58 χρόνια μετά: Το Μάντσεστερ θρηνεί… Αφιέρωμα Contra.gr (videos)

5 Φεβρουαρίου του 1958. Η φημισμένη Γιουνάιτεντ, με παίκτες που κόστιζαν πάνω από 350.000 λίρες εκείνη την εποχή, αγωνιζόταν στο Βελιγράδι με τον Ερυθρό Αστέρα, στο πλαίσιο του επαναληπτικού της προημιτελικής φάσης του κυπέλλου Πρωταθλητριών. Ο αγώνας στην Αγγλία είχε λήξει με 2-1 υπέρ της Μάντσεστερ και η παρέα του Μπόμπι Τσάρλτον χρειαζόταν μόνο να διατηρήσει αυτό το αποτέλεσμα για να πάρει την πρόκριση.

Ωστόσο, οι Άγγλοι βρέθηκαν σε καλή φόρμα εκείνη την ημέρα και πήραν προβάδισμα με 3-0 στο ημίχρονο. Οι Γιουγκοσλάβοι αντεπιτέθηκαν, αλλά έφτασαν μόνο μέχρι την ισοφάριση. Το σφύριγμα της λήξης βρήκε τη Μάντσεστερ να πανηγυρίζει την είσοδό της στα ημιτελικά της διοργάνωσης για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά. Το ίδιο βράδυ, ένα κοκτέιλ πάρτι στην Βρετανική Πρεσβεία με αρκετό αλκοόλ και φαγητό σε τίποτα δεν θύμιζε τις συνήθειες που είχε επιβάλει ο Μπάσμπι.

6 Φεβρουαρίου του 1958. Η ομάδα συγκεντρώνεται για να πάρει το δρόμο της επιστροφής. Η αποστολή, πέντε ακόμα συνταξιδιώτες και άλλα τόσα μέλη του πληρώματος. Σύνολο 43 επιβαίνοντες στο Elizabethan charter aircraft G-ALZU, ή Zulu Uniform, όπως αποκαλούταν από τους πύργους ελέγχου. Η πτήση θα είχε μία στάση για ανεφοδιασμό, στο αεροδρόμιο του Μονάχου.

Ο καιρός στη Γερμανία ήταν πολύ άσχημος. Πολικό ψύχος, χιονοθύελλες και η προσγείωση στον διάδρομο έγινε μετά βίας, καθώς η ορατότητα από την ομίχλη ήταν εξαιρετικά περιορισμένη. Τα μέλη του πληρώματος κατέβηκαν για να διευθετήσουν τις λεπτομέρειες, ο μοναδικός εξειδικευμένος τεχνικός για τον πλήρη ανεφοδιασμό του αεροσκάφους επέβλεπε τη διαδικασία και οι υπόλοιποι επιβαίνοντες κατέβηκαν για να ξεκουραστούν και να γευματίσουν, αφού πρώτα επιδόθηκαν και σε έναν ανελέητο χιονοπόλεμο.

Λίγο αργότερα, το αεροπλάνο ήταν έτοιμο για απογείωση. Τα απαραίτητα τεστ είχαν γίνει, τα καύσιμα ήταν εντάξει, οι μηχανές άναψαν και το αεροσκάφος έτρεχε στον διάδρομο, όταν ο κυβερνήτης ζήτησε άδεια από τον πύργο ελέγχου για να αναβάλει την απογείωση. Οι καιρικές συνθήκες δεν επέτρεψαν στο σκάφος να φτάσει στην απαιτούμενη ταχύτητα απογείωσης. Δεύτερη προσπάθεια, δεύτερη αποτυχία. Τρίτη προσπάθεια…

Το αεροπλάνο απογειώθηκε στιγμιαία, αλλά μία χιονοθύελλα στάθηκε πιο δυνατή. Το σκάφος είχε βγει ήδη εκτός πορείας από την απογείωση, προσέκρουσε σε σπίτια της περιοχής, κατέπεσε και μερικά δευτερόλεπτα αργότερα εξερράγη. Όσοι δεν σκοτώθηκαν από την πτώση, έτρεχαν να απομακρυνθούν. Άλλοι τα κατάφεραν, άλλοι όχι. Επτά από τους παίκτες της Γιουνάιτεντ δεν τα κατάφεραν και άφησαν εκεί την τελευταία τους πνοή. Ακόμα ένας, απεβίωσε δύο εβδομάδες μετά, καθώς οι πληγές του αποδείχθηκαν πιο ισχυρές. Λίγα χρόνια μετά την τραγωδία με την Τορίνο, ακόμα μία ομάδα, μία καταπληκτική ομάδα, θα στερούσε τις εμπνεύσεις της από το παγκόσμιο ποδόσφαιρο.

