Στηβ Γιατζόγλου: O τέλειος πυροσβέστης
Με αφορμή την πρόσληψη του Στηβ Γιατζόγλου στην τεχνική ηγεσία της Καβάλας, ο Δημήτρης Καρύδας γράφει γνωστές και άγνωστες ιστορίες για τον Ελληνοαμερικανό, έτσι όπως τον έζησε ο ίδιος.
Όταν μια ομάδα πιάνει φωτιά και βρίσκεται με το ένα πόδι να αιωρείται πάνω από την άβυσσο έχει μόνο μια επιλογή: Να καλέσει τον τέλειο πυροσβέστη.
Η ελληνική προπονητική διαθέτει πολλές ειδικότητες. Στην κατηγορία των σωτήρων, των ανθρώπων που δεν διστάζουν να αναλάβουν ως άλλοι Τομ Κρουζ των πάγκων όλα ταmissionimpossibleανήκουν αποδεδειγμένα τρεις προπονητές: Ο Γιώργος Καλαφατάκης, ο Βαγγέλης Αλεξανδρής και ο "πρύτανης" του είδους Στηβ Γιατζόγλου.
Μια κατηγορία μόνος του
Ο Στηβ ενδεχόμενα είναι μια κατηγορία μόνος του. Πηγαίος,original, ατακαδόρος από τους λίγους αλλά και παλικάρι που δεν κάνει πίσω στις προκλήσεις. Ακόμη και στα 66 του σε μια εποχή που άλλοι σκέφτονται την προπονητική σύνταξη ο Στηβ αποφάσισε να γυρίσει στους ελληνικούς πάγκους μετά από οκτώ χρόνια για να σώσει την παρτίδα με την Καβάλα. Θα τα καταφέρει; Στην πιάτσα του μπάσκετ στοιχηματίζουν ότι θα αντέξει από πέντε μέχρι οκτώ εβδομάδες. Αλλά δεν είναι αυτό το ζητούμενο. Ο Στηβ ήταν, είναι και θα παραμείνει έναςshowmanπου για όσο καιρό μείνει στον πάγκο της Καβάλας θα δώσει στο πρωτάθλημα λίγη από τη χαμένη λάμψη της δεκαετίας του ’90.
Σαράντα χρόνια στο… κουρμπέτι ο Στηβ είναι από τα πλέον αγαπητά πρόσωπα στο ελληνικό μπάσκετ. Δεν έχω ακούσει άνθρωπο να λέει κακή κουβέντα για λόγου του. Παρότι δεν χαρίζεται σε κανένα και δεν μασάει τα λόγια του. Και μην ρωτήσει αφελώς κάποιος ‘’καλά όλα αυτά αλλά από μπάσκετ τι κάνουμε;’’. Ο Στηβ έχει βαθιά γνώση του αντικειμένου, είναι ‘’γάτα’’ στον πάγκο και ξέρει όσο λίγοι την αμερικάνικη αγορά και μπορεί να ψαρέψει παιχταράδες από τα…σκουπίδια.
Το μπάσκετ, το lifestyle και οι επιτυχίες
Μεγαλωμένος στους δρόμους της Νέας Υόρκης ο Στιβ Γιανγκ, όπως είναι το ‘’αμερικάνικο’’ όνομα της οικογένειας ήρθε στην Ελλάδα στις αρχές της δεκαετίας του ’70, ο πρώτος από την καραβιά των ομογενών που κουβάλησε στον Ολυμπιακό ο Νίκος Γουλανδρής. Και δεν έφυγε ποτέ από τότε συνδέοντας όλη τη ζωή του με τη χώρα των προγόνων του. Ως παίκτης ήταν από τους καλύτερους σουτέρ που πέρασαν από το ελληνικό μπάσκετ. Με ειδικότητα το σουτ από τη γωνία με τη βοήθεια του ταμπλό. Από αυτή τη θέση σπάνια αστοχούσε. Τη δεκαετία του ’70 ήταν ένας αληθινός σταρ την εποχή που ο ελληνικός αθλητισμός δεν διέθετε παρά ελάχιστους από αυτό το είδος. Μπον-βιβέρ, είναι πιθανώς παρέα με τον Τάκη Κορωναίο οι πρώτοι Ελληνες αθλητές που λάνσαραν το άγνωστοlifestyleστην Ελλάδα των 70's.
