5 ερωτήσεις για την κόλαση ή τον παράδεισο της ευρωπαϊκής Super League

Αυτό που από τον περασμένο Οκτώβριο γράφαμε, εδώ στο Contra, ότι το πρότζεκτ (6 δισ. δολαρίων) απειλεί να διαλύσει το ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο έγινε πραγματικότητα. Ο πόλεμος μόλις άρχισε, καθώς το Σαββατοκύριακο οι 12 από τις πλουσιότερες ομάδες της Ευρώπης, μέσα σε μια φρενίτιδα από ραντεβού, ανακοίνωσαν λίγο πριν από τα μεσάνυχτα της Κυριακής τη δημιουργία της Ευρωπαϊκής Σούπερ Λίγκας.

Μια μέρα πριν η UEFA εγκρίνει οριστικά τα σχέδια για το νέο Champions League τα μεγάλα κλαμπ πρόλαβαν τις εξελίξεις, αιφνιδιάζοντας τους πάντες! Ας προσπαθήσουμε μέσα από ερωτήσεις να απαντήσουμε τι προϋπήρξε, τι συνέβη και τι πρόκειται να γίνει πλέον στην γεμάτη αναβρασμό ποδοσφαιρική Ευρώπη

1. Τι έγινε το Σαββατοκύριακο;

Οι έξι ισχυρότερες ομάδες της Αγγλίας, δηλαδή Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, Λίβερπουλ, Μάντσεστερ Σίτι (λέγεται ότι υπέγραψε τελευταία),Τσέλσι, Άρσεναλ και Τότεναμ, οι big 3 από Ισπανία (Ρεάλ Μαδρίτης, Μπαρτσελόνα, Ατλέτικο Μαδρίτης) και Ιταλία (Γιουβέντους, Ίντερ, Μίλαν) ανακοίνωσαν τη δημιουργία της ESL, κάτι που εδώ και χρόνια βρισκόταν στο στόμα όλων και ποτέ δεν γινόταν πραγματικότητα. Συνήθως η UEFA προλάβαινε τις εξελίξεις, ικανοποιούσε τις απαιτήσεις των ‘μεγάλων’ κι όλοι μαζί βάδιζαν χέρι-χέρι.

Μια τέτοια εντύπωση υπήρχε και μέχρι αυτό το σαββατοκύριακο όταν άρχισαν οι επαφές με κέντρο το Λονδίνο και οι πρώτες διαρροές που προκάλεσαν σοκ σε ολόκληρη την ποδοσφαιρική Ευρώπη. Δεν ήταν αστείο, ούτε υποθέσεις εργασίας. Τα μεγάλα κλαμπ, έχοντας πίσω του και την JP Morgan με μια επένδυση 6 δισ. δολαρίων, προχώρησαν σε αυτό που σχεδιάζουν τους τελευταίους μήνες. Όχι όλοι, πάντως, καθώς η Μπάγερν και η Παρί Σεν Ζερμέν αρνήθηκαν να συμμετάσχουν (προς το παρόν, ή μονίμως, θα το δείξουν οι εξελίξεις) και με μια σημαντική διαφορά σε σχέση με το πρότζεκ του Οκτωβρίου. Τα κλαμπ της ESL ναι μεν αποσύρονται από τις ευρωπαϊκές διοργανώσεις της UEFA, εξακολουθούν όμως να συμμετέχουν στα εθνικά πρωταθλήματα.

Το αρχικό σχέδιο της ESL προέβλεπε τη διεξαγωγή της στις ημέρες των εθνικών διοργανώσεων (από Παρασκευή μέχρι Δευτέρα), το τωρινό την μεταθέτει μεσοβδόμαδα. Ήταν τόσο ραγδαίες οι εξελίξεις που η ESL δεν έχει ακόμη οργανωτική υπόσταση, εγκαταστάσεις, υπαλλήλους, επίσημη ιστοσελίδα, λογαριασμούς στα social media και ό,τι άλλο συνεπάγεται με ένα τέτοιο οργανισμό. Την ίδρυσή της τη μάθαμε από τις διαρροές προς τον Τύπο και εν τέλει την ανακοίνωση που δημοσιοποίησαν τα μέλη της. Όπως της Ρεάλ Μαδρίτης.

