Νίκος Κούρκουλος: Ωραίος, μάγκας και Παναθηναϊκός

Για περίπου πέντε δεκαετίες λέξεις και έννοιες όπως "ωραίος" και "άντρας" ή και τα δύο μαζί, "ωραίος άντρας", είχαν προβολή στην εικόνα του Νίκου Κούρκουλου. Για τον καλλιτέχνη, σπόρτσμαν και ΑΝΘΡΩΠΟ που πέρασε στην αιωνιότητα σαν σήμερα το 2007, έχουν γραφτεί και ειπωθεί πάρα πολλά. Όποιος "γκουγκλάρει" το όνομά του μπορεί να διαβάζει, όχι για μέρες, αλλά για εβδομάδες ολόκληρες.

Ο ίδιος είπε πως από τύχη και σύμπτωση άφησε τη μεγάλη του αγάπη, το ποδόσφαιρο και μια πολλά υποσχόμενη καριέρα στον Παναθηναϊκό, για να στραφεί σε μια άλλη τέχνη, αυτή του θεάτρου και του κινηματογράφου, που υπηρέτησε με πάθος και συνέπεια, από το 1958, που αποφοίτησε από τη σχολή του Εθνικού Θεάτρου.

Από το 58 ως το 2007, επί 50 χρόνια δηλαδή, ο Νίκος Κούρκουλος, "σημάδεψε" γενιές Ελλήνων και Ελληνίδων, ως άντρας, ως καλλιτέχνης, ως εικόνα. Κι επειδή όλα έχουν ειπωθεί και γραφεί γι’ αυτόν, αξίζει ίσως να γίνει μια προσέγγιση για το τί σήμαινε ο Κούρκουλος για αυτούς που μεγάλωναν μαζί του.

Στις δεκαετίες του 1960 και του 1970 ο χαρακτηρισμός για έναν νέο άντρα που έκανε εντύπωση με την εμφάνισή του, δεν ήταν ούτε "ωραίος", ούτε "όμορφος", ούτε "κούκλος", ούτε άλλα συναφή. Η ατάκα είχε… επώνυμο: Κούρκουλος. Ήταν τεράστια φιλοφρόνηση για έναν άντρα να τον αποκαλούν έτσι οι φίλοι και οι φίλες του.

Ο τρόπος που έβαζε το τσιγάρο στο στόμα, που το άναβε, που το κάπνιζε, που το έσβηνε ήταν ολόκληρη διατριβή. Μιλάμε για "μίμηση πράξεως σπουδαίας και τελείας", για χιλιάδες νεαρούς επί πολλά χρόνια. Μόνο λίγοι δεν είναι αυτοί που έκαψαν τα χέρια τους ή τα γένια και τα μουστάκια τους, για να ανάψουν το τσιγάρο όπως ο Κούρκουλος.

Άλλη διατριβή μίμησης, το ζεϊμπέκικο. Έχει "ξαπλωθεί" κόσμος και κοσμάκης σε πίστες και σε διπλανά τραπέζια, στην προσπάθεια να χορέψει όπως ο Κούρκουλος. Εκείνες δε οι συνεχόμενες περιστροφές με τα μάτια κλειστά, ήταν… καταστροφικές για την ισορροπία πολλών που αποπειράθηκαν να αντιγράψουν τη "χορογραφία του" στο "έξω φυσάει και βρέχει" ή στο "ζεϊμπέκικο του θανάτου", ή στο "βρέχει φωτιά στη στράτα μου".

Η χωρίστρα στα δεξιά, έγινε must από τον Κούρκουλο, ο οποίος ήταν πάντα καλοχτενισμένος – ίσως και να είχε να κάνει ως ένα βαθμό με το γεγονός πως ο πατέρας του ήταν κουρέας.

Η "χαλαρή" γραβάτα, με τον κόμπο στο ύψος του δεύτερου κουμπιού του πουκάμισου, με το πρώτο να είναι ανοιχτό (ξεκούμπωτο) ήταν στιλ για τη βραδινή έξοδο.