Ο κήπος του ‘’Μπίτσουλα’’ το θρυλικό Γλυφαδιώτικο μπαρ στέκι όλων ανεξαιρέτως των μπασκετμπολιστών εκείνα τα χρόνια θα μπορούσε να διηγηθεί απίστευτες ιστορίες για φοβερές βραδιές. Ο Γιατζόγλου έβαλε τη σφραγίδα του στο μπάσκετ μιας διαφορετικής εποχής και συνέδεσε το όνομα του με τον τελευταίο τίτλο που κέρδισε ο Ολυμπιακός πριν περάσει πάνω από μια δεκαετία αργότερα στη ‘’σύγχρονη’’ εποχή του. Στο Παναθηναϊκό στάδιο μπροστά σε 25.000 κόσμο στις 16 Ιουλίου του 1980 κέρδισε την ΑΕΚ με 85-80 στον τελευταίο τελικό Κυπέλλου της ιστορίας που φιλοξενήθηκε σε ανοιχτό γήπεδο. Ο Στηβ με 25 πόντους ήταν ο αναμφισβήτητοςMVPτου αγώνα και έκλεψε την παράσταση κάνοντας τον γύρο του θριάμβου αγκαλιά με το Κύπελλο και με μια εντυπωσιακή ξανθιά κυρία στο πλευρό του! Ήταν η μετέπειτα σύζυγός του Κατερίνα.
Ο εκβιασμός από τους Ισραηλινούς
Την καριέρα του δεν την έκλεισε στον Ολυμπιακό αλλά στον ΠΑΟΚ όπου μετακόμισε εκμεταλλευόμενος τον νόμο που απελευθέρωνε τις μεταγραφές για παίκτες που ήταν άνω των 30 ετών και είχαν πάνω από μια δεκαετία στην ίδια ομάδα. Δεν ήταν η πρώτη του προσπάθεια να παίξει σε άλλη ομάδα. Η πρώτη σχετική ήταν μερικά χρόνια όταν νωρίτερα όταν βρέθηκε στο Ισραήλ! Ο Ολυμπιακός είχε μισοδιαλύσει την ομάδα μπάσκετ αφού δεν υπήρχαν χρήματα και ο Στηβ ‘’ψήθηκε’’ να πάει στο Τελ Αβίβ για να παίξει με τη Χαποέλ. Συμβόλαια δεν υπήρχαν και όλα γίνονταν δια….λόγου.
Όταν όμως βρέθηκε στο Ισραήλ πιστεύοντας ότι θα παίξει σαν ξένος στη Χαποέλ οι άνθρωποι της ομάδας ουσιαστικά τον εκβίασαν απαιτώντας να πάρει την Ισραηλινή υπηκοότητα γιατί είχαν κλείσει τις θέσεις των ξένων. Την ιστορία μου την διηγήθηκε ο ίδιος πολλά χρόνια αργότερα στο φάιναλ φορ του 1994 όταν βρεθήκαμε παρέα στο Ισραήλ. Είχε συμφωνήσει τότε με τον Ελεύθερο Τύπο και ήρθε παρέα μας στη δημοσιογραφική αποστολή της εφημερίδας για να αναλύει το φάιναλ φορ, το πρώτο που είχαν βρεθεί μαζί δύο ελληνικές ομάδες! ‘’Εδώ είχα βρεθεί αιχμάλωτος’’, μου είχε πει τότε.
