Ο Τζον Στόκτον δεν μιλούσε με τον Καρλ Μαλόουν

To All the Smoke είναι podcast που έχει για οικοδεσπότες δυο παίκτες που έλεγαν πάντα την άποψη τους και έχουν ενταχθεί στην κατηγορία των ‘αμφιλεγόμενων’, ενώ απήλαυσαν ξεχωριστές καριέρες. Οι Matt Barnes και Stephen Jackson έγιναν μέντορες παικτών της λίγκας που ήθελαν να διαχειριστούν όσα πραγματικά τους συνέβαιναν -διασημότητα, πίεση, προσδοκίες, απαιτήσεις κλπ- και τελευταία καλούν τα ‘πουλέν’ σε συζητήσεις που δεδομένα έχουν ενδιαφέρον’.

Στην τελευταία συζήτηση (αυτήν της 21ης Απριλίου) είχαν για καλεσμένο τον Γκάρι Πέιτον. Μεταξύ αυτών που είχε να καταθέσει ο Hall of Famer ήταν και αυτά που έζησε απέναντι στον ‘δαίμονα’ του, τον Τζον Στόκτον. Ως εκ των κορυφαίων trash talkers της εποχής (κάτι που δεν το λες και εύκολο για τότε που έπαιζε) είχε να αντιμετωπίσει διάφορα προβλήματα που του ‘έβαζε’ ο Στόκτον -ο οποίος δεν απαντούσε ποτέ, κάτι που έκανε ακόμα πιο έξαλλο τον Πέιτον.

“Τον μισούσα, γιατί δεν αντιδρούσε ποτέ. Σε κοιτούσε απλά σαν ζόμπι και μετά σε σκότωνε”.

Ο Στόκτον υπήρξε ΝΒΑer για 19 χρόνια. Όλα με τη Γιούτα. Ήταν το έτερον ήμισυ του Καρλ Μαλόουν την εποχή που οι Τζαζ διεκδικούσαν με τις περισσότερες αξιώσεις ever τον τίτλο. Δεν τον κατέκτησαν ποτέ. Μη λέμε πάλι, για το Last Dance των Μπουλς. Να πούμε για τον Στόκτον που έχει πει ότι οι ήττες που τον πλήγωσαν πιο πολύ “ήταν οι τελικοί με το Σικάγο. Ήταν εξαιρετικές εμπειρίες. Είχαν το πιο δύσκολο τέλος. Παρ’ όλα αυτά, δεν θα τις αντάλλαζα με τίποτα. Μπορείς να βρεις πολλούς λόγους που δεν έκανες αυτά που έπρεπε. Εγώ θα αγκαλιάζω πάντα την ευκαιρία που είχαμε, να παίξουμε σε αυτό το περιβάλλον. Ένα σουτ, ένα play, μια απόφαση των διαιτητών μπορούν να αλλάξουν τα πάντα“.

Στο Longread για τον ‘Ταχυδρόμο’ δεν αναφέρθηκε η σχέση που είχε με τον Στόκτον εκτός γηπέδου. Θα αναφερθεί τώρα. Οι δυο τους δεν είχαν προσωπικές σχέσεις. Εννοώ δεν ήταν φίλοι. Δεν είχαν τσακωθεί. Απλά δεν είχαν κάτι να πουν -μεταξύ τους. Είχαν άρδην διαφορετικά ενδιαφέροντα και καμία κοινή συνιστώσα -πέραν του μπάσκετ. “Μολονότι δεν συμφωνούσαμε ποτέ σε τίποτα -γιατί προερχόμασταν από διαφορετικές κουλτούρες- σεβόμασταν πάντα ο ένας τον άλλον“.

Το άτιτλο του Στόκτον δεν τον εμπόδισε από το να μπει στις λίστες με τους καλύτερους point guards της ιστορίας του σπορ. Μόνο στην εποχή του είχε αντιμετωπίσει τους Μάτζικ Τζόνσον, Κέβιν Τζόνσον, Μαρκ Πράις, Αϊζάια Τόμας, τον Πέιτον, τον Τζέισον Κιντ και τον Στιβ Νας -είχε σχολιάσει “είναι αλήθεια πως δεν υπήρχε έλλειψη στη θέση, τότε“. Επίσης, τότε δεν υπήρχαν κανονισμοί που απαγόρευαν ας πούμε το hand-checking. Έπεφτε ξύλο. “Έχω την αίσθηση πως οι τελευταίοι κανονισμοί προστατεύουν πάρα πολύ τους παίκτες, τόσο που είναι σαν να καταστρέφουν το παιχνίδι. Τότε αφήναμε τα… πόδια μας στο παρκέ“.