Ο Ρότζερ Μπιρν (29, αριστερό μπακ, αρχηγός), ο Τζοφ Μπεντ (25, αριστερό μπακ), ο Εντι Κόλμαν (21, δεξί εξτρέμ), ο Ντάνκαν Έντουαρντς (21, μέσος), ο Μαρκ Τζόουνς (24, μέσος), ο Ντέιβιντ Πεγκ (22, αριστερό εξτρέμ), ο Τόμι Τέιλορ (26, επιθετικός) και ο Λίαμ Γουίλαν (22, δεξιός μέσος) δεν θα μπορούσαν να πάρουν μέρος και πάλι στην προπόνηση του σερ Ματ Μπάσμπι. Την έβλεπαν από ψηλά και έδιναν δύναμη στον ίδιο, τον Μπόμπι Τσάρλτον και όσους συνέβαλαν ώστε να μην διαλυθεί η ομάδα, αλλά να αντεπεξέλθει από την τραγωδία.

Το κύπελλο του 1963 αποτέλεσε την πρώτη ένδειξη ζωής στο Μάντσεστερ, μετά από την στιγμή που κανείς δεν θα ήθελε να είχε γνωρίσει. Ηταν η απαρχή της δημιουργίας ακόμα μιας ομάδας επιτυχιών από τον Μπάσμπι. Όχι όμως “μπέμπηδων”. Τα “μωρά” του χάθηκαν το 1958 στο Μόναχο. Η νέα του Μάντσεστερ, όμως, δέκα χρόνια αργότερα, τον επιβεβαίωσε. Εκπλήρωσε την υπόσχεση που είχε δώσει αυτός ο μεγάλος προπονητής στους νεκρούς της τραγωδίας και στους φιλάθλους της ομάδας. Ότι σε μία δεκαετία, ο αγαπημένος τους σύλλογος θα βρεθεί στην κορυφή της Ευρώπης. Θα κάνει ότι δεν στάθηκε δυνατό να γίνει τότε.

Και το 1968 το έπραξε. Η Γιουνάιτεντ επικράτησε με 4-1 στην παράταση της Μπενφίκα του Εουσέμπιο και ο Τσάρλτον, με τη βοήθεια του Μπεστ, φάνηκε συνεπής στις υποχρεώσεις του απέναντι στους πρώην συμπαίκτες του. Οι νωπές μνήμες της τραγωδίας εμπόδισαν την τότε Μάντσεστερ να ξεπεράσει το εμπόδιο της Μίλαν στα ημιτελικά. Οι ίδιες μνήμες, ήταν αυτές που έδωσαν το κίνητρο στον Μπάσμπι και τους παίκτες του να πράξουν ότι δεν είχαν κάνει το 1958.

Οι τραγικές αναμνήσεις

Ο Χάρι Γκρεγκ, τερματοφύλακας της Μάντσεστερ από το 1957 μέχρι το 1967, περιγράφει πως έζησε ο ίδιος την τραγωδία.

“Βρισκόμασταν στο αεροπλάνο περιμένοντας την απογείωση για τρίτη φορά και ανησύχησα λίγο. Κοίταξα τον Ρότζερ Μπιρν και το πρόσωπό του ήταν τρομαγμένο. Γέλασα. Κάποιος με είδε. Ήταν ο Τζον Μπέρι που μου είπε: ‘Δεν ξέρω γιατί γελάς, αλλά θα σκοτωθούμε εδώ πέρα’. Ο Λίαμ Γουίλαμ συνέχισε: “εάν αυτό συμβεί, είμαι έτοιμος…”.

