Λάτσιο-Μαρσέιγ: Η αέναη μάχη δύο πολιτικών κόσμων
Η Λάτσιο αντιμετώπισε τη Μαρσέιγ στο Europa League, σε μία αναμέτρηση με πανίσχυρο πολιτικό υπόβαθρο. Οι ιστορικές καταβολές, οι πεποιθήσεις των οπαδών και η μάχη Δεξιάς και Αριστεράς στο ποδόσφαιρο.
Όταν η κληρωτίδα του Μονακό τοποθέτησε τη Λάτσιο και τη Μαρσέιγ στον ίδιο όμιλο του Europa League, ουδείς ασχολήθηκε αμιγώς με το αγωνιστικό σκέλος, ίσως πλην των Ελλήνων, εξαιτίας της παρουσίας του Κώστα Μήτρογλου. Μία τέτοια μονομαχία εν πρώτοις δεν μοιάζει να διαθέτει υπόβαθρο, όμως με μία δεύτερη, πιο προσεκτική ανάγνωση, εντοπίζεται η ουσία, η οποία δεν βρίσκεται στο χορτάρι, αλλά στις κερκίδες.
Το Βελοντρόμ προ ημερών και το Ολίμπικο απόψε μετατρέπονται σε χώρο εκδηλώσεων αντικρουόμενων πολιτικών αντιλήψεων οι οποίες χαρακτηρίζουν και τους ίδιους τους συλλόγους, έστω κι αν καμία από τις δύο διοικήσεις επιθυμεί να αντιπαρατεθεί με το μότο της UEFA περί μη ανάμιξης της πολιτικής στο ποδόσφαιρο.
Το Contra.gr παρουσιάζει τους λόγους που αυτό το ζευγάρι μυρίζει… μπαρούτι, αφού συγκρούεται μία κατά βάση δεξιά ομάδα με μία κατά βάση αριστερή, έστω και υιοθετώντας χαρακτηρισμό των φιλάθλων τους.
Η Λάτσιο που ‘φλερτάρει’ με την άκρα δεξιά
Η υπόσταση της Λάτσιο οφείλεται παραδόξως στην αντίστασή της σε μία φασιστική απόφαση, στην ενοποίηση των μεγάλων ομάδων της Ρώμης για τη δημιουργία ενός τρανού συλλόγου. Με αυτόν τον τρόπο προέκυψε η Ρόμα το 1927, εκεί οφείλεται και η ‘αιώνια’ κόντρα με τη Λάτσιο που ιδρύθηκε το 1900 και μάλιστα υιοθέτησε τα γαλάζια χρώματα από την Ελλάδα, για να τιμήσει με αυτά το Ολυμπιακό Πνεύμα.
Οι ‘μπιανκοτσελέστι’ επέλεξαν ως σύμβολο τον αετό, το έμβλημα της ιταλικής πρωτεύουσας, για να διατρανώσουν τους δεσμούς με την πόλη και την κυριαρχία τους. ‘Αετοί’ ήταν και η ονομασία του μεγαλύτερου οργανωμένου συνδέσμου οπαδών του συλλόγου, ο οποίος χαρακτηριζόταν από την απόσταση που έπαιρνε από τα πολιτικά τεκταινόμενα. Δημιουργήθηκε το 1976, δύο χρόνια μετά από το πρώτο πρωτάθλημα του συλλόγου με την… παρανοϊκή ομάδα του Τζιόρτζιο Κινάλια, όταν ξαφνικά τα πέταλα του Ολίμπικο (έδρα της Λάτσιο και της Ρόμα από το 1953) άρχισαν να γεμίζουν από κόσμο.
Από τη δεκαετία του ’60 και για τα επόμενα χρόνια, όμως, η Ιταλία βρισκόταν σε μία διαρκή πολιτική αναταραχή, που συχνά οδηγούσε σε κοινωνική βία τόσο εκ δεξιών όσο και εξ αριστερών. Οι εξέδρες άρχισαν να γεμίζουν με λιγότερο απολιτίκ στοιχεία, πιο ταιριαστά στην εποχή και στις εξελίξεις, τα οποία συνασπίστηκαν και δημιούργησαν συνδέσμους πρόδηλα πολιτικοποιημένους.
