Euro ’96, ημέρα 1: Football’s Coming Home… αργότερα

Το Euro 1996 αρχίζει στο ‘Γουέμπλεϊ’, το Σάββατο 8 Ιουνίου, στις 17:00 ώρα Ελλάδας. Το ξεκίνημα γίνεται με τον Τόνι Άνταμς, αμυντικό της εθνικής Αγγλίας και αρχηγό, με τον Ντέιβιντ Πλατ αναπληρωματικό, να συστήνει τους συμπαίκτες που απαρτίζουν την ενδεκάδα των ‘τριών λιονταριών’ για το ματς απέναντι στην Ελβετία στο δούκα του Κεντ, Εδουάρδο, και τον πρόεδρο της UEFA, Λέναρντ Γιόχανσον. Η νίκη που θα ικανοποιήσει τους Άγγλους, όμως, δεν έρχεται, με το τελικό 1-1 να τους βάζει σε περιπέτειες ακόμα και για την πρόκριση από τον 1ο όμιλο.

Πρόκειται για την πρεμιέρα της 10ης διοργάνωσης Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος, η οποία άρχισε το 1960 στο Παρίσι και η πρώτη που έγινε με 16 ομάδες, δίνοντας στην Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία το περιθώριο που ήθελε για περισσότερες συμμετοχές τα επόμενα χρόνια και ανοίγοντας έτι περαιτέρω την αγορά. Οι διοργανώσεις με τη συμμετοχή 8 ομάδων ήταν τρεις, ενώ πριν, από το 1960 έως το 1976, προκρίνονταν 4 ομάδες στην τελική φάση. Πρωταθλήτρια Ευρώπης του 1992 είναι η Δανία και ‘πρωτάρες’ σε τελική φάση είναι οι Ελβετία, Σκωτία, Βουλγαρία, Τουρκία, Κροατία.

Το μομέντουμ της ποπ κουλτούρας στο Νησί

Η πορεία της εθνικής Αγγλίας στο Παγκόσμιο Κύπελλο 1990, σε μια εποχή αληθινής μιζέριας για το αγγλικό ποδόσφαιρο, η μελωδία ‘Nessun Dorma’ που έντυνε την εκπομπή του BBC, τα θρίλερ στα νοκ άουτ ματς, το κλάμα του Πολ Γκασκόιν στον ημιτελικό με τη Δυτική Γερμανία, ήταν μία πνοή δροσιάς τέτοια, που στις 5 Μαΐου 1992, σε μία συνάντηση στη Λισσαβώνα, η UEFA έχρισε την Αγγλία οικοδέσποινα του Euro 1996, δηλαδή της πρώτης διοργάνωσης που θα γινόταν με 16 ομάδες. Η απόφαση για την αύξηση προϋπήρξε των υποψηφιοτήτων, οι οποίες δόθηκαν στις 10 Δεκεμβρίου 1991. Ήταν επιτακτική και είχε πολιτικό και κοινωνικό υπόβαθρο, καθώς οι αναταράξεις στην Ευρώπη το 1989 έφεραν στο προσκήνιο πολλές νέες χώρες. Η διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης κυρίως και της Τσεχοσλοβακίας δευτερευόντως, μαζί με τον επικείμενο εμφύλιο στη Γιουγκοσλαβία, έκαναν απαιτητή την αύξηση.

Στην Αγγλία, βεβαίως, πανηγύριζαν. Ήταν η ευκαιρία να ανακαινιστούν τα γήπεδα που θα φιλοξενούσαν τη διοργάνωση: το ‘Γουέμπλεϊ’, το ‘Άνφιλντ’, το ‘Ολντ Τράφορντ’, το ‘Βίλα Παρκ’, το ‘Σίτι Γκράουντ’, το ‘Σεντ Τζέιμς Παρκ’, το ‘Έλαντ Ρόουντ’ και το ‘Χίλσμπορο’, που ήλπιζε να ξορκίσει την κατάρα της τραγωδίας του 1989.

Η μπάντα ‘Lightning Seeds’ ηχογραφεί το 1996 το τραγούδι ‘Three Lions’, δηλαδή το ‘Football’s Coming Home‘. Γίνεται αμέσως επιτυχία και αντιπροσωπευτικό της εθνικής ομάδας. Στη χώρα επικρατεί αναβρασμός για την επερχόμενη διοργάνωση. Δεν πρόκειται μόνο για ένα αθλητικό γεγονός. Ο Τόνι Μπλερ των Εργατικών θα λάβει μέρος στις εκλογές που θα γίνουν το 1997 και είναι σχεδόν σίγουρος νικητής. Έχουν συμπληρωθεί ήδη 17 χρόνια από τότε που η Μάργκαρετ Θάτσερ εκλέχθηκε πρωθυπουργός στο Ηνωμένο Βασίλειο και που οι Συντηρητικοί είναι στην εξουσία. Η αίσθηση ενός γοητευτικού πολιτικού, μόλις 43 ετών, είναι ανάσα αισιοδοξίας. Στην Αγγλία έχουν να νιώσουν αυτό το αίσθημα της αναζωογόνησης από τη δεκαετία του ’60 και τους Beatles.