2. Πώς θα διεξαχθεί η ESL;

Πέραν της πρόσκλησης σε UEFA και FIFA για συζητήσεις και συνεργασία στο πρότζεκτ, έγινε γνωστή η σύνθεση της πρώτης ηγετικής ομάδας με πρόεδρο τον Φλορεντίνο Πέρεθ και αντιπροέδρους τον Τζον Γκλέιζερ (Γιουνάιτεντ) και Αντρέα Ανιέλι (Γιουβέντους), η ιδρυτική ανακοίνωση υπέδειξε και το σύστημα διεξαγωγής που έχουν στο μυαλό τους για εφαρμογή όσο το δυνατόν πιο σύντομα (δεν προσδιορίστηκε η σεζόν, σίγουρα πάντως δεν μιλάμε για την επόμενη).

Πρόθεση είναι η διεξαγωγή μιας λίγκας 20 ομάδων, 15 εκ των οποίων θα είναι ιδρυτικά μέλη και θα έχουν συμβόλαιο διαρκείας, ενώ άλλα πέντε θα προκύπτουν από την πορεία τους τις προηγούμενες σεζόν (στα πρότυπα της Euroleague του μπάσκετ). Οι αγώνες θα διεξάγονται μέσα στην εβδομάδα καθώς οι εθνικές διοργανώσεις, παραμένουν τα σαββατοκύριακα με τη σημασία που έχουν και τώρα.

Η ESL θα ξεκινάει τον Αύγουστο σε δυο ομίλους των 10, άρα θα έχει 18 ματς κανονικής περιόδου. Οι τρεις πρώτοι από κάθε γκρουπ θα προκρίνονται απευθείας στα προημιτελικά, ενώ οι τέταρτοι και οι πέμπτοι θα παίζουν για την συμπλήρωση της οκτάδας, οι διπλοί αγώνες της οποίας θα οδηγούν μέχρι το μονό τελικό που θα διεξάγεται κάθε Μάιο σε ουδέτερο γήπεδο. Στα σχέδια συμπεριλαμβάνεται και αντίστοιχη δημιουργία λίγκας γυναικών.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση, οι 12 ομάδες που υπέγραψαν τη διακήρυξη θα εισπράξουν 3.5 δισ. ευρώ, για να στηρίξουν τη λίγκα, αλλά και να καλύψουν κάποιες από τις τεράστιες ζημιές που προκάλεσε η πανδημία του κορονοϊού. Πέρεθ, Ανιέλι και Γκλέιζερ μίλησαν για τα “δισεκατομμύρια των φιλάθλων που αντιπροσωπεύουν οι 12 ομάδες, την ανάπτυξη του ποδοσφαίρου κλπ, κλπ“, αν και όλοι γνωρίζουν ότι τα πρώτα δισεκατομμύρια που τους ενδιαφέρουν είναι τα… ευρώ. Άντε και τα δολάρια.

3. Πώς αντέδρασαν UEFA και FIFA;

Η UEFA η διοργανώτρια των ευρωπαϊκών διοργανώσεων σίγουρα αιφνιδιάστηκε. Δεν περίμενε την κίνηση των μεγάλων κλαμπ, που πάντοτε είχε τον τρόπο να χειραγωγεί, ενώ γνώριζε ότι τουλάχιστον η Μπάγερν δεν πρόκειται να ακολουθήσει σε πρώτη φάση οποιοδήποτε σχέδιο απόσχισης. Η πρώτη αντίδραση της ήταν να βγάλει κοινή ανακοίνωση με τις ευρωπαϊκές ομοσπονδίες και λίγκες των χωρών (Αγγλία, Ιταλία, Ισπανία) των οποίων οι ομάδες συμμετέχουν στο ‘αντάρτικο’.

