Οι πιστολιές, το σοκ με Μπλιώνα, τα ραντεβού και το "Ξύλο" σε ζωντανή μετάδοση

Ας μιλήσουμε λοιπόν για βία, ας καταπιαστούμε με τη "μάστιγα", με το "φαινόμενο", τους "hools", "ultras", "a.c.a.b." ή όπως αλλιώς αυτοαποκαλούνται. Όχι όμως μόνον αυτούς, όχι τόσο επιδερμικά και "καθωσπρέπει" όπως θα έκανε η Όλγα Τρέμη στο βραδινό δελτίο του Mega και οι ανά διαστήματα "συγκλονισμένοι" πολίτες που στηλιτεύουν τα επεισόδια, αγνοώντας ότι είναι συνένοχοι στο έγκλημα και εμμένουν στα κλασσικά εικονογραφημένα: έφοδοι σε συνδέσμους, ναρκωτικά, καπνογόνα, βεγγαλικά, φωτοβολίδες, κλομπ, ρόπαλα, σιδηροσωλήνες, μολότοφ, κροτίδες. Τα "εκκολαπτήρια βίας", χώροι σχεδιασμού και οργάνωσης "καταδρομικών" επιθέσεων εναντίον οπαδών άλλων ομάδων.

Να ξεκινήσουμε από τις βασικές έννοιες. Ο αθλητισμός αποτελεί ένα βασικό θεσμό του ελεύθερου χρόνου μας και αναπόσπαστο στοιχείο της κοινωνικής οργάνωσης των σύγχρονων κοινωνιών. Ως εκ τούτου επηρεάζεται και επηρεάζει πολιτικά, πολιτισμικά, οικονομικά και κοινωνικά συμβάντα, με συνέπεια όσο αυξάνεται η επιθετικότητα στην κοινωνία με αντίστοιχο αναλογικό τρόπο να αυξάνεται και στον αθλητισμό. Προσεγγίζοντας ιστορικά το φαινόμενο της βίας στους αθλητικούς χώρους, στην πιο ακραία του έκφρασή του συμπίπτει με την επαγγελματική οργάνωση και την εμπορευματοποίηση ορισμένων αθλημάτων (ειδικά του ποδοσφαίρου που ως λαοφιλέστερο άθλημα είναι η προμετωπίδα), χωρίς αυτό να σημαίνει ότι πριν τον επαγγελματισμό και την εμπορευματοποίηση δεν υπήρχαν ακραία περιστατικά βίας.

Τα πρώτα επεισόδια

Χαρακτηριστικότερο όλων η ισοπέδωση της Λεωφόρου Αλεξάνδρας τον Ιούλιο του 1964, όταν οι οπαδοί Παναθηναϊκού και Ολυμπιακού, για πρώτη και τελευταία φορά συνεργάστηκαν και στράφηκαν εναντίον των διαιτητών και των ποδοσφαιριστών, επειδή εκτίμησαν/θεώρησαν ότι το παιχνίδι ήταν "στημένο" για εισπρακτικούς λόγους. Ήταν η πολλοστή ισοπαλία, πέναλτι δεν προβλέπετο να εκτελεστούν και όταν οι οπαδοί αντιλήφθηκαν λίγο πριν το τέλος της παράτασης, ότι οι "αιώνιοι" βολεύονται με την ισοπαλία, έσπασαν τα κιγκλιδώματα, κυνήγησαν ποδοσφαιριστές-διαιτητές και κατόπιν κατέστρεψαν ολοσχερώς το γήπεδο του Παναθηναϊκού. Ήταν τα πρώτα εκτεταμένα και σφοδρά επεισόδια στην ιστορία του ελληνικού ποδοσφαίρου, η πρώτη φορά που η βία άγγιξε σύσσωμη την ελληνική κοινωνία.

Βαθμηδόν και πάντοτε συνεκτιμώμενων των κοινωνικοπολιτικών δεδομένων, εμφανίζονται νέες μορφές συμπεριφοράς στο χώρο των γηπέδων, με παραδείγματα όπως το ντέρμπι του 1973 στο Καραϊσκάκης, να σοκάρουν την κοινωνία. Η κοινωνία όμως διαρκώς εξελίσσεται, σιγά-σιγά έπαψε να εντυπωσιάζεται και να σοκάρεται από "απλές εκδηλώσεις βίας" και περίμενε όλο και περισσότερο αίμα. Τα γήπεδα έγιναν θεσμοποιημένοι χώροι εκτόνωσης και ανοχής της παρέκκλισης, αποτέλεσαν και αποτελούν πόλους έλξης ατόμων με παραβατικές συμπεριφορές, μετατράπηκαν σε χώρο που υπό περιστάσεις συμβάλλει στην παραγωγή πρότυπων βίας, επιθετικής συμπεριφοράς και υποκουλτούρας. Το χρονικό σοκάρει, αλλά είναι αδύνατον να αγνοηθεί.

Αφήνοντας εκτός συζήτησης το πολύνεκρο δυστύχημα της Θ7 το Φεβρουάριο του 1981, ο ενδεικτικός κατάλογος βίας με αφορμή την ομάδα/το σύνδεσμο/τη "μαγκιά" είναι τρομακτικός. Πρόχειρα μπορεί να θυμηθεί κανείς περιστατικά ανά την Επικράτεια:

1. Χαριλάου, Θεσσαλονίκη 1982, μαχαιρώνεται ο φίλαθλος Άρης Δημητριάδης σε ενέδρα που στήθηκε με αφορμή το ντέρμπι Άρη-ΠΑΟΚ.

2. Club Rainbow, Αθήνα 1985, μαχαιρώνονται δύο οπαδοί της ΑΕΚ μετά από συμπλοκή με αντίπαλους οπαδούς (εικάζετο του Ολυμπιακού) μέσα στο μαγαζί της Βουλιαγμένης. Ο ένας εκ των δύο υπέκυψε στα τραύματά του στο νοσοκομείο, τρεις εβδομάδες αργότερα.

3. Καλλιθέα, 1985, συμπλοκή οπαδών σε καφετέρια, ο φίλαθλος της ΑΕΚ Κώστας Γιάνναρης τραυματίζεται πολύ σοβαρά και χάνει την όρασή του.

Το σοκ με Μπλιώνα

4. Το πρώτο πραγματικό σοκ για την ελληνική κοινωνία: Λάρισα, 26 Οκτωβρίου 1986. Ο καθηγητής μαθηματικών στη ΣΕΛΕΤΕ, Χαράλαμπος Μπλιώνας έχει επισκεφτεί την ιδιαίτερη πατρίδα του, Ελασσώνα, για να δει τη μνηστή του που επρόκειτο να αρραβωνιαστεί. Παίρνει ταξί για τη Λάρισα προκειμένου να πάρει το ΚΤΕΛ για Αθήνα. Για δέκα λεπτά θα χάσει το λεωφορείο και μέχρι το επόμενο έχει στη διάθεσή του τρεις ώρες. Ο – άσχετος με ποδόσφαιρο – καθηγητής θα επιλέξει να περάσει την ώρα του στο Αλκαζάρ που έχει αγώνα: Λάρισα-ΠΑΟΚ, το καμάρι της Θεσσαλίας στα ντουζένια του. Παίρνει την εφημερίδα του, κάθεται στη Θ1 χωρίς να γνωρίζει ότι τότε εκεί κάθονταν οι "οργανωμένοι" της ΑΕΛ και περιμένει να ξεκινήσει το παιχνίδι. Απέναντι, στη θύρα των φιλοξενούμενων, οι παοκτσήδες με άγριες διαθέσεις. Φωτοβολίδες, συνθήματα, απειλές για "ντου".

Στο γήπεδο γίνεται σαφές ότι υπάρχει και ειδικό πιστόλι, αφού κάποιες φωτοβολίδες περνούν και τη μεσαία γραμμή. Μία, στο κέντρο. Δύο, λίγο πιο πάνω. Η τρίτη ήταν μοιραία. Διέσχισε όλο το γήπεδο, από το ένα πέταλο στο άλλο, εξοστρακίστηκε στα κάγκελα και καρφώνεται στο λαιμό του ανυποψίαστου καθηγητή. Η φωτοβολίδα καίει ακόμα στο λαιμό όταν οι διπλανοί του προσπαθούν να τον βοηθήσουν, τα μεγάφωνα συστήνουν ψυχραιμία, το Αλκαζάρ έχει παγώσει. Το θαυμαστό ελληνικό κράτος δεν έχει φροντίσει να υπάρχει ασθενοφόρο στο γήπεδο, ο Μπλιώνας μεταφέρεται με ένα αγροτικό πάνω σε ένα φορείο, από εκείνα που χρησιμοποιούνταν εκείνη την εποχή για την έξοδο των ποδοσφαιριστών από τον αγωνιστικό χώρο. Ο άτυχος καθηγητής ξεψυχάει καθ’ οδόν για το νοσοκομείο, στην καρότσα ενός αγροτικού.

Η κινητοποίηση της αστυνομίας είναι άμεση, συλλαμβάνονται 11 οπαδοί του ΠΑΟΚ, ένας εξ αυτών ο 19χρονος Β.Θ. γιος ψαρά (από τον πατέρα του είχε πάρει τις "ναυτικές") ομολογεί την ενοχή του. "Ήταν ατύχημα" ψελλίζει στην κατάθεσή του στους αστυνομικούς, καταδικάζεται σε 8 χρόνια κάθειρξη, εκτίει την ποινή του στις φυλακές του Βόλου. Το ελληνικό ποδόσφαιρο πενθεί, ο Χαράλαμπος Μπλιώνας παραμένει μέχρι και σήμερα η εμβληματικότερη περίπτωση θανατηφόρου περιστατικού βίας σε γήπεδο.

5. Το γήπεδο βράζει, θυμός, οργή, λύπη, για το θλιβερό γεγονός. Ο αγώνας θα διεξαχθεί κανονικά. Το περίφημο "μακελειό" στην Πάτρα το 1988 με πάνω από 30 τραυματίες και τρόμο στους δρόμους της αχαϊκής πρωτεύουσας .

