Αντετοκούνμπο: Τα διαμάντια είναι παντοτινά
Τα πρώτα χρόνια του Γιάννη Αντετοκούνμπο στο ημιυπόγειο στα Σεπόλια, οι σουβλιές στην κοιλιά για να φάνε τα μικρότερα αδέρφια, ο Κούκοτς του Ζωγράφου, οι Αμερικάνοι σκάουτς, ο Παναθηναϊκός και ο Ολυμπιακός, το Μαξίμου, το πρώτο διαβατήριο και το ΝΒΑ. O Zastro γράφει για μια μπασκετική μπαμπούσκα που κανείς δεν ξέρει πόσες εκπλήξεις μας επιφυλάσσει ακόμη.
Μέσα δεκαετίας του ’90 και σ’ ένα μικρό δυάρι στα Σεπόλια, τη λαϊκή γειτονιά δυο ανάσες απ’ το Ναό του Παρθενώνα, μια οικογένεια προσπαθεί να σταθεί στα πόδια της, να βρει το δικό της δρόμο για την επιβίωση. Οι γονείς του Γιάννη Αντετοκούνμπο, ο Charles και η Veronica, είχαν αφήσει την πατρίδα τους τη Νιγηρία μαζί με τον τρίχρονο γιο τους τον Francis, ήδη από τις αρχές του 1992 και μετά από μια επίπονη περιπλάνηση που περιελάμβανε τρεις Ηπείρους, είχαν καταλήξει στη δική μας πατρίδα, στη δική μας «ελληνική» Ευρώπη, την πιο απ’ όλες. Μαζί τους, ο δίχρονος Θανάσης, γεννημένος εδώ, στην Αθήνα των θέσεων και των αντιθέσεων.
Η ζωή δεν είναι εύκολη, μετά βίας συμπληρώνονται τα 150 χιλιάρικα (τότε) δραχμές του ενοικίου κάθε μήνα, ακόμα πιο δύσκολα εξασφαλίζεται ένα πιάτο καλό φαγητό, μια υποτυπώδης θέρμανση, ένα φυσιολογικό επίπεδο ζωής. Η ζωή στην Αθήνα είναι δύσκολη για μια οικογένεια Αφρικανών, το μαύρο χρώμα του δέρματος είναι ασυνήθιστο εκείνη την εποχή, ο ρατσισμός ακόμη κι αν δεν εκδηλώνεται, είναι εδώ, υπάρχει. Ο Charles με το αθλητικό σώμα πότε πηγαίνει στην οικοδομή, πότε βοηθά έναν ηλεκτρολόγο, είναι επί της ουσίας ένας πολυτεχνίτης, τα χρήματα όμως δεν φτάνουν ούτε γι’ αστείο. Η οικογένεια αναγκάζεται να μετακομίσει πολλάκις διότι το εισόδημα δεν είναι σταθερό, οι ανάγκες ολοένα και αυξάνονται, η φτώχεια και η ανέχεια ακουμπούν ακραία όρια.
Η γέννηση του Γιάννη
Καταλήγει στα Σεπόλια, Δωδώνης και Χρηστομάνου. Σε ένα ημιυπόγειο με δυο δωμάτια, στο ένα το ζευγάρι, στο άλλο τα παιδιά. Και η Veronica ξαναμένει έγκυος την άνοιξη του ’94. Είναι καταπληκτικό, αλλά παρά τις δυσκολίες και την αγωνία για την απουσία πολιτικής ιδιότητας, ο Charles και η γυναίκα του νιώθουν ευγνωμοσύνη γιατί είναι μαζί και έχουν μια στέγη. Μπαίνει ο Δεκέμβρης και το παιδί γεννιέται. Είναι ένα παιδί χωρίς νομική υπόσταση, χωρίς ιθαγένεια. Καταδικασμένο να μην απολαμβάνει καν τα θεμελιώδη δικαιώματα και προνόμια που εμείς θεωρούμε δεδομένα, όπως λόγου χάρη η πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας. Η μάχη του παιδιού και όλης της οικογένειας είναι το ζην, η επιβίωση.
