Γκράνιτ & Τάουλαντ Τζάκα: Δύο αδέρφια ανάμεσα σε τρεις χώρες και έναν αγώνα

Urschweizer. Μία λέξη που επιζητούσαν να ακούσουν οι Τάουλαντ και Γκράνιτ Τζάκα, πηγαίνοντας κάθε πρωί στο σχολείο του Κλάινμπαζελ, μιας γειτονιάς όπου κυριαρχούσε η εργατική τάξη. Secondos. Η λέξη που άκουγαν από τη στιγμή που έφευγαν για το μάθημα, μέχρι ο Γκράνιτ, 18 μήνες πιο μικρός αλλά κάτοχος των κλειδιών ως πιο ώριμος, ξεκλείδωνε για να μπουν στο σπίτι.

Η εικόνα του σπιτιού, ίσως εξηγούσε πολλά. Πεντακάθαρο, ολόλευκοι τοίχοι με ελάχιστες κορνίζες ή άλλα διακοσμητικά στοιχεία, ένας μεγάλος καναπές και μία μεγάλη τηλεόραση στη μέση του σαλονιού. Η εικόνα ενός αλβανικού σπιτιού. Η εικόνα που διαχώριζε τους "γεννημένους στην Ελβετία" με τους "δεύτερης γενιάς" πολίτες της χώρας.

Ακόμα κι αν ο συννεφιασμένος ουρανός της Βασιλείας ήταν το πρώτο πράγμα που αντίκρισαν τα δύο αδέρφια στην έναρξη της ζωής τους τη δεκαετία του '90, ποτέ δεν έγιναν καθολικά αποδεκτοί σε ένα κράτος όπου η άκρα δεξιά ενισχύεται με τα χρόνια.

"Ναι, φυσικά", είχε απαντήσει με το γνωστό πάθος του ο Γκράνιτ Τζάκα, όταν ρωτήθηκε από την "Schweiz am Sonntag" εάν βίωσε φυλετική διάκριση μεγαλώνοντας: "Ποτέ δεν με έπαιρναν σοβαρά ως Ελβετό. Συχνά, άκουγα ανθρώπους να λένε πράγματα όπως 'πάντα αυτοί οι σκατοαλβανοί', αλλά ποτέ δεν επέτρεψα να με επηρεάσουν, διότι γνώριζα πως ήταν απλά ένα κλισέ".

"Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις στις οποίες Αλβανοί προκαλούν προβλήματα, αλλά παρ' όλα αυτά, είμαστε επίσης πολύ καλοί άνθρωποι. Ο κόσμος κάποιες φορές λησμονεί ότι υπάρχουν και καλοί Βαλκάνιοι. Η μεγαλύτερη διαφορά μεταξύ εμού και ενός urschweizer είναι το όνομα. Αυτό μόνο. Εάν ο Μαξ Μίλερ και ο Φλαμούρ Μπερίσα διεκδικήσουν την ίδια δουλειά, τότε είναι πιθανό ότι αυτή θα καταλήξει στον Μαξ Μίλερ. Το βρίσκω ηλίθιο".

Μεταξύ φυλακής και προσφυγιάς

Δεν είναι τυχαίο ότι ο διεθνής Ελβετός Γκράνιτ Τζάκα χαρακτηρίζει την Αλβανία "πατρίδα" και την Ελβετία "επιλογή". Πώς θα μπορούσε να ήταν αλλιώς τα πράγματα, όταν ρωτώντας για τη διαφορετικότητά του σε σχέση με τα άλλα παιδιά της τάξης του, μάθαινε για την ιστορία του πατέρα του. Ενός πολλά υποσχόμενου ποδοσφαιριστή που σε ηλικία 17 ετών τραυματίστηκε σοβαρά και άλλαξε διαδρομή.

Ήταν ένα απόγευμα του 1986, όταν ο Ραγκίπ Τζάκα βρισκόταν στο πατρικό του στην Πρίστινα, την πρωτεύουσα του Κοσόβου, με την οικογένειά του. Ένας χτύπος στην εξώπορτα, δεν πρόδιδε το τι θα ακολουθούσε τα επόμενα 3,5 χρόνια. Η περιοχή πλήττονταν από εθνικές εντάσεις μεταξύ αλβανικής και σερβικής καταγωγής Κοσοβάρων, στη μετά Τίτο εποχή της Γιουγκοσλαβίας, όπου σχεδόν κάθε περιοχή αναζητούσε κυριολεκτικά με κάθε τρόπο μία ταυτότητα, ένα κομμάτι της πίτας.

Το λάθος του 23χρονου φοιτητή αγροτικής παραγωγής ήταν η παρουσία του σε διάφορες πορείες εναντίον του κομμουνιστικού καθεστώτος της χώρας. Οι αστυνομικοί που του χτύπησαν την πόρτα εκείνο το βράδυ, τον οδήγησαν στο κρατητήριο και από εκεί στη φυλακή.