Το 1997 το Sports Illustrated είχε ζητήσει από το κοινό του να ψηφίσει τον ‘πιο βρώμικο παίκτη’ της λίγκας. Πρώτος ήταν ο Ντένις Ρόντμαν. Δεύτερος ήταν ο Στόκτον. Δεν θέλω να ξεχνάς πως ήταν ένας τύπος ύψους 1.83 και βάρους 77 κιλών. Κάπως έπρεπε να κάνει δουλειά.

Τι έκανε μοναδικό τον Στόκτον

Μεταξύ αυτών που τον αποθέωσαν μέσα στα χρόνια, ήταν ο Μάτζικ Τζόνσον, ο οποίος είχε πει ‘όποιος θέλει να γίνει point guard στο ΝΒΑ, πρέπει να μάθει να παίζει σαν τον Στόκτον’. Πώς έπαιζε; Ως ο τύπος που είχε στα χέρια του την μπάλα, για το μεγαλύτερο διάστημα των αγώνων των Τζαζ, ήξερε από ντρίμπλα. Και πάντα είχε το κεφάλι ψηλά. Είχε μεγάλα χέρια που του επέτρεπαν να κοντρολάρει αποτελεσματικά την μπάλα και χαμηλή ντρίμπλα που γονάτιζε (κυριολεκτικά) τους αντιπάλους του, κάνοντας δύσκολο το κλέψιμο. Το pick and roll το ‘χε κάνει δεύτερη φύση του, ενώ καθιέρωσε ‘πιρουέτα’ που του έδινε lay up. Ήταν και μανίτσα στο να ‘σπάει’ τις παγίδες. Ξεκάθαρα το μεγαλύτερο πλεονέκτημα του ήταν ‘να βρίσκει την τρύπα της βελόνας -τον παίκτη που θα έβαζε το καλάθι- μέσα στο συνωστισμό’. Συνήθως η πάσα γινόταν με το ένα χέρι. Φαινόταν να είναι εύκολη. Δεν ήταν.

Σε ό,τι αφορά τα σουτ, όταν μπήκε στο ΝΒΑ δεν ‘είχε’ τρίποντο. Επειδή δεν ήθελε να στηρίζεται μόνο στα lay up (και να γίνεται προβλέψιμος), το απέκτησε. Η τεχνική του δεν θα πάρει ποτέ βραβείο. Ήταν όμως, ό,τι καλύτερο μπορούσε να κάνει, ώστε να σουτάρει χωρίς να τον ‘κόβουν’. H προτεραιότητα του ήταν η πάσα. Ως εκ τούτου, δεν λάτρευε ακριβώς να ‘παίρνει’ δύσκολα σουτ. Ή σουτ με ρίσκο -εκτός και αν δεν μπορούσε να δώσει κάπου αλλού την μπάλα. Δεν έκανε περισσότερες από 12 προσπάθειες, ανά ματς -σε κανένα σημείο της καριέρας του.

Δεδομένου ότι είναι ο κορυφαίος ‘κλέφτης’ όλων των εποχών, μάλλον καταλαβαίνεις πως υπήρξε εξαιρετικός αμυντικός -χωρίς να είναι αυτό που λέμε ‘αθλητικός’. Ήταν όμως, έξυπνος. Ανέπτυξε τη συνήθεια να πηγαίνει σε αντίπαλο που προσπαθούσε να αποφύγει σκριν -καθ’ οδόν για το καλάθι- και να του παίρνει την μπάλα από τα χέρια. Μια άλλη μέθοδος που είχε ήταν να τη στήνει μεταξύ του πασέρ και του παίκτη στο post και να διακόπτει τη ‘σύνδεση’. Όταν δεν κατάφερνε, γύριζε εγκαίρως στον παίκτη του -μέχρι που μεγάλωσε και έκοψε τα πέρα δώθε.

Στους τρόπους που δοκίμαζε τακτικά να σταματήσει επίθεση των άλλων, ήταν να κλωτσάει την μπάλα, να βάζει τρικλοποδιές (κυριολεκτικά) και να κάνει flopping. Γενικά, έκανε ό,τι μπορούσε, μαζί και ό,τι δεν μπορούσε (στις αλλαγές έπεφτε σε πολύ πιο μεγαλόσωμους παίκτες, αλλά δεν τον ένοιαζε αν θα χτυπήσει στην επαφή -έκανε ό,τι χρειαζόταν).