6. Το "στημένο" Ολυμπιακός-Παναθηναϊκός 3-4 το Φεβρουάριο του 1990 με τις ομάδες να "κανονίζουν" το ματς μεταξύ τους προκειμένου να φύγουν ποδοσφαιριστές και διαιτητές σώοι και αβλαβείς από το "Καραϊσκάκης". Συμπλοκές και επεισόδια εντός και εκτός γηπέδου, τσιμέντα να ίπτανται, λιπόθυμοι διαιτητές, φορεία, κυνηγητό και σπασμένα πούλμαν και αυτοκίνητα.

7. Ο τραγικός χαμός του 17χρονου Γιώργου Παναγιώτου τον Ιανουάριο του 1991 από φωτοβολίδα. Ντέρμπι ΑΕΚ-Ολυμπιακός στη Φιλαδέλφεια, πορείες, κατεστραμένα αυτοκίνητα, διαλυμένες βιτρίνες, φωτιές, "ντου", αίμα. Το άτυχο παιδί δέχθηκε στην κοιλιακή χώρα κροτίδα, που είχε εκτοξευθεί με το ειδικό πιστόλι για ρίψη φωτοβολίδων. Μεταφέρθηκε άμεσα στο νοσοκομείο "Αγία Όλγα" όπου μετά από δίωρο χειρουργείο κατέληξε.

8. Ο "φονιάς" και οι Επιστήμονες, Φεβρουάριος του 1991. Ολυμπιακός-Αθηναϊκός, ντου, τσιμέντα, κυνηγητό εντός γηπέδου, σίδερα και ο Σαλιαρέλης να ξεστομίζει ότι εκείνοι που προκάλεσαν τα επεισόδια "είναι επιστήμονες άνθρωποι".

9. Ο χαμός του Ευθύμιου Λιάκα και του Κώστα Ντόλια τον Απρίλιο του 1991, κατά την επιστροφή τους στη Θεσσαλονίκη, μετά τον τελικό του Κυπέλλου Πανιωνίου-ΠΑΟΚ στο μπασκετ. Το ΙΧΕ στο οποίο επέβαιναν φέροντας διακριτικά της ομάδας τους, δέχεται βόμβα μολότωφ και τυλίγεται στις φλόγες. Οι δύο φίλοι κάθονται πίσω, δεν προλαβαίνουν να απεγκλωβιστούν και καίγονται ζωντανοί.

"Ξύλο" σε ζωντανή μετάδοση

10. Σε ζωντανή τηλεοπτική μετάδοση, έκπληκτη η Ευρώπη παρακολουθεί τους οπαδούς του ΠΑΟΚ να δέχονται (και να δίνουν) πολύ ξύλο μετά από επιχείρηση της αστυνομίας που προσπαθούσε να αναχαιτίσει την εισβολή τους στον αγωνιστικό χώρο, στο περιθώριο του αγώνα του κυπέλλου UEFA, τον Οκτώβριο του 1992. Τα ΜΑΤ στήνουν γραμμή ενός μέτρου απέναντι από τα κάγκελα και με τα γκλοπ ανά χείρας, σαπίζουν στο ξύλο οποιονδήποτε έτρεχε για να σωθεί. Είναι το πρώτο (πολύ) ξύλο σε ζωντανή μετάδοση. Ο ΠΑΟΚ τιμωρείται με αποκλεισμό δύο ετών από όλες τις ευρωπαϊκές διοργανώσεις.

11. Ο Γιώργος Καρνέζης οπαδός του Παναθηναϊκού, συνδεσμίτης από του Ζωγράφου, δέχεται επίθεση έξω από καφετέρια-αίθουσα ηλεκτρονικών παιχνιδιών στη Γλυφάδα, το 1993 μετά τον αγώνα μπάσκετ των "αιωνίων". Μαχαιριές, ξύλο, μπουκάλια, τραυματίες. Ο 25χρονος Καρνέζης δεν τη γλίτωσε, ξεψύχησε στο πεζοδρόμιο από ακατάσχετη αιμορραγία.

12. Δέκα ημέρες μετά τον τελικό Κυπέλλου το Μάιο του 1995, ο διαιτητής Μπάκας μετακινείται με ταξί και δέχεται επίθεση από αγνώστους στην Αλίμου με λοστούς, σιδερογροθιές και κλωτσιές. Οι δράστες περικύκλωσαν το αυτοκίνητο με μηχανές, το ακινητοποίησαν και έβγαλαν έξω το διαιτητή ξυλοφορτώνοντάς τον. Κατέληξε στο νοσοκομείο με θλαστικά τραύματα και διάσειση, χλευάστηκε και έμεινε στην ιστορία για μια ατάκα του Δημήτρη Μελισσανίδη, τότε Πρέδρου της ΑΕΚ, ο οποίος τον αποκάλεσε "Μπριζίτ Μπαρντό" εξ αιτίας του κόκκινου σλιπ με το οποίο φωτογραφήθηκε. Ο Μπάκας στην κατάθεσή του υποστήριξε ότι μετά τον τελικό δεχόταν απειλητικά τηλεφωνήματα, οι δράστες δεν εντοπίστηκαν ποτέ, θρυλείται ότι ήταν οπαδοί της ΑΕΚ.

13. Τον Ιανουάριο του 1997, ο Μπάγεβιτς επιστρέφει με τη φόρμα του Ολυμπιακού στη Φιλαδέλφεια. Οδοφράγματα στη Δεκελείας, χαμός στο Άλσος, ξύλο στον Περισσό, ξύλο παντού. Η ατμόσφαιρα τόσο ηλεκτρισμένη που ειλικρινά γλυτώσαμε τα χειρότερα με μόλις 25 τραυματίες.

14. Η αρένα της Νίκαιας το Νοέμβριο του 1997. Ο μακαρίτης Νίκος Κανελλάκης, Πρόεδρος του Ιωνικού, χαστουκίζει το διαιτητή Παπαχίντζιο, με τις αποφάσεις του οποίου διαφωνούσε σε εκείνο το Ιωνικός-Ολυμπιακός. Πυροδοτείται μια σειρά απίστευτων επεισοδίων, στα οποία συμμετέχουν όλοι: ποδοσφαιριστές, παράγοντες, οπαδοί, παρατρεχάμενοι. Ευτυχώς ο απολογισμός ήταν μόνο τραυματίες που διακομίστηκαν στο γειτονικό "Τζάννειο".

15. Λίγες μέρες αργότερα στο ΟΑΚΑ, οπαδοί του Παναθηναϊκού επιτίθενται με μολότωφ στις δυνάμεις των ΜΑΤ στον περιβάλλοντα χώρο της Θ1-35. Τα ματ ανταπαντούν όταν οι οπαδοί επιστρέφουν στο πέταλο. Ανελέητο ξύλο, δεκάδες τραυματίες, δακρυγόνα, μάχες, παιδιά να κλαίνε. Ήταν ένα "ακίνδυνο" φαινομενικά Παναθηναϊκός-Προοδευτική...

16. Δεν περνάει μήνας και (ξαναγίνεται) μια από τις πολλές καταστροφές του ΟΑΚΑ (αναφέρονται ενδεικτικά μόνο ορισμένες, έχουν προηγηθεί πολλές, με χαρακτηριστικότερη εκείνη του Μαΐου του ’89 μετά τον "τελικό" Ολυμπιακού-ΑΕΚ με το γκολ του Καραγκιοζόπουλου) σε ντέρμπι: Παναθηναϊκός-Ολυμπιακός, δεκάδες τραυματίες, ιπτάμενα καθίσματα που βρίσκουν στο κεφάλι ανυποψίαστο κόσμο, άνθρωποι να ποδοπατούνται προσπαθώντας να αποχωρήσουν από το Στάδιο, φωτιές, ξύλο στον περιβάλλοντα χώρο και στο Σταθμό "Ειρήνη" του ΗΣΑΠ παρά την επιχείρηση της αστυνομίας.

17. Τον Απρίλιο του 1998 ο μετανάστης από τη Νιγηρία Ούτσε Ογκμπουέφι πέφτει νεκρός έξω από "λέσχη φιλάθλων" του Παναθηναϊκού στο Περιστέρι. Είναι η πρώτη "ρατσιστική" δολοφονία που αποδίδεται σε οπαδούς, παρότι δεν απεδείχθη ποτέ, με την αστυνομία να μην αποκλείει και τυχαίο γεγονός.

18. Ο Τάκολα σκοράρει, ο Παπαπέτρου το ακυρώνει. Είναι Οκτώβριος του 1998. Το ματς δεν τελειώνει ουσιαστικά ποτέ (ο διαιτητής το έληξε για να γλυτώσει), την πληρώνει ο βοηθός Φεσόπουλος που αποχωρεί αιμόφυρτος. Οι οπαδοί του ΠΑΟΚ ξεσπούν στην αστυνομία, ανοιγμένα κεφάλια, κυνηγητά στην Κλεάνθους, σπασμένα αυτοκίνητα. Άλλη μια μέρα στο ελληνικό ποδόσφαιρο.

Bανδαλισμοί και... περίστροφο!

19. Το πρώτο περίστροφο εμφανίζεται το 1999. Πυροβολισμοί και βανδαλισμοί στο Members Club του Νίκος Γκούμας, ΑΕΚ-Ολυμπιακός στη Φιλαδέλφεια, ανείπωτο ξύλο, καταστροφές, βανδαλισμοί, αστυνομικοί να κρύβονται σε πιλοτές με αφιονισμένους αεκτζήδες να κυνηγούν τους πάντες.

20. ΟΦΗ-Παναχαϊκή στο "Γεντί-Κουλέ". Ο ΟΦΗ χάνει, οι οπαδοί το θεωρούν ανεπίτρεπτο. Επιτίθενται στους ποδοσφαιριστές της Παναχαϊκής, πιάνουν τον Ηλία Σολάκη που εδάρη ανελέητα, αβοήθητος. Ήταν Απρίλιος του 2001, λίγο πριν οι Έλληνες γιορτάσουν το Άγιο Πάσχα αγκαλιασμένοι και ευχόμενοι "χρόνια πολλά με υγεία".