“Το αεροπλάνο ξεκίνησε. Δεν υπήρχε σταματημός αυτή τη φορά. Είδα τους τροχούς να απομακρύνονται από το έδαφος. “Ανεβήκαμε”, σκέφτηκα. Ξαφνικά, μέσα σε ένα δέκατο του δευτερολέπτου, άκουσα έναν δυνατό κρότο και ύστερα μόνο φως. Δεν υπήρχαν κλάματα ή φωνές. Μόνο ένας φοβερός ήχος από ένα σκάφος που πέφτει”.

“Ο πραγματικός ήρωας είναι ο πιλότος Τέιν. Εγώ ήμουν μόνο ένας ποδοσφαιριστής, ένας χαζός τερματοφύλακας. Εκείνος ήταν εκεί, ανάμεσα στα συντρίμμια. Ήξερε τι συνέβαινε. Βγήκα από μία τρύπα από την άτρακτο και τον άκουσα να φωνάζει: ‘Τρέξτε, ηλίθιοι, θα εκραγεί’. Αυτός προσπαθούσε να σώσει τον συγκυβερνήτη του, Κεν Ρέιμεντ, που βρισκόταν στο κόκπιτ”.

“Πέντε άνθρωποι που βρισκόταν ξαπλωμένοι στο χιόνι και μακριά μου φώναζαν να τρέξω. Άκουσα ένα παιδί (ο γιος της ταξιδιωτικής πράκτορος) να κλαίει. Τους φώναξα: ‘Γυρίστε πίσω, υπάρχουν ζωντανοί άνθρωποι εδώ…”.

Η δικαίωση 10 χρόνια μετά

Ο Μπόμπι Τσάρλτον, ο θρύλος του αγγλικού ποδοσφαίρου και της Μάντσεστερ, μιλάει για την τραγωδία και το κύπελλο Πρωταθλητριών που κατέκτησε με την ομάδα και αφιέρωσε στους αδικοχαμένους συμπαίκτες του.

“Είναι μέρος της ιστορίας του συλλόγου. Υπήρχε μεγάλη συμπάθεια για τη Μάντσεστερ μετά από το Μόναχο και αυτό έκτισε ένα πολύ καλό κλίμα. Την εποχή του δυστυχήματος είχαμε φτάσει σε επίπεδο που μπορούσαμε να κατακτήσουμε το τρόπαιο. Ξέραμε τη διοργάνωση και είχαμε προκριθεί στα ημιτελικά”.

“Νιώσαμε χρέος μας να κατακτήσουμε το τρόπαιο κάποια στιγμή. Και το ότι το κερδίσαμε μία δεκαετία μετά από το Μόναχο, με τέτοια ενθουσιώδη ομάδα, ήταν κάτι πολύ σημαντικό. Την ημέρα που το κατακτήσαμε σκέφτηκα τους συμπαίκτες που είχα χάσει στο Μόναχο. Συνέβαλαν με τον τρόπο τους στην κατάκτηση και ένιωσα ότι δικαιούταν ένα μέρος του”.

Τα 23 θύματα

Ποδοσφαιριστές: Τζοφ Μπεντ, Έντι Κόλμαν, Ντάνκαν Έντουαρντς, Μαρκ Τζόουνς, Ντέιβιντ Πεγκ, Τόμι Τέιλορ, Λίαμ Γουίλαν, Ρότζερ Μπιρν

Άνθρωποι του συλλόγου: Γουόλτερ Κρίκμερ (γραμματέας), Μπερτ Γουόλεϊ (αρχιγυμναστής), Τόμ Κάρι (γυμναστής)

Δημοσιογράφοι: Αλφ Κλαρκ, Τζορτζ Φόλουζ, Ντον Ντέιβις, Τομ Τζάκσον, Χένρι Ρόου, Αρτσι Λέντμπρουκ, Έρικ Τόμπσον, Φρανκ Σουίφτ

Πλήρωμα/επιβάτες: Κένεθ Ρέιμεντ (πιλότος), Μπέλα Μίκος (ταξιδιωτική πράκτορας), Βίλι Σατίμοφ (φίλαθλος), Τομ Κέιμπλ (αεροσυνοδός)

Τα τρόπαια του Ματ Μπάσμπι

1948: Κύπελλο

1952: Πρωτάθλημα

1956: Πρωτάθλημα

1957: Πρωτάθλημα

1963: Κύπελλο

1965: Πρωτάθλημα

1967: Πρωτάθλημα

1968: Πρωταθλητριών