Ήταν μέλος της Dream Team και δεν έχασε ποτέ τα playoffs. Ήταν ο πρώτος στις ασίστ για εννέα διαδοχικές σεζόν. Οι 15.806 της σούμας είναι ένας αριθμός που τον κρατά ακόμα στο Νο1 της ιστορικής λίστας. Παρεμπιπτόντως, αποσύρθηκε το 2003. Είναι στην κορυφή και του πίνακα με τα κλεψίματα (3.265), όπως και με τις τελικές πάσες σε μια σεζόν (1.164). Ως προς αυτά βοήθησε και το γεγονός ότι σπάνια έχανε παιχνίδι. Πήρε μόλις 22 απουσίες από τις κανονικές περιόδους (βλ. 1504 ματς). Στις 13 πρώτες χρονιές έλειψε από 4 αγώνες (όλους τη σεζόν 1989-90). Οι περισσότερες σερί απουσίες ήταν οι 18 που οφείλονταν στη ρήξη χιαστού που είχε πάθει στο αριστερό γόνατο, στην προετοιμασία του 1997-98. Αυτός ήταν ο μόνος μεγάλος τραυματισμός της καριέρας του. Μετά την επιστροφή του, δεν έλειψε ποτέ.

Για να καταλάβεις τι τύπος ήταν επί 17 σεζόν φορούσε σορτσάκια που θα έλεγες πως ήταν κάπως πιο μακριά. “Δεν ήξερα πως μπορώ να τα κοντύνω. Δεν είχα ρωτήσει ποτέ, αν γίνεται αυτό. Μου το πρότειναν δυο σεζόν πριν αποσυρθώ. Τότε έμαθα ότι γινόταν αυτό. Εν τω μεταξύ, όλοι μιλούσαν για τα σορτσάκια μου, την εποχή που όλοι φορούσαν πιο άνετα, πιο φαρδιά γιατί είχε αλλάξει το στιλ. Κάτι που είχα καταλάβει. Έβρισκα παράλογα αυτά που φορούσα, αλλά αισθανόμουν άνετα μέσα σε αυτά“. Οπότε δεν έδινε σημασία.

Από τα δικά του χέρια είχε φύγει το πιο σημαντικό σουτ που ‘χει βάλει ποτέ παίκτης των Τζαζ. Ήταν αυτό που διαμόρφωσε αποτέλεσμα, στην εκπνοή του 6ου ματς με τους Ρόκετς, στις 29/5 του 1997, όταν οι ‘Μορμόνοι’ προκρίθηκαν για πρώτη φορά στους NBA Finals, στην ιστορία τους (μέτρα από το 1979 και τη μετακόμιση στο Σολτ Λέικ Σίτι).

Το ‘the shot’ ήταν η ολοκλήρωση της επιστροφής από το -13 γενικά και ειδικότερα από το -10, ενώ έμεναν τρία λεπτά για το τέλος. Ο Στόκτον έβαλε τους 9 τελευταίους πόντους της ομάδας του, συμπεριλαμβανομένου του τρίποντου, ενώ έμεναν 22.4, με το οποίο έκανε το ‘Χ’. Ο Ντρέξλερ είχε την ευκαιρία να ‘διορθώσει’ την κατάσταση, αλλά η μπάλα αναπήδησε στη στεφάνη και βγήκε εκτός, με τον Μαλόουν να αρπάζει το ριμπάουντ. Ο Σλόαν κάλεσε τάιμ άουτ. Η Γιούτα είχε 2.8” για να πάει για πρώτη φορά στους τελικούς. “Ήταν η στιγμή που πιστέψαμε πως θα νικήσουμε -είχαμε και την πολυτέλεια του 7ου αγώνα, οπότε δεν είχαμε άγχος” είχε πει ο Τζεφ Χόρνασεκ.

Ο Στόκτον συνέχισε, εξηγώντας πως “ο Μπράιον Ράσελ ‘διάβασε’ τι πήγα να κάνω και μου έκλεισε το διάδρομο, ο Καρλ έκανε εξαιρετικό σκριν στον Ντρέξλερ και βρέθηκαν να έχω ελεύθερο σουτ. Παίξαμε λες και είχαμε κάνει τις ίδιες κινήσεις 50 φορές“. Οι Τζαζ νίκησαν 103-100. Ο Στόκτον στάθηκε στην προσφορά των πάντων. “Αν ξαναδείτε τα τελευταία λεπτά, θα διαπιστώσετε πως όλοι έδωσαν από κάτι. Το σουτ απλά ‘έκλεισε’ τη συμφωνία και μας έστειλε εκεί όπου ονειρευόμασταν να πάμε“.

Αυτά που διάβασες δεν τα είπε για το θεαθήναι ο Στόκτον. Κάτσε να σου πω δυο πράγματα για αυτήν τη ψυχή και μετά θα ασχοληθούμε με την ανακάλυψη του NBA StoryTeller (θα τον βρεις στο YouTube).

Ο John Houston Stockton γεννήθηκε (26/3/1962) στο Σποκέιν -βορειοδυτικά στο χάρτη των ΗΠΑ και ανατολικά της Ουάσινγκτον, βρέχεται από τον ομώνυμο ποταμό και έχει 200.000 κατοίκους. Στο ‘σπίτι’ των Gonzaga Bulldogs γεννήθηκε και ο Father’s Day. Μια στιγμή να εξηγηθώ: Σόνορα Ντοντ είναι το όνομα του ανθρώπου που ‘χε προτείνει (το 1909) την ‘ημέρα του πατέρα’ ως συμπλήρωμα σε εκείνη της μητέρας (που υπήρχε από το 1908).