Για περίπου 1.000 ημέρες, είχε το δικαίωμα να βγει από το κελί του μόνο για 10 λεπτά. Ένα κελί που μοιραζόταν με ακόμα τέσσερις άντρες. Η μοναδική επαφή με τον έξω κόσμο ήταν η αγαπημένη του Ελμάζε. Η σύζυγός του τον επισκεπτόταν μία φορά κάθε δύο εβδομάδες και τον κρατούσε στα λογικά του. Μαζί και ο εκπρόσωπος της Διεθνούς Αμνηστίας, που παρακολουθούσε από κοντά την υπόθεσή του. Οι προσπάθειες του τελευταίου αποδείχθηκαν κομβικές, όταν άκουσε τη μαγική λέξη: "Βγαίνεις".

Ήταν το 1990 και οι εχθροπραξίες στην περιοχή κλιμακώνονταν. Ο σεσημασμένος Ραγκίπ δεν θα μπορούσε να συνεχίσει να μένει στην Πρίστινα, αφού θα γινόταν εύκολος στόχος του σερβικού εθνικισμού. Με τις ευλογίες της μητέρας του, πήρε την Έλι και έγινε κι αυτός ένας από τους περίπου 300.000 Κοσοβάρους πρόσφυγες (περίπου το 1/6 του πληθυσμού του Κοσόβου) που βρήκαν καταφύγιο στην Ελβετία στις αρχές του '90.

Η ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΑΡΧΗ ΣΤΗ ΒΑΣΙΛΕΙΑ

Η δουλειά του, κηπουρός, του προσέφερε επαρκή χρήματα ώστε να δημιουργήσει οικογένεια σε μία νέα χώρα και σε ένα νέο σπιτικό. Στις 28 Μαρτίου του 1991 ήρθε στον κόσμο ο Τάουλαντ και στις 27 Σεπτεμβρίου του 1992 ο Γκράνιτ, δύο Ελβετοί πολίτες...

Σε μία χώρα κυρίαρχη πολιτικά από συντηρητική σκέψη όπως η Ελβετία, το ποδόσφαιρο συχνά αποτελεί έναν από τους αποπνικτικά ελάχιστα πεδία όπου ένας νεαρός με προσφυγικό ή μεταναστευτικό υπόβαθρο μπορεί να διαπρέψει. Απόδειξη, η σύνθεση της 21μελούς αποστολής της Ελβετίας που κατέκτησε το Παγκόσμιο Κύπελλο κ-17 το 2009 και η οποία συνετέθη από παίκτες με καταγωγή από δώδεκα διαφορετικές χώρες. Η 23άδα του Μουντιάλ 2014 στη Βραζιλία περιελάμβανε 15 παίκτες με προσφυγικό ή μεταναστευτικό παρελθόν.

Οι "Secondos" της Ελβετίας, οι οποίοι είθισται να προέρχονται από οικογένειες κατώτερης κοινωνικής στάθμης, αποτελούν πλειονότητα στην εθνική ομάδα της χώρας, παρότι μειονότητα στην κοινωνία. Ακολουθούν από μικροί τον δύσκολο δρόμο της ενσωμάτωσης στην κοινωνία, όσο διαφορετική κι αν είναι αυτή, ακόμα κι αν η κοινωνία δεν τους αντιμετωπίζει ως ίσους.

Οι Τάουλαντ και Γκράνιτ αναγκάστηκαν να υπομείνουν αυτές τις δυσκολίες. Οι γονείς τους δεν άφησαν περιθώριο για κάτι διαφορετικό. Τους έγραψαν στην Κονκόρντια Βασιλείας, το... μικρό αδερφάκι της Βασιλείας, από πολύ μικρή ηλικία "για να μείνουν μακριά από τους δρόμους", που λειτουργούν ως "Σειρήνες" στα παιδιά χωρίς ρίζες από μία χώρα που ουσιαστικά δεν τα αποδέχεται.

ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΙΣΤΕΣ, ΣΥΜΠΑΙΚΤΕΣ ΚΑΙ CHAMPIONS LEAGUE

Το ταλέντο του Γκράνιτ φάνηκε εξ αρχής. Ψηλός και ηγετικός, ήταν πάντοτε πρώτος σε σχέση με τον αδερφό του, ο οποίος ήταν πιο ατίθασος. "Ήμουν ταραχοποιός και δεν υπάκουα σε κανόνες", ομολόγησε ο Τάουλαντ μιλώντας στην "Aargauer Zeitung". Παρότι φορούσαν ακόμα και τα ίδια ρούχα πολλές φορές, η διαφορετικότητα του χαρακτήρα τους ίσως να τους καθοδήγησε τόσο μπροστά.

