Η Σαχτάρ Ντόνετσκ είναι το success story του πιο σκοτεινού ανθρώπου της Ουκρανίας

Φλας μπακ στον Οκτώβριο του 1995. Η αμερικάνικη τηλεόραση μεταδίδει ζωντανά την αθώωση του Ο.Τζ. Σίμπσον για τη δολοφονία της γυναίκας του, η Τανσού Τσιλέρ γίνεται η πρώτη γυναίκα πρόεδρος στην ιστορία της Τουρκίας, ενώ στο Αζερμπαϊτζάν, μια φωτιά στον κεντρικό σταθμό τρένων του Μπακού σκοτώνει 289 επιβάτες.

Την ίδια στιγμή, στις 10 Οκτωβρίου εκείνου του σωτήριου έτους, ο Ακχάτ Μπραγκίν, ο μεγαλύτερος μαφιόζος στη σύγχρονη ιστορία της Ουκρανίας, πέφτει νεκρός από έκρηξη βόμβας μαζί με 6 μέλη της φρουράς του, μέσα στο γήπεδο της Σαχτάρ Ντόνετσκ, ομάδας της οποίας εκτελούσε χρέη προέδρου ως τότε.

Ο έμπιστος βοηθός του κληρονομούσε αμύθητα κεφάλαια και τεράστιες ευθύνες. Ο Ρινάτ Αχμέτοφ γινόταν πρόεδρος της Σαχτάρ. Οι ψίθυροι πως ο Αχμέτοφ ήταν εκείνος που είχε πυροδοτήσει τον εκρηκτικό μηχανισμό, θα παραμείνουν μέχρι σήμερα εκκωφαντικοί.

Ο Αχμέτοφ ήταν ένας άνθρωπος που βρέθηκε στο κατάλληλο μέρος τη σωστή στιγμή. Η Ουκρανία του δεύτερου μισού της δεκαετίας του ’90 ήταν -όπως κι η Ρωσία- μια χώρα άναρχη, όπου άνθισε η laissez faire οικονομία, όπου ένας στενός κύκλος ολιγαρχών αγόραζε επί πινακίου φακής τις πιο πλούσιες σε ορυκτά καύσιμα εκτάσεις της χώρας, για να στηθεί εκεί μια βιομηχανία αξίας πολλών δισεκατομμυρίων. Ο Αχμέτοφ αγόρασε φτηνά, πλήρωνε φόρους, αναλάμβανε εν λευκώ κρατικά έργα και εξελισσόταν στον μεγαλύτερο ‘ευεργέτη’ του ουκρανικού κράτους.

Όλοι ήξεραν ποιος ήταν ο Αχμέτοφ και ποιες οι καταβολές του. Το 1999, σε επίσημο έγγραφο του Υπουργείου Εσωτερικών της χώρας, ο τότε 33χρονος επιχειρηματίας περιγραφόταν ως ο “επικεφαλής ενός οργανωμένου συνδικάτου εγκλήματος” και το όνομά του συνδεόταν με περιστατικά ξεπλύματος χρήματος, κάθε λογής οικονομικής απάτες, αλλά και την ίδρυση επιχειρήσεων ‘φαντασμάτων’.

Επτά χρόνια αργότερα, ο επικοινωνιολόγος Βολοντίμιρ Χορμπούλιν, σε μήνυμα του που καταγράφηκε στα Wikileaks, επιβεβαίωνε όλα τα παραπάνω, τονίζοντας πως το επιτελείο του αποτελείται από “εγκληματίες” και “άτομα επικίνδυνα για την κοινωνική και πολιτική σταθερότητα”.