Το λοξό διαπεραστικό βλέμμα με το οποίο καθηλώνονταν και "έλιωναν" στις κινηματογραφικές ταινίες, ντίβες όπως η Καρέζη, η Βουγιουκλάκη, η Χρονοπούλου, η Λάσκαρη, ήταν πρόκληση για αντιγραφή στους νεαρούς και επιθυμητό στις νεαρές, που φλέρταραν στα πάρτι. Στις κακές απομιμήσεις έφτανε μέχρι σημείου παρεξηγήσεως. "Τι έχει αυτός και με κοιτάζει σαν αλλήθωρος", αναρωτιόταν κάποιες κοπελίτσες.

Οι γυναίκες προτιμούσαν από το "κάτι σαν Κούρκουλος", που έβλεπαν στην καθημερινότητά τους, να κάνουν ουρές στα σινεμά, για να δουν τον ίδιο, στις ταινίες που πρωταγωνιστούσε. Ήταν τότε ο απόλυτος "ζεν πρεμιέ". Το πρότυπο του ωραίου άντρα για εκατομμύρια γυναίκες. Το έλεγαν και δεν το έκρυβαν. Το αποδέχονταν και οι άντρες τους, ακριβώς επειδή είχαν την ίδια άποψη. Ήταν και δικό τους πρότυπο.

Εκεί γύρω στο 1980, στα πρώτα φοιτητικά χρόνια, πέρα από τις πορείες, τις "αγωνιστικές ταβέρνες", τις συνελεύσεις και τα ροκάδικα, είχαμε ανακαλύψει, ως παρέα και το μπόουλινγκ. Είχε μια αίθουσα στην Πατησίων και πηγαίναμε που και που να παίξουμε. Ένα μεσημέρι στο διπλανό διάδρομο ήρθε μια πολύ γνωστή φιγούρα. Πήγαμε στο μπαρ και ρωτήσαμε. "Ρε συ, όντως αυτός είναι;". "Ναι, ο Κούρκουλος είναι. Έρχεται εδώ συχνά". Ήταν στο θέατρο "Κάπα" τότε, για το οποίο λένε πως το θεωρούσε έργο ζωής και το είχε στήσει με πολλή προσωπική δουλειά (και χειρωνακτική).

Αυτόματα έγιναν συχνότερες και οι δικές μας επισκέψεις, με πόνο… τσέπης γιατί ήταν και ακριβό το σπορ. Τσεκάραμε αν ήταν μέσα, από τη μοτοσυκλέτα μεγάλου κυβισμού που είχε. Αν ήταν απ' έξω καταλαβαίναμε πως ήταν μέσα. Και μπαίναμε… Εκεί που μας κορόιδευαν κάτι άλλοι, ότι ήρθαμε στην Αθήνα και μάθαμε και το μπόουλινγκ -τρομάρα μας- άρχισαν να ακολουθούν. Για να δουν… Το πήραν χαμπάρι και ένα δυο κορίτσια. Από κοντά κι αυτά και δοκίμασαν να παίξουν μάλιστα. Αλλού χέρια, αλλού πόδια, αλλού η μπάλα, αλλά το κεφάλι στραμμένο στον Κούρκουλο.

Μια μέρα τον πέτυχα δίπλα μου, την ώρα που πήγα να αφήσω τα παπούτσια. Εκείνος είχε δικά του και τα κλείδωνε σε ένα ντουλαπάκι που το είχε νοικιασμένο. Έκανα τον τύπο ερώτησης για τον οποίο έχω ψέξει, αργότερα, αρκετούς συναδέλφους μου.

"Σας αρέσει το μπόουλινγκ, ε;". Η επιτομή της αμηχανίας και της χαζής ερώτησης.

