Ο Ρομάν Αμπράμοβιτς διαλύει την Τσέλσι όπως οι φίλοι του τη Σοβιετική Ένωση
Ο Ρομάν Αμπράμοβιτς φέρεται έτοιμος να πουλήσει την Τσέλσι και αξιώνει ένα υπέρογκο ποσό. Αν δεν τα καταφέρει, ο σύλλογος θα χρεοκοπήσει υπό το βάρος δανεικών προς τον Ρώσο μεγιστάνα.
Η είδηση ότι ο Ρομάν Αμπραμόβιτς (όπως τονίζεται σωστά το επώνυμό του) επιθυμεί να πουλήσει τις μετοχές του στην Τσέλσι δεν είναι είδηση πλέον. Μεταδόθηκε από τα ΜΜΕ εδώ και μερικούς μήνες, ωστόσο η πρόθεση αυτή συνέπεσε με την αλλαγή πλεύσης της βρετανικής κυβέρνησης, η οποία ουσιαστικά ‘πάγωσε’ την ανανέωση ή την έκδοση νέας βίζας σε Ρώσους επιχειρηματίες, μέχρι να αποδείξουν την προέλευση του πλούτου τους.
Ο Αμπράμοβιτς αξιοποίησε τις εβραϊκές ρίζες του (εξάλλου είναι πρόεδρος της Ομοσπονδίας εβραϊκών κοινοτήτων της Ρωσίας) και κατάφερε να εκδώσει διαβατήριο του Ισραήλ, επωφελούμενος των ευεργετικών διατάξεων που διέπουν τη χώρα με το Ηνωμένο Βασίλειο.
Ο κουρνιαχτός κατακάθισε, ωστόσο ένα αποκαλυπτικό όσο και αναλυτικό δημοσίευμα του Bloomberg επανέφερε το θέμα και μάλιστα με ποσά. Ο 51χρονος μεγιστάνας έχει απορρίψει προτάσεις που έφτασαν τα 2.000.000.000 ευρώ (ποσό ρεκόρ για έναν αθλητικό σύλλογο), ωστόσο απευθύνθηκε στην αμερικανική τράπεζα ‘Raine Group’ στη Νέα Υόρκη, ώστε να λειτουργήσει συμβουλευτικά στη πιθανότητα μερικής ή ολικής πώλησης του συλλόγου. Για το τελευταίο ενδεχόμενο, πηγές από το περιβάλλον του κοστολογούν το deal στα 3.400.000.000 ευρώ.
Τιμή αντάξια της εμπορικότητας
Το ποσό αυτό μπορεί να μοιάζει υπέρογκο για έναν σύλλογο που επί Αμπράμοβιτς έχει παρουσιάσει κερδοφορία προ φόρων μόλις σε ένα οικονομικό έτος, το 2014, με συνέπεια συνολικά ο Ρώσος να έχει δώσει, εκτός από τα 190.000.000 ευρώ για την αγορά το 2003, ακόμα 1.200.000.000 ευρώ ως εσωτερικό δάνειο για να καλύπτει τις ετήσιες ‘τρύπες’.
Παρ’ όλα αυτά, το παράδειγμα της Μίλαν που τον Απρίλιο του 2017, αν και βρισκόταν εκτός ευρωπαϊκών διοργανώσεων και σε λιγότερο εμπορικό πρωτάθλημα, πωλήθηκε για 700.000.000 ευρώ, ουσιαστικά καθιστούν λογικό το ποσό που αξιώνει για έναν οργανισμό (με ιδιόκτητο γήπεδο σε αντίθεση με τους ‘ροσονέρι’) όπως η Τσέλσι.
Εξάλλου, για να υπολογίζεται η… ορατή περιουσία του στα 12.500.000.000 ευρώ από το περιοδικό ‘Forbes’ και να κατέχει σπίτια σε Άσπεν, Γαλλία, Μόσχα, Νέα Υόρκη και Τελ Αβίβ, ο Αμπράμοβιτς γνωρίζει από επιτυχημένες εμπορικές συμφωνίες και επιδιώκει να κάνει ακόμα μία τέτοια.
