Λεωφόρος: Η Ακρόπολη του ελληνικού ποδοσφαίρου

Τα γήπεδα δεν είναι μόνο από τσιμέντο και σίδερο. Τα γήπεδα έχουν ψυχή. Έχουν μνήμη. Αφουγκράζονται. Ανασαίνουν. Τα γήπεδα είναι ζωντανοί οργανισμοί. Γεννιούνται.

Μεγαλώνουν και πεθαίνουν. Τα γήπεδα έξι μέρες την εβδομάδα είναι βουβά. Την Κυριακή βράζουν. Κοχλάζουν. Και κάποιες φορές “ανατινάζονται”. Όπως θα βράζει αύριο (19/3) η Λεωφόρος για το Παναθηναϊκός-Ολυμπιακός. Όπως την Κυριακή στην εκκλησία έχει λειτουργία, έτσι τη Κυριακή στο γήπεδο έχει παιχνίδι. Το ποδόσφαιρο έχει τους δικούς του πιστούς.

Το “Απόστολος Νικολαιδης” είναι μπορείς να πεις, η Ακρόπολη του Ελληνικού ποδοσφαίρου. Όχι από αρχιτεκτονικής πλευράς, αλλά σε σχέση με την ιστορία που κουβαλάει.

Και τι δεν έχουν δει τα μάτια του: Τον Παναθηναϊκό, την Εθνική Ελλάδος, τελικούς Κυπέλλου, συναυλίες όπως αυτή των Ρόλινγκ Στόουνς, αγώνες κατς μπαράζ. Η Λεωφόρος, όπως και κάθε γήπεδο, έχει μνήμες. Είναι κομμάτι της Αθήνας.

Οι σημερινοί ασπρομάλληδες έχουν ξεκινήσει από τη δεκαετία του 50 με κοντά παντελόνια. Όταν ακόμα υπήρχαν όρθιοι πίσω από τα κάγκελα. Όταν στις εξέδρες δεν υπήρχαν καθίσματα. Μόνο τσιμέντο. Ούτε ανοιχτοί διάδρομοι. Όταν υπήρχε μαύρη αγορά. Όταν αρκετοί απ αυτούς που δεν έβρισκαν εισιτήριο, ανέβαιναν στον Λυκαβηττό.

Όσοι έχουν μεγαλώσει κι έχουν γεράσει μαζί με το γήπεδο. Τα γήπεδα έχουν δει πράγματα και θάματα. Στη Λεωφόρο που σύμφωνα με το κυβερνητικό πρότζεκτ θα κατεδαφιστεί το 2021 με τον Παναθηναϊκό να μεταφέρεται στο Γουδί έχουν γραφτεί οι περισσότερες σελίδες του βιβλίου της ελληνικής ποδοσφαιρικής ιστορίας.

Με έναρξη λειτουργίας το 1924 (το μεγαλύτερο εκείνη την εποχή με 6.000 θέσεις) μετράει 93 χρόνια ζωής. Το πρώτο με προβολείς το 1948, το πρώτο με χόρτο το 1958. Επιγραμματικά, κάποια γεγονότα-σταθμοί.

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 1949: Φιλικό παιχνίδι μεταξύ του Ολυμπιακού και της ομάδας των πολιτικών κρατουμένων, εξόριστων της Μακρονήσου. Με τον εμφύλιο πόλεμο, να βρίσκεται ακόμα σε εξέλιξη. Περισσότεροι από 12.000 θεατές είδαν την ομάδα των εξόριστων να κερδίζει 2-1. Με την ομάδα των πολιτικών κρατουμένων είχαν αγωνισθεί ο 90χρονος σήμερα Δαρίβας του Ολυμπιακού και ο Παπαντωνίου του Παναθηναϊκού, μετέπειτα διεθνείς.

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 1958: Με το παιχνίδι Παναθηναϊκός-Ολυμπιακός γίνονται τα εγκαίνια του χορτοτάπητα. Με γκολ του Ηλία Υφαντή, ο Ολυμπιακός κερδίζει 1-0. Στους διακριθέντες των ερυθρολεύκων ο 23χρονος γκολκίπερ Σάββας Θεοδωρίδης!

ΙΟΥΛΙΟΣ 1961: Στο γήπεδο της Λεωφόρουο Ολυμπιακός επιτυγχάνει, έναν από τους μεγαλύτερους θριάμβους της ιστορίας του. Κερδίζει σε φιλικό παιχνίδι την Σάντος στην οποία αγωνίζεται ο Πελέ.Ήταν η μοναδική ήττα της βραζιλιάνικης ομάδας, στις τότε ευρωπαϊκές αναμετρήσεις της.

ΙΟΥΝΙΟΣ 1964: Παναθηναϊκός-Ολυμπιακός (ημιτελικός Κυπέλλου) 1-1. Οι οπαδοί των δύο ομάδων θεωρούν ότι το παιχνίδι είναι στημένο. Προκειμένου να διεξαχθεί επαναληπτικός (αφού δεν υπήρχε η διαδικασία των πέναλτι) και να επωφεληθούν τις εισπράξεις. Εισβάλλουν ομαδικά κατά τη διάρκεια της παράτασης στον αγωνιστικό χώρο. Καταδιώκουν τους ποδοσφαιριστές, μέχρι τα αποδυτήρια,βάζουν φωτιές καταστρέφουν ότι βρίσκουν μπροστά τους. Κάποιοι ποδοσφαιριστές για να διαφύγουν, φορούν στολές αστυνομικών.