Η ρήξη χιαστών που υπέστη ο Γκράνιτ σε ηλικία 16 ετών ίσως να τον ωθούσε σε αλλαγή καριέρας, εάν είχε τα χαρακτηριστικά του αδερφού του. Αντ' αυτού, έκανε εξάμηνη μαθητεία ως βοηθός γραφείου στο διάστημα της αποθεραπείας του, μία περίοδος που "άλλαξε τελείως τη ζωή μου", όπως δήλωσε στο fanzine της Γκλάντμπαχ "Fohlen Echo".

Δεν βιάστηκε να επιστρέψει, καθώς είχε την υπομονή και την πεποίθηση ότι ένα λάθος, θα μπορούσε να βάλει πρόωρο τέλος σε μία διαφαινόμενη λαμπρή πορεία. Εξάλλου, ήταν ήδη διεθνής με την εθνική κ-17 και έναν χρόνο αργότερα δικαιώθηκε, όταν κατέκτησε τον πρώτο τίτλο της καριέρας του στα γήπεδα της Νιγηρίας, στο πλευρό των Παϊτίμ Κασάμι, Χάρις Σεφέροβιτς, Ρικάρντο Ροντρίγκες και Νασίμ Μπεν Καλίφα.

Ήταν μετά από εκείνο το τουρνουά, όταν η οικογένεια Τζάκα δέχθηκε το τηλεφώνημα από την Αλβανία. "Μπορούμε να μιλήσουμε;", άκουσε η Έλι από την άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμής, όπως αποκάλυψε στο "20 Minuten Online". Ο συνομιλητής της ήταν εκπρόσωπος της ομοσπονδίας της Αλβανίας και προσπαθούσε να πείσει τους γονείς του Γκράνιτ να μεταπηδήσει στην χώρα καταγωγής του.

"Δεν με ενδιέφεραν τα χρήματα. Εάν είναι τα παιδιά μου χαρούμενα, είμαι κι εγώ", υποστήριξε η Έλι, η οποία απάντησε άμεσα στον συνομιλητή της: "Τα παιδιά μου γεννήθηκαν εδώ και πήγαν σχολείο εδώ. Ανήκουν στην Ελβετία. Ο Γκράνιτ θα συνεχίσει να παίζει για την Ελβετία".

Αυτό ακριβώς συνέβη και έναν χρόνο αργότερα, η οικογένεια Τζάκα βίωσε ακόμα μία ιστορική στιγμή. Ήταν Αύγουστος του 2010, όταν ο Τόρστεν Φινκ κάλεσε τον 17χρονο Γκράνιτ στο 88ο λεπτό, για να του δώσει οδηγίες. Το ντεμπούτο του ήταν γεγονός, στον πρώτο αγώνα του 3ου προκριματικού γύρου του Champions League, κόντρα στην Ντέμπρετσεν. Τέσσερα λεπτά αργότερα, ήταν γεγονός και το πρώτο τέρμα του.

Η Βασιλεία προκρίθηκε στους ομίλους, όπου πρώτος αγωνίστηκε ο Τάουλαντ, ως αλλαγή στην εντός έδρας νίκη επί της Κλουζ. Ο Τάουλαντ είχε κάνει ντεμπούτο λίγες ημέρες νωρίτερα, σε αγώνα κυπέλλου (όπου μπήκε ως αλλαγή και ο Γκράνιτ), ωστόσο στο μεγαλύτερο πάλκο κατάφερε χρονικά να προλάβει τον αδερφό του. Και δεν ήταν μόνο εκεί...

Παρότι η απόδοση και των δύο δικαιολογούσε μεγαλύτερη προσοχή από τους ομοσπονδιακούς τεχνικούς των χωρών που θα μπορούσαν να εκπροσωπήσουν σε επίπεδο ανδρών, αντιμετώπισαν... αδιαφορία. Όταν μεγάλωσαν, αμφότεροι ήθελαν να φορέσουν τη φανέλα με το εθνόσημο της πατρίδας τους. Ως τέτοια προσδιόριζαν την Αλβανία, ωστόσο η κλήση δεν ερχόταν. Αντιθέτως, η Ελβετία ενδιαφέρθηκε κάποια στιγμή, έστω κι αν η κλήση αφορούσε μόνο τον Γκράνιτ.

"Η αλβανική ομοσπονδία δεν έδειξε ενδιαφέρον σε μένα, αλλά έδειξε η Ελβετία. Με τον αδερφό μου, έγινε το αντίθετο", εξηγεί ο Γκράνιτ, ο οποίος έκανε ντεμπούτο με την εθνική ανδρών το 2011, σε ηλικία 20 ετών, την ώρα που ο αδερφός του για τα επόμενα δύο χρόνια αγωνιζόταν στην ομάδα κ-21.