Η εξήγηση που ο ηγέτης του… Londongrad, της πόλης με τον τεράστιο αριθμό πλούσιων Ρώσων, εγκαταλείπει την αγγλική πρωτεύουσα, παρότι το 2016 πήρε άδεια για να αυξήσει την έκταση του σπιτιού του κατά 1.800 τετραγωνικά μέτρα και να χτίσει υπέργεια και υπόγεια πισίνα, είναι σύνθετη.
Η σύμπραξη με Μπερεζόβσκι
Ο Αμπράμοβιτς δεν γεννήθηκε πλούσιος. Τουναντίον, η μοίρα τον έπληξε από μικρό, αφού οι γονείς του πέθαναν και μεγάλωσε με συγγενικά πρόσωπα. Δεν έβγαλε το πανεπιστήμιο, αντ’ αυτού βγήκε στο παζάρι και κέρδισε τα πρώτα χρήματά του πουλώντας κούκλες. Όταν παντρεύτηκε σε ηλικία 21 ετών (πρώτη από τις συνολικά τρεις φορές), αντιλήφθηκε ότι θα έπρεπε να βρει άλλον τρόπο να βγάζει τα προς το ζην.
Οι αρχές της δεκαετίας του ’90 ήταν η εποχή των ευκαιριών (και τον ευκαιριακών) στη ισοπεδωμένη Σοβιετική Ένωση. Ο Αμπράμοβιτς κινήθηκε έξυπνα, μπήκε στην αγορά του πετρελαίου και το 1995 συνεταιρίστηκε με τον επιχειρηματία Μπόρις Μπερεζόβσκι, ώστε να αγοράσουν (και αυτοί) μία κρατική επιχείρηση, την πετρελαϊκή Sibneft.
Ο Μπερεζόβσκι ανήκε στο πολύ στενό περιβάλλον (ονόματι Family) του προέδρου της Ρωσίας, Μπόρις Γέλτσιν, με συνέπεια η εταιρία τους να εκτοξευθεί μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα και στα τέλη του 1999 να αρχίσουν οι γνωριμίες που θα καθόριζαν το μέλλον και των δύο.
Η γνωριμία με Πούτιν
Ένας Ιρανός μετανάστης που βρισκόταν στο Λονδίνο από το 1979, ο Κία Τζουραμπτσιάν, εμφανίστηκε στο Κρεμλίνο και το 1999 εξαγόρασε το 85% των μετοχών της εφημερίδας ‘Kommersant’, μέσω της επενδυτικής φίρμας ‘American Capital’. Έναν μήνα αργότερα, οι μετοχές αυτές πέρασαν στα χέρια του Μπερεζόβσκι, ωστόσο ο Τζουραμπτσιάν αρνήθηκε ότι διετέλεσε ‘βιτρίνα’ του Ρώσου ολιγάρχη για τον έλεγχο του ιστορικού ρωσικού εντύπου, που εκδίδεται από το 1909.
Την ίδια περίοδο, τον Οκτώβριο του 1999, ο Μπερεζόβσκι έστειλε τον Αμπράμοβιτς στην Αγία Πετρούπολη, για να συναντηθεί με τον Βλάντιμιρ Πούτιν σε ένα πάρτι γενεθλίων του, με τον τελευταίο να έχει οριστεί πρωθυπουργός από τον Αύγουστο του ίδιου έτους. Ο Αμπράμοβιτς ήρθε κοντά με τον Πούτιν και τον στήριξε ανεπιφύλαχτα στην ‘προαγωγή’ του σε πρόεδρο της Ρωσίας, όταν στις 31 Δεκεμβρίου του 1999 ο Γέλτσιν παραιτήθηκε… ξαφνικά.
Όσο ο Αμπράμοβιτς ερχόταν κοντά στον νέο πανίσχυρο άντρα της Ρωσίας, τόσο απομακρυνόταν από τον Μπερεζόβσκι, ο οποίος από το 2001 βρισκόταν αυτοεξόριστος στο Λονδίνο, αφού στη Ρωσία ήταν καταζητούμενος για απάτη και διαφθορά.
