Το Άμστερνταμ έγινε η Λυδία Λίθος του Άγιαξ
Ο Άγιαξ ήταν καταδικασμένος ν' αποτύχει στον αγώνα με τη Βαλένθια. Η μοίρα του αποκλεισμού ήταν προδιαγεγραμμένη και η ομάδα του Τεν Χαχ δεν την ανέτρεψε.
Ο αποκλεισμός του Άγιαξ πριν τους ’16’ του Champions League είναι σοκαριστική εξέλιξη, ήττα της ποδοσφαιρικής μονομελικής ‘μπελ επόκ’, πάντως ψυχολογικά αιτιολογείται από τα συμπλέγματά του, για τα οποία ξεκάθαρα φταίει το… σπίτι.
Είναι αξιοπερίεργο (ένας προσδιορισμός που υπάγεται στην ευρύτερη έννοια της έκπληξης) ότι ο Άγιαξ πλήρωσε, αυτούς τους 8 μήνες που αρίστευσε στο διεθνή ανταγωνισμό, παίζοντας ποδόσφαιρο που θα μπορούσε να δώσει στον Έρικ τεν Χαχ πλήρη υποτροφία για προηγμένα μαθηματικά στο ΜΙΤ, την έδρα του. Αυτόν το χρόνο ο Άγιαξ έδωσε στο Άμστερνταμ 7 ευρωπαϊκά ματς. Είχε 2 νίκες, με ΠΑΟΚ σε θρίλερ και Λιλ, 1 ισοπαλία και 4 ήττες. Η τελευταία, από τη Βαλένθια, ήταν καταδικαστική. Σε συνδυασμό με τη νίκη της Τσέλσι επί της Λιλ, η οποία ήρθε αγχωτικά στο τέλος, ο ‘Αίαντας’ έμεινε τρίτος και υποβιβάστηκε στο Europa League.
Η ευρωπαϊκή χρονιά θα συνεχιστεί για τους Ολλανδούς, αλλά όπως και να έχει δεν θα ήταν το ίδιο, αν στην κλήρωση για τη φάση των ’16’ κληρωνόταν, επί παραδείγματι, με την Μπαρτσελόνα. Αυτό το ματς στο ‘Καμπ Νόου’, έστω και δύο μήνες πριν την πλήρωσή του, θα δημιουργούσε ρίγος στους ποδοσφαιρόφιλους. Διότι το συγκρότημα του Ερνέστο Βαλβέρδε, που τις δύο τελευταίες αγωνιστικές έβαλε τα πράγματα στη θέση τους σκαρώνοντας μεγάλη κασκαρίκα και στην Ίντερ, την οποία νίκησε παίζοντας κυριολεκτικά -εξαιρουμένου του Αντουάν Γκριεζμάν- με αναπληρωματικούς, θα έπρεπε να νικήσει μία ομάδα που, στον αντίποδα, είχε να χάσει εκτός έδρας στην Ευρώπη από τις 24 Αυγούστου 2017. Στα νάματα δηλαδή αυτού του συνόλου, όταν η Ρόζενμποργκ, που είχε νικήσει 1-0 στο Άμστερνταμ μία εβδομάδα νωρίτερα, ανέτρεψε το εις βάρος της 1-2 με δύο γκολ στο 80′ και το 89′, για να περάσει εκείνη στους ομίλους του Europa League.
Σφραγίζοντας, όλη τη χρονιά, τα διαβατήριά τους στο αεροδρόμιο, οι ποδοσφαιριστές της ολλανδικής ομάδας ουσιαστικά μεταμορφώνονταν. Δεν θα ήταν αδόκιμο να συμπεράνει κάποιος ότι η πρόκριση χάθηκε όταν ένα ‘διπλό’ στο ‘Στάμφορντ Μπριτζ’, με ακόμα μία αλησμόνητη παράσταση σε ένα γήπεδο διόλου εύκολο, μεταμορφώθηκε στο τελικό 4-4, στο πιο συναρπαστικό ματς των ομίλων. Ο Άγιαξ έφυγε θιγμένος λόγω της διαιτητικής αντιμετώπισης που έτυχε από το Λονδίνο και τότε γράφτηκε ένα κείμενο στο οποίο αναφέρθηκε ότι ‘το χειρότερο σενάριο για τους παίκτες του Έρικ τεν Χαχ είναι να πρέπει να νικήσουν στο Άμστερνταμ σημαντικό ματς’.