Μπορεί να υπήρχαν οι Tupamaros και οι Commandos Aquile S.Basilio Talenti με κομμουνιστικές επιρροές, που μάλιστα ήταν οι πρώτοι που ‘κατέλαβαν’ την Curva Nord, ή οι αναρχικοί Gruppo Rock, ωστόσο η πλειονότητα αφορούσε δεξιά και ακροδεξιά γκρουπ οπαδών. Η ισορροπία διατηρείτο υπό τη σκέπη των Aquile, μέχρι που διαλύθηκαν κι έδωσαν τη θέση του στο επόμενο… αφεντικό.
ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΕΝ ΚΡΑΤΕΙ ΤΩΝ IRRIDUCIBILI
Το 1987 σχηματίζονται οι Irriducibili (=Άθικτοι), που έμελλαν να γίνουν ο νο1 σύνδεσμος οπαδών της Λάτσιο, με τη βοήθεια εγκληματικών οργανώσεων και τοπικών πολιτευτών. Το πρώτο όνομά τους ήταν Cani Sciolti (=Άγρια Σκυλιά) γρήγορα άρχισαν να εντυπωσιάζουν με τις ενέργειές και τα πανό τους. Για παράδειγμα, ένα πανό με ένα ποτήρι αγγλικής μπύρας και το μήνυμα ‘έτοιμη για σένα’ ήταν ένα… δώρο υποδοχής για τον νεοαποκτηθέντα Πολ Γκασκόιν το 1992, σε μία Curva Nord που είχε γεμίσει από βρετανικές σημαίες.
Όταν ανέλαβε την ομάδα ο Σέρτζιο Κρανιότι, ένας μεγιστάνας στον τομέα των τροφίμων, βρήκαν την ευκαιρία να ενισχύσουν τους ‘δεσμούς’ με τον σύλλογο. Ο Κρανιότι ήθελε τη στήριξή τους, αυτοί ήθελαν μερίδιο από τη διαχείριση προϊόντων με το σήμα του συλλόγου και οι δύο πλευρές τα βρήκαν, με συνέπεια οι Irriducibili να διαθέτουν εξασφαλισμένους πόρους για εκτός έδρας ταξίδια, για τη χρηματοδότηση του fanzine τους (La Voce della Nord) κλπ.
Το millenium έζησαν χρυσές εποχές, με την κατάκτηση του σκουντέτο και τη σπουδαία ομάδα της εποχής, όμως όλα τα ωραία είχαν ένα τέλος. Η άκρατη εμπορευματοποίηση επέφερε σχίσμα το 2006, με ένα μεγάλο μέρος οργανωμένων να σχηματίζουν την In Basso a Destra (=Χαμηλά στα Δεξιά).
Παρά τις διαφορές τους, που κλιμακώθηκαν το 2010, με αποτέλεσμα ο ηγέτης των Irriducibili, Φαμπρίτσιο Τοφόλο, να δηλώσει από ραδιοφώνου ότι ο σύνδεσμος διαλύεται (κάτι που δεν συνέβη τελικά), υπήρχε μία κοινή συνισταμένη, που δεν αφορούσε τα έσοδα από το brand name της ομάδας.
Στο βόρειο πέταλο του γηπέδου, εκτός από τους Irriducibili και τους In Basso a Destra, κάθονται και μέλη συνδέσμων όπως ο Only White, που μαρτυρά άμα τη εμφανίσει την ιδεολογία του. Ρατσιστικά πανό, φασιστικά σύμβολα, κραυγές πιθήκων κάνουν σταθερά την εμφάνισή τους σε αυτό το σημείο των κερκίδων (και όχι μόνο).
‘Το Άουσβιτς είναι η πόλη σας. Οι φούρνοι είναι τα σπίτια σας’, ήταν ένα από τα πανό που σήκωσαν σε Derby della Capitale, απευθυνόμενοι στους οπαδούς της Ρόμα, αρκετοί εκ των οποίων προέρχονται από τη γειτονιά Τεστάτσιο, που διαθέτει ισχυρό εβραϊκό πυρήνα. Ο περίφημος φασιστικός χαιρετισμός του Πάολο ντι Κάνιο προς τη Curva Nord στο ντέρμπι του 2005 ενίσχυσε το αίσθημα συλλογικότητας αυτών των φιλάθλων.