21. Λεωφόρος, Μάρτιος 2002, το περίφημο ματς "Ευθυμιάδη". Ο ρέφερι καταλογίζει πέναλτι υπέρ του Ολυμπιακού στο ενενηκοστό λεπτό. Οι ερυθρόλευκοι ισοφαρίζουν, ακολουθεί πανδαιμόνιο. Διαιτητής και επόπτες αποχωρούν αιμόφυρτοι, ακολουθεί μάχη μεταξύ των οπαδών του Παναθηναϊκού και των δυνάμεων των ΜΑΤ στην οδό Τσόχα. Ακόμη ένα ντέρμπι Παναθηναϊκού-Ολυμπιακού με τη γνωστή κατάληξη...

22. Επιμελώς έχουν μείνει εκτός τα επεισόδια στους αγώνες μπάσκετ, αυτό που έγινε όμως το Μάιο του 2002 δεν είχε (επίσης) προηγούμενο: το πούλμαν που μεταφέρει τους αθλητές του Παναθηναϊκού στο ΣΕΦ, δέχεται επίθεση με λιθοβολισμούς στη Λεωφόρο Συγγρού. Οι αστυνομικές δυνάμεις που συνοδεύουν την αποστολή, αδυνατούν να παράξουν την παραμικρή βοήθεια. Τα τζάμια γίνονται θρύψαλα και τραυματίζονται άλλοι σοβαρά (ο Αλμπάνο δέχτηκε πέτρα στο κεφάλι) άλλοι ελαφρά οι Αλβέρτης, Μπαλογιάννης, Καλαϊτζής, Αλμπάνο, Σβορώνος, Μουλαομέροβιτς και Κουτλουάι.

Ή εμείς ή κανείς

23. Το περίφημο ματς της Ριζούπολης, με την απίθανη τρομοκρατία και τις αμέτρητες φωτοβολίδες. Το πούλμαν του Παναθηναϊκού κάνει πάνω από τρεις ώρες να πλευρίσει τα αποδυτήρια, οι ποδοσφαιριστές δέχονται επίθεση και προπηλακισμούς στην τεχνηέντως τραβηγμένη φυσούνα, δεν μπορούν να κάνουν κανονικά προθέρμανση και επιθεώρηση του αγωνιστικού χώρου. Ο αστυνομικός Διευθυντής, υπεύθυνος για την ασφαλή τέλεση του αγώνα, εν αποστρατεία αναλαμβάνει υπεύθυνος ασφαλείας της ΠΑΕ Ολυμπιακός.

Τα επεισόδια είναι σταγόνα στον ωκεανό, εάν όμως το ματς είχε στραβώσει για τον Ολυμπιακό, η εξέλιξη δεν μπορούσε να είναι προβλέψιμη. Ο Ολυμπιακός κέρδισε με 3-0, κατέκτησε κι εκείνο το πρωτάθλημα και γλυτώσαμε τα χειρότερα. Είναι περίπου η εποχή που υιοθετήθηκε από τους οργανωμένους το "ή εμείς ή κανείς" και έγιναν συνήθειο οι "υποδοχές" και τα εισιτήρια στους "σωστούς" ανθρώπους κοντά και πέριξ της φυσούνας και των πάγκων. Είναι η εποχή που ξεκινούν οι "βόλτες" από τους οπαδούς στο γήπεδο.

24. Μια τέτοια "βόλτα" μετά από την επίτευξη ενός γκολ το Δεκέμβριο του 2004, έφερε οπαδό με διακριτικά του Άρη, να επιτίθεται και να γρονθοκοπεί τον τερματοφύλακα του Πανιωνίου Ντρόμπνι. Ακολούθησε πανδαιμόνιο, γενική σύρραξη και ξύλο εκατέρωθεν.

25. Ξανά στη Νέα Σμύρνη, έναν μήνα αργότεραν τον Ιανουάριο του 2005: ξύλο στην κερκίδα, ξύλο στους γύρω δρόμους, ξύλο στον αγωνιστικό χώρο. Το παιχνίδι δεν θα ξεκινήσει ποτέ, αφού απειλείται η σωματική ακεραιότητα όλων.

26. Η ταφόπλακα του Άρη το Μάιο του 2005. "Τελικός" στο Βικελίδης με τον Ηρακλή, 0-2, "ντου" στον αγωνιστικό χώρο, "ψιλές" και σε Κατσιαμπή, Αμπάρη. Οριστική διακοπή, τιμωρία του Άρη, υποβιβασμός στη Β΄Εθνική. Λίγες μέρες αργότερα στον τελικό Κυπέλλου στη Πάτρα, αρειανοί και ολυμπιακοί παίζουν επί τρία τέταρτα ξύλο στο Πανπελοποννησιακό. Οι δυνάμεις των ΜΑΤ κατορθώνουν να καταστείλουν εν τέλει τα επεισόδια, με απολογισμό 17 τραυματίες.

27. Η κόντρα Ντέμη-εξέδρας έχει ανάψει. Μετά τα σφοδρά επεισόδια στο Περιστέρι, όπου εικάζεται ότι η μάχη αφορούσε αεκτζήδες και παναθηναϊκούς, η ΑΕΚ εκδράμει στη Λιβαδειά για να αντιμετωπίσει τον τοπικό Λεβαδειακό. Την πληρώνει πρώτα η πρωτεύουσα της Βοιωτίας και κατόπιν το βαν του Alpha, που καίγεται ολοσχερώς. Εικόνες ντροπής, ξύλο, φωτιές, ληστείες, δακρυγόνα. Είναι φθινόπωρο του 2005.

28. Με το νέο έτος, γίνεται σαφές ότι η βία δεν αφορά μόνο δικά μας μπουμπούκια, έρχονται για πρώτη φορά για ενίσχυση στα "αδέρφια", αλλοδαποί για επιθέσεις σε συνδέσμους και "ραντεβού" στις γειτονιές της Αθήνας. Στη Θεσσαλονίκη η πρόσβαση είναι πιο εύκολη, οι αποστάσεις μικρότετερες. Ο γνωστός απολογισμός, χαμένες περιουσίες άτυχων ιδιοκτητών οχημάτων και καταστημάτων, ανοιγμένα κεφάλια, κώδικες τιμής και τρία σέρβικα φιλιά στα μάγουλα.

29. Τον Ιούνιο του 2006 λανσάρεται μετά το πιστόλι ρίψης φωτοβολίδων και το αεροβόλο σε ντέρμπι Παναθηναϊκού-Ολυμπιακού στο κλειστό του ΟΑΚΑ. Ο φροντιστής του Ολυμπιακού, Δημήτρης Πασχόπουλος, δέχεται δύο σφαίρες στην πλάτη και στο πόδι, οι οπαδοί επιχαίρουν σαν να κέρδισαν το τζόκερ. Έχει αρχίσει να γίνεται αντιληπτό ότι δεν υπάρχουν όρια και κανόνες πουθενά.

30. Παμπελοποννησιακό, Σεπτέμβριος 2006 και οι οπαδοί του Παναθηναϊκού προκαλούν σοφδρά επεισόδια στο περιθώριο του ευρωπαϊκού αγώνα της ομάδας τους με τη Ζαπορίζιε. Δέχονται επίθεση μέλη της αποστολής, ο τότε προπονητής των πρασίνων, Χανς Μπάκε, γλυτώνει μόνο με μια κλωτσιά, Παπαδόπουλος και Μάντζιος δεν είναι τόσο τυχεροί. Το ένα τρίτο των καθισμάτων του σταδίου, καταστρέφεται.

Το μεγάλο "καμπανάκι"

31. Το Μάρτιο του 2007 έρχεται το τελειωτικό χτύπημα: προκαθορισμένο ραντεβού των οπαδών του Παναθηναϊκού και του Ολυμπιακού πριν την έναρξη του αγώνα βόλεϊ γυναικών ανάμεσα στις δύο ομάδες. ο Μιχάλης Φιλόπουλος δολοφονείται. Είναι το σημείο μηδέν, ο πάτος, δεν πάει πιο κάτω. Ο 22χρονος οπαδός του τριφυλλιού άφησε την τελευταία του πνοή στη Λεωφόρο Λαυρίου υποκύπτοντας σε δεκάδες χτυπήματα και μαχαιριές. Ο χαμός του σηματοδοτεί βεντέτα μεταξύ πράσινων και κόκκινων, ενώ σύσσωμη η ελληνική κοινωνία (και η Πολιτεία) καταδικάζει έντρομη. Είναι το μεγάλο "καμπανάκι", εκείνο που έφερε επί της ουσίας την επαναθέσπιση του "ιδιώνυμου" αδικήματος.

Η λίστα με τα "απόνερα Φιλόπουλου" μοιάζει ατέλειωτη το επόμενο τρίμηνο: Αιματηρή συμπλοκή, με τρεις τραυματίες, μεταξύ οπαδών του Παναθηναϊκού και του Ολυμπιακού έξω από το σύνδεσμο του ΠΑΟ στα Πετράλωνα. - Άγνωστοι τοποθετούν ξημερώματα εκρηκτικό μηχανισμό σε σύνδεσμο του Παναθηναϊκού στην οδό Αχαρνών. Η έκρηξη προκάλεσε μικρής έκτασης πυρκαγιά και μεγάλες φθορές στην είσοδο του συνδέσμου. - επεισόδια επί μισή ώρα στο Βόλο, με καδρόνια, αλυσίδες, πέτρες, τα πάντα.

32. Παραμονές 15Αύγουστου κι ενώ σε σύνδεσμο οπαδών του ΠΑΟΚ στη Θεσσαλονίκη βρίσκονταν πέντε άτομα, άγνωστοι με μηχανές πετούν πέτρες και "κατεβάζουν" τη τζαμαρία του συνδέσμου. Κατόπιν πετούν βόμβες μολότωφ, προξενείται πυρκαγιά που ευτυχώς είναι ελεγχόμενη.

