Ντιέγκο Μαραντόνα: Η σύλληψη για το ‘χέρι του Θεού’

Δεν υπάρχει σύγκριση με άλλη φάση. Λίγα λεπτά πριν από το αλησμόνητο σόλο γκολ του Ντιέγκο Μαραντόνα με τους Άγγλους, στον προημιτελικό του Παγκόσμιου Κυπέλλου 1986, το ‘χέρι του Θεού’ είναι το απόλυτο φωτογραφικό ποδοσφαιρικό αποτύπωμα. Για το παιχνίδι, ουδεμία φωτογραφία είναι πιο αναγνωρίσιμη από αυτήν. Το ‘χέρι του Θεού’, το οποίο δεν θα μετρούσε, αν έμπαινε την τελευταία τριετία.

Το ποδόσφαιρο έχει αλλάξει. Το σωστό τυγχάνει να είναι και ανοργασμικό. Φουλ αντιερωτικό. Το ποδόσφαιρο δοκιμάστηκε στην αρχή του, με τη δημιουργία του δηλαδή, και απέτυχε να παραμείνει για πολλά χρόνια ένα λαϊκό σπορ. Δεν υιοθετήθηκε μόνο από τα μπλε κολάρα, τις εργατικές τάξεις στο Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά αμέσως γοήτευσε τις χώρες της κεντρικής Ευρώπης. Η σαγήνη που άσκησε, αυτομάτως το φέρνει μακριά από επιστημονικά υπόβαθρα. Εν πάση περιπτώσει, το να κυνηγάς το σωστό είναι μια σημαντική αρχή, αλλά είναι στείρο. Έχει απολυμανθεί και θυμίζει έντονα αυτήν εδώ την εποχή, κατά την οποία, ταιριαστά, ο Μαραντόνα βαρέθηκε να ζει.

Ούτε οι Άγγλοι θα μπορούσαν να φανταστούν έναν κόσμο που το ‘χέρι του Θεού’ δεν θα μετρούσε (εκτός από ορισμένες κατάπτυστες περιπτώσεις, όπως η Daily Star). Πόσω μάλλον οποιοσδήποτε από εμάς. Η φρίκη της διόρθωσης σε αυτήν την περίπτωση μοιάζει με κατάρα. Πώς θα καταδικαζόταν το μεγαλύτερο μέρος του κόσμου στην απώλεια αυτής της εκστατικής, ηδονικής απόλαυσης, όταν ένας διαιτητής θα αναγκαζόταν να πάει στον VAR και να πρέπει με βαριά καρδιά να αντιμετωπίσει την εξόφθαλμη παράβαση γι’ αυτήν τη σπουδαία φάση; Δεν πρόκειται αποκλειστικά και μόνο για τη στιγμή που ο αλητάκος από το Λανούς σηκώνεται για τη κεφαλιά και φεύγει για να πανηγυρίσει, αλλά και για την αλληλουχία των γεγονότων, που φέρνουν το 2ο γκολ. Δεν υπάρχει άλλο σημείο σε ολόκληρη την καριέρα του που ο Μαραντόνα να έφτασε στη θέωση πιο χαρακτηριστικό από το χέρι του Θεού. Ίσως και εκείνο του 2005, όταν αναμμένα καντήλια στο Μπουένος Άιρες, που έστελναν σήμα στον ουρανό για τη νεκρανάσταση, με εκείνον βαριά ασθενή, να άφηναν την υπόνοια ότι δεν επρόκειτο για άνθρωπο. Αλλά αυτό το ξέραμε.

Ο Μαραντόνα είχε προλάβει να μιλήσει γι’ αυτό. Έγινε στο πλαίσιο διαφήμισης που έκαναν παλαίμαχοι πριν από το Παγκόσμιο Κύπελλο της Ρωσίας, το 2018, με τίτλο ‘Ποιος έκλεψε το Παγκόσμιο Κύπελλο’, στην οποία, πλην της αυτού εξοχότητός του, πήραν μέρος ο Καφού, ο Στέφαν Έφενμπεργκ και ο Βιθέντε ντελ Μπόσκε. Ο Μαραντόνα έδωσε συνέντευξη στον Ρομπέρ Πιρές, αφού η Παγκόσμια Ομοσπονδία χρησιμοποιεί όσο περισσότερους βετεράνους μπορεί στο πλαίσιο της διοργάνωσης. “Θα είχα συλληφθεί”, μειδίασε, “δεν μπορείς να κλέψεις μπροστά σε 80.000 ανθρώπους”. “Τι 80.000”, σχολίασε ενθουσιασμένος ο Πιρές, “τον κόσμο όλον. Ποιο ήταν, το αριστερό;” ρώτησε ξανά ο Πιρές, με τον Μαραντόνα να σηκώνει το αριστερό χέρι του και δείχνοντάς τον να αναφωνεί “αυτό!. Έκανα ‘τικ τικ’ και έβαλα το κεφάλι μου ακριβώς από πίσω του και ο Τέρι Φένγουικ είπε ‘χέρι!’ ‘Τι χέρι. Γκολ’, του λέω ‘γκολ'”!