Η Κλιμεντίν Φρέι και ο Τζακ Στόκτον ήταν ιρλανδικής και ελβετικής καταγωγής. Απέκτησαν τέσσερα παιδιά. Τον Στιβ (που έπαιξε μπάσκετ στο κολέγιο), τη Λιν, τη Στέισι και τον Τζον. Ο Τζακ ήταν από τότε -και παραμένει μέχρι σήμερα- ιδιοκτήτης ταβέρνας που βρισκόταν ένα τετράγωνο μακριά από το Gonzaga University και 137 μέτρα από το σπίτι του.

Όπως έγραψε το Vault όταν ήταν μικρός την ‘έβγαζε’ στο πάρκινγκ του σπιτιού του, παρέα με την μπασκέτα που του ‘χε στήσει ο μπαμπάς του. Οι περίοικοι τον θυμούνται να κάνει ντρίμπλες και σουτ από το πρωί έως τις 10 το βράδυ. Τα απογεύματα συναντούσε τον πατέρα του, Τζακ στο εστιατόριο της οικογενείας, έπαιρναν το δείπνο τους και μετά επέστρεφαν -με το ποδήλατο του πατέρα και τον μικρό να κάθεται στο τιμόνι- στο σπίτι. Ο αγαπημένος παίκτης του Τζακ ήταν ο Μπομπ Κούζι. Αυτός του Τζον ήταν ο Γκας Ουίλιαμς, των SuperSonics. Ένα βράδυ που το Σιάτλ αντιμετώπιζε τη Γιούτα, σε ματς προετοιμασίας στο Spokane Coliseum, ο Τζον φρόντισε να είναι μεταξύ των ballboy του αγώνα.

“Αν δεν γινόμουν μπασκετμπολίστας, σίγουρα θα προσπαθούσα να κάνω ένα άλλο σπορ. Πιστεύω ότι είχα περισσότερες ικανότητες για να παίξω baseball (σ.σ. ήταν εξαιρετικός pitcher), μολονότι δεν έλαμψα ποτέ σε αυτό, ίσως γιατί ουδέποτε έλαβα τις προπονητικές κατευθύνσεις που είχα στο μπάσκετ. Για το football ωρίμασα πολύ αργά. Όταν είσαι 70 κιλά στο high school, μάλλον δεν είναι εύκολο να παίξεις football“.

Για χρόνια, ο μόνος που πίστευε πως ο Τζον θα γίνει ΝΒΑer ήταν… ο ίδιος. Ο καλύτερος παίκτης της πόλης δεν ήταν αυτός. Ήταν ο Mαρκ Ρίπιεν, ο οποίος ως παιδί ήταν στις ομάδες football, μπάσκετ και baseball του σχολείου του -και αργότερα έγινε επαγγελματίας quarterback. Ήταν ο πρώτος -γεννημένος στον Καναδά- quarterback που ξεκίνησε αγώνα του NFL, όπως ήταν και ο πρώτος που πήρε το βραβείο του MVP στο SuperBowl. Στην εφηβεία ήταν το μεγάλο όνομα του Σποκέιν.

“Αν και θυμάμαι ακόμα το ματς του σχολείου μου (Shadle) με αυτό του Τζον, όταν μου έβαλε 42 πόντους“. Εκείνη την εποχή, πέραν του μπάσκετ ο Στόκτον απασχολείτο και με το τρέξιμο. Είχε και πρωτιές. “Από τότε έπαιρνε προσωπικά της ήττες” είχε αποκαλύψει παιδικός του φίλος και συνιδιοκτήτης του εστιατορίου της φαμίλιας. “Ό,τι και αν έπαιζε, από πινγκ πονγκ έως darts ήθελε να κερδίζει“. Για να καταλάβεις τα χαΐρια του, όταν ήταν στο ΝΒΑ είχε το ρεκόρ του διαδρόμου γυμναστικής των Τζαζ. “Από τότε προτιμούσε να χάνει σε παιχνίδια, από το να μιλάει στα media”, πρόσθεσε ο Τζεφ Κόντιλ. Δεν άλλαξε τακτική ούτε όταν έπρεπε να εκπροσωπεί τον οργανισμό του ή τη Nike (δηλαδή, αυτούς που τον πλήρωναν).

Τελείωσε το σχολείο στο Gonzaga Prep, από όπου αποφοίτησε το 1980. Άφησε πίσω του το καλύτερο ρεκόρ πόντων -σε μια σεζόν. To Gonzaga Prep είναι το σχολείο που έφτιαξαν οι ιδρυτές του Gonzaga University, στο υπόγειο του πρώτου κτιρίου του ιδρύματος. Από το 1954 υπάρχει στο Σποκέιν. Ο Στόκτον ήταν ο πόιντ γκαρντ των Bullpups και είχε 23 πόντους ανά ματς, στην τελευταία του χρονιά. Σε όλο το -ας πούμε- λύκειο, είχε 56% στα σουτ.