Αγόρασε την Τσέλσι και την επιτυχία
Την άνοιξη του 2003, ο Ρονάλντο διέλυσε με χατ τρικ την άμυνα της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ στα προημιτελικά του Champions League, με τον Αμπράμοβιτς να βρίσκεται στα επίσημα του ‘Ολντ Τράφορντ’. Η ατμόσφαιρα του γηπέδου, το θέαμα και η αγωνία για το τελικό αποτέλεσμα τον ενθουσίασαν σε τέτοιο σημείο, που αποφάσισε να αλλάξει ρότα στα επιχειρηματικά σχέδιά του και να αναζητήσει αγγλικό σύλλογο για να τον προσθέσει στο χαρτοφυλάκιό του.
Η Τσέλσι βρισκόταν προ του χείλους της οικονομικής καταστροφής και τότε ο Ρώσος μεγιστάνας χρησιμοποίησε όλες τις επαφές του με την Αγγλία, ώστε να αποκτήσει τον έλεγχο των Λονδρέζων από τον Κεν Μπέιτς. Ο Τζουραμπτσιάν, ο οποίος είχε συστήσει την εταιρία ‘Media Sport Investments’ και λειτουργούσε ως κάτοχος οικονομικών δικαιωμάτων αλλά και ως ατζέντης κορυφαίων ποδοσφαιριστών, χρησιμοποίησε είτε τους πελάτες του είτε άλλους ατζέντηδες (πχ. Πίνι Ζάχαβι) για να γεμίσει το ρόστερ της Τσέλσι με ‘αστέρια’ του ποδοσφαίρου.
Έχοντας προσλάβει τον Ζοζέ Μουρίνιο για πρώτη φορά και έχοντας κάνει… θραύση στο μεταγραφικό παζάρι, η Τσέλσι επέστρεψε στην ελίτ του αγγλικού ποδοσφαίρου και κατέκτησε δύο σερί πρωταθλήματα, παρότι μετρούσε μόλις έναν τίτλο στην ιστορία της κι αυτόν στα μέσα της δεκαετίας του ’50.
Ο Αμπράμοβιτς είχε καλύψει όλα τα χρέη και ονειρευόταν μία… πολιτεία Τσέλσι, με νέο γήπεδο, ξενοδοχεία και εστιατόρια στα πέριξ, προπονητικό κέντρο και υπηρεσίες για όλους τους κατοίκους της περιοχής.
Παρά τα σκαμπανεβάσματα, με την αποχώρηση του Πορτογάλου προπονητή και τη συχνή εναλλαγή τεχνικών (στα 15 χρόνια έχει αλλάξει 11 προπονητές), ο σύλλογος κατάφερε να υλοποιήσει μέχρι και το μεγάλο όνειρο του ιδιοκτήτη του, την κατάκτηση του Champions League τη σεζόν 2011-2012.
Νίκησε τον Μπερεζόβσκι, έγινε το νο1
Το 2005, Αμπράμοβιτς και Μπερεζόβσκι αποφασίζουν να πουλήσουν το μερίδιό τους στη Sibneft πίσω στο κράτος και συγκεκριμένα στην Gazprom για το ποσό των 11.000.000.000 ευρώ, την ώρα που ο Πούτιν είχε προχωρήσει σε διωγμούς άλλων Ρώσων ολιγαρχών.
Το 2008, ο Μπερεζόβσκι μήνυσε τον Αμπράμοβιτς, υποστηρίζοντας ότι τον εξαπάτησε με τις μετοχές της Sibneft και της Rusal, ενός κολοσσού στον τομέα των αλουμινίων. Μεταξύ των ισχυρισμών του Μπερεζόβσκι είναι και οι δεσμοί Πούτιν – Αμπράμοβιτς, με τον τελευταίο να φέρεται πως αγόρασε ένα γιοτ 43.000.000 ευρώ στον Ρώσο πρόεδρο πριν αναλάβει το αξίωμά του για πρώτη φορά το 2000.