33. Κατακαλόκαιρο, μπαράζ της Football League μεταξύ ΟΦΗ-Λεβαδειακού. Κρητικοί και...Πάνθηρες "τις παίζουν" εντός κι εκτός αγωνιστικού χώρου προτού παρέμβουν τα ΜΑΤ.

34. Λίγα χιλιόμετρα πιο μακριά, στο Περιστέρι, "φενταγίν" και "βάζελοι" αυτοσχεδιάζουν παίζονταν πόλεμο., ενώ μια βδομάδα νωρίτερα τοποθετείται (και εκρήγνυται) βόμβα σε σύνδεσμο του Παναθηναϊκού στα Πατήσια. Οι παναθηναϊκοί "απαντούν" με επίθεση στο σύνδεσμο του Ολυμπιακού στην Κυψέλη., Οι οπαδοί του Ολυμπιακού "ανταπάντησαν" με επίθεση στο σύνδεσμο του Παναθηναϊκού στου Γκύζη. Εδώ το πράγμα δεν έμεινε στους μικροτραυματισμούς και ττο ξύλο. Μαχαιρώνονται δύο οπαδοί, ο ένας εκ των οποίων χρειάστηκε πολύωρη χειρουργική επέμβαση για να επιβιώσει.

35. Το Μάιο του ιδίου έτους, άγνωστοι εισβάλλουν σε καφετέρια στου Γουδή και μαχαιρώνουν τρεις οπαδούς που παρακολουθούσαν το παιχνίδι ΠΑΟΚ-ΑΕΚ στην τηλεόραση. Οι δράστες διέφυγαν με μηχανές και παραμένουν ασύλληπτοι.

36. Τρεις ημέρες αργότερα στις 16 Μαΐου, η αστυνομία πραγματοποιεί έφοδο σε σύνδεσμο οπαδών του Παναθηναϊκού και αντικρίζει αποθήκη όπλων: μολότοφ, κροτίδες, σφυριά, λοστοί, μαχαίρια, αυτοσχέδια πιστόλια εκτόξευσης φωτοβολίδων, ξύλο.

37. Το πρώτο καλάσνικοφ δεν άργησε να κάνει την εμφάνισή του: έκανε πρεμιέρα στην Κόρινθο, παναθηναϊκοί και ολυμπιακοί συνεπλάκησαν, ο νταής με το όπλο τραυμάτισε δυο και άδειασε έναν γεμιστήρα. Τα αντίποινα ήρθαν την άνοιξη στην Ιεράπετρα, στο περιθώριο του αγώνα βόλεϊ γυναικών. Οι υπεύθυνοι τους κλειστού γυμναστηρίου αναγκάστηκαν να κατεβάσουν το γενικό διακόπτη παροχής ρεύματος, για να βυθιστεί ο χώρος στο σκοτάδι να αμβλυνθεί η κατάσταση. Απολογισμός, 21 τραυματίες.

Βία σε πισίνες και αγώνες Νέων

38. Η βία πρώτη φορά στις πισίνες, κολυμβητήριο του Χαλανδρίου, αγώνας πόλο των "αιωνίων". Οπαδοί του Παναθηναϊκού επιτίθενται στον προπονητή του Ολυμπιακού Βαγγέλη Πάτερο και στους παίκτες, ο Ντόσκας δέχθηκε χτύπημα με λοστό και υπέστη κάταγμα στο πόδι, ο Πάτερος θα αποχωρήσει αιμόφυρτος και θα χρειαστεί 10 ράμματα στο κεφάλι. Η αστυνομία με χρήση δακρυγόνων θα απομακρύνει τους οπαδούς από το κολυμβητήριο.

39. Πρώτες μέρες του 2009 στο final8 του κυπέλλου βόλεϊ παναθηναϊκοί και ολυμπιακοί συγκρούονται στο κλειστό των Πατρών εκτοξεύοντας πέτρες, σίδερα, ξύλα και μολότωφ. Δύο άνθρωποι μεταφέρθηκαν με σοβαρά τραύματα στο παρακείμενο νοσοκομείο.

40. ΠΑΟΚ-Ολυμπιακός, οπαδοί των γηπεδούχων μπαίνουν στον αγωνιστικό χώρο, ένας εξ αυτών κινείται απειλητικά εναντίον του Νικοπολίδη που τον κλωτσά και πυροδοτεί γενικευμένα επεισόδια.

41. Τον Οκτώβριο του 2010 λανσάρονται και τα επεισόδια σε αγώνες Νέων. Άρης-ΠΑΟΚ στη Σουρωτή, ομάδα νεαρών με κουκούλες και κράνη κυνηγούν και ξυλοφορτώνουν όποιον βρίσκουν μπροστά τους.

42. Το χάντμπολ κάνει κι αυτό την πρεμιέρα του στο final4 του Κυπέλλου στη Λαμία. Αεκτζήδες και παοκτσήδες δέρνονται μέσα στο κλειστό, δέρνονται στους δρόμους, στην εθνική οδό, καταστρέφουν τα πάντα. Η διοργάνωση ματαιώνεται. Η ΟΧΕ για πρώτη φορά αντιμετωπίζει τέτοιο πρόβλημα και δεν απονέμει το τρόπαιο σε κανέναν από τους δύο.

43. Ιούνιος του 2010 και οπαδοί του Ολυμπιακού εισβάλουν χωρίς εισιτήρια στο ΣΕΦ, πριν από τον 5ο τελικό με τον Παναθηναϊκό και προσπαθούν να επιτεθούν κατά δημοσιογράφων. Ακολούθησε μάχη με τα ΜΑΤ και καθυστέρηση έναρξης του τελικού, που διεξήχθη με τον επίσημο Ολυμπιακό να αναλαμβάνει την ευθύνη διεξαγωγής του. Στη συνέχεια οι διαιτητές ζήτησαν την εκκένωση του γηπέδου, ακολούθησε ρίψη κροτίδων, επεισόδια και πάλι με τα ΜΑΤ στον περιβάλλοντα χώρο του "Ειρήνης και Φιλίας" όνομα και πράγμα. Το παιχνίδι διεκόπη οριστικά 1 περίπου λεπτό πριν τη λήξη.

44. Με το που αλλάζει ο χρόνος και μπαίνει το 2011, στους Ζωσιμάδες διεξάγεται το ντέρμπι της Football League μεταξύ ΠΑΣ και ΟΦΗ. Οπαδός των γηπεδούχων εισβάλλει στον αγωνιστικό χώρο, ξεφεύγει από τους αστυνομικούς και στέλνει στο νοσοκομείο τον τερματοφύλακα του ΟΦΗ. Ο Μπερτίν κυνηγάει τον οπαδό και τον γρονθοκοπεί με αποτέλεσμα να τιναχτεί το ματς στον αέρα. Το παιχνίδι διακόπτεται αλλά μυστηριωδώς ξαναρχίζει μετά από μια ώρα σαν να μη συνέβη τίποτα.

45. Κι αν στην Ήπειρο περιοριστήκαμε σε μεμονωμένα περιστατικά, στο περιθώριο του παιχνιδιού Ολυμπιακός Βόλου-ΠΑΟΚ, οπαδοί του "δικέφαλου" επιχείρησαν να μπουν στο γήπεδο χωρίς εισιτήρια, η αστυνομία έκανε εκτεταμένη χρήση χημικών για να τους απωθήσει, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Οι οπαδοί μπήκαν στο γήπεδο με "ντου", έφτασαν και μέσα στον αγωνιστικό χώρο, άναψαν φωτιές, κατέστρεψαν ό,τι βρήκαν (κυρίως καθίσματα) και κατόπιν άρχισαν περιχαρείς τα συνθήματα. Το παιχνίδι – εννοείται – διεξήχθη κανονικά.

46. Το Φεβρουάριο ήταν η σειρά του “I screwed you” του Βαγγέλη Μαρινάκη στο Τζιμπρίλ Σισέ, σε ένα ντέρμπι-διαφήμιση του φίλαθλου πνεύματος στο "Καραϊσκάκης". Εισβολή κατά τα ειωθότα στον αγωνιστικό χώρο, κλωτσιές και προπηλακισμοί, σκηνές απείρου κάλλους στα αποδυτήρια. "Διδάξαμε ήθος".

47. Τελικός Κυπέλλου, ΑΕΚ-Ατρόμητος, τον Απρίλιο του 2011. Το κλίμα βαρύ από νωρίς, οι οπαδοί της ΑΕΚ να "σουλατσάρουν" στο ταρτάν από νωρίς. Το "ή εμείς ή κανείς" σε όλο του το μεγαλείο. Τι κι αν η ΑΕΚ τελικά κέρδισε καθαρά, ακολούθησε εισβολή εκατοντάδων νταήδων που επιτέθηκαν ακόμη και στους παίκτες του Ατρομήτου. Ο αγωνιστικός χώρος του ΟΑΚΑ γεμάτος σπασμένες πινακίδες, σκισμένα δίχτυα, ο απλός κόσμος της ΑΕΚ στο γήπεδο και την τηλεόραση να σιχτιρίζει που δεν μπόρεσε να γιορτάσει ένα τρόπαιο για την ομάδα του μετά από χρόνια.

48. Το Σεπτέμβριο του 2011, μετά από συμπλοκή οπαδών, ο 21χρονος Γιάννης Ρουσάκης από τα Μάλλια ξεψύχησε στο γεφυράκι έξω από το Παγκρήτιο. Το ραντεβού είχε δοθεί στις 03.00 στην παραλιακή λεωφόρο του Ηρακλείου κοντά στο Παγκρήτιο Στάδιο, μεταξύ οπαδών του ΟΦΗ, του Παναθηναϊκού και του Ηρόδοτου. Η αστυνομία λόγω του προχωρημένου της ώρας έφτασε καθυστερημένα στην περιοχή. Οι τέσσερις συλλήψεις δεν απέφεραν αποτέλεσμα, ο δολοφόνος του Ρουσσάκη παραμένει ασύλληπτος.

