Euro '96, ημέρα 15η: Ο 'Κάιζερ' ήταν Ανατολικογερμανός πράκτωρ

Το Contra.gr ξαναβλέπει το Euro 1996, όταν το 'ποδόσφαιρο επέστρεψε σπίτι'. Μέρα παρά μέρα, ένα κείμενο θα θυμίζει τι συνέβη σε μία από τις πιο αγαπημένες διοργανώσεις της δεκαετίας του '90. Πρωταγωνιστές, ιστορικά γκολ, μεγάλες ανατροπές και πολλά... πέναλτι θα κατακλύσουν τις οθόνες σας σε ένα μαγικό ταξίδι στο παρελθόν. Στο 15ο κείμενο o τρίτος από τους τέσσερις προημιτελικούς της διοργάνωσης.

Είσαι εσύ που φθονείς, ουχί μόνο ποδοσφαιρικά, την uber alles Γερμανία; Γιατί τους 'καλπάζοντες' Ούγγρους τούς πετσόκοψε στη Βέρνη, γιατί του Κρόιφ τού στέρησε κάτι που του ανήκε, γιατί τον Μαραντόνα τον έκανε να κλαίει σαν ένα 5χρονο από τη Λανούς που του πήραν την μπάλα; Ή μήπως τα όσα δεινά προκάλεσε στην ανθρωπότητα μ' εκείνον τον παρανοϊκό στην εξουσία και το σινάφι του; Για τον Κολ, τον Σρέντερ, για τη Μέρκελ και τον Σόιμπλε; Αν ναι, βάλε τον προημιτελικό με τους Κροάτες στη λίστα. Δεν ήταν η ώρα οι Γερμανοί ν' αποκλειστούν. Δεν ήταν η ώρα του Σούκερ έναντι του Κλίνσμαν. Ούτε του Ασάνοβιτς έναντι του Μέλερ. Πόσο μάλλον του Μπόμπαν έναντι του Ζάμερ. Δεν ήταν η ώρα να πάψει να βλαστημά ο Γκάρι Λίνεκερ για ό,τι είχε ξεστομίσει και τον στοίχειωνε για χρόνια. Οι Γερμανοί προκρίθηκαν στα ημιτελικά διότι όλα τούς ήρθαν ανατολικά.

Γερμανία-Κροατία 2-1: Η (μικρή) απόδραση των 11. Έναντι των 10

Εκείνο το κυριακάτικο απόγευμα στο Μάντσεστερ δεν ήταν σαν άλλα. Η Γερμανία είχε διαβεί πολλάκις από το σταυροδρόμι, η Κροατία έστεκε πρώτη φορά στη διχάλα που χώριζε την πρόκριση από τον αποκλεισμό. Μολαταύτα ήταν φαβορί. Εξηγούμαστε.

Στο πρώτο νοκ άουτ παιχνίδι της ανεξάρτητης (γεωγραφικά, διοικητικά και ποδοσφαιρικά) μορφής της, μόλις 10 μήνες από την αιματοβαμμένη επιχείρηση 'Καταιγίδα' στην Κράινα και τη λήξη του εμφυλίου στα εδάφη της, ο Μίροσλαβ Μπλάζεβιτς είχε τα πάντα. Ή σχεδόν τα πάντα, χάρη σ' ένα ζηλευτό ρόστερ, προϊόν της τελευταίας σοδειάς που παρήγαγε η αδιαίρετη γιουγκοσλάβικη σχολή. Κάμποσοι, οι πιο ταλαντούχοι, είχαν ήδη μετρήσει συμμετοχές με τους 'πλάβι', πριν από τη διάλυση του συνόλου που στο EURO της Σουηδίας θα ταξίδευε για την πρωτιά και την αντικατάστασή τους από τους μαυρισμένους από τα μπάνια (όχι ακριβώς) Δανούς.

Την ίδια ώρα ο Μπέρτι Φογκτς δεν είχε τίποτα. Ή σχεδόν τίποτα. Θες γιατί τα τσούγκρισε με τον κάπτεν Λόταρ Ματέους για τα μάτια του Γιούργκεν Κλίνσμαν, προειδοποιώντας πως "δεν θα υπάρξει επιστροφή μετά το Euro", έως ότου να βάλει την ουρά στα σκέλια υπό την πίεση της κοινής γνώμης. Θες γιατί (ο Φογκτς ντε) 'τέλειωσε' τον αγέρωχο Στέφαν Έφενμπεργκ επειδή -τι έκανε το παιδί- ύψωσε το μεσαίο δάχτυλο προς την κερκίδα δυο χρόνια νωρίτερα στο Παγκόσμιο των ΗΠΑ, τη στιγμή της αλλαγής του με τους Κορεάτες. Θες γιατί προτίμησε τον Κουντζ ή (λίγο καλύτερα) τον Μπόμπιτς αντί του αεικίνητου Ουλφ Κίρστεν των 36 γκολ με τη Λεβερκούζεν σε δύο σεζόν.