Το παιδί όμως είναι χαμογελαστό, έχει μια αύρα που σε καθηλώνει, πάνω απ’ όλα είναι γερό σαν ταύρος. Εκείνο το παιδί που γεννήθηκε 6 Δεκεμβρίου του 1994 είναι ο Γιάννης. Η ιστορία του μέχρι τουλάχιστον να αναγκάσει τους μισούς scouts του ΝΒΑ να ταξιδέψουν από τις Ηνωμένες Πολιτείες στην Αθήνα, δεν είναι λαμπερή, πασπαλισμένη με χρυσόσκονη. Μεγάλωσε περιπλανώμενος, πωλώντας μικροαντικείμενα μαζί με τον αδελφό του το Θανάση, με ένα έμφυτο αίσθημα αυτοσυντήρησης να τον προστατεύει. Αυτό το αδιόρατο συναίσθημα και η μητέρα του, ο φύλακας άγγελός του όπως λέει ο ίδιος, τον μετέτρεψαν στο σημερινό Greek Freak του ΝΒΑ, στο ελληνικό δυσερμήνευτο θαύμα που δίνει νέα διάσταση στο σύγχρονο μπάσκετ.
Προϊόντος του χρόνου, εκείνο το χαμόγελο δεν το έχασε ποτέ, ούτε στα (πολύ) δύσκολα, όταν ούτε τα cd’s, ούτε τα γυαλιά, ούτε τα αρώματα έβρισκαν πρόθυμη πελατεία και επέστρεφε άπραγος στο σπίτι με το χνώτο να μυρίζει και σουβλιές να του τρυπούν την κοιλιά. Έλεγε ψέμματα στη Veronica ότι έτρωγε στα σπίτια των συμμαθητών του, ότι έφαγε «κάτι έξω», ότι «δεν πεινάει» προκειμένου να χορτάσουν τα αδέλφια του. Γιατί μετά το Γιάννη ήλθε και ο Κώστας και αργότερα και ο Αλέξανδρος. Κι όμως, μέσα σε όλες αυτές τις κακουχίες και το ζοφερό περιβάλλον της παντελούς αβεβαιότητας για βασικά αγαθά, ο Γιάννης ψήλωνε. Κι όμως δυνάμωνε κι άλλο και μπροστά στα μάτια των λιγοστών τότε φίλων και γνωστών του, ήταν ένα προδιαγραφόμενο θαύμα.
Τότε ακόμη, παρακινούμενος από τον πατέρα του που το λατρεύει, έπαιζε ποδόσφαιρο στις αλάνες της Κωνσταντινουπόλεως. Φίλους κολλητούς δεν πρόλαβε ποτέ να κάνει, δεν στέριωσε σε σχολείο για λόγους που δεν ευθύνεται ο ίδιος. «Χαρτιά» δεν είχε ποτέ, είχε μόνο το jus soli (δίκαιο του εδάφους) με το μέρος του και χρειάστηκε να φτάσει μέχρι το Barclays Center στο Brooklyn για να πάψει να είναι παράτυπος, παράνομος, άπατρις, πείτε το όπως θέλετε. Ένα παιδί που γεννήθηκε στην Αθήνα, φοίτησε σε ελληνικά σχολεία, γαλουχήθηκε με την ελληνική παιδεία, μεγάλωσε με τα δικά μας χούγια και τα δικά μας ήθη, άργησε τόσο πολύ να «γίνει Έλληνας» που ώρες ώρες σε κάνει να αναρωτιέσαι τι απογίνονται χιλιάδες παιδιά χωρίς το ταλέντο του, που πληρώνουν τις αμαρτίες άλλων και την αναλγησία του κράτους που τους υποδέχεται.
Πώς να θρέψεις 6 στόματα;
Με την κρίση τα πράγματα έγιναν ακόμη χειρότερα, η κατάσταση ακόμη πιο χαώδης. Τα μεροκάματα για τον Charles ελαχιστοποιήθηκαν, το να θρέψεις 6 στόματα έγινε ακόμη πιο δύσκολο, στα όρια του ακατόρθωτου. Ο Γιάννης όμως ψήλωνε. Και μεγάλωνε. Και στην προεφηβεία ήταν βέβαιο ότι θα ξεπερνούσε σε ρώμη και το μεγάλο του αδελφό, το Θανάση. Δεν ήταν όμως μόνο δυνατός και με τεράστια άκρα, ήταν ένα ακατέργαστο διαμάντι, που στη φυσική του κατάσταση, η σπανιότητα και η ομορφιά του αποκρύπτονται. Η ίδια η φύση προσδιορίζει το χρώμα, την καθαρότητα και τα καράτια, χρειάζονται ωστόσο τα χέρια ενός ειδικού τεχνίτη ο οποίος θα ελευθερώσει την λάμψη και την ομορφιά του, ακριβώς διότι εκείνο που αυξάνει την λάμψη ενός διαμαντιού είναι η «κοπή» του, που το κάνει να διαθλάται στο φως και να διασκορπίζει το χρώμα του.