49. Το Μάρτιο του 2012 είχαμε την πρώτη πράξη του έργου "κάποια στιγμή θα ζήσουμε κι εμείς μια Ριζούπολη" από τους οπαδούς του Παναθηναϊκού. Τα επεισόδια είχαν κλιμακωθεί πολύ πριν ξεκινήσει το ντέρμπι, το ξύλο μεταξύ ΜΑΤ και οπαδών ανελέητο, το παιχνίδι ξεκίνησε όμως κανονικά. Φωτοβολίδες στην ημερήσια διάταξη, στο ημίχρονο ακολούθησε νέα σύρραξη και "ρεβάνς" από τα ΜΑΤ που εισέβαλλαν στην κερκίδα και χτυπούσαν αδιακρίτως. Το παιχνίδι πάλι ξεκίνησε (!) αλλά επτά λεπτά πριν τη λήξη διεκόπη οριστικά από τον Κάκκο.

50. Τον Απρίλιο του 2013, παίχτηκε η τελευταία πράξη του δράματος της ΑΕΚ στην αποφράδα σεζόν του υποβιβασμού της. Από νωρίς οι οπαδοί τριγυρίζουν στο ταρτάν, στο αυτογκόλ του Μπουγαΐδη τους πνίγει το δίκιο και η έννοια για την ομάδα τους. Μπουκάρουν και το διακόπτουν. Είναι τόσο μεγάλος ο πόνος τους για την ΑΕΚ που σταματούν στους πάγκους των ομάδων και ξαφρίζουν παπούτσια και αθλητικό υλικό. Είναι μια από τις μελανές στιγμές στην ιστορία της ΑΕΚ, πιο σκοτεινή κι από τον ίδιο τον υποβιβασμό.

51. Το Μάιο του 2014 Παναθηναϊκός και ΠΑΟΚ συμφωνούν να δώσουν εισιτήρια. Το μετανιώνουν πικρά αφού οι παοκτσήδες στη Θ6 είναι "μπουμπούκια" μετρημένα και η Θ13 για να μην αισθάνεται μειονεκτικά, τους συναγωνίζεται. Φωτοβολίδες, το κλασσικό ξέσπασμα στα ΜΑΤ, σπασμένα αυτοκίνητα και άλλη μια μέρα στο ελληνικό ποδόσφαιρο.

52. Το επόμενο χτύπημα ήρθε το Σεπτέμβριο και ήταν ο χαμός του Κώστα Κατσούλη. Ηρόδοτος-Εθνικός στην Αλικαρνασσό, το τελευταίο ματς που θα περίμενε κανείς να μετατραπεί σε πεδίο μάχης Διάφοροι τύποι χτυπούσαν με σιδηρογροθιές και κλωτσιές στο κεφάλι όποιον έβρισκαν μπροστά τους, μεταξύ των οποίων και τον 46χρονο οπαδό του Εθνικού που τραυματίστηκε σοβαρά στο κεφάλι. Ο άτυχος άνδρας μεταφέρθηκε με C-130 στην Αθήνα και κατόπιν στο 401 Στρατιωτικό Νοσοκομείο για να υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση, υπέκυψε όμως στα τραύματά του και κατέληξε στις 29 Σεπτεμβρίου.

53. Ακολουθούν τα δύο ντέρμπι στη Λεωφόρο, με το πρώτο να πυροδοτείται από τον ανεκδιήγητο "επιθεωρητή Περέιρα" και το φετινό να μην διεξάγεται ποτέ, ενώ και στο περσινό παιχνίδι του Κυπέλλου μεταξύ και ΑΕΚ και Ολυμπιακού, τηρήθηκε η παράδοση της εισβολής, ενώπιον μάλιστα 65 χιλιάδων κόσμου σε ένα στάδιο υποτίθεται φρουρούμενο σαν το fort knox. To ματς διεκόπη, με την ελπίδα ότι θα είναι το τελευταίο. Ασφαλώς και δεν ήταν, αφού ακολούθησε εκείνο της Λεωφόρου που ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων κυρίως από πλευράς Παναθηναϊκού.

Από τη λογική και χρονική αλληλουχία των παραπάνω περιστατικών, τεκμαίρεται ότι η επιθετική συμπεριφορά στο γήπεδο εντάχθηκε σε συλλογικό πλαίσιο δράσης, απέκτησε έρεισμα στο πλαίσιο των οργανωμένων οπαδών που εισήγαγαν νέες πρακτικές παντελώς ξένες με το φίλαθλο πνεύμα και τη φίλαθλη έννοια. Έννοιες όπως οι οργανωμένες πορείες, οι μαζικές εκδρομές σε εκτός έδρας παιχνίδια, η χρήση αλκοόλ και εξαρτησιογόνων ουσιών, η καταστροφή αυτοκινήτων και καταστημάτων, οι κλοπές και οι ληστείες, τα "ντου" και η εκτεταμένη χρήση σωματικής βίας, έγιναν έξη στον ελληνικό αθλητισμό και ειδικότερα τα λαοφιλή αθλήματα.

Το πρόβλημα που αντιλήφθηκε πολύ αργά η κοινωνία, ήταν ότι δεν είναι μόνο οι έφηβοι και οι νέοι από την "κατώτερη" εργατική τάξη που πυκνώνουν τις τάξεις των χούλιγκαν όπως μας έμαθαν να τους αποκαλούμε, αλλά ότι η πιο αθρόα συμμετοχή προέρχεται από τα μεσαία κοινωνικά στρώματα και όχι μόνο, διότι η εκδήλωση αντικοινωνικών συμπεριφορών στους αθλητικούς χώρους δεν είναι μια μονοσήμαντη κατάσταση.

Ο χουλιγκανισμός γεννιέται στην κοινωνία

Η βία συνδέεται με τη διαδικασία αλληλεπίδρασης μιας σειράς παραγόντων, όπως οι συνθήκες ύπαρξης και βίωσης των φανατικών οπαδών, το νομοθετικό πλαίσιο, η στάση της αστυνομίας, το κλίμα που διαμορφώνουν τα ΜΜΕ, οι συμπεριφορές των αθλητικών παραγόντων, οι στημένοι αγώνες και οι αποφάσεις των διαιτητών. Όλα τα παραπάνω, μαζί με την αδυναμία κοινωνικοποίησης, το φανατισμό και την υποπολιτιστική κουλτούρα, αποτελούν παράγοντες της βεβαιότητας ότι ο χουλιγκανισμός γεννιέται, εκκολάπτεται και γιγαντώνεται μέσα στην κοινωνία. Η παραβατική συμπεριφορά παίρνει τη μορφή συμπλοκών ανάμεσα σε αντιπάλους οπαδούς, μετά την απαγόρευση μετακινήσεων ανάμεσα σε οπαδούς και αστυνομία και οι συγκρούσεις συνδέονται οργανικά και προηγούνται χρονικά του παραδοσιακού προτύπου του hard core χουλιγκανισμού που μας ήρθε από το εξωτερικό και δει τη Μεγάλη Βρετανία.

Στην αρχή ήταν η χρήση τοξικών ουσιών, οι μικροκλοπές (κασκόλ και μπουφάν συνήθως) και ο εξευτελισμός αντίπαλων οπαδών, οι βανδαλισμοί εντός και εκτός γηπέδων. Μετά στη διακίνηση ναρκωτικών, στις κανονικές ληστείες με αφορμή την ομάδα, στις κλοπες ακόμη και του συνοπαδού. Μέχρι που φτάσαμε στη σωματική βία, κυρίαρχο στοιχείο της παραβατικότητας τα τελευταία χρόνια που ολοένα και γινόταν πιο σκληρή. Κάποτε το ξύλο ήταν με γυμνά χέρια, σήμερα δεν υπάρχει ξύλο, υπάρχουν μαχαίρια, "κέρατα", "πεταλούδες", σιδερογροθιές, ακόμα και περίστροφα. Ο οργανωμένος οπαδός εξελίχθηκε, γαλουχήθηκε, απέκτησε εξουσία και κυρίως διαφοροποιήθηκε σε σχέση με τον απλό φίλαθλο, ακόμα και τον απλό οπαδό της ομάδας.

Δεν είναι εύκολο να διαχωριστεί ο χαρακτήρας και η νοοτροπία ενός ακραίου οργανωμένου οπαδού, σε σύγκριση με έναν απλό οπαδό ή ακόμη περισσότερο με έναν απλό φίλαθλο. Όταν μιλάμε για βίαιη συμπεριφορά, οφείλουμε να λάβουμε υπ’ όψιν όλες τις συνιστώσες που κάνουν τη διαφορά ανάμεσα σε μία σοβαρή και μία απλή πράξη βίας με συμβολικό ή τελετουργικό χαρακτήρα. Συνήθως οι συμπεριφορές εκπορεύονται από ψυχολογικές πιέσεις που σχετίζονται με το ευρύτερο προβληματικό περιβάλλον των ανθρώπων αυτών στην οικογένεια, στο σχολείο, στις κοινωνικές εκφάνσεις τις ζωής τους. Η έλλειψη κατανόησης και τα αισθήματα αποξένωσης, σε συνδυασμό με τη φυσιολογική τάση για δυνατές συγκινήσεις των ατόμων, τα παρακινούν να αναζητήσουν ψυχολογική κάλυψη ανάμεσα σε ομοϊδεάτες συνομήλικούς τους, ανάμεσα σε ανθρώπους που "τους καταλαβαίνουν" και τους συμμερίζονται.