Η Cool Britannia είναι η νέα τάση, με τους Oasis, Blur, αλλά και το ‘Trainspotting’, την ταινία που γύρισε ο Ντάνι Μπόιλ και βγήκε στους κινηματογράφους στις 24 Μαΐου, να είναι οι εκπρόσωποί της. Και έπονται περισσότεροι. Η ποπ κουλτούρα στη χώρα αναστενάζει από την είδηση ότι οι Spice Girls θα κυκλοφορήσουν το single τους, με τίτλο ‘Wannabe’, στις 26 Ιουνίου, ανήμερα, δηλαδή, των ημιτελικών της διοργάνωσης. Το εθνικό φρόνημα βρίσκεται ψηλά, τέσσερα χρόνια μετά τη Μαύρη Παρασκευή, που η Αγγλία αναγκάζεται να αποσύρει τη στερλίνα από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό συναλλαγματικών ισοτιμιών.

Μαζί, πανηγυρίζει και ο ελληνικός Τύπος, αν και δεν παίζει η Εθνική Ελλάδας. Οι 40άρηδες έχουν μεγαλώσει με τα πλάνα της δημόσιας τηλεόρασης από το αγγλικό ποδόσφαιρο, ειδικά τη δεκαετία του ’70, οπότε είναι ένα ραβασάκι τους προς το παρελθόν. Είναι μόνιμη επωδός και ότι το ποδόσφαιρο γυρίζει σπίτι, παρ’ ό,τι η εθνική ομάδα, δύο χρόνια μετά την τραγική παρουσία της στο Παγκόσμιο Κύπελλο των ΗΠΑ, δεν βρίσκεται εκεί.

Δεν ‘κλείδωσε’ το ματς

Ο Τέρι Βέναμπλς φοράει ένα κόκκινο τριαντάφυλλο, το οποίο οι Άγγλοι θεωρούν εθνικό λουλούδι. Είναι σημαντικό ματς και για τους δύο αντίπαλους, κυρίως για τους Ελβετούς, οι οποίοι παίζουν για πρώτη φορά σε Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα. Η ομάδα του Αρτούρ Ζορζ, ο οποίος διαθέτει ένα μουστάκι τόσο χοντρό που κρύβει το στόμα του, έχει πάει στο Παγκόσμιο Κύπελλο δύο χρόνια νωρίτερα και μάλιστα έχει φτάσει στη φάση των 16, ύστερα από την απίστευτη νίκη επί της Ρουμανίας με 4-1 στους ομίλους της διοργάνωσης. Είναι ένα τουρνουά που η Αγγλία, η οποία έχει αποκλειστεί, δεν έχει παίξει και παρ’ ό,τι δεν μπορεί να πει κάποιος ότι η περίφημη πορεία της στα ημιτελικά του Παγκόσμιου Κυπέλλου 1990 δεν έχει ξεθωριάσει, μόνο ο Γκασκόιν με το πλατινέ μαλλί του, o Στιούαρτ Πιρς και ο Πλατ έχουν μείνει να τη θυμίζουν.

Ο Κουμπιλάι Τουρκγιλμάζ της Ελβετίας πανηγυρίζει γκολ που σημείωσε κόντρα στην Αγγλία για τη φάση των ομίλων του Euro 1996 στο 'Γουέμπλεϊ'. Λονδίνο, Σάββατο 8 Ιουνίου 1996 AP Photo/Adam Butler