Το διαμάντι το βρήκε ο Σπύρος Βελληνιάτης, υπεύθυνος των τμημάτων υποδομής του Φιλαθλητικού, στο ανοιχτό του Τρίτωνα, στα Σεπόλια, αφού πρώτα τα αδέρφια Αντετοκούνμπο είχαν ξεσηκώσει το σχολικό πρωτάθλημα στο Λύκειο του Αιγάλεω. Ο Γιάννης δεν είχε καν ενηλικιωθεί και ήταν ήδη 205cm. Είχε μια έμφυτη πλαστικότητα στις κινήσεις του, τρομακτική δύναμη, εξωπραγματικό άλμα και μια απίστευτη αντιληπτικότητα του παιχνιδιού, πολλές φορές δύσκολα κατανοητή και από τους ειδικούς. Η ιστορία της οικογένειας άρχισε να ξετυλίγεται και εκτός στενών ορίων, έγινε γνωστό ότι το ημιυπόγειο στη Χρηστομάνου είναι μήνες απλήρωτο, ότι ο ιδιοκτήτης έχει ξεκινήσει διαδικασίες έξωσης, ότι η Veronica σποραδικά βρίσκει υποτυπώδη απασχόληση προσέχοντας κυρίως παιδάκια και μωρά στη γειτονιά.
Ο Βελληνιάτης επέμενε γιατί είδε πρώτος αυτό που οι υπόλοιποι είδαμε αργότερα. Τυχαία, σε εκείνη την ποδηλατάδα στο κέντρο, στα τσιμέντα του Τρίτωνα. Ο Γιάννης Σμυρλής, ο Πρόεδρος του Φιλαθλητικού, φρόντισε για τα υπόλοιπα κάνοντας τη διασπορά στο σωστό περίγυρο: Γιάννης Μάνος, Γρηγόρης Μελάς, Τάκης Ζήβας ήταν το ιδανικότερο coaching περιβάλλον για να μυηθεί ο μικρός στο μπάσκετ, να πάψει να είναι ακατέργαστος και να ενδιαφερθεί πραγματικά για το μπάσκετ. Ο Ζήβας είχε πάθει σοκ: άνοιγμα χεριών 221 εκατοστά, παλάμη 26, ειδική παραγγελία το 50 νούμερο παπούτσι. Ξεκίνησαν στους παροικούντες την Ιερουσαλήμ οι πρώτοι ψίθυροι για ένα «φαινόμενο», η χάρη του Γιάννη έφτασε μέχρι τις παρυφές της Ομοσπονδίας.
Ο “Κούκοτς” του Ζωγράφου
Σε οποιαδήποτε ομάδα θα έπαιζε center, στο κλειστό του Ζωγράφου ήταν ο Κούκοτς της Γιουγκοπλάστικα, τον καιρό που ο ίδιος αγνοούσε και την ύπαρξη του Κροάτη, του πρώτου point forward που ανάγκασε το ΝΒΑ να αναθεωρήσει σχετικά με τον πρωταγωνιστικό ρόλο των Ευρωπαίων στο άθλημα των Αμερικανών. Ο Σμυρλής μεθόδευσε τη λύση στο πρόβλημα της οικογένειας που μετακόμισε στου Ζωγράφου κι απέκτησε και δεύτερο εισόδημα – σταθερό αυτή τη φορά – καθότι βρέθηκε και εργασία για τη Veronica. Η βελτίωση του Γιάννη είναι αλματώδης, κάνει απίθανα πράγματα στο εφηβικό πρωτάθλημα και εξακολουθεί να ψηλώνει. Και να μεγαλώνει. Και να εκρήγνυται. Διότι μόνο με έκρηξη μπορεί να παρομοιαστεί η απότομη λάμψη του ακατέργαστου διαμαντιού.