Η αυγή της νέας δεκαετίας, πάντως, τον βρήκε να πανηγυρίζει. Μαζί με την ίδρυση του δικού του επιχειρηματικού κολοσσού, της ‘System Capital Management Group’, η Σαχτάρ έπαιρνε το πρώτο πρωτάθλημά της και έβαζε πλώρη για νέες κατακτήσεις, σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Η ‘SCM’, ένας όμιλος εταιρειών ορυκτών καυσίμων, ηλεκτροδότησης, τηλεπικοινωνιών, media και ακινήτων εικάζεται πως έχει αξία σήμερα 22,7 δισεκατομμύρια δολάρια. Παράλληλα, έχει βραβευτεί και ως ο κορυφαίος όμιλος εταιρειών σε ζητήματα κοινωνικής ευθύνης σε 3 σερί χρονιές.

Την ίδια εποχή, ο Αχμέτοφ επενδύει ένα καράβι χρήματα στο νέο αγαπημένο project, το ποδόσφαιρο. Κατασκευάζει νέο γήπεδο για τη Σαχτάρ, το άρτιο σχεδιαστικό θαύμα της ‘Donbass Arena’, που από το 2009 στεγάζει μια ομάδα που κερδίζει διαρκώς τίτλους και δίνει συνεχώς το παρόν στους ομίλους του Champions League. Η Σαχτάρ γίνεται μια ακόμα μηχανή που ‘κόβει’ χρήματα για τον Αχμέτοφ.

Δημιουργούνται δίκτυα σκάουτινγκ στη Βραζιλία, που εντοπίζουν ταλέντα, τα αγοράζουν με συμβολικά ποσά και ύστερα από ‘ψήσιμο’ λίγων ετών στην ουκρανική λίγκα, πωλούνται έναντι αμύθητων ποσών σε clubs της Αγγλίας και της Γαλλίας, σε ομάδες που έχουν ακόμα πιο παχύ ‘πορτοφόλι’ από αυτό της Σαχτάρ.

Ο Γουίλιαν της Τσέλσι, ο Ντόουγκλας Κόστα της Μπάγερν και ο Φερναντίνιο της Μάντσεστερ Σίτι είναι μερικά από τα πιο επιτυχημένα πρότζεκτ αυτού του εγχειρήματος, που βάζουν στη λήθη κάποια χτυπητά ‘λάθη’ όπως εκείνο των σχεδόν 20 εκατομμυρίων που λεγόταν Νέρι Καστίγιο.

“Κέρδισα το πρώτο μου εκατομμύριο πουλώντας κοιτάσματα άνθρακα και επενδύοντας τα κέρδη μου σε περιουσιακά στοιχεία που κανείς δεν ήθελε να αγοράσει”, έχει πει ο ίδιος ο Αχμέτοφ, σε σπάνια συνέντευξη του. Ό,τι συνέβη πριν από το 1995 για τον Αχμέτοφ είναι σαν να μην υπήρξε ποτέ. Ο Ουκρανός επιχειρηματίας έγινε ένας πραγματικός μεταμοντέρνος Βίτο Κορλεόνε, όταν αποφάσισε να γίνει ο κεντρικός επενδυτής του φιλορωσικού κόμματος της Ουκρανίας, που είχε ως επικεφαλής τον Βίκτορ Γιανουκόβιτς.

Ο Αχμέτοφ έδινε τα χρήματα, ο Αμερικάνος επικοινωνιολόγος Πολ Μάναφορτ καλούπωνε το προφίλ του πρώην εγκληματία Γιανουκόβιτς και το 2004 έγινε το θαύμα, με μικρά προσεκτικά βήματα. Ο Γιανουκόβιτς εξελέγη πρόεδρος της Ουκρανίας. Ο αντίπαλος του, Βίκτορ Γιουσένκο, είχε βγει ήδη μυστηριωδώς νοκ άουτ, ύστερα από ένα κρούσμα δηλητηρίασης, που δεν εξιχνιάστηκε ποτέ.

Επειδή, όμως, οι καλές συνεργασίες δεν πεθαίνουν ποτέ, Μάναφορτ και Αχμέτοφ έμειναν στο πλευρό του Γιανουκόβιτς και τον βοήθησαν να εκλεγεί ξανά πρόεδρος το 2010. Οι δυο τους έκτοτε έχουν φωτογραφηθεί σε φόρουμ στο Νταβός, με τον Ουκρανό επιχειρηματία να επιβεβαιώνει για τον Μάναφορτ ότι “είναι ένας καλός φίλος μου”.