Οι Ελβετοί, που στηρίζονται στον Τσιριάκο Σφόρτσα, ο οποίος προέρχεται από γεμάτη χρονιά με την Μπάγερν (2η στην Bundesliga και κατάκτηση Κυπέλλου UEFA), είναι συμπαγείς και σταθεροί, όπως οι τράπεζές τους. Οι Άγγλοι παρουσιάζονται με μία νέα ομάδα και από την πρώτη φάση είναι φανερό ότι ο Στιβ ΜακΜάναμαν, ο 24χρονος ακραίος της Λίβερπουλ, γίνεται να αναχαιτιστεί μόνο με βοήθειες. Μόλις στην πρώτη φάση κάνει ένα εντυπωσιακό ξεπέταγμα, ενώ για να αναπτυχθεί η ομάδα από τα δεξιά, όπου παίζει ο Ντάρεν Άντερτον της Τότεναμ, πρέπει να… πάει εκεί. Σιγά σιγά οι Ελβετοί, που βγάζουν βοήθειες για να δώσουν την ευκαιρία στο κοινό να αντικρίσει μερικά εντυπωσιακά σλάλομ από τον αέρινο εξτρέμ, τον αποσυνδέουν κι η επαφή με τους συμπαίκτες του γίνεται όλο και δυσκολότερη.

Στο τέλος, οι Άγγλοι φίλαθλοι ξέρουν ότι θα έρθουν δύσκολες μέρες. Το χέρι του Πιρς στο αναιμικό σουτ του κορυφαίου Ελβετού Κουμπιλάι Τουρκγιλμάζ, που φέρνει την εύστοχη εκτέλεση πέναλτι του τελευταίου στο 83′, δεν είναι άλλο από την επανάληψη τραγικών στιγμών του αγγλικού ποδοσφαίρου σε επίπεδο εθνικής ομάδας. Οι φιλοξενούμενοι είχαν προειδοποιήσει με την απίστευτη ευκαιρία του Μάρκο Γκράσι στο 40′, μία προβολή στο οριζόντιο δοκάρι προ κενής εστίας, και το σουτ του δυναμικού 19χρονου Γιόχαν Φόγκελ λίγο πριν από την ισοφάριση. Η Ελβετία ‘κλέβει’ ένα βαθμό που αξίζει και θα παίξει στις 13 Ιουνίου στο ‘Βίλα Παρκ’ του Μπέρμιγχαμ με την Ολλανδία. Η Αγγλία, από τη μεριά της, πρέπει να προετοιμαστεί για ένα ιστορικό ματς, με τη Σκωτία στο ‘Γουέμπλεϊ’, στις 15 του ίδιου μήνα.

Ο ήρωας της ημέρας: Άλαν Σίρερ

Για την Αγγλία δεν ήταν ευτυχής η κατάληξη του παιχνιδιού, αλλά είχε… Άλαν Σίρερ. Ο σκόρερ του γκολ της, στο 23′, δεν δίνει τα διαπιστευτήριά του στο κοινό, αυτά τα ξέρουν από τα 112 γκολ σε 138 ματς με την Μπλάκμπερν, μεταξύ αυτών τα 34 στην Premier League της σεζόν 1994-1995, που παίρνει τον τίτλο του πρωταθλητή. Με την εθνική έχει βάλει μόλις 5 γκολ και είναι εκείνος που ελπίζουν να συνεχίζει το κληροδότημα που έχει αφήσει ο 2ος σκόρερ στην ιστορία του αντιπροσωπευτικού συγκροτήματος με 48 τέρματα, ένα μόλις πίσω από τον σερ Μπόμπι Τσάρλτον, Γκάρι Λίνεκερ. Ο τελευταίος αποχώρησε στις 29 Απριλίου 1992 και τα ‘τρία λιοντάρια’ έβαλαν μόνο ένα γκολ στο Euro 1992, αυτό του Πλατ στην ήττα 1-2 από τη Σουηδία την τελευταία αγωνιστική των ομίλων. Η έλλειψη επιθετικής σιγουριάς, άλλωστε, τους έχει κοστίσει την πρόκριση στο Παγκόσμιο Κύπελλο 1994.

Το τέρμα του Σίρερ, τον οποίο ήδη διεκδικεί η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, αλλά λόγω Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος υπάρχει παύση, έρχεται έπειτα από πάσα του Πολ Ινς με ένα εντυπωσιακό δεξί σουτ, άρτια και με αυτοπεποίθηση εκτελεσμένο, που δεν αφήνει περιθώρια αντίδρασης και μάλιστα στην πλάτη της ελβετικής άμυνας και αυτό δημιουργεί την ελπίδα ότι η εθνική ομάδα έχει βρει έναν σκόρερ για τη διοργάνωση, ο οποίος μπορεί να δώσει άμεσα λύσεις. Το γκολ, που πανηγυρίζεται έξαλλα από τον ίδιο και τους συμπαίκτες του, μοιάζει με ανάσα… εξαετίας, αν και δεν συνοδεύεται από τη νίκη που θα έβγαζε το άγχος από τους οικοδεσπότες.

Δείτε όλα τα κείμενα του Contra.gr από το rewatch του Euro 1996.