Οι πιο δύσκολες περιπτώσεις τέτοιων ανθρώπων, δε διστάζουν να αφιερωθούν ολοκληρωτικά και να ταυτιστούν όχι τόσο με την ομάδα, όσο με το σύνδεσμο, απ’ όπου προσπαθούν να αντλήσουν ένα αυξημένο αίσθημα ότι "μετράνε" και ακριβώς εξ αιτίας αυτού να αναρριχηθούν στην "ιεραρχία" και να αποκτήσουν εν τέλει εξουσία για πρώτη φορά στην καταπιεσμένη ζωή τους. Το "πέταλο" είναι ίσως ο καλύτερος χώρος για να αποδράσουν τα παιδιά αυτά από τη ρουτίνα και τη ζοφερή πραγματικότητα της καθημερινής ζωής και να απολαύσουν συγκινήσεις που υπό άλλες συνθήκες δεν θα συναντούσαν πουθενά στη ζωή τους. Η "ανωτερότητα" της ομάδας, η επιβολή ακόμη και διά της βίας στον αντίπαλο οπαδό, πολλώ δε μάλλον στη μορφή εξουσίας που τους περιβάλλει και υποτίθεται τους περιφρουρεί (αστυνομία) τους δίνει την ευκαιρία να ξαναβρούν τη χαμένη ισορροπία τους, να γεμίσουν τα κενά της ζωής τους, με την παράλληλη ζωή που ζουν στο γήπεδο.

Εννοείται βέβαια ότι τα μέλη που ανήκουν στους οργανωμένους συνδέσμους δεν συμπεριφέρονται όλα με τον ίδιο τυπικό τρόπο. Εδώ αναφερόμαστε σε έναν μικρό πυρήνα βίαιων ανθρώπων (που είθισται να ηγούνται ακριβώς λόγω των διαπιστευτηρίων βίας μέσα από καταδίκες για την προκλητική και επιθετική τους συμπεριφορά), από τον οποίο όμως συμπαρασύρεται ένα σεβαστό ποσοστό ανθρώπων που είναι επιρρεπείς στο να εμπλέκονται σε βίαια περιστατικά μικρότερης σημασίας (π.χ. ρίψη αντικειμένων, φθορά καθισμάτων) ή και μεγαλύτερης (π.χ. συμπλοκές), συνήθως παρασυρόμενοι από την ανωνυμία και τις συναισθηματικές εκρήξεις του πλήθους. Υπάρχει βέβαια και μία μεγάλη μερίδα νεαρών ανθρώπων που αν και ανήκουν στους "σκληροπυρηνικούς", αρκούνται να βιώνουν την αναγεννητική ατμόσφαιρα του γηπέδου, δεν παρουσιάζουν βίαιες τάσεις και είναι εκεί γι’ αυτό που λέμε “thrill”.

Δεν φταίνε μόνο οι οργανωμένοι

To συμπέρασμα είναι σαφές: οι οργανωμένοι οπαδοί δεν μπορούν να θεωρούνται ως αποκλειστικοί υπεύθυνοι για τα επεισόδια βίας, αποτελούν μάλλον τον τελευταίο κρίκο σε μία αλυσίδα ευθυνών που είναι απείρως σοβαρότερη και πολύ πιο δύσκολη να αναλυθεί. Άλλοι είναι οι παράγοντες που διαδραματίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στο πρόβλημα της βίας, πρόκειται για παράγοντες που δεν είναι άμεσα αντιληπτοί και διακλαδώνονται σε τέτοιο βαθμό που είναι φύσει και θέσει αδύνατον να ομογενοποιηθούν. Σχηματικά θα μπορούσε κανείς να αναφερθεί στους παράγοντες/επιχειρηματίες και "αφεντικά" των ΠΑΕ, που συχνά και έμμεσα ενθαρρύνουν τους οπαδούς, τους προστατεύουν, τους χρηματοδοτούν, τους προσφέρουν απλόχερα ένα μερίδιο εξουσίας για λόγους που διαφέρουν ανά περίπτωση και περίσταση.

Ένα επίσης μεγάλο μέρος της ευθύνης για τη δημιουργία επεισοδίων φέρουν οι δημοσιογράφοι του γραπτού και ηλεκτρονικού αθλητικού Τύπου, άνθρωποι που πολλές φορές προέρχοναι ακριβώς μέσα από τους κόλπους των οπαδών και διεγείρουν και εξάπτουν το φανατισμό είτε με πρωτοσέλιδα και τίτλους υποκουλτούρας είτε με συνωμοσίες, "αποκαλύψεις", παραινέσεις για "διαμαρτυρία" που ο καθένας εκλαμβάνει όπως θέλει.

Υπάρχει βέβαια και η έμμεση συμμετοχή του Τύπου στο σύνολό του, τάση που αποτυπώνεται έκδηλα με την έμφαση και την υπερπροβολή στα περιστατικά βίας, με αντίτιμο την τηλεθέαση/τα clicks/τις πωλήσεις. Το προϊόν "βία" είναι φτηνό, δεν κοστίζει τίποτα και αποφέρει τεράστια κέρδη αφού το κοινό "ανοίγει" και σε μη φιλάθλους, ο τρόπος με τον οποίο παρουσιάζονται τα επεισόδια δεν είναι θετικός, ενσπείρει σε κάποιους ευάλωτους τηλεθεατές/αναγνώστες ένα αδιόρατο αίσθημα υστερίας και ηθικού πανικού. Το πιο σοβαρό όμως είναι ότι εξαιτίας αυτής της δημοσιότητας και υπερπροβολής και υπερβολής, πολλοί οπαδοί έχουν την τάση να γίνονται πιο προκλητικοί, πιο ακραίοι, προκειμένου να αναδειχθούν στην οπαδική ιεραρχία ή να κομπορρημονούν ότι συμμετείχαν στο "σκηνικό".

Οι παραπάνω κύριες κατηγορίες δεν υστερούν ασφαλώς στην κατανομή των ευθυνών που επιμερίζονται σχεδόν ποσοτικοποιημένες σε όλους τους επαγγελματίες και μη του χώρου: διαιτητές και βοηθοί, ποδοσφαιριστές και ασφαλώς η αστυνομία. Για τα όργανα που είναι επιφορτισμένα με την τήρηση της τάξης στα γήπεδα, η συζήτηση είναι πολύ μεγάλη, απλώνεται σε μονοπάτια πολύ δύσκολα για μια ανάλυση σε ένα site, σίγουρα όμως μπορούμε να σημειώσουμε ότι πολλές φορές παρεμβαίνουν είτε λιγότερο και καθυστερημένα είτε περισσότερο και νωρίτερα από όσο χρειάζεται, συμβάλλοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο στην όξυνση ενός υπολανθάνοντος κλίματος βίας και εκνευρισμού.

Η αστυνομία, ως φορέας επίσημου κοινωνικού ελέγχου, προσπαθεί να καταπολεμήσει τη βία στα γήπεδα μέσω του σχεδιασμού και της εφαρμογής μέτρων όπως η αναβάθμιση του Εθνικού Γραφείου Πληροφοριών Ποδοσφαίρου, η ίδρυση Γραφείων Πρόληψης Οργανωμένης Αθλητικής Βίας στις Διευθύνσεις Ασφαλείας Αττικής και Θεσσαλονίκης, η πραγματοποίηση ημερίδων για τα θεσμικά όργανα, η εκστρατεία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των πολιτών για τη βία, η συνεργασία με τις ΠΑΕ και τη Super League.

Όλα αυτά είναι θαυμάσια στα γραφεία και διαβάζονται πολύ ευχάριστα στα έγγραφα, σχεδόν τόσο γοητευτικά όσο η θέσπιση του νόμου για υποχρέωση αναφοράς ΑΜΚΑ κατά την αγορά εισιτηρίου μιας αθλητικής εκδήλωσης. Η πραγματικότητα διδάσκει όμως ότι τα περιστατικά απρεπούς και βίαιης συμπεριφοράς αστυνομικών αυξάνονται και καταγγέλονται συχνότερα σε σχέση με το παρελθόν, ακόμη και από απλούς ανθρώπους που απλώς πήγαν στο γήπεδο να δουν την ομάδα τους και βίωσαν πρωτόγνωρες καταστάσεις.

Αδιαφορεί η κοινωνία

Και η αστυνομία όμως έχει τη γραμμή υπεράσπισής της, διότι πίσω από αυτήν κρύβονται οι ευθύνες της αθλητικής και πολιτικής ηγεσίας που διά των παραλείψεών τους και της αδυναμίας τους να θεσπίσουν μέτρα καταστολής της βίας, βρίσκουν καταφύγιο στην εύκολη λύση των αστυνομικών, κρύβοντας το πρόβλημα κάτω από το χαλί. Διότι εάν το πρόβλημα γίνει ορατό, θα γίνει σαφέστερη και η ευθύνη της κοινωνίας ως σύνολο και η κοινωνία διέπεται από κανόνες που θεσπίζονται από την Πολιτεία και τις Αρχές.

Ειδικότερα την τελευταία πενταετία και εν καιρώ δριμύτατης οικονομικής κρίσης, η Πολιτεία και συνεπεία η κοινωνία, επιδεικνύουν μια προκλητική αδιαφορία και έλλειψη κατανόησης απέναντι στα ολοένα ογκούμενα προβλήματα των νέων ανθρώπων. Το άγχος της καθημερινότητας, η απουσία μακρόπνοων στόχων ή αξιών, η έλλειψη ευκαιριών για ενεργητική συμμετοχή στην κοινωνική ζωή, είναι προφανές ότι επιτείνουν σημαντικά τα αδιέξοδα.

Φανταστείτε τώρα με τη σημερινή δραματική οικονομική κατάσταση εκείνα τα άτομα που θεωρούνται εξ ορισμού περιθωριακά ή αποκλίνοντα από την κοινωνία, άτομα που αντί να τύχουν φροντίδας, αντιμετωπίζονται κατά κύριο λόγο με κατασταλτικά μέτρα, κοινωνική αποδοκιμασία και προσπαθήστε να σκεφτείτε πως αυτά τα άτομα θα κατορθώσουν να ξεφύγουν από την τροχιά μέσα στο φαύλο κύκλο της βίας. Είναι πάρα πολύ δύσκολο, όταν μια σειρά ανθρώπων που ασχολούνται επαγγελματικά με τον αθλητισμό φέρουν ένα μεγάλο μέρος της ευθύνης για την ύπαρξη του προβλήματος και κάθε προσπάθεια που γίνεται προς επίλυση του προβλήματος (και επικεντρώνεται μόνο στους οργανωμένους συνδέσμους ας πούμε) δεν μπορεί να έχει άλλο αποτέλεσμα παρά μόνο τη μετακύλιση του προβλήματος προς άλλες μορφές, τόπο και χρόνο.