Σε σκληρό ύφος το κοινό ανακοινωθέν θεωρεί το πρότζεκτ των ‘μεγάλων’ απολύτως “κυνικό και άκρως εγωιστικό την στιγμή που η αλληλεγγύη ανάμεσα στους συλλόγους είναι πιο αναγκαία από ποτέ“. Η απειλή για αποκλεισμό των συμμετεχόντων στη διοργάνωση είναι ευθεία και αφορά εθνικά πρωταθλήματα, ευρωπαϊκές διοργανώσεις αλλά και εθνικές ομάδες. Τονίζονται οι ευχαριστίες ειδικά σε γαλλικά και γερμανικά κλαμπ που αρνήθηκαν να υπογράψουν την ίδρυση της ESL και γίνεται έκκληση σε κυβερνήσεις, φιλάθλους και ανθρώπους του ποδοσφαίρου να πάρουν θέση ενάντια στο σχέδιο. “Αρκετά μέχρι εδώ” καταλήγει η σκληρή ανακοίνωση.

Η FIFA αντέδρασε πολύ πιο ήπια, βάζοντας εκτός συζήτησης μια κλειστή ευρωπαϊκή λίγκα, κάλεσε όμως τους εμπλεκόμενους για ειλικρινείς συζητήσεις και εξεύρεση κοινής λύσης. Μην ξεχνάμε πάντως ότι η παγκόσμια ομοσπονδία επεξεργάζεται το δικό της παγκόσμιο Κύπελλο συλλόγων, μια επίσης αμφιλεγόμενη διοργάνωση με μοναδικό στόχο το δικό της μερίδιο στην τεράστια πίτα των εσόδων από το ποδόσφαιρο στο συλλογικό επίπεδο. Στο προηγούμενο επεισόδιο μάλιστα (τον Οκτώβριο) η FIFA είχε σχεδόν υποδειχθεί ακόμη και από κύκλους της UEFA ότι … σκάβει το λάκκο της ευρωπαϊκής ομοσπονδίας.

Εναντίον των σχεδίων των 12 μεγάλων βρέθηκαν εξ αρχής ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν, αλλά και ο πρωθυπουργός της Βρετανίας, Μπόρις Τζόνσον.

“Πρόκειται για χτύπημα εναντίον του εθνικού πρωταθλήματος” επισήμανε ο συντηρητικός Βρετανός πρωθυπουργός που βλέπει πάντα τα πράγματα από την σκοπιά του απομονωτισμού. Άλλοι που ενδιαφέρονται για το ποδόσφαιρο και την πραγματική ανάπτυξή του, όπως ο Γκάρι Νέβιλ, επιτέθηκαν με σφοδρότητα στις διοικήσεις των αγγλικών ομάδων, ιδιαίτερα της Γιουάιτεντ και της Λίβερπουλ, η οποίες ανήκουν σε Αμερικανούς ιδιοκτήτες.

Ο άλλοτε ποδοσφαιριστής της ManUtd θυμήθηκε το YNWA των οπαδών της Λίβερπουλ, που συμβολίζει την αλληλεγγύη, την στήριξη της Γιουνάιτεντ από τους εργάτες του Μάντσεστερ και αναρωτήθηκε με απανωτά tweets που οδηγούν αυτές οι εξελίξεις την Πρέμιερ Λιγκ και κατ’ επέκταση το ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο, που δεν “πρέπει να υποταχθεί στις απαιτήσεις των μεγάλων για περισσότερα κέρδη, σε βάρος των μικρών“.

Σφοδρές ήταν και οι αντιδράσεις των συνδέσμων οπαδών, που από την αρχή αντιτάσσονται στα σχέδια της ESL, θεωρώντας ότι έτσι μπαίνει το τελευταίο καρφί στο φέρετρο του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου.

4. Γιατί ‘ναι’ σε μια τέτοια Ευρωπαϊκή Λίγκα;

Οι υποστηρικτές της ESL έχουν το επιχείρημα ότι θα δοθεί η ευκαιρία στους Ευρωπαίους (και όχι μόνο) φιλάθλους να απολαύσουν 18 αγώνες ποδοσφαίρου υψηλού επιπέδου, συν τα νοκ-άουτ παιχνίδια για την ανάδειξη του πρωταθλητή Ευρώπης. Το θέαμα που θα προσφερθεί είναι αντίστοιχο των προημιτελικών του Τσάμπιονς Λιγκ σε… διαρκή δράση δέκα μηνών, αν σκεφτούμε ότι θα ξεκινούν από τον Αύγουστο και θα τελειώνουν τον Μάιο.