Ο περισσότερος κόσμος ταυτίστηκε με το ‘χέρι του Θεού’. Τα αίτια, βεβαίως, δεν είναι αμιγώς ποδοσφαιρικά. Ό,τι συνέβη εκείνο το μεσημέρι, της 22ης Ιουνίου 1986, στο ‘Αζτέκα’, ενώπιον, μάλιστα, 114.580 θεατών και όχι 80.000, όπως είπε ο Μαραντόνα, περιβάλλεται από ένα κοινωνιολογικό πέπλο και ουχί από το κλισέ του Δαυίδ. Τη συντριπτική πλειονότητα του κόσμου διέπει ένα βαθύ παράπονο, αφού όλοι μας, τουλάχιστον σε μέσο όρο, παραπονιόμαστε για τις τύχες μας, με το ποσοστό ευθύνης που αναλογεί σε καθέναν. Δεν είναι απλώς μία ευχάριστη ζαβολιά: το γκολ προσομοιάζει, μόνο στον πόλεμο με το Ηνωμένο Βασίλειο για τα Φόκλαντς. Δεν είναι, καν, μόνο μία μπουνιά στο αρυτίδιαστο πρόσωπο του καθωσπρεπισμού. Πρόκειται για το παραμύθι του Αλαντίν: να κάνεις κάτι παράνομο εις βάρος κάποιου που ούτε θα μπορούσες να φανταστείς τους νόμους να το επιτρέπουν και να τη γλιτώσεις.

Το γκολ του Μαραντόνα καθρέφτιζε εκείνους που δεν γεννήθηκαν πλούσιοι, τους ανθρώπους που φορτώθηκαν ετσιθελικά τους αποικιοκράτες, ένα μοντέλο πάνω στο οποίο έχουν ‘βασιστεί’ οι προηγμένες κοινωνίες. Το γκολ του Μαραντόνα, περισσότερο από το στερεότυπο της επανάστασης, ήταν μία ‘παράνομη’ πράξη που επιβραβεύτηκε, μία έκκριση αδρεναλίνης που δεν τιμωρήθηκε, κάτι για το οποίο δεν ήταν αναγκασμένος να πληρώσει τις συνέπειες. Κι αν κάποιος νόμιζε ότι είναι απλώς ένας κλέφτης, που εις ευήκοον όλων παρανόμησε και πρέπει να πληρώσει την ηθική πλευρά του νομίσματος, ήρθε ύστερα από 4 λεπτά το σλάλομ του σκιέρ, για να μεταφέρει την κάμερα στην τρέλα, το γρατζούνισμα στην πλάτη, τα ιδρωμένα σεντόνια των εραστών που η έλλειψη επαφής μεγεθύνει τον πόθο, κάνοντάς τον πια ουσιαστικό, κάτι που μπορείς να αγγίξεις.

Ο Μαραντόνα μπορεί να μην ήταν πάντα αυτός ο άνθρωπος. Ενδεχομένως, σε ορισμένες περιπτώσεις, να ξεπουλήθηκε για τα λεφτά. Να πληρώθηκε για να παρευρεθεί. Να μην πλήρωσε την Εφορία κι άλλους λογαριασμούς. Αλλά σε μία ζωή που στην αγορά εργασίας δεν πρόκειται να αμειφθείς σωστά αν είσαι… τυχερός και δουλεύεις 15 και 16 ώρες τη μέρα για να συντηρήσεις μια οικογένεια, που μπορείς να φτιάχνεις παπούτσια σε ένα καταγώγι χωρίς παράθυρα ή να σε βρίζει και να σε ειρωνεύεται ακόμα κι ο υπεύθυνός σου, ούτε καν το αφεντικό σου, το γκολ του Μαραντόνα ήταν οι δυνητικές πράξεις όλων εκείνων που βγάζουν το σκασμό, επειδή, αν και μέσα σε όλη αυτήν τη δυσκολία προτάσσουν τη λέξη ‘τουλάχιστον’ μπροστά από οποιαδήποτε άλλη, ξέρουν ότι δεν είναι πραγματικά τυχεροί.