Ο Μάναφορτ στη συνέχεια θα γίνει μέλος της ομάδας επικοινωνίας του Ντόναλντ Τράμπ. Οι σκιές από τη φημολογούμενη συνωμοσία αλλοίωσης των αμερικάνικων προεδρικών εκλογών από τη Ρωσία θα φέρουν τον Μάναφορτ στο κάδρο των σημαντικότερων υπόπτων και η παραίτησή του θα έρθει με ταχύτητα – αστραπή.

Ο Αχμέτοφ είχε πάντα την ικανότητα να βρίσκει καλούς και χρήσιμους φίλους, που γίνονταν σκαλοπάτια στη δική του προσωπική εξέλιξη. Με το ξεκίνημα της τρέχουσας δεκαετίας κατάφερε να γίνει βουλευτής. Η ασυλία του βουλευτικού αξιώματος ‘πάγωσε’ αμέσως κάθε έρευνα στις επιχειρηματικές δραστηριότητές του.

Το 2008, ομιλία της Γιούλια Τιμοσένκο, αντιπάλου τότε του Γιανουκόβιτς, όπου αναφέρεται στην εγκληματική, μαφιόζικη δραστηριότητα του Γιανουκόβιτς, καταγράφεται στα Wikileaks και με την αποκάλυψή της, πυροδοτεί αλυσιδωτές αντιδράσεις.

Ο Αχμέτοφ προκαλεί λέγοντας “ψάξτε με, δεν έχω τίποτα μεμπτό”, οι ουκρανικές μυστικές υπηρεσίες αναλαμβάνουν δράση, προς διαφορετική κατεύθυνση όμως. Συλλαμβάνουν την Τιμοσένκο για φημολογούμενη εμπλοκή σε σκάνδαλο διαφθοράς.

Όταν ο Γιανουκόβιτς απέρριψε συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Ένωση υπό την πίεση του Βλάντιμιρ Πούτιν, οι μάσκες έπεσαν πανηγυρικά. Η επανάσταση της πλατείας Ανεξαρτησίας θα φέρει τον Γιανουκόβιτς ένα βήμα πιο κοντά στον πιο έμπιστο σύμμαχο του, τον Πούτιν.

Την ίδια στιγμή, η θέση του Αχμέτοφ κλονιζόταν. Μπορεί η Σαχτάρ ήταν νταμπλούχος Ουκρανίας και να έδινε σκληρούς αγώνες στην Ευρώπη, με αντιπάλους όπως η Γιουβέντους και η Τσέλσι, όμως η χώρα βρισκόταν στο χείλος ενός πολέμου, που ο ίδιος είχε πυροδοτήσει.

Με τη χώρα κομμένη στα δυο, οι Σεπαρατιστές τον ‘έδιναν’, λέγοντας πως εκείνος ήταν ο βασικός χορηγός του πολέμου. Ο ίδιος ισχυριζόταν πως από εκείνον είχε σωθεί η Μαριούπολη και πώς χάρη σε εκείνον είχαν μείνει ανοιχτά τα ορυχεία της περιοχής. Στην πορεία, πλήρωσε ακόμα περισσότερο το τίμημα της εμπλοκής του στην πολιτική, με ένα μεγάλο τμήμα της περιουσίας του να εθνικοποιείται και την Σαχτάρ να ‘μετακομίζει’ προσωρινά στο Κίεβο.

Σήμερα, ο θόρυβος γύρω από το όνομά του μοιάζει να έχει κοπάσει. Ποιος θέλει άλλωστε να ξύνει παλιές πληγές; Τα πρωταθλήματα να παίρνει η Σαχτάρ και όλοι θα είναι χαρούμενοι. Και ασφαλείς. Και τα συρτάρια θα γεμίζουν από υποθέσεις διαφθοράς, σαν X-Files μιας άλλης εποχής.

Φωτογραφίες: AP Images