"Μου πήραν το διαβατήριο και όταν αρνήθηκα να αλλάξω υπηκοότητα με πήγαν στα δικαστήρια υποστηρίζοντας ότι είχα πάρει προκαταβολή. Δεν είχα άλλη λύση για να γλιτώσω. Πήγα ένα πρωί στο γραφείο του μεγαλύτερου δικηγόρου του Ισραήλ και τον έπεισα να αναλάβει την υπόθεση μου χωρίς μάλιστα να τον πληρώσω. Με αθώωσε και μπόρεσα να γυρίσω στην Ελλάδα’’. Ποιος ήταν ο μεγαλο-δικηγόρος; Ο πρόεδρος της Μακάμπι Τελ Αβίβ Σιμόν Μιζράχι τον οποίο ο Στηβ έπεισε με ένα ακλόνητο επιχείρημα: ‘’Η με αθωώνεις ή υποχρεώνομαι να παίξω στη Χαποέλ. Και αν παίξω θα σου πάρω το πρωτάθλημα’’!
H δικαίωση στο Final Four
Μια και αναφέρθηκα στο Final Four του 1994. Παραμονές του τελικού Ολυμπιακού- Μπανταλόνα δεν υπήρχε άνθρωπος που να πιστεύει ότι η ελληνική ομάδα μπορούσε να χάσει το τρόπαιο. Πλην του Στηβ που μου υπαγόρευε την ανάλυση και την έγραφα σε μιαBrother γραφομηχανή για να φτάσει με φαξ στην εφημερίδα. ‘’Well’’, μου είπε με το κλασικό του ύφος, ‘’υπάρχει τρόπος να χάσει ο Ολυμπιακός. Ο Ομπράντοβιτς είναι πολύ έξυπνος προπονητής και δεν είναι μόνο τυχερός όπως λέτε οι δημοσιογράφοι. Θα παίξει αργά, θα τραβήξει έξω από τη ρακέτα τους ψηλούς του Ολυμπιακού και αν οι δικοί του ψηλοί βάλουν τα σουτ θα υπάρξει πρόβλημα. Ο Ιωαννίδης θα φοβηθεί το ματς και αντί να το τρέξει θα πάει σε αργό ρυθμό. Αν το σκορ πάει γύρω στους 60 πόντους ο Ολυμπιακός θα κερδίσει πολύ δύσκολα ή θα χάσει’’. Το επόμενο βράδυ δικαιωνόταν μέχρι κεραίας.
Είπαμε από μπάσκετ ο Στηβ ξέρει καντάρια και η διαύγεια του στον πάγκο είναι απαράμιλλη. Ένας από τους βοηθούς του ο Νίκος Κωστόπουλος που κάθισε δίπλα του στον πάγκο της Δάφνης μου είχε πει κάποτε: ‘’Είναι φοβερός. Στα τάιμ άουτ δεν λέει μόνο στους παίκτες τι να κάνουν αλλά και τι θα κάνει ο αντίπαλος. Και μόλις βγαίνουν οι ομάδες στο παρκέ βλέπουμε τον αντίπαλο να παίζει όπως έχει προβλέψει ο Στηβ’’. Τίτλους σαν προπονητής δεν πήρε. Όχι γιατί δεν τους άξιζε αλλά γιατί είχε στοDNAτου τη συνεργασία με τους λογής λογής προβληματικούς. ‘’Δεν πάω εγώ στο πρόβλημα, το πρόβλημα έρχεται σε μένα’’, συνηθίζει να λέει με την αμερικάνικη προφορά και τα…σπαστά ελληνικά που δεν έχει αλλάξει εδώ και 42-43 χρόνια που είναι στη χώρα μας. Υπάρχουν άνθρωποι που ορκίζονται ότι ο Στηβ δεν προσπάθησε ποτέ να αλλάξει την προφορά του γιατί πολύ απλά ξέρει ότι εντυπωσιάζει ακόμη και με αμίμητες ‘’ελληνικούρες’’ όπως το αξεπέραστο ‘’σήμερα χάσαμε από μια συγκυρία συμπτωματικών συμπτώσεων’’, που είχε πει κάποτε ως προπονητής του Ηρακλή.