"Ναι, αδειάζει το μυαλό μου", απάντησε ευγενέστατα και με χαμόγελο. Ήταν το πρώτο αποκλειστικό της ζωής μου. Δεν ήμουν δημοσιογράφος τότε. Τώρα θα μπορούσα να γράψω 10.000 λέξεις, ερμηνεύοντας την απάντησή του. Σίγουρα ήταν διακριτικός παρά τη "βαριά του παρουσία", ευγενής και έπαιζε πάντα μόνος σε έναν διάδρομο που ήταν προς την πλευρά της πόρτας.

Ένα χρόνο αργότερα πήγα να τον δω στο "Κάπα". Με εισιτήριο στην τρίτη σειρά παρακαλώ. Στο τέλος της παράστασης, εκεί στο χειροκρότημα και την αποθέωση, μου καρφώθηκε στο μυαλό ότι γνώρισε τη φιγούρα μου και μου χαμογέλασε. "Το μυαλό σου και μια λίρα", μου είπε η θεία μου, που σίγουρα είχε την ίδια εντύπωση για τον εαυτό της. Ότι χαμογέλασε σε κείνη δηλαδή.

Ίσως το ποδόσφαιρο να έχασε έναν καλό παίκτη. Η τέχνη όμως κέρδισε έναν τεράστιο λειτουργό. Κάποια καλή συνωμοσία του σύμπαντος τον πήρε από τη "Λεωφόρο" και τον πήγε στο "Εθνικό". Δεν εγκατέλειψε όμως ποτέ το άθλημα που πρωτόμαθε στις αλάνες του Ζωγράφου.

Αγαπούσε το ποδόσφαιρο και τον Παναθηναϊκό, του οποίου τη φανέλα φόρεσε, παίζοντας είτε ως κεντρικός αμυντικός, είτε ως αμυντικός μέσος (στα συστήματα της εποχής) όπως λένε. Πήγαινε και έβλεπε αγώνες της αγαπημένης του ομάδας και στη Λεωφόρο και αργότερα στο ΟΑΚΑ.

Δεν ήταν λίγες οι φορές που πρόσεχαν περισσότερο αυτόν παρά το παιχνίδι, όσοι ήταν γύρω του. Σε κάποια ματς είχε πάει στο γήπεδο φορώντας πλατύγυρο καπέλο. Το σχόλιο ήταν πως έκανε κοντράστ με τον Γιώργο Φούντα που πάντα φόραγε μπερέ.

Υπάρχει κόσμος που μπορεί να πει με ακρίβεια πόσες φορές είδε τον Κούρκουλο στο γήπεδο, αλλά να μην θυμάται ούτε αντίπαλο, ούτε σκορ.

Ο πιτσιρικάς από του Ζωγράφου, που κλωτσούσε πάνινες και ξεφούσκωτες δερμάτινες μπάλες, που πήγαινε νυχτερινό Γυμνάσιο και δούλευε και ξεκίνησε να γίνει Θεός της μπάλας, άλλαξε ρότα…

Έγινε ο Κούρκουλος του σινεμά, του θεάτρου, της Επιδαύρου, ο άνθρωπος που ανέλαβε το Εθνικό Θέατρο και του έδωσε νέα υπόσταση και αίγλη.

Αυτά όμως τα ξέρουν καλύτερα άλλοι. Τα έγραψαν, τα είπαν, θα συνεχίσουν να τα λένε και να τα γράφουν. Δεν τελειώνει αυτή η ιστορία.

Μεγάλωσα με Κούρκουλο. Κατά τα άλλα μια φορά όλη κι όλη του ψέλλισα μια ανόητη ερώτηση και εισέπραξα μια λακωνική απάντηση, με τη διαίσθησή μου να λέει πως επρόκειτο, περί ευγενούς, διακριτικού και απλού ανθρώπου. Και κανείς ως τώρα που τον γνώριζε ή τον ήξερε, δεν μου είπε κάτι διαφορετικό. Απλά προσέθεταν αυτά που ξέρουμε όλοι: ταλαντούχος, δημιουργικός και εργασιομανής.