Ο Αμπράμοβιτς κέρδισε τη δίκη και το 2013 ο Μπερεζόβσκι αυτοκτόνησε, ουσιαστικά ανοίγοντας τον δρόμο για τον άλλοτε συνέταιρό του να αναδειχθεί στην πλέον εξέχουσα ρωσική προσωπικότητα στο Λονδίνο μεταξύ 66.000 συμπατριωτών τους, σύμφωνα με την επίσημη απογραφή, ή μεταξύ 160.000 Ρώσων, σύμφωνα με τις πιο ρεαλιστικές εκτιμήσεις.
Ο ρωσικός πληθυσμός είναι υπεύθυνος για την εισροή 110.000.000.000 ευρώ από το Ηνωμένο Βασίλειο τα τελευταία 20 χρόνια, έστω κι αν τα συνολικά περιουσιακά στοιχεία που έχουν στα χέρια τους και εδρεύουν στην Αγγλία υπολογίζονται σε μόλις 24.600.000.000 ευρώ.
Τα ποσά δεν μοιάζουν να συνάδουν με τις πραγματικές περιουσίες των Ρώσων που διαμένουν στη χώρα και γι’ αυτό από το 2008 η βρετανική κυβέρνηση θέσπισε όρους για να δώσει 700 επενδυτικές βίζες. Όσοι ενδιαφέρονταν, έπρεπε να φέρουν τουλάχιστον 1.100.000 ευρώ σε επενδύσεις στη χώρα και αποδείξουν ότι η περιουσία που διαχειρίζονται ήταν δική τους για πάνω από τρεις μήνες.
Κάτι τέτοιο μπορούσε να συμβεί μέσω τραπεζικού δανεισμού, με συνέπεια ουσιαστικά να παρακάμπτονται οι όροι και στο τέλος να καταργηθούν. Την άνοιξη του 2018, όταν αποκαλύφθηκε ότι πίσω από την απόπειρα δολοφονίας με νευροτοξικού παράγοντα του Ρώσου πρώην διπλού πράκτορα Σεργκέι Σκρίπαλ και της κόρης του, ενδέχεται να κρύβεται η κυβέρνηση Πούτιν, η πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας, Τερέζα Μέι, έλαβε μέτρα εναντίον της Ρωσίας.
Ένα εξ αυτών ήταν το κυβερνητικό εμπάργκο στο Παγκόσμιο Κύπελλο 2018, ένα άλλο, πιο σημαντικό, ήταν το ‘πάγωμα’ της έκδοσης βίζας σε όλους τους Ρώσους που στο παρελθόν είχαν εμπλοκή σε υποθέσεις διαφθοράς. Ο Αμπράμοβιτς όχι μόνο δεν κατάφερε να ανανεώσει τη βίζα του, αλλά πλέον κινδυνεύει και από τα μέτρα των Αμερικανών. Οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν ποινές εις βάρος επτά Ρώσων ολιγαρχών και απαγόρευσαν στις αμερικανικές εταιρίες να συνεργάζονται μαζί τους.
Έγινε Ισραηλινός, ανακατανέμει την περιουσία
Ο Αμπράμοβιτς αναδιπλώθηκε και άρχισε να προχωράει σε ανακατανομή των περιουσιακών στοιχείων του. Το νο1 εξ αυτών είναι η χαλυβουργική Evraz, η οποία ανήκε στον ίδιο και στους Αλεξάντερ Αμπράμοβ και Αλεξάντερ Φρόλοβ. Τον Σεπτέμβριο, ο Αμπράμοβιτς μεταβίβασε τις μετοχές του σε άλλη εταιρία, δικής του επιρροής. Το ίδιο διάστημα πούλησε στον χρόνιο συνεργάτη του Ντάβιντ Νταβιντόβιτς, το 0,05% του μεριδίου του στην Crispian Investments, εταιρία στην οποία ανήκει μέρος της Norilsk Nickel (ασχολείται με νικέλιο και παλλάδιο), ώστε με ποσοστό 49,95% να μην μπορεί να επηρεαστεί η εταιρία και οι υπόλοιποι μέτοχοί της αν ο ίδιος αντιμετωπίσει προβλήματα με τον νόμο.