Όταν ήλθε η ώρα να πάει στο κολέγιο, είχε στα χέρια του προτάσεις πλήρους υποτροφίας από το University of Montana και το University of Idaho. Ήθελε να μείνει κοντά στο σπίτι του. Για αυτό πήγε όπου ο παππούς του, Χιούστον (υπήρξε παίκτης του football, στη δεκαετία του ’20) και ο πατέρας του: στο Gonzaga University. Έγινε ο πρώτος Bulldog της ιστορίας που είχε περισσότερους από 1000 πόντους και 500 ασίστ. Ως τελειόφοιτος, έδινε 20.9 πόντους σε κάθε αγώνα (με 57% στα σουτ) και αναδείχθηκε πρώτος σκόρερ στην West Athletic Conference. Ήταν πρώτος και στις ασίστ, όπως και στα κλεψίματα. Ήταν και ο MVP.

Ενόσω οι συμφοιτητές του προετοιμάζονταν για την τελετή αποφοίτησης, εκείνος πήρε το τρένο και πήγε στο Μπλούμινγκτον της Ιντιάνα. Εκεί είχαν συγκεντρωθεί οι 74 που θα διεκδικούσαν τις 12 θέσεις της Team USA του Μπόμπι Νάιτ, για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1984. Μπήκε στην 20αδα. Εκεί ‘κόπηκε’ μαζί με τους Τσαρλς Μπάρκλεϊ, Τέρι Πόρτερ και Μορίς Μάρτιν. Εκεί συνάντησε για πρώτη φορά τον Καρλ Μαλόουν.

Το 1984 δήλωσε συμμετοχή στο NBA Draft, ένα από αυτά που συγκέντρωσαν ποτέ το περισσότερο ταλέντο, με τέσσερα από τα 16 παιδιά που πήραν τις κορυφαίες θέσεις να μπαίνουν στο Hall of Fame. Κάτσε να σου πω: στο Νο1 ήταν ο Χακίμ Ολάζουον, ο οποίος πήγε στους Ρόκετς -μήπως θυμήθηκες ποιο draft ήταν;-, στο Νο2 ο Σαμ Μπούι (Μπλέιζερς), στο Νο3 ο Μάικλ Τζόρνταν (Μπουλς), στο Νο4 ο Σαμ Πέρκινς (Μαβς) και στο Νο5 ο Τσαρλς Μπάρκλεϊ (Σίξερς).

Fast forward στο Νο16 οι Τζαζ ‘τράβηξαν’ τον Τζον Στόκτον και άκουσαν πολλούς να τους χαρακτηρίζουν ως τρελούς για την επιλογή ενός ‘ξερακιανού’ κοντού -στις εποχές που αν ήσουν πάνω από 2.10 έπαιρνες συμβόλαιο και ας μην είχες πιάσει μπάλα μπάσκετ. Οι αναλυτές επέμεναν πως η Γιούτα χρειαζόταν μέγεθος. Ο επικεφαλής του τμήματος scouting, Στοκ Λέιντεν είχε αντίθετη άποψη. Είχε πει πως “ο Στόκτον κάνει πάρα πολλά πράγματα καλά και με μεγάλο έλεγχο. Έχει όλη την ταχύτητα που θέλουμε και πάει την μπάλα στο καλάθι’“. Δεν είπε πως διαθέσιμος ένα χρόνο μετά θα ήταν ο Μαλόουν.

Όταν πάτησε ο ‘Ταχυδρόμος’ για πρώτη φορά το πόδι του στο Σολτ Λέικ Σίτι, ο Στόκτον τού ζήτησε να περάσουν λίγο χρόνο μαζί. Πήγαν στο ζωολογικό κήπο. “Ήταν παιδί της εξοχής, ήμασταν στο Σολτ Λέικ Σίτι και είχα ‘κλείσει’ ήδη ένα χρόνο εκεί. Του είπα ‘μπορούμε να οδηγήσουμε στα βουνά ή να πάμε στο ζωολογικό κήπο’. Διάλεξε το δεύτερο. Περάσαμε ένα υπέροχο και ήρεμο απόγευμα“. Ο σκοπός ήταν να γνωριστούν λίγο καλύτερα μεταξύ τους. Έγιναν ένα από τα καλύτερα δίδυμα γκαρντ-φόργουορντ, στην ιστορία του σπορ “κάτι που κατάλαβα από την πρώτη μας προπόνηση. Κάτι έκανε click. Ήξερε πού θα του δώσω την μπάλα και εγώ ήξερα πού θα πάει, για να είναι ελεύθερος.