Το ξύλο με τον Σκάρι και η αξέχαστη ατάκα του Στηβ
Η αδυναμία του είναι να φέρνει στην Ελλάδα παίκτες που άλλοι προπονητές δεν ακουμπάνε. ‘’Streetboys". Αμερικανάκια που έμαθαν μπάσκετ στην άσφαλτο και στα ανοιχτά γήπεδα. Όπως ο ίδιος. Και ας τον έφεραν μετά τα μπασκετικά του βήματα στο θρυλικό πανεπιστήμιο του Κονέκτικατ. Για τα κολεγιακά του χρόνια δεν θα πει ποτέ πολλές ιστορίες. Προτιμάει να λέει ιστορίες για το πώς πέρναγε τη γέφυρα του Μπρούκλιν για να μπει στην περιοχή που έλεγχαν οι Πορτορικάνοι και να παίξει ξύλο μαζί τους στη δική του εκδοχή τουWestSideStory. Ο Στηβ δεν πήρε άδικα το παρατσούκλι ‘’λιοντάρι’’. Δεν του το έδωσαν οι Πορτορικάνοι αλλά οι Ελληνες δημοσιογράφοι της δεκαετίας του ’70. Και σε καβγά δεν έκανε ποτέ πίσω. Ακόμη και όταν απέναντι του είναι ένας .ημιάγριος Αμερικάνος με ‘’καμένα μυαλά’’ όπως ο Σκάρι.
Τον είχε φέρει ο Στηβ αναλαμβάνοντας τον Ολυμπιακό στην εποχή Κοσκωτά. Ο στόχος ήταν να φτιαχτεί μια ομάδα ικανή να πάρει πρωτάθλημα και ο Στηβ έφερε απευθείας από το ΝΒΑ ένα παίκτη με τεράστια προσόντα που όμως δεν τον ακούμπαγε καμία ομάδα λόγω προβληματικού χαρακτήρα. Ο Κοσκωτάς είχε πληρώσει το μυθικό –για την εποχή- ποσό των 350.000 δολαρίων αλλά κάποια στιγμή ο Ολυμπιακός έμεινε ακέφαλος και σε στάση πληρωμών. Ο Στηβ έμεινε στο τιμόνι την ώρα που κάθε σώφρων προπονητής θα εγκατέλειπε την ομάδα. Κάποια στιγμή ο Σκάρι αντιλήφθηκε ότι άλλα λεφτά δεν θα πάρει και σε μια προπόνηση όρμησε στον Γιατζόγλου κατηγορώντας τον για την περιπέτεια του! Κουβέντα στην κουβέντα άρχισαν και οι γροθιές και στη διάρκεια του καβγά ο Σκάρι έσπασε το χέρι του και έμεινε ένα μήνα εκτός γηπέδων! Την ίδια εποχή έχει καταγραφεί μια από τις αξέχαστες ατάκες του Στηβ.
Ο Ολυμπιακός έπαιζε στα προκριματικά του Κόρατς κόντρα στη Διναμό Τιφλίδας και είχε κερδίσει το πρώτο ματς στη Ρωσία με 96-75 αλλά στη ρεβάνς της Γλυφάδας οι Ρώσοι έβαλαν 17 τρίποντα και στο τέλος του κανονικού αγώνα κέρδιζαν με +21. Το ματς πήγε στην παράταση όπου έβαλαν άλλα τρία τρίποντα αλλά όχι το τελευταίο και ο Ολυμπιακός προκρίθηκε παρότι ηττήθηκε με 113-93! Την επόμενη μέρα πήρα τον Στηβ τηλέφωνο για να μου κάνει δηλώσεις για την πρόκριση.
‘’Well(εννιά φορές στις δέκα ξεκινάει τις δηλώσεις του με αυτή τη λέξη), τι μαλακίες θέλεις να σου πω τώρα; Εδώ έχω μπροστά μου την κασέτα του αγώνα και δεν τολμάω να τη βάλω στο βίντεο. Μας έβαλαν 20 τρίποντα και αν ξαναδώ τον αγώνα φοβάμαι ότι θα βάλουν και το τελευταίο’’!
Στηβ ο αστείρευτος
Η ιστορία του μπάσκετ του χρώσταγε ένα τίτλο. Μπορούσε να τον πάρει με τον Άρη τον οποίο ανέλαβε μετά τον Ολυμπιακό. Ήταν η πρώτη…πυροσβεστική δουλειά αφού κανείς προπονητής δεν ήθελε να πάει στην ομάδα μια και στην αρχή του καλοκαιριού ο πρόεδρος Θεόφιλος Μητρούδης είχε διώξει τον Γκάλη. Κανείς πλην του Γιατζόγλου που ανέλαβε την ομάδα και κατάφερε να φέρει στην Ελλάδα τον μακαρίτη Ρόι Τάρπλεϊ.