Οι χωριστοί δρόμοι των αδερφών Τζάκα

Η πρώτη φορά που πήραν διαφορετικούς δρόμους ήταν το 2012, όταν ο Τάουλαντ παραχωρήθηκε δανεικός στην Γκρασχόπερς και ο Γκράνιτ πωλήθηκε έναντι 8.500.000 ευρώ στην Γκλάντμπαχ. Η παρουσία του Γκράνιτ στην ενδεκάδα της Βασιλείας είχε εμποδίσει την ανάπτυξη του Τάουλαντ, ο οποίος είχε αγωνιστεί σε όλες τις θέσεις της άμυνας και του κέντρου.

Ακόμα κι όταν επέστρεψε στη Βασιλεία το 2013, βρήκε μπροστά του τον Μοχάμεντ Ελνενί, με συνέπεια ξανά να γεμίζει τρύπες είτε στα άκρα της μεσαίας γραμμής είτε σε αυτά της άμυνας είτε στα στόπερ, ακόμα και σε συστήματα με τρεις κεντρικούς αμυντικούς.

Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΣΕ ΑΡΧΗΓΟ ΤΗΣ ΓΚΛΑΝΤΜΠΑΧ

Την ίδια στιγμή, ο αδερφός του χρειάστηκε ένα διάστημα προσαρμογής στα νέα, υψηλότερων απαιτήσεων δεδομένα στη Bundesliga. Όταν δεν έπαιζε, ο επιθετικός χαρακτήρας του τον έφερε αντιμέτωπο με τον αναμορφωτή της ομάδας, Λούσιαν Φαβρ, με διαμεσολάβηση των ΜΜΕ. "Θέλω να μιλήσω στον προπονητή. Έχω αποδείξει ότι μπορώ να παίξω στο υψηλότερο επίπεδο", είχε δηλώσει ο 20χρονος Γκράνιτ.

Ο Ελβετός Φαβρ δεν εξέλαβε με καλό τρόπο τις θέσεις του παίκτη του, ο οποίος παρότι φλέρταρε με τη Λάτσιο, παρέμεινε στο "Μπορούσια Παρκ". Όταν αργότερα ρωτήθηκε τι έμαθε από αυτήν την εμπειρία, απάντησε: "Να μιλάω λιγότερο στον Τύπο. Δεν κατηγορώ τους δημοσιογράφους, αλλά θα λέω τα πράγματα διαφορετικά από εδώ και στο εξής. Ήμουν πολύ σκληρός και ευθύς. Δεν έπρεπε να πω ανοιχτά τι σκεφτόμουν".

Αυτό το "σκληρός" και "ευθύς" εξελίχθηκε σε αγωνιστικό γνώρισμα του Τζάκα. Μέχρι τον Δεκέμβριο του 2015 είχε αντικρίσει οκτώ κόκκινες κάρτες στη Γερμανία και 29 κίτρινες. Η μαχητικότητά του πολλές φορές υπερέβαινε τα εσκαμμένα. Άλλοτε για καλό, όπως όταν έπαιξε σε εννέα αγώνες με σπασμένο πλευρό, αρχικά με προστατευτικό και παυσίπονα και στη συνέχεια δίχως βοήθεια. "Μερικές φορές, ο πόνος ήταν σαν κόλαση, αλλά αυτό συνέβαινε κυρίως όταν ξάπλωνα στον καναπέ στο σπίτι. Όταν ήμουν στον αγώνα, ήμουν τόσο συγκεντρωμένος που δεν με ενδιέφερε το σπασμένο πλευρό. Έπρεπε να προκριθούμε στο Champions League".

Και το κατάφεραν μέσω της τέταρτης θέσης του 2014-2015. Το ίδιο πέτυχαν και φέτος, με τελείως διαφορετικές συνθήκες. Ο Φαβρ παραιτήθηκε μετά από τη χειρότερη εκκίνηση σεζόν των "πουλαριών" εδώ και δεκαετίες και τη θέση του πήρε ο Αντρέ Σούμπερτ. Οι τραυματισμοί των Μάρτιν Στραντσλ και Τόνι Γιάντσκε, οδήγησαν τον (τότε) υπηρεσιακό τεχνικό της Γκλάντμπαχ σε μία απρόσμενη κίνηση, να δώσει το περιβραχιόνιο στον Γκράνιτ Τζάκα. Ο Ελβετός μέσος δεν σταμάτησε να δέχεται κόκκινες κάρτες (έφτασε τις τρεις μέχρι τον Δεκέμβριο) και να αντικαθίσταται για να μην δεχθεί δεύτερη κίτρινη στους αγώνες. Την εξαίσια απόδοσή του εξακολουθούσε να συνοδεύει η επιθετικότητά του. Με την έλευση του 2016, όμως, κατόρθωσε να τη χαλιναγώγηση και να δεχθεί μόλις μία κίτρινη μέχρι το τέλος της σεζόν και ως αρχηγός να οδηγήσει την Γκλάντμπαχ για δεύτερη σερί φορά στην 4η θέση της Bundesliga.