Η ομάδα που πήγε στους τελικούς ήταν γεμάτη με καλούς συμπαίκτες. Ο Γκρεγκ Φόστερ, ο Αντουάν Καρ, ο Μπριόν Ράσελ, ο Σάνον Άντερσον, ο Χάουαρντ Έισλι ήταν από τους αγαπημένους μου. Ό,τι καλύτερο θα μπορούσα να ‘χω για συμπαίκτες. Κατ’ αρχάς ήταν πολύ καλοί παίκτες, μπασκετμπολίστες που δεν νοιάζονταν μόνο για τον εαυτό τους. Που θυσίαζαν πράγματα για την ομάδα, χωρίς να νιώθουν πως κάνουν θυσίες. Είχαν ως προτεραιότητα το να ταιριάξουν και να βελτιωθούν. Δεν σκέφτονταν ‘έχουμε τον Καρλ να μας κουβαλήσει’. Και δεν φοβούνταν να πουν τη γνώμη τους. Επίσης, ήξεραν πώς να μιλήσουν στον καθένα -γιατί δεν είμαστε όλοι ίδιοι, εννοώ δεν αντιδράμε όλοι με τον ίδιο τρόπο“.

Στην πρώτη χρονιά του ταιριάσματος των Στόκτον και Μαλόουν, ο πρώτος ανανέωσε το ρεκόρ των ασίστ σε μια σεζόν -το πήρε από τον Αϊζάια Τόμας, ο οποίος έβαλε τον Στόκτον στο Hall of Fame δυο δεκαετίες αργότερα (2009). Ήταν η πρώτη από τις 9 συναπτές σεζόν που ο παίκτης αυτός έδωσε τις περισσότερες τελικές πάσες -από όλους.

“Ο Σλόαν δεν ανεχόταν τις βλακείες”

Ο Τζέρι Σλόαν ήταν το ‘καπάκι’ που κύλησε και βρήκε τον ‘τέντζερη’ -με τον κόουτς να ‘χει από τα καλύτερα ποσοστά νικών στην ιστορία της λίγκας. Ο Στόκτον εξήγησε πως αυτό που έκανε τον κόουτς εξαιρετικό ήταν πως “δεν ανεχόταν τις βλακείες και ήταν πολύ ανταγωνιστικός. Ήταν πάρα πολύ λογικός άνθρωπος. Πολύ έξυπνος. Όταν κερδίζαμε, πίστωνε τη νίκη στους παίκτες. Όταν χάναμε, έπαιρνε πάνω του την ήττα. Λάτρευα να παίζω γι αυτόν. Ήταν τιμή μου. Ο Φρανκ Λέιντεν ήταν ο κατάλληλος τύπος για εμένα, όταν ξεκίνησα. Μας έκανε νικήτρια ομάδα.

Ο Τζέρι μας απογείωσε. Μας έκανε να πιστέψουμε πως μπορούμε να γίνουμε πρωταθλητές. Ήταν από αυτούς που δεν δέχονται τις δικαιολογίες. Μας έδινε την ευκαιρία να παίζουμε χωρίς να χρειάζεται να είμαστε κάτι περισσότερο από μπασκετμπολίστες. Μας έλεγε ‘αν θέλετε να λάμψετε, παίξτε καλύτερα. Δείξτε ποιοι είστε με το παιχνίδι σας’. Δεν ήταν από αυτούς που κολλάνε πομπώδεις φράσεις, στους τοίχους των αποδυτηρίων. Μια στο τόσο μας τσιγκλούσε για να ‘χουμε κίνητρο. Όταν δίνεις 100 ματς κάθε χρόνο δεν είναι εύκολο να είσαι πάντα στο πικ. Έλεγε πάντα τη γνώμη του, ήξερε πάντα σε τι φάση ήταν ο καθένας μας και τι περίμενε από εμάς“.

Σε συνέντευξη του στο Sports Illustrated (πάντα την εποχή που κυκλοφόρησε το βιβλίο του -περίμενε λίγο και θα διαβάσεις για αυτό) ξεκαθάρισε πως υπό τις οδηγίες του Σλόαν δεν έκανε ό,τι ήθελε. “Τα περισσότερα plays ήταν δικές του αποφάσεις. Έβλεπε τα πράγματα από διαφορετική οπτική και πάντα ήταν διαθέσιμος, για να του πούμε την άποψη μας -αυτά που θέλαμε εμείς. Δεν ήμασταν ρομπότ, που απλά εκτελούσαμε εντολές“. Και πώς συνάδει ότι έγινε εκ των καλύτερων point guards, ενώ οι αποφάσεις ήταν άλλου; “Ήθελε να παίζουμε γρήγορα -μολονότι ο κόσμος πιστεύει ότι δεν το κάναμε. Όταν όμως, έπρεπε να ρίξουμε ρυθμό έπρεπε όλοι να μπορούμε να το κάνουμε. Αν δεν παίζεις αργά σε αυτήν τη λίγκα, δεν μπορείς να νικήσεις. Έβλεπε από τον πάγκο πράγματα που εμάς μας διέφευγαν“.