Το πρόβλημα όμως παρέμενε: το παιδί δεν έχει έστω ένα ταξιδιωτικό έγγραφο, το μοναδικό του «χαρτί» είναι το δελτίο στου Ζωγράφου κι αυτό επειδή δόθηκε ενόσω ήταν μικρότερος των 15 ετών. Αυτή είναι και η απάντηση στο αιώνιο ερώτημα των περισσότερων φίλων του μπάσκετ που αναρωτιούνται «πως είναι δυνατόν και δεν τον ανακάλυψε μια ομάδα της Α1», ο Παναθηναϊκός, ο Ολυμπιακός, κλπ. Το έτερο και απείρως σημαντικότερο πρόβλημα του Γιάννη, ήταν το γεγονός ότι όπου κι αν πήγαινε με το εφηβικό του Φιλαθλητικού, αντιμετώπιζε αυτό που στην Ελλάδα έχουμε μάθει να αποτυπώνουμε εύγλωττα με τη φράση «εγώ δεν είμαι ρατσιστής, αλλά…». Κάποιες φορές έμενε μόνο εκείνο το αλλά και το Γιάννη τον ενοχλούσε αφάνταστα και διατάρασσε τις ούτως ή άλλως λόγω ηλικίας ευμετάβλητες ισορροπίες του.
Αναλογιστείτε ότι σε αυτές τις ηλικίες το εκούσιο ή ακούσιο bullying είναι ούτως ή άλλως στα ύψη και ανέκαθεν τα νεαρά παιδιά αναζητούν ως μέσο επιβολής την επισήμανση της οποιασδήποτε αδυναμίας/διαφορετικότητας του συνομήλικου και το κάδρο είναι πλήρες. Ο Γιάννης το βίωσε (και) αυτό, πολλές φορές ένιωσε ότι θέλει να τα παρατήσει, πάντοτε όμως έπεφταν επάνω του οι άνθρωποι που με πολλή προσοχή καθάριζαν με θρησκευτική ευλάβεια τον ακατέργαστο κρύσταλλο για να έλθουν οι πραγματικοί καλλιτέχνες κοπής και να το μεταμορφώσουν. Και οι καλλιτέχνες δεν άργησαν.
Οι Αμερικάνοι σκάουτς και οι “αιώνιοι”
Ορδές από scouts κατέφθαναν στου Ζωγράφου από την πρώτη κιόλας σεζόν που ο 17χρονος πλέον Γιάννης συμμετείχε στην ανδρική ομάδα του Φιλαθλητικού. Τον είδαν ο Sam Presti των Oklahoma City Thunder, ο Kornel David των Phoenix Suns, ο Danny Ferry των Atlanta Hawks, ο Daryl Morey των Houston Rockets, ο (νιγηριανής καταγωγής) Masai Ujiri των Denver Nuggets, θρυλείται ότι ταξίδεψε για χάρη του και ο θρύλος του ΝΒΑ Danny Ainge, ο οποίος μαζί με τον τότε βοηθό του Ryan McDonough, τον είδε να σκοράρει 19 και να κατεβάζει 9 ριμπάουντς στο κλειστό του Ζωγράφου. Ταυτόχρονα, Ολυμπιακός και (λιγότερο) Παναθηναϊκός, αναζητούσαν τη φόρμουλα απόκτησής του.
Είναι αληθές ότι ο Ολυμπιακός ασχολήθηκε σοβαρά με την περίπτωσή του, το ρίσκο όμως της επένδυσης για ένα παιδί απλώς για να προπονείται, ήταν τεράστιο και στην Ελλάδα των μνημονίων οι επενδύσεις είναι μια πολύ δύσκολη υπόθεση. Εξ ου και πλειοδότησε η ισπανική CAI Zaragoza, η οποία με το που ενηλικιώθηκε το παιδί το Δεκέμβριο του 2012, φρόντισε να καταθέσει μια ελκυστικότατη προσφορά: τετραετές συμβόλαιο συνολικής αξίας 650 χιλιάδων ευρώ, 325 χιλιάδες την πρώτη τριετία και τον τέταρτο χρόνο όλο το υπόλοιπο ποσόν. Εννοείται ότι συμπεριλήφθηκαν buy outs και για το ΝΒΑ και για match up offer από ομάδα της Ευρωλίγκα, ο Γιάννης όμως επαγγελματικά στην Ευρώπη δεν έπαιξε ποτέ.