Και εν είδει τιμωρίας για τις αλλοπρόσαλλες πρακτικές του, οδηγήθηκε να κάνει τον φακίρη σε στρώμα με καρφιά. Διότι έχοντας στερηθεί (από τις κλωτσιές του Τζίγκε στην προπόνηση) τον Μάριο Μπάσλερ που δεν αγωνίστηκε καθόλου στο Euro, έχασε στο πρώτο ματς με τους Τσέχους τον βράχο Κόλερ, κάνοντας τον Μπάμπελ στόπερ, δεν υπολόγιζε στον Στρουντζ που είχε αποβληθεί στο άνευ σημασίας 0-0 με τους Ιταλούς και -μια κατάρα έχω βαριά- είδε τον Κλίνσμαν να μην φτάνει στην ανάπαυλα από τράβηγμα στη γάμπα. Τον Φρόιντ βέβαια επέβαλε - όχι τον παραπεταμένο Μπίρχοφ.

Απλώς του 'φεξε του 'Τεριέ', που όφειλε πολλά στα όσα δεν έπραξαν εκείνο το κυριακάτικο απόγευμα οι Κροάτες και σίγουρα όχι στο εναλλακτικό 5-1-2-2 που 'χε δώσει 7 βαθμούς στον όμιλο και την πεποίθηση ότι αποδίδει άριστα επειδή ο Κέπκε κρατούσε, ο Ζάμερ μεταμορφωνόταν ενίοτε σε λίμπερο, σε χαφ ή σε κρυφό επιθετικό και ο Μέλερ ανταποκρινόταν ως μετρονόμος στον άξονα.

Μεταφυσικά πάντως το χέρι του Γέρκαν δεν ήταν μόνο σε αφύσικη θέση, το χρησιμοποίησε κιόλας αλά Μαραντόνα ο μπακ της Οβιέδο, όταν στο 21' ο Ζάμερ επιχείρησε να τον ντριμπλάρει και το 1-0 πριν ο Κλίνσμαν αποχωρήσει έμοιαζε με μάννα εξ ουρανού απέναντι σε μια Κροατία που κρατούσε μπάλα, έφτιαχνε παιχνίδι και απειλούσε χάρη στη δημιουργία του αρτίστα Ασάνοβιτς, τις κινήσεις του ακατέργαστου Βλάοβιτς και την οντότητα του Σούκερ που έκανε Χέλμερ και Μπάμπελ να ψάχνονται. Όταν στο 51' ο φορ της Σεβίγια ισοφάρισε, χάρη στο κλέψιμο του Γιούρτσεβιτς και το σώριασμα του Κέπκε, όχι γκολ αντίστοιχης κλάσης μ' εκείνο στον Σμάιχελ στον όμιλο αλλά πιο κομβικό, η Χρβάτσκα παραπίστεψε στη νίκη σ' άλλον έναν πόλεμο. Ώσπου η πιθανότητα της βουλιάξει στον ποταμό Σάβο τη στιγμή της αποβολής του αφελούς Στίματς (που είχε ήδη κάρτα) για το μαρκάρισμα στον Σολ στο 56' και της αναπάντεχης αδυναμίας του Μπίλιτς να μαρκάρει τον Ζάμερ, επιτρέποντάς του να εκτελέσει σε δεύτερο χρόνο τον Λάντιτς στο 59'. Μια διμερής συνθήκη που τορπίλισε τις ελπίδες των Κροατών σ' ένα αδυσώπητο τρίλεπτο.