Ο ΘΑΥΜΑΣΜΟΣ ΣΤΟΝ ΒΕΝΓΚΕΡ ΚΑΙ Ο ΑΡΙΘΜΟΣ ΦΑΝΕΛΑΣ

Το ενδιαφέρον της Άρσεναλ και του Αρσέν Βενγκέρ έγινε πράξη με ένα τηλεφώνημα κάπου στο τέλος της προηγούμενης χρονιάς. "Ήταν τρελό που μίλησα με τον Βενγκέρ. Είναι θρύλος για μένα, πάντα ήταν θρύλος στα μάτια μου. Και ξαφνικά, είναι στο τηλέφωνο και μου λέει ότι με θέλει. Μου είπε να πάω στην Άρσεναλ να ευχαριστηθώ το ποδόσφαιρο και ότι η Άρσεναλ είναι σαν παράδεισος".

Οι σκάουτς των "κανονιέρηδων" παρακολούθησαν από κοντά τον Γκράνιτ Τζάκα πάνω από 30 φορές. Από τη στιγμή που δεν ολοκληρώθηκε η μεταγραφή του στην Ατλέτικο Μαδρίτης το 2015, η Άρσεναλ δεν έχασε την ευκαιρία και τον έκλεισε από τον φετινό Μάιο . "Ήταν σημαντικό για μένα να ολοκληρωθεί η μεταγραφή πριν από το Euro 2016. Ήθελα να έχω καθαρό μυαλό στη διάρκεια του τουρνουά. Δεν ήθελα ατζέντηδες και σύλλογοι να μου αποσπούν την προσοχή", εξήγησε ο Τζάκα.

Τα 45.000.000 ευρώ στα οποία ενδέχεται να φτάσει η μεταγραφή, ξεπερνούν το διπλάσιο του ρεκόρ πώλησης της Γκλάντμπαχ, εκείνης του Μάρκο Ρόις στην Ντόρτμουντ το 2012. Η τρίτη πιο ακριβή μεταγραφή στην ιστορία του πρώτου συλλόγου με τηλεοπτικά έσοδα πάνω 100.000.000 λίρες σε μία σεζόν αποτελεί τον αδιαφιλονίκητο ηγέτη της Ελβετίας πλέον. Όταν είχε πάρει το περιβραχιόνιο του αρχηγού της Γκλάντμπαχ σε ηλικία 22 ετών είχε δηλώσει πως "δεν είναι φυσιολογικό", ωστόσο οι προσδοκίες για το πρόσωπό του είναι αντίστοιχες και για την Άρσεναλ: να εξελιχθεί σε ηγετική φιγούρα, στον άνθρωπο που θα πάρει τα "ηνία" του κέντρου και όλης της ομάδας και να τη "ατσαλώσει". Ακόμα και η κίνησή του να ζητήσει άλλο νούμερο από το 16 που του είχαν δώσει οι άνθρωποι της Άρσεναλ, αναγκάζοντάς τους να ενημερώσουν τους φιλάθλους που παρήγγειλαν τη αρχική φανέλα ότι θα τους την έστελναν με το νέο νούμερο στην πλάτη (29), δείχνει τις διαθέσεις του 23χρονου Γκράνιτ Τζάκα.

Όταν ο Τάουλαντ "έγινε" Αλβανός

Ο πρώτος που χειροκρότησε αυτήν τη μεταγραφή ήταν ο αδερφός του. "Δεν είμαστε μόνο αδέρφια, είμαστε και φίλοι", δηλώνουν με κάθε ευκαιρία και το δείχνουν στην πράξη. Στις συζητήσεις στο σπίτι για τις επιλογές τους ως ποδοσφαιριστές συμμετείχε όλη η οικογένεια. Όταν η κλήση του Ότμαρ Χίτσφελντ δεν ερχόταν στον Τάουλαντ, ο Γκράνιτ στάθηκε στο πλευρό του στην αποδοχή της κλήσης από την Αλβανία.

"Ένα τηλεφώνημα θα ήταν αρκετό για να με κάνει να σκεφτώ. Η Αλβανία δεν ήταν η λύση, όμως ήμουν απογοητευμένος από την Ελβετία. Τότε, η Αλβανία έδειξε ότι με αγαπάει και αποδέχθηκα την κλήση", δήλωσε τον Ιούνιο του 2013, όταν κίνησε διαδικασίες έκδοσης αλβανικού διαβατηρίου. Έλαβε την υπηκοότητα τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους, ωστόσο περίμενε και το "ΟΚ" από τη FIFA. Ο Τζιάνι ντε Μπιάζι τον κάλεσε για πρώτη φορά σε φιλικό με τη Μάλτα τον Μάρτιο του 2014, ωστόσο κάποιοι τραυματισμοί άλλαξαν τα πλάνα. Τον Ιούνιο του 2014 η FIFA επέτρεψε τη χρησιμοποίησή του και σε επίσημους διεθνείς αγώνες και τον Σεπτέμβριο του 2014 έκανε ντεμπούτο, στην ιστορική νίκη 1-0 μέσα στην Πορτογαλία για τα προκριματικά του Euro 2014.