Το Μαξίμου και το 1ο διαβατήριο
Το ελληνικό κράτος δεν μπορούσε να κωφεύει πλέον. Η υπόθεση του Γιάννη είχε ξεπεράσει τα σύνορα μόνη της, πολύ πριν αποφασίσει η Πολιτεία να τον «νομιμοποιήσει» και να του εξασφαλίσει νομική υπόσταση. Ο Γιάννης είχε ήδη προλάβει να κρατήσει την ελληνική σημαία στην παρέλαση της 25ης Μαρτίου, η απόκτηση της ελληνικής ιθαγένειας ήταν απλώς θέμα χρόνου και ο στόχος επετεύχθη τρεις μόλις ημέρες μετά το ιστορικό draft της Νέας Υόρκης. Στο Barclays Center του Brooklyn, ο Γιάννης επελέγη στο #15 του πρώτου γύρου από τους Milwaukee Bucks. Ήταν 27 Ιουνίου του 2013 και το διαμάντι φωτογραφιζόταν αγκαλιά με την ελληνική σημαία στο πλάι του David Stern και ενώπιον της αφρόκρεμας του ΝΒΑ.
Μια εβδομάδα αργότερα διάβαινε και την πόρτα του Μαξίμου, γνώριζε τον Πρωθυπουργό της χώρας που υποδέχτηκε τους γονείς του, στα 18μισι χρόνια του αποκτούσε το πρώτο του διαβατήριο, την πρώτη του ταυτότητα. Το παιδί που πουλούσε cd’s και γυαλιά ηλίου στους πάγκους για να βοηθήσει την οικογένειά του, είχε μόλις υπογράψει συμβόλαιο 5 εκατομμυρίων δολαρίων με την ομάδα του Kareem στο ΝΒΑ. Η απογείωση είχε μόλις ξεκινήσει, το διαμάντι μετά από το ταξίδι του, είχε καταφθάσει στους καλλιτέχνες κοπής και ήταν έτοιμο να λάμψει. Προηγήθηκε η παρθενική εμφάνιση με το εθνόσημο στο Ταλίν της Εσθονίας για ένα παιδί που αισθάνεται και είναι Έλληνας από τότε που γεννήθηκε και όχι από τότε που «το λένε τα χαρτιά».
ΝΒΑ is calling
29 Ιουλίου του 2013, οι Bucks με μια λιτή ανακοίνωση τον καλωσόρισαν στο μαγικό κόσμο του ΝΒΑ, μαζί με τον Gary Neal. Ο γλωσσοδέτης του επωνύμου του ταλαιπώρησε για καιρό τους Αμερικανούς, στην αρχή τον «σνόμπαραν» κι εκείνοι, αργότερα όχι απλώς τον έμαθαν αλλά έμειναν έκθαμβοι μπροστά στη λάμψη του. Και δεν έχουν δει τίποτα ακόμα διότι τα περιθώρια βελτίωσης αυτού του παιδιού είναι ατελείωτα, πρόκειται για ένα πρωτοεμφανιζόμενο πολυτάλαντο all around μπασκετμπολίστα, ικανό να αγωνιστεί και στις 5 θέσεις, έναν ύψους 2.11mt point guard, έναν παίκτη που μπορεί να κόψει το αντίπαλο σουτ σαν Hakeem, να κατεβάσει τη μπάλα με crossover σαν Stockton και να τελειώσει και τη φάση σαν Worthy.
Πρόκειται για όλα στη συσκευασία του ενός, για μια μπασκετική μπαμπούσκα που κανείς δεν ξέρει πόσες εκπλήξεις μας επιφυλάσσει ακόμη. Είναι όπως τα διαμάντια που ποτέ δεν μπορείς να προσδιορίσεις και να εξηγήσεις επ’ ακριβώς: καθαρός άνθρακας, ένα ορυκτό με πολλαπλές ιδιότητες, ένας πολύτιμος λίθος ξεχωριστός και μοναδικός στο είδος του, κάθε φορά διαφορετικός αναλόγως με τη διάθλαση του φωτός. Τόσο σπάνιος είναι ο Γιάννης Αντετοκούνμπο, τόσο μεγάλος ο θαυμασμός μπροστά στο ταλέντο του και τόσα πολλά αυτά που περιμένουμε από εκείνον, που ένα κείμενο δύο χιλιάδων λέξεων ολοκληρώθηκε χωρίς μισή αναφορά στα ανδραγαθήματά του στο ΝΒΑ. Είναι μόνο 19, δεν έχει καν ξεκινήσει να λάμπει ακόμα. Όταν το κάνει θα μας τυφλώσει.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ:
Γιάννης Αντετοκούνμπο: Επιστροφή στη σεμνότητα
Υπόκλιση από ESPN στον Αντετοκούνμπο: “Το καλύτερο σώμα στο NBA”
Η μπάλα στα χέρια του Giannis: η τρομερή βελτίωση, τα απίθανα νούμερα, η αποθέωση