Μέχρι το 67' ο Σούκερ είχε συνολικά 6/6 προσπάθειες στο στόχο, καμία εξ αυτών πλην του γκολ ωστόσο τρόμαξε τον Κέπκε. Ο τραχύς Μπόμπαν ήταν ό,τι πρέσβευε το όνομά του, κινητή βόμβα, ο Μπλάζεβιτς άφησε τον Προσινέτσκι να σιγοκαίγεται και να λιώνει τελικά στο ζέσταμα, ο Μπόκσιτς πιάστηκε να κάθεται στον πάγκο, ο Μλαντένοβιτς έγινε η μοναδική κίνηση διαφοροποίησης (χωρίς διαφοροποίηση) και οι κούρσες του Γιάρνι απ' αριστερά δεν αρκούσαν. Οι Γερμανοί πήγαν να βρουν τους Άγγλους, αφού διαχειρίστηκαν το υπέρ τους 2-1, και οι Κροάτες, που αν δεν είχαν κατέβει με αλλαγές στο 3-0 από τη Πορτογαλία θα έπεφταν στο ταμπλό με Τσέχους-Γάλλους, είχαν την υποχρέωση να περιμένουν δυο βασανιστικά χρόνια για να οργανώσουν την εκδίκηση τους ως το θριαμβικό 3-0 του Παγκοσμίου Κυπέλλου.

Ο ήρωας της ημέρας: Ματίας Ζάμερ

Στις 22/6 του '74 ο Ματίας Ζάμερ δεν ήταν καν στα 7. Μα οι πιθανότητες με πατέρα πρώην διεθνή ποδοσφαιριστή να μην ήταν μάρτυρας στη χαρά του σπιτιού του στη Δρέσδη για το 1-0 των Ανατολικογερμανών επί των Δυτικογερμανών στο Αμβούργο χάρη στο γκολ του Γιούργκεν Σπαρβάσερ είναι λιγοστές. Εικάζουμε, διότι ήταν το γεγονός της χρονιάς, ακόμη κι αν ο Κλάους Ζάμερ είχε αρνηθεί να εγγραφεί στα μητρώα του κυβερνώντος κόμματος. Τότε ο μικρός Ματίας ήταν αδιανόητο να φανταστεί πως 16 χρόνια αργότερα, Δεκέμβριος του '90, ως κοκκινομάλλης μπαλαδόρος, θα γινόταν ο πρώτος ποδοσφαιριστής από τη Λαϊκή Δημοκρατία που θα έπαιζε στη uber ulles 'νασιοναλμάντσαφτ', δίπλα στους παγκόσμιους Ματέους-Κλίνσμαν-Φέλερ και πριν από τον Αντρέας Τομ, που στο ίδιο φιλικό με τους Ελβετούς ήταν η αλλαγή του στο 74'. Πόσο μάλλον ότι θα έρθει η ώρα της αναγόρευσης σε νέο 'Κάιζερ' του γερμανικού ποδοσφαίρου, ο Μπεκενμπάουερ της σύγχρονης εποχής.

Παρά το νεαρό της ηλικίας του ο Ζάμερ είχε προλάβει να διατελέσει αρχηγός των Ανατολικογερμανών, ήταν το φρέσκο σύμβολο της άλλης πλευράς του Τείχους, αλλά ύστερα από την πτώση και την ανάμιξη του πληθυσμού ο ανταγωνισμός άλλαζε τα δεδομένα. Πλέον ο 23χρονος, που άρχισε ως επιθετικός στην Ντιναμό Δρέσδης αλλά πριν τη μεταγραφή στη Στουτγκάρδη είχε μετατεθεί στα χαφ, θα έπρεπε να διεκδικήσει τη θέση του. Τρομερά ευέλικτος, σαν πανούργος πράκτορας της Στάζι (που έχει ομολογήσει πως έχει υπηρετήσει, γιατί "ήταν αδύνατο να το αποφύγουμε, δεν είχαμε άλλη επιλογή") σε μυστική αποστολή, γρήγορα επιβλήθηκε, παρά το βραχύβιο πέρασμα από την Ίντερ. Το '92 έπαιξε στα περισσότερα ματς του χαμένου Euro, όπως και το '94 στο Παγκόσμιο. Ζούσε βέβαια στη σκιά των παλιότερων, ίσχυε η ιεραρχία.

Ως το καλοκαίρι του '96 που Αγγλία, ως παίκτης της Ντόρτμουντ πια, φορτώθηκε όλο το έθνος στη φαρδιά πλάτη του. Το γκολ με τους Ρώσους ήταν ένα δείγμα, η εμφάνισή του στον προημιτελικό ο βασικός λόγος που κέρδισε το βραβείο του Best Player της διοργάνωσης και τους επόμενους μήνες τη Χρυσή Μπάλα. Ο Ζάμερ άρχιζε ως λίμπερο και αψηφόντας νόρμες και ρόλους γινόταν κεντρικός χαφ και κρυφός κυνηγός. Ήταν το σχέδιο τέτοιο που οι κάθετες κινήσεις του μπέρδευαν διαρκώς τους Κροάτες. Με δύο τέτοιες όρισε το αποτέλεσμα: κερδισμένο πέναλτι και γκολ.