Πιο πολλά παιχνίδια σημαίνουν περισσότερα έσοδα από τηλεοπτικά δικαιώματα, σπόνσορες, γενικότερη εκμετάλλευση του προσφερόμενου αθλητικού θεάματος. Περισσότερα έσοδα, ισοδυναμούν (λέμε τώρα) σε μεγαλύτερες επενδύσεις, για την ακόμη μεγαλύτερη ανάπτυξη της ESL, που εφόσον μπει σε εφαρμογή θα φέρνει τους καλύτερους ποδοσφαιριστές του κόσμου σε ένα διαρκή ανταγωνισμό. Το θέαμα μάλιστα δεν έχει μόνο καθαρά ευρπωαϊκό κοινό αλλά απευθύνεται σε ολόκληρη την υφήλιο, κυρίως στις αγορές της Ασίας, όπου όλες αυτές οι ομάδες έχουν εκατομμύρια ακολούθους.

Τα 111 εκατομμύρια που πήρε η Λίβερπουλ το 2019 όταν κατέκτησε το CL μοιάζουν πολύ λίγα στα… 300 που μπορεί να βάλει στο tαμείο της, αν γίνει η πρωταθλήτρια της ESL. Τέτοια έσοδα προβλέπονται κι έτσι μπορείτε να καταλάβετε την πρεμούρα των ανθρώπων που κατευθύνουν τις τύχες των ομάδων, να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους, χωρίς την μεσολάβηση της UEFA.

Ο Αντρέα Ανιέλι, ιδιοκτήτης της Γιουβέντους, εξηγώντας την απόφαση των 12 ομάδων σχολίασε: “Αντιπροσωπεύουμε δισεκατομμύρια φιλάθλων σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του πλανήτη και 99 ευρωπαϊκά τρόπαια. Ενωθήκαμε σε μια κρίσιμη στιγμή, βοηθώντας στην εξέλιξη και την μεταμόρφωση των ευρωπαϊκών διοργανώσεων, με μακρόχρονη προοπτική και προσφέροντας στον κόσμο μας μια διοργάνωση που θα ικανοποιεί το πάθος τους για το ποδόσφαιρο“.

Πίσω από αυτές τις μεγαλοστομίες, σημειώστε:

• Τα τεράστια κέρδη των 12 ομάδων από τη διοργάνωση, σε μια εποχή μάλιστα που λόγω Covid-19, οι περισσότερες πνίγονται από χρέη. Μόνο… ένα δισ. είναι το ποσό που χρωστάει η Μπαρτσελόνα.
• Την απαλλαγή των ισχυρών από τον βραχνά των μικρών και ας πούμε τους αγώνες της πρώτης φάσης του Champions και του Europa League, με τις ομάδες της δεύτερης και τρίτης ταχύτητας
• Την αμερικάνικη νοοτροπία για τις επαγγελματικές λίγκες, οι οποίες είναι κλειστές, χωρίς άνοδο και υποβιβασμό, κάτι που, ειρήσθω εν παρόδω, αδυνατεί να καταλάβει (μαζί με τις ισοπαλίες)… ο Τεντ Λάσο όταν έρχεται από τις ΗΠΑ για να αναλάβει την τεχνική ηγεσία της AFC Richmond

5. Γιατί ‘όχι’ στο σχέδιο των μεγάλων;

Καλά για μας τους ‘φτωχούς συγγενείς’ ούτε λόγος. Το να μπει μια ομάδα μας στην ESL θα ισοδυναμούσε σχεδόν με όγδοο θαύμα, ειδικά σε αυτή τη φάση των 18-20 ομάδων, για το ξεκίνημα. Η ίδρυση μιας τέτοιας διοργάνωσης ισοδυναμεί με συμπίεση προς τα κάτω όλων των μεσαίων και μικρών ομάδων της Ευρώπης. Εύκολα καταλαβαίνει κανείς ότι χωρίς τους ’12’ μεγάλους το Champions League, η κορυφαία διοργάνωση των τελευταίων ετών, χάνει αυτόματα τη δυναμική της.