Συνεπώς, η προσέγγιση του προβλήματος οφείλει να λαμβάνει υπ’ όψιν όλες τις παραμέτρους, όλους τους παράγοντες, όλες τις πολιτιστικές, κοινωνικοοικονομικές, γεωγραφικές και χρονικές ιδιαιτερότητες της κάθε περίπτωσης. Δεν είναι εύκολο, το πρόβλημα όπως προαναφέρθηκε, διακλαδώνεται, ποικίλλει, χρήζει πολυεπίπεδης έρευνας και δεν λύνεται μονοδιάστατα με την ψήφιση ενός ακόμη αθλητικού νόμου. Είναι χαρακτηριστικό, ότι από τη μεταπολίτευση και εντεύθεν, έχουν εκδοθεί 31 (!) αθλητικοί νόμοι, οι 26 από αυτούς από το 1990 και μετά. Δεν συζητάμε για Προεδρικά Διατάγματα, Κ.Υ.Α. (Κοινές Υπουργικές Αποφάσεις), εγκυκλίους και οδηγίες. Μόνο για νόμους. Και ο αριθμός είναι τρομακτικός για μια χώρα που αντί να θεραπεύει, ολοένα και οξύνει το πρόβλημα.

Αυτά που... θρέφουν το πρόβλημα

Αυτό που πεισματικά αρνείται να κάνει η συντεταγμένη Πολιτεία, είναι να λάβει σοβαρά υπ’ όψιν τους τέσσερις βασικούς πυλώνες του καταμερισμού των ευθυνών και των γενεσιουργών αιτιών του προβλήματος. Η Πολιτεία δυστυχώς είναι πολύ πίσω, οι άνθρωποι που νομοθετούν δεν προέρχονται από τον αθλητισμό, δεν αναλύουν πολυεπίπεδα, αγνοούν βασικά γνωρίσματα του modus operandi στα γήπεδα, στους συνδέσμους, στις δομές. Δεν είναι δυνατόν να αγνοούνται οι τέσσερις βασικές κατηγορίες που θρέφουν το πρόβλημα και είναι έρευνα και η ανάλυση 1) σε ατομικό επίπεδο, 2) σε επίπεδο παιδείας (οικογένεια και σχολείο), εργασίας και περίγυρου, 3) σε επίπεδο εξωγενών παραγόντων και 4) σε επίπεδο ευρύτερου κοινωνικού περιβάλλοντος.

Σε ατομικό επίπεδο, η συμπεριφορά οπαδών δύναται να ερευνηθεί υπό το πρίσμα της αναπτυξιακής ψυχολογίας, με έμφαση στα ψυχολογικά χαρακτηριστικά των εφήβων και νεαρών ανδρών που επιζητούν την αίσθηση της δυνατής συγκίνησης, της σύγκρουσης της αμφισβήτησης απέναντι στις Αρχές και της προσωπικής ανεξαρτησίας. Το κρίσιμο και αμφισβητούμενο σημείο εδώ είναι εάν η επιθετικότητα είναι εγγενής, σαν ένα είδος ενστίκτου ή εάν μαθαίνεται μέσα από την παρατήρηση και τις προσωπικές εμπειρίες.

Εξίσου αν όχι και περισσότερο σημαντικές από ό,τι το ψυχολογικό υπόβαθρο ενός νεαρού ακραίου οπαδού, είναι οι επιδράσεις από το στενό του περιβάλλον, από την οικογένεια, το σχολείο και την εργασία, καθώς επίσης και από τις παρέες. Οι ακραίοι οπαδοί συνήθως δεν έχουν καλή επικοινωνία με τους γονείς τους, τους καθηγητές τους ή τους συμμαθητές τους. Ακόμη κι όταν βγαίνουν στην παραγωγή, είναι άνεργοι, δεν μπορούν να βρουν σταθερή εργασία ή αυτή που βρίσκουν είναι συνήθως ψυχολογικά καταπιεστική, χωρίς προοπτικές μέλλοντος. Στρέφονται επομένως σε περιθωριακές ομάδες ή υποκουλτούρες όπου ελπίζουν να βρουν την αίσθηση ότι αξίζουν κάτι, ότι είναι χρήσιμοι, έστω και αν αυτή η αίσθηση επιτυγχάνεται κυρίως μέσα από ενέργειες που φανερώνουν αρνητισμό, πρόκληση και αποκλίνουσα συμπεριφορά. Προτιμούν επί της ουσίας μια αρνητική ταυτότητα, από μια καθόλου ταυτότητα.

Το τρίτο στοιχείο είναι αυτό που περιέγραψε εύγλωττα ο Gustave Le Bon το 1895 στο βιβλίο του Psychologie des foules, σχετικά με την ακαταμάχητη επιρροή του πλήθους στα άτομα και πραγματεύεται την ομοιομορφία συναισθηματικών αντιδράσεων και τη διαμόρφωση κοινών απόλυτων στάσεων θετικού και αρνητικού χαρακτήρα απέναντι σε φίλους και εχθρούς. Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο ψυχολογίας πλήθους, παρατηρείται μια αίσθηση ανωνυμίας, μια τάση μιμητισμού και μια διάχυση της ευθύνης που μπορεί να οδηγήσει σε οχλαγωγία και επεισόδια. Πόσες φορές δεν έχουμε ακούσει/διαβάσει ότι "τα επεισόδια τα ξεκίνησαν πέντε άτομα" ή ότι τα προξένησαν "εξωγηπεδικοί", "αναρχικοί", "αντιεξουσιαστές" και οτιδήποτε άλλο που παρέσυραν τους υπόλοιπους και έγινε ο χαμός;

Εδώ ακριβώς υπεισέρχεται και ο τέταρτος παράγων, το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον που είναι αδιανόητο να αγνοείται. Σε κάθε χώρα κυριαρχούν διαφορετικές κοινωνικές δομές και διαφορετικά πολιτιστικά πρότυπα, η Ελλάδα μόνο την τελευταία τριετία έχει αλλάξει απίστευτα, είναι τόσο γρήγορες οι μεταβολές που είναι αδύνατον μια νομοθετική ρύθμιση όταν παράγεται να καθίσταται επίκαιρη όταν εφαρμόζεται. Θεωρώ ότι είναι παντελώς ανεύθυνο να μην συνυπολογίζεται στην οποιαδήποτε έρευνα και ανάλυση, το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια, στα γήπεδα και ιδιαίτερα στα πέταλα των μεγάλων ομάδων έχουν παρεισφρήσει πολιτικές εκφράσεις, ακροδεξιές και εθνικιστικές φωνές, καθώς και ακροαριστερές και αναρχικές φωνές που βρήκαν χώρο να προβάλουν τις πολιτικές τους πεποιθήσεις μέσα από την πρόκληση βίαιων επεισοδίων και την αναζήτηση του πρόθυμου και εύπλαστου νεαρού ακροατηρίου. Μια ματιά μόνο στα πανό θα πείσει και τον πλέον δύσπιστο.

Τα "σκηνικά" και τα "ραντεβού"

Οι πρακτικές που αναπτύσσουν οι οπαδοί ή "οπαδοί" που παράγουν βία, δεν έχουν να κάνουν με τον αθλητισμό ή την ομάδα όπως θα ήθελε να πιστεύει ο ανυποψίαστος τηλεθεατής, το καταδεικνύει και η μετατόπιση των κρουσμάτων αντικοινωνικής και βίαιης συμπεριφοράς των οπαδών έξω από το γήπεδο, στους περιβάλλοντες χώρους, σε σιδηροδρομικούς σταθμούς, στο μετρό, στα λιμάνια, στο εσωτερικό των πόλεων, στις πλατείες, στους δρόμους. Το πέταλο έγινε ούτως ή άλλως "άβατο" εδώ και πολλά χρόνια και ακριβώς επειδή δεν υπάρχει ούτε αντίπαλος ούτε "άσχετος" να πληρώσει τη νύφη, η βία ακούμπησε χώρους που ποτέ στο παρελθόν δεν ανησυχούσαν τους πολίτες. Τα "σκηνικά" είτε είναι τυχαία είτε κανονίζονται εκ των προτέρων, τα γνωστά "ραντεβού".

Στα "ραντεβού" μάλιστα δημιουργήθηκε και η μόδα να μη συμμετέχει μόνο ο υπόκοσμος ή αλλοδαποί, αλλά και εισαγόμενοι οπαδοί, "αδέρφια" από τη Σερβία, την Κροτατία, τις γειτονικές χώρες. Μιλάμε δηλαδή στεγνά για ιδιωτικούς στρατούς, για ομάδες κρούσης που οργανώνονται σε πανεθνικά παρακλάδια συνδέσμων και άτυπα δίκτυα και έρχονται οπλισμένοι και αποφασισμένοι ακόμα και για το χειρότερο. Η κατάσταση θυμίζει όλο και περισσότερο αντάρτικο πόλεων, μια μορφή βίας τόσο εκτεταμένη στο χώρο και στο χρόνο, που είναι πλέον πολύ δύσκολο να τεθεί υπό έλεγχο. Και η Πολιτεία τι κάνει; Θεσπίζει νέους νόμους, κάνει επικοινωνιακά τρικ (κλείνει ας πούμε τη Θ13, λες και όταν έκλεισε π.χ. ο Σαλιαρέλης τη Θ7, διαλύθηκαν οι σύνδεσμοι) αγνοώντας ότι οι οπαδοί χαλυβδώνονται από τέτοιες ενέργεις, συσπειρώνονται και αποκτούν κοινό εχθρό. Και τότε η Πολιτεία σαστισμένη αυστηροποιεί τις ποινές, συστήνει νέες Επιτροπές και (ξανα)καταλήγει στα λάθος συμπεράσματα και στα λάθος μέτρα που (ξανα)γίνονται νέος νόμος που (ξανα)αποτυγχάνει και δεν εφαρμόζεται. Ένα διαρκές limbo, μια κατάσταση που διαιωνίζεται από το 1980 μέχρι σήμερα.