Ήταν παντού. Για να κόψει, ν' ανακτήσει κατοχές, να δώσει σίγουρα την πρώτη πάσα, ν' αναπτύξει την επίθεση με τις βαθιές μπαλιές ακριβείας. Κουβαλούσε κίτρινη από το 5', στη μοναδική κηλίδα της εμφάνισής της. Δεν ήταν βρώμικος για να νοιαστεί. Πρώτος πάντα πάνω στην μπάλα, δούλευε με το μυαλό και προλάβαινε κινδύνους. Αυτοκρατορικός χάρη στην πληρότητά του.

Ζούσε το Ευρωπαϊκό σαν να 'ναι η τελευταία διοργάνωσή του με τη Γερμανία. Ήταν. Ζούσε, υποσυνείδητα, το Παγκόσμιο U20 του '87 όταν ήταν η ίδια φουρνιά, των Γιουγκοσλάβων (Στίματς, Γιάρνι, Μπόμπαν, Προσινέτσκι, Μπόμπαν, Σούκερ) απέκλειε την Ανατολική Γερμανία στα ημιτελικά με 2-1. Ο Ζάμερ, με το 10 στην πλάτη, είχε σκοράρει ισοφαρίζοντας. Χρωστούσε ένα γραμμάτιο και ξόφλησε. Στο 'Ζερλάν', στη ρεβάνς των Κροατών, έλειπε. Είχε ήδη σταματήσει.

Γιατί θα το θυμόμαστε το 2096

Έναν αιώνα μετά την τέλεσή του ο αγώνας θα παρουσιάζεται ως το ιδανικό αντιπαράδειγμα ενός ποδοσφαίρου από την εποχή των σπηλαίων. Τότε που η τεχνολογία δεν είχε επέμβει στη ροή των αναμετρήσεων, οι διαιτητές ήταν πιο ευτραφείς από παλαιστές και πιο αγύμναστοι από τους θεατές, τότε που το video δεν ανήκε στις υπηρεσίες της στρογγυλής θέας και τα λάθη στα σφυρίγματα ήταν πιο συχνά από τα άσχημα κοντρόλ του Μπόμπιτς και τα άσκοπα τρεξίματα του Κουντζ.

Ο Λέιφ Σούντελ μπορεί να ήταν ο διασημότερος από τους 50.000 κατοίκους της σουηδικής πόλης Μπορλέγκε και διεθνής για μια 20ετία με τριψήφιο αριθμό αγώνων, αλλά η διαιτησία του στο 'Θέατρο των Ονείρων' έμοιαζε με το 'Θέατρο του Παραλόγου'. Να 'χε τυφλωθεί από τον ήλιο που έλουζε το γήπεδο εκείνο το κυριακάτικο απόγευμα; Πιθανό. Να 'χε πιει μπύρες σε κάποια παμπ πριν φτάσει στο γήπεδο; Είναι μια άλλη εκδοχή. Να 'χε ξεχάσει την κόκκινη κάρτα στ' αποδυτήρια κατά το πρώτο ημίχρονο; Παίζει. Ομολογουμένως πάντως το γεγονός πως δεν απέβαλε τον Σλάβεν Μπίλιτς για την ΜΜΑ γονατιά στο πρόσωπο του πεσμένου Κρίστιαν Τσίγκε, φάση που εκτυλίχθηκε μπροστά στα μάτια του, ανήκει μέχρι σήμερα στ' ανεξήγητα που δεν ερμήνευσε ποτέ ο Κώστας Χαρδαβέλλας. Ούτε φυσικά η Αγγελική Νικολούλη που της έμαθε τη δουλειά.

Για να μην πάμε στο γεγονός πως ο Ζβόνιμιρ Μπόμπαν τράβηξε τη σημαία του βοηθού στο δεύτερο ημίχρονο, επειδή εγώ ξέρω ότι δεν είμαι οφσάιντ, χωρίς να δεχθεί ποινή. Θα σκέφτηκε ο ρεφ ότι αυτός ήταν η σπίθα που άναψε τη φωτιά ενός εμφυλίου, άσε μην γίνει η αιτία για έναν Γ’ Παγκόσμιο και σφύριξε αδιάφορα. Αντίθετα ο σεσημασμένος Στίματς είχε κάνει πολλά για να γλιτώσει.

Δείτε όλα τα κείμενα του Contra.gr από το rewatch του Euro 1996.