται, ώστε να υπηρετήσουν ό,τι γνωρίζουμε ως αρμονία.
Ο καιρός γαρ εγγύς.
Κι αν αυτό γίνεται επειδή τα χρήματα είναι πάρα πολλά και πλέον τα μυστικά πρέπει να διαδοθούν στον βωμό τους, τόσο το καλύτερο. Είναι ευχάριστο να βλέπεις κάτι, που χρησιμοποιείται μόνο για να υπηρετήσει αμφίβολης αξίας συμφέροντα, να γίνεται για να αναδειχθεί περισσότερο το μεγαλείο της ανθρώπινης κίνησης σε συνδυασμό με την ανυπέρβλητη δύναμη.
Αυτό κι αν είναι μία αληθινή γροθιά απέναντι σε όλα τα ηλιθιωδώς επικρατούντα στερεότυπα.