"Στην Ελβετία με κάποιοι με βλέπουν ως ξένο και στην Αλβανία είμαι Ελβετός", είχε δηλώσει ο Γκράνιτ Τζάκα στην "Tagesanzeiger" τον Σεπτέμβριο του 2012, ωστόσο πλέον τίποτα από αυτά δεν ίσχυε για τον αδερφό του. Ακόμα κι αν πάτησε το πόδι του στην Αλβανία για πρώτη φορά στα 14 του, όταν πήγε διακοπές με τους παππούδες του και τον αδερφό του, ο Τάουλαντ υιοθέτησε όλο το αλβανικό στοιχείο που είχε "χάσει" με την μετανάστευση των γονιών του στην Ελβετία μέσα σε μία νύχτα.

ΕΘΝΙΚΟΣ ΗΡΩΑΣ ΣΤΟ ΒΕΛΙΓΡΑΔΙ

Ήταν το βράδυ της 14ης Οκτωβρίου 2014, στο Βελιγράδι και το περίφημο παιχνίδι Σερβία - Αλβανία, που εξελίχθηκε σε πεδίο εθνικιστικής προπαγάνδας. Οι Σέρβοι οπαδοί φώναζαν "Ubij, ubij, Šiptara" ("Σκοτώστε τους Αλβανούς") από τις εξέδρες και πετούσαν αντικείμενα. Στον αντίποδα, ένα drone πέταξε στο γήπεδο, φέροντας τη σημαία της "Μεγάλης Αλβανίας". Μία σημαία την οποία κατέβασε ο Στέφαν Μίτροβιτς, μέχρι να του ορμήξουν δύο Αλβανοί, ο ένας διεθνής επτά χρόνια, ο άλλος επτά εβδομάδες...

Η κίνηση των Άντι Λίλα και Τάουλαντ Τζάκα προκάλεσε σύρραξη στον αγωνιστικό χώρο και πυροδότησε "εκρήξεις" στις κερκίδες. Ο διαιτητής Μάρτιν Άτκινσον διέκοψε το παιχνίδι, το οποίο αργότερα κατακυρώθηκε υπέρ των Αλβανών με 3-0, με ταυτόχρονη τιμωρία της Σερβίας.

Ο Γκράνιτ πόσταρε φωτογραφία του Τάουλαντ με σφιγμένη γροθιά μπροστά στους Σέρβους παίκτες και το μήνυμα: "Δείχνοντας την ισχύ των Αλβανών, ενθυμούμενοι τα όπλα του Αντέμ Γιασάρι (σ.σ. εκ των ιδρυτών του "Απελευθερωτικού Στρατού του Κοσόβου")". Ο αρχηγός Λόρικ Τσάνα και ο Τάουλαντ Τζάκα έγιναν επίτιμοι πολίτες της Μιτρόβιτσα από τον δήμαρχο της πόλης διότι "προστάτευσαν τα εθνικά σύμβολα".

Ήταν πλέον ένας καθολικά αποδεκτός Αλβανός, ήρωας εκτός γηπέδων. Σχεδόν 1,5 χρόνο μετά από εκείνη τη νύχτα, αποτελεί ήρωα και εντός γηπέδων, αφού έχει εξελιχθεί σε βασικό και αναντικατάστατο μέλος της Βασιλείας που έφτασε τους επτά σερί τίτλους, ενώ βρήκε τον ρόλο του και στην εθνική Αλβανίας, στον άξονα, από όπου κανείς πλέον δεν μπορεί να τον εκτοπίσει.

Η "αγκαλιά" του Κοσόβου

Πλην του ίδιου του εαυτού του, αφού εδώ και μερικά 24ωρα, το Κόσοβο αποτελεί τo υπ' αριθμόν 211 μέλος της FIFA και έχει αποκτήσει δικαίωμα συμμετοχής στις διεθνείς ποδοσφαιρικές διοργανώσεις. Το βέτο της Ρωσίας, συμμάχου της Σερβίας, που διατηρούσε το Κόσοβο εκτός Ηνωμένων Εθνών (προϋπόθεση για να αναγνωριστεί από την UEFA με τους νέους κανονισμούς που θεσπίστηκαν) απέτρεπε την ένταξή του στον επίσημο ποδοσφαιρικό χάρτη.