Προφανώς δεν θα είναι, πλέον, το φιλέτο για κάθε τηλεοπτικό κανάλι, σπόνσορα και οτιδήποτε άλλο δραστηριοποιείται στο αθλητικό μάρκετινγκ. Αυτό σημαίνει δραματική μείωση των εσόδων, που μπορεί για τους μεγάλους να είναι, ας πούμε, ένα ή δυο συμβόλαια σπουδαίων ποδοσφαιριστών, για μια ομάδα όμως από τη μέση και κάτω της δυναμικότητας αποτελούν τεκμήριο πολυτελούς διαβίωσης. Θυμηθείτε τι σημαίνουν τα 25 εκατομμύρια ευρώ που παίρνει ο Ολυμπιακός από το CL.

Αν και προς το παρόν δεν απειλούνται τα εθνικά πρωταθλήματα, καθώς η ESL τροποποίησε το αρχικό της σχέδιο, προφανέστατα ο μακροπρόθεσμος στόχος μιας τέτοιας υπερεθνικής λίγκας δεν μπορεί παρά να είναι οι τοπικές διοργανώσεις και η… πίτα και αυτών των διοργανώσεων. Ακόμη κι έτσι όμως, το πλήγμα που δέχονται τα εθνικά πρωταθλήματα είναι σημαντικό, αφού τι σημασία θα έχουν η Premier League, η La Liga και η Serie A, αν οι θέσεις στην κορυφαία διοργάνωση είναι κλεισμένες πριν από την εκκίνησή τους.

Στο βάθος προσθέστε την ανησυχία που μπορεί να υπάρξει για τις Εθνικές Ομάδες. Αν το καλεντάρι της ESL είναι τόσο απαιτητικό (με 18 αγωνιστικές, αλλά και ημερομηνίες για τα μπαράζ, προημιτελικά, ημιτελικούς και τελικό) ενδεχομένως να υπάρξει πρόβλημα με την παραχώρηση των διεθνών ποδοσφαιριστών στα αντιπροσωπευτικά συγκροτήματα. Δεν θα το πουν αμέσως, θα το κάνουν σιγά-σιγά, ωστόσο. Θυμηθείτε την οργή της Μπάγερν, που πρόσφατα είδε τον Ρόμπερτ Λεβαντόφσκι να τραυματίζεται στο παιχνίδι της Πολωνίας με την… Ανδόρα. Το σίγουρο είναι ότι θα επιβαρυνθούν ακόμη περισσότερο οι ποδοσφαιριστές που με τόσα ματς στα πόδια τους στα 32-33 μοιάζουν, πλέον, με παλαίμαχους!

Ας μη μιλήσουμε για το κόστος στην τσέπη των φιλάθλων, αν κρίνει κανείς πόσο έχουν εκτοξευτεί τα εισιτήρια στα πρωταθλήματα της ελίτ και στους αγώνες του Champions League.

✍ Τι γίνεται, λοιπόν, από δω και πέρα, όπου υπάρχει μια πραγματικότητα (η ιδρυτική διακήρυξη της ESL); Προφανώς θα δούμε πολεμικές δηλώσεις, απειλές, όλα τα όπλα στο τραπέζι, αλλά και υπόγειες διαδρομές για συζητήσεις συνεννοήσεις. Τίποτε δεν είναι δεδομένο, αλλά και τίποτε δεν θα είναι ίδιο με αυτά που ξέραμε, μέχρι τώρα. Α, θα πιάσουν δουλειά και οι δικηγόροι. Για σκεφτείτε ένα κανάλι που έχει πληρώσει τα δικαιώματα του Champions League και από τη σεζόν 2022-23 του λένε “κοίτα δεν θα παίζουν οι 12” και κάποιο άλλο θα αγοράζει τα δικαιώματα του ESL; Ή μήπως θα κοστίζει το ίδιο η Premier League, με έξι ομάδες της να παίζουν έτσι κι αλλιώς στην κορυφαία ευρωπαϊκή διοργάνωση; Ήδη, η ESL προχώρησε σε νομική διαδικασία για εξασφάλιση της λειτουργίας της και κυρίως να αποφύγουν οποιαδήποτε σκέψη τιμωρίας η προστίμων εκ μέρους της UEFA. Χαμός!