Με νέο νόμο που πέρασε η βρετανική κυβέρνηση τον Ιανουάριο του 2018, η εθνική υπηρεσία κατά του εγκλήματος έχει το δικαίωμα μέσω του εργαλείου UWO (unexplained wealth order) να κατασχέσει περιουσιακά στοιχεία που πιστεύει ότι αποκτήθηκαν με χρήματα από παράνομες δραστηριότητες. Σε περίπτωση που κάποιος επιχειρηματίας βρεθεί στο στόχαστρο της υπηρεσίας, θα πρέπει να εξηγήσει πώς βρήκε τα χρήματα για την αγορά.
Ο Αμπράμοβιτς κατάφερε μέσα σε δύο μέρες να κάνει μία τεράστια δωρεά για εβραϊκούς σκοπούς στη Ρωσία και να χρηματοδοτήσει διψήφιο αριθμό ισραηλινών τεχνολογικών startups μεταξύ 28 και 30 Μαΐου που βρέθηκε στο Τελ Αβίβ. Μέσα σε αυτές τις δύο μέρες πρόλαβε να πάρει διαβατήριο από τη χώρα, που του επιτρέπει να ταξιδεύει στο Ηνωμένο Βασίλειο χωρίς βίζα για έξι μήνες.
Όταν αναχώρησε από το Ισραήλ, ως ο πιο πλούσιος πολίτης της χώρας πλέον, η Τσέλσι ανακοίνωσε ότι ‘παγώνει’ τα σχέδια επέκτασης του ‘Στάμφορντ Μπριτζ’ και αναμόρφωσης των γύρω χώρων, ένα πλάνο που άγγιζε το 1.000.000.000 ευρώ, επικαλούμενη ‘άσχημο κλίμα για επενδύσεις τη δεδομένη στιγμή’.
Το χρέος της Τσέλσι στον Αμπράμοβιτς
Την ίδια περίοδο ήρθαν στο φως της δημοσιότητας τα πρώτα δημοσιεύματα που ήθελαν τον Ρώσο μεγιστάνα να ψάχνει αγοραστή για την Τσέλσι. Τα νέα στοιχεία που έφερε στη δημοσιότητα του ‘Bloomberg’ περί αναδιάταξης της περιουσίας του, συνάδουν απόλυτα με ένα τέτοιο σενάριο τη δεδομένη χρονική συγκυρία.
Σε περίπτωση που σε αυτές τις κινήσεις του περιλαμβάνεται και η πώληση της Τσέλσι, τότε το πιο πιθανό είναι να ζητήσει τα 1.300.000.000 ευρώ που έχει δανείσει άτοκα κατά καιρούς στη ‘Fordstam’, τη μητρική εταιρία του συλλόγου, για τις ανάγκες κάλυψης του ισολογισμού.
Στην πώληση της Μίλαν στον Γιόνγκχονγκ Λι το 2017, στο deal ενσωματώθηκαν και τα 220.000.000 ευρώ χρεών του συλλόγου προς πιστωτές. Αν ο Αμπράμοβιτς δεν ακολουθήσει το ίδιο παράδειγμα και δεν συμπεριλάβει τις οφειλές των ‘μπλε’ προς το πρόσωπό του στα 3.400.000.000 ευρώ που αξιώνει από τον επόμενο αγοραστή για το πακέτο των μετοχών, τότε η Τσέλσι, μετά από 113 χρόνια, θα πάψει να υπάρχει εν μια νυκτί, σαν μια άλλη Σοβιετική Ένωση…
Photo credits: AP Photo/Matt Dunham, Lefteris Pitarakis, Paulo Calado, Record, Alastair Grant, Ogonyok, Yuri Feklistov, AP Photo/ITAR-TASS, Presidential Press Service