Δεν σκέφτηκε ποτέ να φύγει από τη Γιούτα. “Στην αρχή, όταν δεν ήξερα τη μοίρα μου στην ομάδα και αν με θέλουν ή όχι, σκέφτηκα τις άλλες ομάδες. Κάποιες φορές κυκλοφορούσαν και σχετικές φήμες, για οργανισμούς που με ήθελαν. Αλλά δεν έγινε κάτι πέραν τούτου, γιατί ποτέ δεν έβαλα τον εαυτό μου σε αυτήν τη θέση, όπως δεν με έβαλε και η Γιούτα. Το γρασίδι δεν είναι πάντα πιο πράσινο στην άλλη μεριά. Ήμουν από αυτούς που χρειάζονταν σταθερότητα, ένα πλαίσιο στο οποίο να μπορώ να δουλέψω για να γίνω καλύτερος και να προσπαθώ να νικώ. Άλλοι λειτουργούν αλλιώς“.

“Ονειρεύτηκα πως έχω επιστρέψει”

Ανακοίνωσε πως δεν θα επιστρέψει στα παρκέ ως παίκτης, στις 2/5 του 2003, σε ηλικία 41 χρόνων. Οι Τζαζ ανέβασαν το Νο12 στην οροφή, στις 22/11 του 2014, ενώ άγαλμα του θρύλου τοποθετήθηκε μπροστά στη Vivid Smart Home Arena (το Delta Center, ντε). Αν μετάνιωσε για την απόφαση του; “Το πιο κοντινό ήταν ένα όνειρο που είδα, με εμένα να ξαναπαίζω στο ΝΒΑ. Ποτέ δεν μετάνισα. Είχε έλθει η ώρα. Είχα περάσει εξαιρετικά. Ακόμα απολάμβανα το παιχνίδι, αλλά τα παιδιά μου μεγάλωναν και ήθελα να τα ζήσω”. Ό,τι και αν έκανε στο παρκέ, όταν πατούσε έξω από αυτό έκανε ό,τι μπορούσε για να περνάει απαρατήρητος. Δεν ‘ανοίχτηκε’ ποτέ στα media, παρ’ ότι είχε γνώσεις και άποψη. Και για αυτό εξεπλάγησαν άπαντες, όταν προέκυψε η πληροφορία πως είχε γράψει αυτοβιογραφία. Πόσω μάλλον, ότι έδωσε συνέντευξη για την προώθηση.

Τον πρόλογο του βιβλίου που κυκλοφόρησε τον Οκτώβρη του 2013 και είχε τίτλο Assisted (φευ) τον είχε αναλάβει ο Μαλόουν. Στη συγγραφή βοήθησε ο προπονητής του στο γυμνάσιο, Κέρι Πίκετ.

“Το έκανα γιατί έψαχνα κάτι εναλλακτικό να κάνω με τη ζωή μου. Είμαι πολύ busy -ασχολούμαι με την προπονητική, έχω επιχειρήσεις-, αλλά τελευταία ένιωθα ένα κενό. Ζούσα τόση ηρεμία που δεν την άντεχα. Τότε σκέφτηκα για πρώτη φορά, να γράφω κάτι. Δεν ήθελα να βρω άλλη απασχόληση, γιατί δεν ήθελα να μπει στη μέση όσων κάνω μετά το τέλος της καριέρας μου. Στα μαθητικά μου χρόνια δεν διάβαζα ιδιαίτερα, εννοώ οτιδήποτε δεν αφορούσε τις εργασίες μου. Αργότερα ανακάλυψα την αγάπη μου για τα βιβλία. Ο ασίσταντ στους Τζαζ, Φιλ Τζόνσον ήταν αυτός που με σύστησε στα βιβλία“.

Αφιέρωσε ένα κεφάλαιο στον Τζεφ Χόρνασεκ, αποθεώνοντας τις γνώσεις που είχε για το παιχνίδι. Στην ερώτηση ‘τι ρόλο παίζουν οι γνώσεις επί του πώς παίζεται ένα σπορ, σε σύγκριση με τις εξαιρετικές αθλητικές ικανότητες’ απάντησε “αυτό είναι το πιο παραμελημένο θέμα σε όλα τα αθλήματα. Ο Χόρνασεκ ήταν ένας επαρκώς αθλητικός τύπος. Δεν είχε έλλειψη που κάλυπτε με την ευφυΐα του. Αλλά ήταν πάρα πολύ έξυπνος. Ήξερε τι θα γίνει, πριν γίνει. Είχε τα νούμερα στο κεφάλι του. Ήταν ένας πολύ ιδιαίτερος τύπος“.