ΑΠΡΙΛΙΟΣ 1967: Τέσσερις ημέρες μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα, οι Ρόλλινγκ Στόουνς, δίνουν συναυλία στη Λεωφόρο. Με το εισιτήριο πανάκριβο (πεντακόσιες δραχμές) και τον κόσμο να είναι μουδιασμένος,το γήπεδο δεν γεμίζει. Τελικά λόγω επεισοδίων οι προβολείς σβήνουν και η συναυλία δεν ολοκληρώνεται ποτέ.

ΑΠΡΙΛΙΟΣ 1971: Ο Παναθηναϊκός υποδέχεται τον Ερυθρό Αστέρα στη ρεβάνς του 4-1 για τα ημιτελικά του Κυπέλλου Πρωταθλητριών. Κερδίζει 3-0 και προκρίνεται. Είναι η πρώτη φορά που ελληνική ομάδα παίρνει μέρος σε τελικό ευρωπαϊκής διοργάνωσης. Και (μέχρι σήμερα) η τελευταία.

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 1979: Η Εθνική Ελλάδος υποδέχεται τη Σοβιετική Ένωση. Θέλει μόνο τη νίκη για να προκριθεί στα τελικά του “Κυπέλλου Εθνών”, των οκτώ ομάδων. Κερδίζει 1-0 με γκολ του Τάκη Νικολούδη. Το 1980 η Εθνική Ελλάδοςθα είναι για πρώτη φορά στα γήπεδα της Ιταλίας σε τελική φάση διεθνούς διοργάνωσης.

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2003: Αντίστοιχο παιχνίδι, με αντίπαλο τη Βόρεια Ιρλανδία. Η Εθνική κερδίζει 1-0 με πέναλτι του Τσάρτα και τερματίζει πρώτη στον όμιλο. Το καλοκαίρι του 2004 θα στεφθεί πρωταθλήτρια Ευρώπης.

ΠΡΩΤΗ φορά με πήγε στη Λεωφόρο ο πατέρας μου σε παιχνίδι Απόλλωνα-Ολυμπιακού. Πρώτη μου φορά σε γήπεδο. Για χρόνια θυμόμουν αμυδρά ένα γκολ του Ηλία Υφαντή και τον γκολκίπερ του Απόλλωνα Ταουξή.

Από ντέρμπι Παναθηναϊκού-Ολυμπιακού τρία ήταν συγκλονιστικά: Τον Δεκέμβριο του 1972, ο Ολυμπιακός του Νίκου Γουλανδρή κερδίζει 1-0. Έχω φοιτητικό εισιτήριο (άσχετα αν δεν έχω διατελέσει ποτέ φοιτητής), αλλά μπερδεύομαι κι αντί για τη Θύρα 12 μπαίνω στη Θυρα 13.

Όλο το ματς όρθιος. Ο Ολυμπιακός σκοράρει στο απέναντι τέρμα με τακουνάκι του Ρομέν Αργυρούδη. Στη συνέχεια εξαφανίζεται. Δεν υπάρχει στο γήπεδο. Ο Παναθηναϊκός τον παίζει μονότερμα. Το αποτέλεσμα το κρατάει μόνος του ο Κελεσίδης.

Τα τετ-α-τετ με τον Αντωνιάδη ανεπανάληπτα. Τον Δεκέμβριο του 1980 το ντέρμπι διεξάγεται κάτω από συνεχή βροχή. Αυτή τη φορά είχα εισιτήριο στη 5. Μόλις έχει επέστρεψε ο Μίμης Δομάζος από την ΑΕΚ. Ο Παναθηναϊκός κερδίζει 2-0 με γκολ των Υφαντίδη, Αλβαρέζ, αλλά το ματς το παίρνει στη κυριολεξία μόνος του ο 38χρονος Δομάζος.

Το πάθος και η αγωνιστικότητα του Δομάζου σ’ αυτό το παιχνίδι δεν έχουν προηγούμενο. Ο ποδοσφαιριστής που έχει χύσει τον περισσότερο ιδρώτα σ αυτό το γήπεδο. Κι είναι απρέπεια που δεν υπάρχει εκεί έξω στη Λεωφόρο το άγαλμά του.

Ιανουάριος 1982, δημοσιογράφος πλέον. Το παιχνίδι είναι για το Κύπελλο. Ο Ολυμπιακός προηγείται στο 5′, 2-0. Ακυρώνεται γκολ του Τάσου Μητρόπουλου για το 3-0 κι ο Παναθηναϊκός με τρία πέναλτι που σφυρίζει ο διαιτητής Δέδες κερδίζει 3-2. Στη παράταση κατεβαίνει ο Γιώργος Βαρδινογιάννης στον αγωνιστικό χώρο και κάνει μασάζ στους ποδοσφαιριστές του Παναθηναικού.

Αν μπορούσε να μιλήσει το γήπεδο της Λεωφόρου, δεν θα έφτανε δωδεκάτομη εγκυκλοπαίδεια. Μεγάλα παιχνίδια, μεγάλοι ποδοσφαιριστές. Στη κατάσταση που είναι σήμερα ένα προπολεμικό γήπεδο,χωρίς πάρκινγκ, χωρίς επαρκείς τουαλέτες, κλπ, εκφράζει τη γενικότερη παρακμή και χρεωκοπία.

Σαν γήπεδο ωστόσο, διατηρεί τη γοητεία του. Μικρό, ατμοσφαιρικό, με ένδοξο παρελθόν και αμέτρητες ιστορίες. Ειδικά, σε ντέρμπι Παναθηναϊκού-Ολυμπιακού: Από το Νίκο Αλέφαντο που περιμένει ακόμα τον Δούρο να βγει στο τηλέφωνο, τον Άντζελο Φιλιππίδη να χαστουκίζει τον Ευθυμιάδη και τον Αντώνη Κατσαρό να αναρωτιέται αν το ένα δοκάρι είναι πιο κοντό.