Και η Πολιτεία είτε νομοθετεί είτε διαρκώς θρέφει την αμαρτωλή σχέση της με το επαγγελματικό ποδόσφαιρο βοηθώντας οικονομικά τις ΠΑΕ, "ρυθμίζοντας" χρέη, "χαϊδεύοντας" τους χούλιγκανς, υποκύπτοντας σε εκβιασμούς και "απεργείες" με το αζημίωτο. Ποιο είναι το αζημίωτο; Μα η διαπλοκή και το κοινώς λεγόμενον "πολιτικό κόστος" στο βωμό του οποίου χτίστηκαν ολόκληρες καριέρες και θάφτηκαν στα συρτάρια αληθινές προσπάθειες αντιμετώπισης του προβλήματος της βίας και όχι Επιτροπές και ανακοινώσεις της ΔΕΑΑΒ που "καταδικάζει τη βία απ’ όπου κι αν προέρχεται". Σε θεωρητικό επίπεδο, στα υπουργικά γραφεία και στους παράγοντες, η ΔΕΑΑΒ προωθεί την πρόληψη και το "ευ αγωνίζεσθαι", καταπιάνεται με τη "διαρκή μελέτη του φαινομένου της κάθε μορφής βίας στον αθλητισμό, την αναζήτηση των αιτιών που το προκαλούν και την εισήγηση στα αρμόδια όργανα για τη λήψη των αναγκαίων μέτρων" και την "ανάπτυξη πρωτοβουλιών ενημερωτικού ή επιμορφωτικού χαρακτήρα με σκοπό την καλλιέργεια αθλητικού πνεύματος, ιδίως μεταξύ των νέων, και την πρόληψη του φαινομένου της βίας στους αγωνιστικούς χώρους". Καταπλητικά.

Πρακτικά οι παραπάνω παράμετροι του έργου της ΔΕΑΑΒ είναι οι λιγότερο αναπτυγμένες. Το έργο της επιτροπής στο ερευνητικό πεδίο είναι μηδαμινό, καθώς από την επιτροπή απουσιάζει ένας σταθερός ερευνητικός τομέας, στελεχωμένος σε επίπεδο πανεπιστημιακό, ο οποίος θα συντονίζει και θα προωθεί την έρευνα, θα στηρίζει και θα φέρνει σε επικοινωνία εγχώριες και διεθνείς ερευνητικές δομές και θα εισηγείται με βάση τα ερευνητικά δεδομένα την λήψη αναγκαίων μέτρων. Το ίδιο ανεπαρκές κρίνεται το έργο της στο πεδίο της πρόληψης μέσω της ανάπτυξης προγραμμάτων επιμορφωτικού χαρακτήρα για τους φιλάθλους. Στον τομέα αυτό φαίνεται να μην υπάρχει σχεδιασμός και τεχνογνωσία και σίγουρα δεν υφίσταται μια σταθερή δομή η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει στην ανάπτυξη κοινωνικών προγραμμάτων "γερμανικού" ή άλλου τύπου παρέμβασης, προσαρμοσμένου στην ελληνική πραγματικότητα.

Αντί να ακολουθηθεί το παράδειγμα και το μοντέλο της Γερμανίας (και όχι της Αγγλίας όπως πολλοί λανθασμένα πιστεύουν) της πρώτης χώρας που ξεκίνησε προληπτικές πρωτοβουλίες και εισήγαγε "προγράμματα οπαδών" αρχικά το 1981 στη Βρέμη, αν και κοινωνικοί λειτουργοί για νέους ανθρώπους είχαν εργαστεί στο Μόναχο με οπαδούς του ποδοσφαίρου από το 1970, η Ελλάδα έφτιαξε τη ΔΕΑΑΒ. Για κάνει διαπιστώσεις και να καταδικάζει τη βία, λες και οι υπόλοιποι επιδοκιμάζουν. Στη Γερμανία τα προγράμματα αυτά ήταν μια προσπάθεια να ληφθούν προληπτικά μέτρα ενάντια στο χουλιγκανισμό, με την πρόσληψη κοινωνικών λειτουργών οι οποίοι θα δούλευαν ανάμεσα σε οπαδούς του ποδοσφαίρου. Οι εργαζόμενοι των προγραμμάτων δημιούργησαν ένα σύνδεσμο ανάμεσα στους οπαδούς, τις ποδοσφαιρικές και τις πολιτικές αρχές, ανοίγοντας διαύλους επικοινωνίας που δεν υπήρχαν προηγουμένως.

Αυτή τη στιγμή υπάρχουν πάνω από 25 προγράμματα οπαδών στη Γερμανία. Κάθε ατομικό πρόγραμμα είναι συγκροτημένο γύρω από μια ποδοσφαιρική ομάδα, από το υψηλότερο επίπεδο της Bundesliga μέχρι την Zweiteliga, όπως και τις ερασιτεχνικές ποδοσφαιρικές κατηγορίες οι οποίες προσελκύουν έναν εξαιρετικά μεγάλο αριθμό οπαδών. Χρηματοδότηση παρέχεται κυρίως από τις ποδοσφαιρικές ομάδες, οι οποίες με τη σειρά τους απορροφούν χρήματα από μια κοινοπραξία η οποία έχει οργανωθεί και χρηματοδοτηθεί από την Γερμανική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία. Χρηματοδότηση παρέχεται επίσης από την τοπική αυτοδιοίκηση και από χορηγίες. Επομένως, μια συστηματική συνεργασία τοπικής κοινωνίας, οργανωμένων οπαδών, ΠΑΕ και αστυνομίας προς αυτήν την κατεύθυνση έχει αποδεδειγμένα σημαντικά αποτελέσματα.

Πρωτάθλημα-καθρέφτης της κοινωνίας

Στην Ελλάδα όμως προτιμούμε τα ευχολόγια, τα αφηγήματα και τα παραμύθια. Στην Ελλάδα νομοθετούμε για να μην εφαρμόζουμε τους νόμους, στρουθοκαμηλίζουμε για να μη δούμε κατάματα το πρόβλημα. Ίδιον της ελληνικής κοινωνίας να επιρρίπτονται οι ευθύνες αλλού μέχρι να μην φταίει κανένας. Το πρωτάθλημά μας είναι τόσο υποβαθμισμένο και αντιεμπορικό, που δεν χρειάζεται καν τη βία για να κατρακυλήσει, είναι από μόνο του όζον και χαλκευμένο. Είναι καθρέπτης της ελληνικής κοινωνίας της ανέχειας, της βίας, του ψέματος και της αναξιοκρατίας. Των λαμόγιων που επιβάλλονται και επιπλέουν, της αποθέωσης της ανομίας, της επιδοκιμασίας και της επικρότησης στον παράγοντα "που προστατεύει την ομάδα".

Και οι φίλαθλοι σε αυτό το σημείο έχουν φτάσει, να θέλουν "προστασία της ομάδας" λες και πρόκειται για νυχτερινό μαγαζί, λες κι έχουμε να κάνουμε με "ξεκαθαρίσματα" στη νύχτα. Κι όταν ο παράγοντας δεν είναι ικανός και "μάγκας" να προστατεύσει την ομάδα, αναλαμβάνουν οι λεβέντες στην κερκίδα, που εξιτάρονται από την παρουσία των ΜΑΤ που με τη σειρά τους διακρίνουν μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να "ξεμουδιάσουν" και να ρίξουν και μερικές για να γιγαντωθεί ο εξαφανισμένος ανδρισμός τους. Όπως και σε κοινωνικό, πολιτικό και οικονομικό επίπεδο, η βία στα γήπεδα μπορεί να αντιμετωπιστεί και να περιοριστεί μόνο με εξορθολογισμό και σταδιακή αλλαγή νοοτροπίας. Πάντοτε θα υπάρχει, απλώς δεν θα είναι ο κανόνας, θα είναι η εξαίρεση, όπως σε όλα τα προηγμένα πρωταθλήματα της Ευρώπης.

Αυτά τα πράγματα σε καιρό κρίσης και δανειακών συμβάσεων είναι επικίνδυνα, ο λαός και ειδικά οι νέοι πρέπει να εκτονώνονται σε άλλους χώρους, να μην απειλείται η νομιμότητα και η κοινωνική ειρήνη σε άλλες εκφάνσεις της ζωής μας. Το ποδόσφαιρο είναι βολικό, έχει χάσει την αξιοπιστία του και προσφέρθηκε οικειοθελώς να διαδραματίσει το ρόλο του αποδιοπομπαίου. Όσο αισιόδοξος και να είναι κανείς βάσει χαρακτήρα, γνωρίζει ότι η βία σε τέτοιες συνθήκες δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί είτε ακολουθείται η τακτική με το μαστίγιο είτε με το καρότο. Δεν υπάρχουν οι δομές, δεν υπάρχει το πεδίο εφαρμογής, οι αθλητικές υποδομές, το οικονομικό και το κοινωνικό υπόβαθρο. Γι’ αυτό τα γήπεδα είναι άδεια και κάθε φορά που γίνονται επεισόδια ή ακόμα χειρότερα θα θρηνούμε θύματα, θα περιοριζόμαστε στο αγαπημένο εθνικό σπορ που δεν είναι σπορ: στα ευχολόγια και στις δικαιολογίες. Καληνύχτα και καλή τύχη.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ:

Συγκλονιστική μαρτυρία: άνδρας των ΜΑΤ εξομολογείται

Ο Σταύρος Κοντονής στο Contra.gr

Η εξομολόγηση: Έτσι ζούσα τα επεσόδια

Το αιώνιο παραμύθι της Θάτσερ