Από τη (μερικώς αναγνωρισμένη) διακήρυξη της ανεξαρτησίας του κράτους το 2008 άρχισαν και οι προσπάθειες της τοπικής ομοσπονδίας να γίνει πλήρες μέλος της FIFA. Η στάση του Ζεπ Μπλάτερ άρχισε να "μαλακώνει" το 2012, σε αντίθεση με αυτήν του Μισέλ Πλατινί και της UEFA, που υπό την πίεση της σερβικής ΠΟ και τον φόβο δεδικασμένων, ήταν άτεγκτη.

Δύο φορές η FIFA έδωσε άδεια διεξαγωγής φιλικών υπό προϋποθέσεις, δύο φορές ανακάλεσε. Τον Σεπτέμβριο του 2012, μάλιστα, μετά από μία συντονισμένη ενέργεια των ανθρώπων της ομοσπονδίας του Κοσόβου και υπό την ηγεσία του προέδρου Φαντίλ Βόκρι, του μοναδικού Κοσοβάρου που φόρεσε τη φανέλα της Γιουγκοσλαβίας, απέσπασαν στα κρυφά υπογραφές από παίκτες της εθνικής Ελβετίας σε ξενοδοχείο που είχε καταλήξει η αποστολή, σε αίτημα να επιτραπεί η διεξαγωγή φιλικών.

Μεταξύ των παικτών που υπέγραψαν ήταν ο Γκράνιτ Τζάκα, ο Τζερντάν Σατσίρι και ο Βαλόν Μπεχράμι, όλοι κοσοβαρικής καταγωγής, ενώ το ίδιο έπραξε και ο Τσάνα μαζί με ακόμα επτά διεθνείς Αλβανούς με κοσοβάρικες ρίζες. Η διαδικασία εξομάλυνσης των σχέσεων μεταξύ Κοσόβου και Σερβίας που άρχισε το 2013 υπό το Σύμφωνο των Βρυξελλών, σε συνδυασμό με τις δηλώσεις Μπλάτερ περί "αδικίας", οδήγησαν στα πρώτα φιλικά, ακόμα και κόντρα σε μέλη της FIFA, όμως αυστηρά χωρίς διακριτικά του Κοσόβου.

Η τελευταία αίτηση ένταξης στην UEFA, τον Σεπτέμβριο του 2015, εγκρίθηκε τον Μάιο του 2016 και ακολούθησε η ένταξη του Κοσόβου στη FIFA (μαζί με το Γιβραλτάρ) κατά το κονγκρέσο στο Μεξικό με 141 ψήφους υπέρ και 23 κατά.

ΤΟ ΜΗΝΥΜΑ ΤΟΥ ΣΑΤΣΙΡΙ

Μετά από 13.000 θανάτους Κοσοβάρων στον πόλεμο του 1998 και του 1999 με τις σερβικές δυνάμεις, τη νατοϊκή επέμβαση, τους διπλωματικούς διαξιφισμούς σε μία γεωγραφική περιοχή όπως τα Βαλκάνια που μυρίζει διαρκώς "μπαρούτι", δημιουργήθηκε η βάση για να βρουν ποδοσφαιρική στέγη παίκτες που "υιοθετήθηκαν" από εθνικές ομάδες όπως η Ελβετία, το Βέλγιο, η Φινλανδία, η Γερμανία και φυσικά η Αλβανία.

Από την 23μελή αποστολή του Ντε Μπιάζι για την "παρθενική" εμφάνιση της χώρας σε τελική φάση διεθνούς διοργάνωσης, έντεκα ποδοσφαιριστές έχουν καταγωγή από το Κόσοβο. Από αυτούς τους έντεκα, οι έξι έχουν γεννηθεί στην Ελβετία!

Ελβετία και Αλβανία συναντήθηκαν τον Σεπτέμβριο του 2012 στα προκριματικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου. Ο Σατσίρι, ο οποίος σκόραρε μετά από πάσα του Τζάκα αλλά δεν πανηγύρισε στη νίκη 2-0, είχε εμφανιστεί με παπούτσια στα οποία είχε ράψει πάνω τρεις σημαίες: της Ελβετίας, της Αλβανίας και του Κοσόβου. "Η μητέρα μου και ο πατέρας μου είναι από το Κόσοβο και το όνομά μου λέει σε όλους ότι δεν είμαι από την Ελβετία, αλλά από το Κόσοβο", δήλωσε τότε ο εξτρέμ της Βασιλείας και αργότερα της Μπάγερν, της Ίντερ και της Στόουκ.