Ο Κρανιότι ανέχθηκε τέτοιες συμπεριφορές και ο ουσιαστικός διάδοχός του, Κλάουντιο Λοτίτο, αν και έσωσε τον σύλλογο από χρεοκοπία και παρότι δεν απέχει ιδεολογικά από την άκρα δεξιά, έχει έρθει σε ρήξη με τους οργανωμένους. Διέκοψε τη δωρεάν προμήθεια 800 εισιτηρίων ανά αγώνα, αρνήθηκε τη χρηματοδότηση των χορογραφιών τους και απέρριψε πρόταση εξαγοράς του συλλόγου από τον Κινάλια και τους συνεργάτες του, έναν θρύλο του ιταλικού ποδοσφαίρου με ακροδεξιούς δεσμούς, τον οποίο οι οπαδοί αισθάνονται δικό τους.
Η (περίπου) 20ετής ακροδεξιά δράση μεγάλης μερίδας των οργανωμένων οπαδών της Λάτσιο στις κερκίδες άρχισε να χαρακτηρίζει όλη την εξέδρα των ‘μπιανκοτσελέστι’, ακόμα κι αν μέχρι σήμερα λειτουργούν αρκετοί σύνδεσμοι με μέλη αριστερών πεποιθήσεων ή σύνδεσμοι με φιλάθλους που εναντιώνονται κάθετα στον ρατσισμό.
Το μεγαλύτερο μέρος της δημοσιότητας, όμως, καταλαμβάνουν οι δηλώσεις ανοχής του Λοτίτο κάθε φορά που προκύπτει ρατσιστική συμπεριφορά από την Curva Nord, με την πρόφαση ότι ‘έχουμε κι εμείς μαύρους παίκτες’. Ο σύλλογος ουσιαστικά μένει ατιμώρητος για τη συμπεριφορά των φιλάθλων του ή γλιτώνει με αστεία πρόστιμα όπως τα 50.000 ευρώ που πλήρωσε όταν την περσινή σεζόν οι οργανωμένοι έφτιαξαν μία φωτογραφία που απεικονίζεται η πασίγνωστη Άννα Φρανκ, θύμα των ναζί, με το μήνυμα ‘οι φίλαθλοι της Ρόμα είναι Εβραίοι’.
Την ίδια σεζόν οι Irriducibili μοίρασαν φυλλάδια στα οποία εγκαλούσαν τους φιλάθλους που πήγαιναν στο πέταλο για να δουν τους αγώνες της Λάτσιο, θεωρώντας ότι ήταν αρκετά… χαλαροί σε σχέση με τα ήθη και έθιμα της κουλτούρας τους και ότι έπρεπε να αγοράζουν περισσότερα ρούχα και παπούτσια από μία συγκεκριμένες μάρκες.
Έναν χρόνο αργότερα, στην έναρξη της φετινής σεζόν, μοίρασαν φυλλάδια με τα οποία γνωστοποιούσαν τη δυσφορία τους για την ατονία που παρατηρείται στο πέταλο το οποίο ‘πρέπει να λειτουργεί ως χαράκωμα’ και γι’ αυτό απαγόρεψαν την παρουσία γυναικών στις πρώτες 10 σειρές της Curva Nord.
Η καλύτερη απάντηση ήρθε από μία… καλόγρια, την αδερφή Πάολα, η οποία πηγαίνει στο πέταλο δεκαετίες και το ’90 ήταν ακόμα και ανταποκρίτρια τηλεοπτικών εκπομπών. ‘Είναι αδιανόητο να λένε ότι οι γυναίκες δεν μπορούν να μπουν στην Curva Nord. Στον επόμενο αγώνα θα πάω. Ακόμα κι αν άλλες γυναίκες δεν έρθουν, εγώ θα είμαι εκεί”.
Η αναγκαία πολυπολιτισμικότητα της Μαρσέιγ
Η Μαρσέιγ ιδρύθηκε έναν χρόνο νωρίτερα από τη Λάτσιο και είχε στο ενεργητικό της πολλές προπολεμικές επιτυχίες, ωστόσο μετά από το πέρας του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου βρέθηκε σε μία ‘μαύρη’ περίοδο της ιστορίας της σε αγωνιστικό επίπεδο. Παρότι αγωνιζόταν στο Βελοντρόμ με χωρητικότητα (τότε) πάνω από 40.000 θεατές, υπήρχαν αγώνες της που δεν συμπλήρωνε τετραψήφιο αριθμό φιλάθλων, με συνέπεια ακόμα και τον αποκλεισμό στο κύπελλο από ερασιτεχνικούς συλλόγους.