Ωστόσο, ο Άγιαξ έχασε ένα παιχνίδι στο οποίο προκρινόταν σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση. Η Βαλένθια, βεβαίως, δεν είναι για να υποτιμάται. Ένας Πίτερ Παν στις αρχές του 21ου αιώνα, με διαδοχικούς τελικούς Champions League, τροπαιούχος Ευρώπης το 2004 και πρωταθλήτρια Ισπανίας την ίδια χρονιά, είχε κρατήσει μία σταθερότητα με σκαμπανεβάσματα, τα οποία ήταν οικονομικού χαρακτήρα ή προήλθαν από ατυχήσασες επιλογές (παραδείγματος χάρη την πρόσληψη της… ατομάρας Γκάρι Νέβιλ για προπονητή της ομάδας).
Τη δεύτερη αγωνιστική, ωστόσο, σε ένα ματς που δεν είχε αυτόν τον κομβικό ρόλο και παιζόταν στο ‘Μεστάγια’, ο Άγιαξ, με τους παίκτες να φορούν τα τυπικά προσωπεία των γαλαζοαίματων και με στιλ ‘δεν σας βλέπουμε’, παρήλασε, με το εντυπωσιακό 0-3. Τότε φαινόταν ότι ‘κλείδωσε’ την πρόκριση, έστω και σε πρώιμο στάδιο. Και μετά ήρθε το Άμστερνταμ.
Εκεί που πέρασε η Ρεάλ στους ’16’, που η Γιουβέντους, λόγω ιταλικού γονιδίου, ήρθε ισόπαλη και που η Τότεναμ έκανε μια ασύλληπτη ανατροπή, το 2-3 στο δεύτερο ημιτελικό του Champions League. Εκεί που νίκησε η Τσέλσι και, τελικά, η Βαλένθια. Κι η παρακάτω ατάκα μπορεί να είναι δόκιμη: αν ο Άγιαξ είχε το δεύτερο ημιτελικό πέρυσι εκτός έδρας, θα προκρινόταν στον τελικό. Αν, επίσης, είχε το έκτο παιχνίδι στο ‘Μεστάγια’, θα ήταν στη φάση των ’16’, σκορπώντας τρόμο στους εκπροσώπους των πανίσχυρων ομάδων που θα γινόταν να κληρωθούν μαζί του.
Κοινωνική μελέτη
Από τα τέλη της δεκαετίας του ’60, ο Άγιαξ ήταν αντικείμενο κοινωνικής μελέτης στην Ολλανδία. Έδειξε στον κόσμο μία άλλη ζωή, έβαλε στις ράγες μία παιγνιώδη δημιουργικότητα, η οποία έγινε πάρκα, ποδήλατα και ελευθεριότητα στους δρόμους της πρωτεύουσας. Ο Άγιαξ γεννήθηκε με κινήματα που ήθελαν να κάνουν ψυχολογικές φάρσες, μεγάλωσε με νέους που γύρευαν να αποδεσμευθούν από τη μεταπολεμική στειρότητα των γονέων και των κηδεμόνων τους, έγινε το όχημα για την όμορφη ζωή.