"Για μένα, πάντα το να αγωνιστώ με την Ελβετία ήταν μονόδρομος, αφού δεν έχουμε εθνική Κοσόβου, δεν είναι μέλος της FIFA. Για την ώρα, αγωνίζομαι με την Ελβετία. Αλλά ίσως, όταν το Κόσοβο ενταχθεί στη FIFA, να έρθει μία άλλη στιγμή και να δούμε πόσοι παίκτες θα επιλέξουν το Κόσοβο. Προσωπικά, τώρα δεν έχω πρόβλημα", πρόσθεσε.

Κόντρα στον εθνικισμό και σε... συμπαίκτες

Η ώρα αυτή έφτασε, όμως ο Κοσοβάρος Γκράνιτ Τζάκα θα αντιμετωπίσει με τη φανέλα της Ελβετίας τον Κοσοβάρο Τάουλαντ Τζάκα που θα φοράει τη φανέλα της Αλβανίας σε αγώνα για το Euro 2016. "Μόλις έγινε η κλήρωση, είχαμε ένα περίεργο συναίσθημα γι' αυτήν. Το να παίξουμε αντιμέτωποι, ήταν το απολύτως τελευταίο πράγμα που θέλαμε. Και οι δύο ήμαστε λιγάκι νευρικοί, αλλά πλέον είμαστε πιο χαλαροί", δήλωσε ο Γκράνιτ, για τα παιχνίδια της μοίρας που τον έφεραν ξανά κόντρα στον αδερφό του, τέσσερα χρόνια μετά από το Βασιλεία - Γκρασχόπερς.

Μπορεί να πρόκειται για τα ένατα αδέρφια που αγωνίζονται στην τελική φάση της διοργάνωσης, ωστόσο είναι μόλις τα πρώτα που παίζουν ως αντίπαλοι. Τα πρώτα αδέρφια από ίδιους γονείς παγκοσμίως, αφού οι Τζερόμ και Κέβιν Πρινς Μπόατενγκ που τέθηκαν αντιμέτωποι στον αγώνα Γκάνα - Γερμανία στο Μουντιάλ 2010 είναι ετεροθαλή αδέρφια.

Τα όποια εμπόδια δείχνουν να έχουν ξεπεραστεί, έστω κι αν υπάρχουν σπίθες φωτιάς που απειλούν με "αναζωπύρωση". Σε μία χώρα όπου η πολιτική παράταξη με τη μεγαλύτερη κοινοβουλευτική εκπροσώπηση είναι το ακροδεξιό "Schweizerische Volkspartei", το οποίο απαιτεί την απέλαση "αλλοδαπών" εγκληματιών, ακόμα κι αν έχουν γεννηθεί στην Ελβετία και δεν έχουν ζήσει ποτέ σε άλλον τόπο, ο Γκράνιτ Τζάκα αντέχει.

Ακόμα και ο βασικός δεξιός μπακ της Ελβετίας, Στέφαν Λίχτσταϊνερ, φανέρωσε δείγματα δυσφορίας, όταν ο (γεννημένος στο Σαράγεβο αλλά πολιτογραφημένος Ελβετός εδώ και χρόνια) ομοσπονδιακός προπονητής, Βλάντιμιρ Πέτκοβιτς, "έκοψε" τους Τρανκουίλο Μπαρνέτα και Πίρμιν Σβέγκλερ από την αποστολή αγώνα των προκριματικών του Euro, με τον άσο της Γιουβέντους να υποστηρίζει σε συνέντευξη ότι δεν θέλει να εγείρει ζήτημα "πραγματικών" και "άλλων" Ελβετών, ωστόσο προκαλώντας το ακριβώς αντίθετο. Πρόσθεσε, μάλιστα, ότι "τέτοιες" αποφάσεις μπορούν να οδηγήσουν τον ελβετικό κόσμο σε αποξένωση από τη " δική του" εθνική ομάδα και σε αδυναμία ταύτισης μαζί της.

"Ο Τζάκα παίζει για εμάς ή σκέφτεται την Αλβανία;", αναρωτήθηκε ο επικεφαλής του SVP, όταν ο Τζάκα δεν τραγούδησε τον εθνικό ύμνο κατά τη διάρκεια του Μουντιάλ της Βραζιλίας. Η απάντηση είναι μάλλον "και τα δύο", με τον πατέρα και πλέον μάνατζερ των αδερφών Τζάκα, Ραγκίπ, να υπερθεματίζει, όταν ρωτήθηκε για το θέμα, προτού ταξιδέψει με την Έλι στο Λανς για να παρακολουθήσει από τις εξέδρες του "Μπολάρ Ντελελί" τις προσπάθειες των παιδιών του: "Ένας γιος για την Αλβανία, ένας γιος για την Ελβετία. Ο τέλειος αντικατοπτρισμός για την οικογένειά μας".

Επιμέλεια κεντρικής φωτογραφίας: Γιάννης Μπαϊρακτάρης

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

Η παρουσίαση της Ελβετίας

Η παρουσίαση της Αλβανίας