"Σκλάβοι οι εργάτες στο Κατάρ"

Στο θέμα του "CNN" και του δημοσιογράφου Τζέιμς Μόνταγκιου, η γενική γραμματέας της ITUC, Σάραν Μπάροου, δημοσιοποιεί τις εμπειρίες του από τις επισκέψεις που πραγματοποίησε στη χώρα της Μέσης Ανατολής, η οποία εδώ και αρκετό καιρό κατηγορείται για τις συνθήκες εργασίας που προσφέρει στους εκατοντάδες χιλιάδες εργάτες οι οποίοι μεταναστεύουν κάθε χρόνο στο Κατάρ. Σύμφωνα με παλαιότερη έρευνα που δημοσιοποίησε ο "Guardian", μάλιστα, οι νεκροί εργάτες θα ανέλθουν στις 4.000 αν τα έργα συνεχιστούν σε αυτούς τους ρυθμούς και κάτω από αυτές τις συνθήκες δουλειάς. Περίπου δηλαδή 600 το χρόνο ή 12 την εβδομάδα.

"Σοκαρίστηκα όταν είδα αυτήν την εκμετάλλευση στο ποδόσφαιρο. Στα τέλη του 2010, πραγματοποιήσαμε μια εκτίμηση των κινδύνων, εξετάζοντας τα βασικά θεμελιώδη εργατικά δικαιώματα. Η περιοχή του Κόλπου ξεχώριζε σαν κόκκινο φως. Ήταν στον πάτο των δικαιωμάτων για τους εργάτες. Ήταν βασικά κράτη σκλάβων".

Στο μικροσκοπικό κρατίδιο του Κόλπου, με πληθυσμό κάτω των 2.000.000 ατόμων, αναμένεται μέχρι το 2022 να έχουν μεταναστεύσει 1.000.000 άνθρωποι ώστε να εργαστούν στον κατασκευαστικό τομέα. Το 90% εξ αυτών θα προέρχεται από την Ινδία, ενώ χώρες όπως το Νεπάλ, το Μπαγκλαντές και το Πακιστάν προσφέρουν επίσης μεγάλο πληθυσμό στο εργατικό δυναμικό της χώρας μέσω του συστήματος Καφάλα.

Η ITUC βρίσκεται σε συζητήσεις με τις αρχές του Κατάρ και τη FIFA, πιέζοντας για αναθεωρήσεις, η Μπάροου εμφανίζεται απογοητευμένη: "Δεν καταλήγουν πουθενά. Αρνήθηκαν αν μας δώσουν ελευθερία για συνεργασία. Επισκεπτόμουν τα εργοτάξια εβδομαδιαίως για συναντήσεις. Οι συνθήκες ήταν άθλιες. Κανείς προσωπικός χώρος, οι συνθήκες μαγειρέματος ήταν ανθυγιεινές. Αυτοί οι άντρες βασικά είναι σκλάβοι εκεί. Το νομικό σύστημα δεν λειτουργεί, τα συμβόλαιά τους σκίζονται εν ριπή οφθαλμού. Αυτοί οι άντρες είναι εξαγριωμένοι. Αισθάνονται σαν να τους έχουν πάρει τις ζωές. Στο μεταξύ, δεν είχαμε άλλη επιλογή από το αναφερθούμε στη FIFA. Εάν σε δύο χρόνια (σ.σ. εννοεί από την ανάθεση του Μουντιάλ στο Κατάρ) η κυβέρνηση δεν έχει προνοήσει για τα βασικά, δεν έχει καμία επαφή με τα ανθρώπινα δικαιώματα".

Ο Νίκολας Μακγκίχαν του Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ο οποίος είχε μιλήσει τον Απρίλιο στο Contra.gr για το ζήτημα, προσθέσει τη δική του οπτική για τις πρακτικές της χώρας: "Το Κατάρ έχει πετύχει να προωθεί μία εξελιγμένη εικόνα, όταν στην πραγματικότητα το εργασιακό σύστημα εκμεταλλεύεται τον κόσμο. Είναι η ίδια ιστορία. Το σύστημα Καφάλα, η κατάσχεση διαβατηρίων, η παράνομη χρέωση υπερβολικών τελών, η αδυναμία των εργαζομένων να έχουν πρόσβαση στα δικαστήρια για αποκατάσταση. Το Κατάρ έχει ένα σύστημα με βίζα εξόδου, ώστε να μην μπορείς να φύγεις από τη χώρα δίχως να έχει λόγο σε αυτό ο σπόνσοράς σου. Υπάρχει ένα σύστημα όπου οι εργάτες είναι παγιδευμένοι στη χώρα και αντιμετωπίζουν τις γνωστές παρενοχλήσεις. Απλήρωτοι μισθοί, καθυστερημένες αμοιβές. Έτσι διατηρούνται ευάλωτοι οι εργάτες".