Οι αγωνιστικές αποτυχίες αδυνάτισαν την υποστήριξη από τους φιλάθλους. Η ομάδα περιήλθε σε περίοδο μαρασμού και προσέλκυσε στους ‘κόλπους’ της ορισμένες παραβατικές προσωπικότητες. Μία εξ αυτών ήταν ο Μαρσέλ Λεκλέρκ, ο πρόεδρος που οδήγησε τη Μαρσέιγ ξανά στον δρόμο των επιτυχιών, μέχρι να αναγκαστεί να παραιτηθεί, όταν αποκαλύφθηκε η υπεξαίρεση από τα ταμεία της ομάδας χρημάτων τα οποία διοχέτευε στις εταιρίες του.
Παρ’ όλα αυτά, ο σύλλογος είχε επανέλθει στην εγχώρια ελίτ και ανταγωνιζόταν την κυρίαρχο της εποχής Σεντ Ετιέν. Η αγωνιστική ανάταση επανέφερε τον ενθουσιασμό στο στάδιο και όταν οι κερκίδες άρχισαν να γεμίζουν, σχηματίστηκαν και οι πρώτες αναγνωρισμένες τάσεις.
Ο σύλλογος ιδρύθηκε από τον Ρενέ Ντιφόρ ντε Μονμιρέλ, εν μέσω ενός κύκλου αριστοκρατών που απολάμβαναν την ξιφασκία, το μπιλιάρδο, το ράγκμπι, ωστόσο τους ενθουσίαζε και η ιδέα του ποδοσφαίρου. Η Μασσαλία, όμως, ως λιμάνι, είχε ξεφύγει από τα πρότυπα των αρχαίων Ελλήνων, όταν την έχτισαν τον 6ο αιώνα πΧ. Ήταν μία πόλη που συνδύαζε τον πλούτο και τη φτώχεια, ήταν μία περιοχή ‘χωνευτήρι’ πολιτισμών και κόσμων.
Αυτή η πολυπολιτισμικότητα της πόλης, η οποία πάντοτε ήταν άρρηκτα συνδεδεμένη με τον σύλλογο, αφομοιώθηκε από τα πρώτα οργανωμένα οπαδικά κινήματα που περιστράφηκαν γύρω από τη Μαρσέιγ. Οι Commando Ultra 84 είναι ο σύνδεσμος οργανωμένων οπαδών στη χώρα με τα περισσότερα χρόνια δράσης, ανεξαρτήτως ομάδας, και βασίζει τη σύστασή του στην ενότητα και την αλληλεγγύη, ανοίγοντας την αγκαλιά του σε οποιονδήποτε αγαπά ανιδιοτελώς τον σύλλογο και τα ιδανικά του.
Η ΜΕΓΑΛΗ ΚΟΝΤΡΑ ΜΕ ΤΗΝ ΠΑΡΙ
Αυτή είναι μία συνθήκη που έφερε τον κόσμο της Μαρσέιγ στην αντίπερα όχθη με τους οργανωμένους φιλάθλους της Παρί Σεν Ζερμέν, που αντιπροσωπεύουν μία πιο δεξιά αντίληψη και συχνά οι διαφορές των δύο ‘στρατοπέδων’ λύνονται με μάχες σώμα με σώμα εκτός γηπέδων ή με επεισόδια στις εξέδρες.
Στον ημιτελικό του Coupe de France του 1995, διακομίστηκαν στο νοσοκομείο 9 αστυνομικοί και συνελήφθησαν 146 άτομα. Μερικά χρόνια αργότερα, όταν αναβλήθηκε ένα Classique λόγω επιδημίας γρίπης των χοίρων στην Παρί, φίλαθλοι των δύο ομάδων έδωσαν δικό τους ραντεβού στους δρόμους της Μασσαλίας. Το 2010, ένας φίλαθλος της Παρί έχασε τη ζωή του στο πλαίσιο επεισοδίων μεταξύ οπαδών των δύο ομάδων, με συνέπεια να ληφθεί η απόφαση απαγόρευσης μετακίνησης οπαδών στα ντέρμπι.