Από την πρώτη έως την τελευταία σελίδα “προσπάθησα να προστατεύσω την οικογένεια μου. Οι ώρες που περίμενα για να αρχίσουν τα ματς δεν ρέφαραν για όσα γίνονταν στο σπίτι μου και τα έχανα“. Σε κάθε κεφάλαιο έγραψε τι του δίδαξε η ζωή -και σε συνδυασμό με το μπάσκετ. Κάτι που ‘χει κρατήσει, πιο ‘δυνατά’ είναι “η αντίληψη του κόσμου πως είναι εύκολο αυτό που κάνει ο όποιος επαγγελματίας αθλητής. Πως ήταν πάντα, ας πούμε καλός σουτέρ. Εγώ πάντα αδημονούσα να μάθω κάτι. Ήμουν ο μικρότερο παιδί της οικογενείας. Ο αδελφός μου ήταν καλύτερος στα πάντα. Ήμουν αδύνατος και έχανα συνέχεια, μέχρι που άρχισα να βελτιώνομαι, για να είμαι ανταγωνιστικός. Έχω την αίσθηση πως αυτό είναι κάτι που δεν κάνουν οι πρωτότοκοι, γιατί είναι ήδη βασιλιάδες“.

Ο πατέρας του με τον μεγαλύτερο αδελφό του μάλωναν σχεδόν κάθε μέρα -για τους πιο αστείους λόγους. “Για παράδειγμα, το ποιος θα κόψει το γκαζόν στον κήπο. Το έκανα εγώ, γιατί ήθελα να τελειώνουν και να μην βρεθώ στη μέση. Αυτό ήταν ένα ακόμα μάθημα ζωής”.

H πρώτη αγορά που έκανε ως NBAer ήταν… μια τηλεόραση για να τη βάλει στο διαμέρισμα του ενός δωματίου που είχε ενοικιάσει στο Σολτ Λέικ Σίτι, ώστε να δει το Super Bowl. Η πρώτη επένδυση ήταν να χτίσει σπίτι, δίπλα στο πατρικό του. Προφανώς και είχε πάρει σπίτι στη Γιούτα ‘του άρεσε αυτή η πόλη, γιατί του θύμιζε το Σποκέιν’ είχε πει ο πατέρας του. Δηλαδή, υπήρχε μια ηρεμία, μια χαλαρότητα. Τα καλοκαίρια άνηκαν πάντα στη γυναίκα του, Nέιντα (κόρη πρώην κυβερνήτη της Αλάσκας) και τα έξι παιδιά τους (Λίντσι, Λόρα, Χιούστον, Μάικλ, Ντέιβιντ και Σάμιουελ). Τα περνούσαν μαζί σε ένα εξοχικό, στη λίμνη Πριστ, μια ώρα από το Σποκέιν. Ενίοτε φιλοξενούσε εκεί και camp για παιδιά. Μια φορά είχε βοηθήσει φίλο του να χτίσει το σπίτι του. Ο φίλος του ήταν γυμναστής του Gonzaga. Γενικά, άπαξ και ο Στόκτον θεωρούσε φίλο του κάποιον, βρισκόταν σε επαφή μαζί του. Όπου και αν ήταν. Ό,τι και αν έκανε.

Από το 2003 πειραματιζόταν με την προπονητική, ως assistant. Είχε αναλάβει να προπονήσει τους Ντερόν Ουίλιαμς και Τρέι Μπερκ. Το 2015, όταν η κόρη του Λίντσι έπαιζε μπάσκετ στις Montana State Lady Bobcats εκείνος κάθισε στον πάγκο, ως assistant. Η Λόρα πήγε από το Gonzaga Prep στο Gonzaga University και με αυτό στο 2019 NCAA Tournament. To 2016, όταν κάλεσαν οι Μπακς τον Στόκτον να διδάξει την τέχνη του στο training camp τους, δοκίμαζε την τύχη του στο ΝΒΑ ο γιος του, Ντέιβιντ -επίσης απόφοιτος του Gonzaga. Πέρασε από τη G League και τους Τζαζ, ώσπου έφυγε για τη Γερμανία, για να τον ακολουθήσει εκεί ο Μάικλ. Ο Σάμιουελ ασχολήθηκε με το football στο Gonzaga Prep.

Τώρα να σου πω και για την ‘ανακάλυψη’ του NBA Storyteller: ο Στόκτον πήγαινε στα αριστερά, έκανε ντρίμπλες, έβλεπε τι είχε μπροστά του και κινείτο αναλόγως. Αυτό που δεν έκανε ήταν ντρίμπλα με το αριστερό χέρι. Την απέφευγε. Γενικά, απέφευγε να χρησιμοποιεί το αριστερό του χέρι.