Το "CNN" απευθύνθηκε στην οργανωτική επιτροπή του 2022 και έλαβε την ακόλουθη ανακοίνωση: "Η ασφάλεια, η προστασία, η υγεία κι η αξιοπρέπεια των εργαζομένων -είτε είναι επαγγελματίες είτε εργάτες) είναι υψίστης σημασίας. Η δέσμευσή μας είναι να αλλάξουμε τις συνθήκες εργασίας, ώστε να διασφαλίσουμε μία μόνιμη κληρονομιά βελτιωμένων συνθηκών διαβίωσης των εργαζομένων. Αντιλαμβανόμαστε ότι αυτό δεν μπορεί να συμβεί εν μια νυκτί. Αλλά το Παγκόσμιο Κύπελλο 2022 δρα ως καταλύτης για τις εν λόγω βελτιώσεις".

Μεταξύ άλλων, στο κείμενο τονίζεται η θέσπιση οργανισμού Πρόνοιας Μεταναστών Εργατών από τον Οκτώβριο του 2012, με σκοπό όλοι οι εργολάβοι του Μουντιάλ 2022 να κρίνονται υπόλογοι σχετικά με τα στάνταρ υγείας και ασφάλειας, την ισότιμη μεταχείριση και τις συνθήκες εργασίας που προσφέρουν στους υπαλλήλους τους. Επιπλέον, στην ανακοίνωση υπογραμμίζεται η υπόσχεση για "διασφάλιση έγκαιρης καταβολής των μισθών στους εργάτες".

"Πάντοτε αναγνωρίζαμε ότι η τρέχουσα εργασιακή πολιτική χρειάζεται βελτίωση. Από την αρχή υποδείξαμε τη δύναμη του ποδοσφαίρου ως εξαιρετικό καταλύτη για την απτή βελτίωση των συνθηκών εργασίας στο Κατάρ και στην ευρύτερη περιοχή. Ανοίξαμε διάλογο με το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και με τη Διεθνή Συνδικαλιστική Συνομοσπονδία στα τέλη του 2012, συμφωνώντας να δουλέψουμε μαζί στην ανάπτυξη μιας γλώσσας για τη ναύλωση εργαζομένων και των συμβατικών διατάξεων που αφορούν στην εργασία. Για να αρχίσει αυτός ο διάλογος και στη συνέχεια η ITUC να εκκινήσει καμπάνια καλώντας την επανάληψη της ψηφοφορίας, κατά τη γνώμη μας είναι ιδιαίτερα ανειλικρινές και μας οδηγεί στο ερώτημα σχετικά με τις προθέσεις της ITUC".

Πριν από μία εβδομάδα, η μη κερδοσκοπικός οργανισμός "Qatar Foundation", κοινωνικός βραχίονας της κυβέρνησης του κρατιδίου, ανακοίνωσε ότι θα επιβάλλει υποχρεωτικά στάνταρ για την πρόνοια των μεταναστών εργατών, ώστε να "βοηθήσει στην εφαρμογή του μίνιμουμ των απαιτήσεων στις προσλήψεις, στη διαβίωση και στις εργασιακές συνθήκες, καθώς και στη γενική μεταχείριση των εργατών σε κατασκευές ή άλλα πρότζεκτ".

Η κυβέρνηση του Κατάρ από την πλευρά της, έχει αφήσει να εννοηθεί ότι θα καταργήσει το σύστημα Καφάλα. "Το σύστημα του χορηγού θα αντικατασταθεί με συμβόλαια που θα υπογράφονται κι από τις δύο πλευρές", είχε δηλώσει ο αναπληρωτής γραμματέας του Υπουργείου Εργασίας, Χουσαΐν αλ Μουλά, στην αραβική εφημερίδα "Al Arab", το 2012. Έκτοτε, όπως σημειώνει το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, δεν έχει οριστεί κάποιο χρονοδιάγραμμα. Το "CNN" επιχείρησε να επικοινωνήσει με το Υπουργείο Εργασίας της χώρας, αλλά οι αξιωματούχοι του Κατάρ αρνήθηκαν να απαντήσουν.

Η FIFA, από την πλευρά της, σχολίασε το ζήτημα με την εξής ανακοίνωση προς το αμερικανικό μέσο: "Το Παγκόσμιο Κύπελλο στη Μέση Ανατολή προσφέρει μία μεγάλη ευκαιρία στην περιοχή να ανακαλύψει την ισχύ του ποδοσφαίρου ως πλατφόρμα θετικών κοινωνικών αλλαγών. Η FIFA υποστηρίζει το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την εφαρμογή των διεθνών κανόνων συμπεριφοράς ως αρχή και μέρος όλων των δραστηριοτήτων μας".

"Η FIFA περιμένει ο διάλογος που άρχισε τόσο με τις αρχές του Κατάρ όσο και με οργανισμούς όπως το ΠΑΔ να συνεχιστούν στην προεργασία του Παγκοσμίου Κυπέλλου 2022. Η FIFA θα συνεχίσει ως μέρος της κοινωνικής στρατηγικής ευθύνης μας να αξιοποιεί ευκαιρίες ώστε να αυξήσει τον θετικό και να μειώσει τον αρνητικό αντίκτυπο του Παγκοσμίου Κυπέλλου όσο πλησιάζουμε στο 2022".