Η οποία, ασφαλώς, αντανακλάται στο ποδόσφαιρο που παίζει. Το Άμστερνταμ και το Βερολίνο έφτασαν να αντικαταστήσουν στο επίπεδο που αφορά στην εκπαιδευτική αταξία τις ευρωπαϊκές πόλεις, οι οποίες καμώνονταν να την προσφέρουν. Οι Ολλανδοί, ωστόσο, έγιναν ελιτιστές σε ό,τι ήθελαν να είναι το ποδόσφαιρο που παίζεται. Δεν χρειαζόταν καν να σου πουν ότι είναι ο επιούσιος λαός του παιχνιδιού, το οποίο πια δεν είναι παιχνίδι, αλλά επιστήμη. Το Άμστερνταμ έγινε ένα παλιό αρχοντικό, μία αυστηρή μητέρα η οποία νουθετεί καθ’ εκάστην την κόρη της, που, ταυτοχρόνως με τις σπουδές της, έχει ροπή προς την αταξία.
Το κέντρο της Ολλανδίας είναι ποδοσφαιρικά απαιτητικό. Ακόμα και όταν οι ‘οράνιε’ έφτασαν στον τελικό του Παγκόσμιου Κυπέλλου του 2010, τα κείμενα ενείχαν μία διάσταση απογοήτευσης για το ποδόσφαιρο που έπαιζε η εθνική ομάδα. Έτι περαιτέρω ο Άγιαξ, ωσαύτως αντιπρόσωπος αυτής της ελιτιστικής διάθεσης, είναι αναγκασμένος να παίζει ποδόσφαιρο που δεν έχει αντικρίσει ξανά ανθρώπου μάτι. Δεν υπάρχει η αξίωση να συμβαίνει κάθε χρόνο, αλλά όποτε συμβαίνει πρέπει να είναι κυριαρχικό και άσφαλτο, σε απευθείας σύνδεση με τα Ιεροσόλυμα, που έγραψε κάποτε και ο υπέροχος αφοριστής με το όνομα Γκορ Βιντάλ.
Η τωρινή φουρνιά, ακόμα και χωρίς τους Φρένκι ντε Γιονγκ και Ματέις ντε Λιχτ, είχε τη συγκεκριμένη τάση. Το παραμικρό λάθος, όμως, έφερνε απογοήτευση. Οποιαδήποτε περίπτωση απελπισμένης πράξης στο γήπεδο συνοδεύεται από αυστηρά βλέμματα και κριτική που ουδείς άλλος τολμάει να κάνει σε ομάδα που νικάει. Η ολλανδική φούρια αρκείται σε μία οίηση η οποία, αν και όχι αναπόδεικτη, ρέπει στην υπερβολή. Ακόμα και στο 0-3 με τη Βαλένθια ήταν επικριτικοί Ολλανδοί δημοσιογράφοι, συμπεραίνοντας ότι ο Άγιαξ δεν παίζει το ποδόσφαιρο που πρέπει.
Κατά το πανάρχαιο ζήτημα της χρονικής πρωτιάς για την κότα και το αυγό, μπορούν πια να τρίψουν στα μούτρα του Ντούσαν Τάντιτς, του Χακίμ Ζίγες και της παρέας τους τα κείμενα που προδίκαζαν, χωρίς να το αναφέρουν, ένα πικρό τέλος. Το θέμα είναι πως, όπως η Βούλα στον ‘Γιούγκερμαν’ του Καραγάτση, ο Άγιαξ υπάρχει ως μία χαρισματική κόρη, αποδεκτή από όλον τον κόσμο εκτός της μητρός της, που την κεραυνοβολεί με το βλέμμα της, την επικρίνει για τον τρόπο που κινείται, μεθοδεύει ένα εφηβικό ξέσπασμα που εμφανίζεται με τη μορφή μιας βαθιάς λύτρωσης μέσα από την οδύνη της ήττας και τελικά του αποκλεισμού.
Μία κόρη που αισθάνεται άνετα παντού, εκτός του σπιτιού της. Αναντίρρητα θα λείψει από το διεθνές παλκοσένικο, τουλάχιστον τις Τρίτες και τις Τετάρτες. Οι Πέμπτες, όμως, ημέρες του Europa League, θα αποκτήσουν το χρώμα με το οποίο, αυτόν το χρόνο, ο Άγιαξ έβαψε το σεντόνι του Champions League και πιτσίλισε την περίφημη μελωδία του Χάντελ.