Οι Μασσαλοί, οι οποίοι κατοικούν στη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Γαλλίας, θεωρούν εαυτόν κάτι το διαφορετικό σε σχέση με τους Παριζιάνους, αφού αντιμετωπίζουν και διαφορετική καθημερινότητα. Το λιμάνι της πόλης αποτελεί τη μεγαλύτερη είσοδο της χώρας από τη Μεσόγειο. Από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα, ήταν το λιμάνι που αναζητούσαν πρόσφυγες από την Αφρική και όχι μόνο (πχ. αρκετοί διωκόμενοι από τη δικτατορία του Φράνκο στην Ισπανία βρήκαν καταφύγιο στην πόλη), στην αναζήτηση μιας καλύτερης ζωής.
Οι ντόπιοι έμαθαν να αποδέχονται τη διαφορετικότητα και ο σύλλογος ευθυγραμμίστηκε με αυτήν τη λογική, όταν τον ανέλαβε ο Μπερνάρ Ταπί το 1986. Ο Γάλλος επιχειρηματίας και σοσιαλιστής πολιτικός γιγάντωσε την ομάδα, την έφερε ακόμα και στην κορυφή της Ευρώπης το 1993, καλλιεργώντας αγαστή συνεργασία με το οπαδικό κίνημα.
Οι οργανωμένοι άρχισαν να απολαμβάνουν μερίδιο από τις πωλήσεις εισιτηρίων και σιγά σιγά να αποκτούν ισχύ και επί της λειτουργίας του συλλόγου, σε τέτοιο βαθμό που μετά από την πτώση του Ταπί για σειρά σκανδάλων, συνέχισαν να κάνουν κουμάντο και συχνά να έρχονται σε ρήξη με τους επόμενους ιδιοκτήτες.
Η δύναμη των πιο φανατικών φιλάθλων στη Γαλλία είναι τέτοια που τους αφιερώνεται ακόμα και η φανέλα της Μαρσέιγ. Το 2007 φόρεσε πορτοκαλί εμφανίσεις στην Ευρώπη για τα 20 χρόνια από τον σχηματισμό των South Winners, οργανωμένους φιλάθλους της ομάδας, που πάντα φορούσαν ανάποδα τα bomber μπουφάν τους ως ένδειξη στήριξης στη μάχη κατά του ρατσισμού (τα bomber μπουφάν είναι αρκετά δημοφιλή στους νεοναζί). Το χρώμα αυτό φέρεται να υιοθετήθηκε σε αντιφασιστικές εκδηλώσεις που ηγήθηκαν ultras της Μαρσέιγ εις βάρος της Παρί το 1989. Τη σεζόν 2012-2013, η 3η εμφάνιση της ομάδας ήταν διπλής όψης. Η πρώτη όψη ήταν μαύρη και πορτοκαλί και η δεύτερη όψη ήταν εντελώς πορτοκαλί.
Όπως συμβαίνει με τους οπαδούς της Λάτσιο, κι εκείνοι της Μαρσέιγ συχνά επιδεικνύουν τις πεποιθήσεις τους μέσω πανό και εκδηλώσεων στις κερκίδες του Βελοντρόμ. Το πανό ‘η Μασσαλία είναι αντιφασιστική’ εμφανίζεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα, όπως και πανό υπέρ των οπαδών και κατά της πλήρους εμπορευματοποίησης του ποδοσφαίρου.
Δεν είναι τυχαία η αδελφοποίηση των οργανωμένων της Μαρσέιγ, με αυτούς της Σέλτικ, της Λιβόρνο και φυσικά της ΑΕΚ, το ταξίδι της οποίας στη Γαλλία το 1989, ενέπνευσε μία ηγετική μορφή των Γάλλων οργανωμένων, τον Πατρίς ντε Περετί, να φωνάζει για τη Μαρσέιγ χωρίς μπλούζα, ανεξαρτήτως θερμοκρασίας. Μία δεκαετία αργότερα, ο Ντε Περετί πέθανε από ανεύρυσμα, ωστόσο η μνήμη του παραμένει ζωντανή μέσω της κερκίδας που πήρε το όνομά του στο Βελοντρόμ.
Photo credits: AP Photo/Claude Paris, Andrew Medichini, Giuseppe Calzuola