Για τρεις μήνες ο Άρης έπαιζε διαπλανητικό μπάσκετ, μέχρι που ο Τάρπλεϊ τραυματίσθηκε, έμεινε στη Θεσσαλονίκη ενώ η ομάδα έπαιζε στο εξωτερικό και ‘’ξανακύλησε’’ στις μπύρες και τα ξενύχτια. Ήταν η αρχή του τέλους. Η ομάδα πήρε την κάτω βόλτα με τον Ρόι να εμφανίζεται ξενυχτισμένος και μεθυσμένος στις μισές προπονήσεις, ο Στηβ έχασε τη δουλειά του αλλά την άνοιξη ο Άρης κατάφερε να πάρει τον πρώτο του Ευρωπαϊκό τίτλο στο Τορίνο κερδίζοντας στον επεισοδιακό τελικό την Εφές Πίλσεν. Μόνο που στον πάγκο του καθόταν πια ο Ισραηλινός Σβι Σερφ και όχι ο Γιατζόγλου.
Από εκεί και πέρα ακολούθησε μια διαδρομή που τον έφερε στον πάγκο άλλων οκτώ ομάδων της Α1 με τελευταίο ελληνικό σταθμό το Αιγάλεω το 2007! Με 11 παρουσίες σε πάγκους διαφορετικών ομάδων ο Στηβ είναι δεύτερος στη σχετική κατηγορία πίσω μόνο από τον Βαγγέλη Αλεξανδρή. Δεν είπε ποτέ όχι σε ομάδα που τον είχε ανάγκη, χωρίς να σκεφτεί όλα τα τυπικά στερεότυπα των προπονητών, δεν δίστασε να τσαλακώσει το ίματζ του για να σώσει ομάδες και μόνο σε μια περίπτωση είπε όχι.
Τον κάλεσε (νομίζω το 1996) ο Μανώλης Παπακαλιάτης να αναλάβει το Ηράκλειο. Πήγε στην Κρήτη, κάθισε με τον πρόεδρο να μιλήσουν και ο Παπακιαλάτης άρχισε να του αναλύσει το πλάνο: ‘’Εχουμε αυτούς τους παίκτες, θα διώξω δύο, έχω κλείσει δύο Αμερικάνους στη θέση τους και η ομάδα θα πάει μια χαρά αφού θα αλλάξουμε στιλ παιχνιδιού’’. Ο Στηβ τον σταμάτησε και του είπε: ‘’Μανώλη, εσύ δεν θέλεις προπονητή, θέλεις…πρόεδρο’’! Πήρε το πρώτο αεροπλάνο και γύρισε στην Αθήνα…
Υ.Γ. 1: Τον Στηβ τον γνώρισα πριν από 35 ολόκληρα χρόνια. Δεκαεπτάχρονο μοιράκιο της δημοσιογραφίας, συνεργάτης στο Φως. Ένα απόγευμα εμφανίσθηκε στον 3όροφο της Πειραιώς 9, όπου ήταν τα γραφεία της εφημερίδας για να πιεί τον καφέ του και να πει μια καλησπέρα στον Θόδωρο Νικολαϊδη που πάντοτε τον λάτρευε. Ήταν εποχές που δεν ήταν παρεξηγήσιμο ένας παίκτης ή ένας προπονητής να περνάει από τα γραφεία μιας εφημερίδας.
Ο μακαρίτης Νίκος Ρατσιάτος, ο ιστορικός αρχισυντάκτης της εφημερίδας, οteacherπου δημιούργησε τρεις γενιές δημοσιογράφων, τον έψησε να δώσει και μια συνέντευξη. ‘’Στον μικρό’’, είπε και με έδειξε. Καθίσαμε σε ένα άδειο γραφείο και δεν ήξερα από πού να αρχίσω και που να τελειώσω. Ως φίλαθλος του Αμαρουσίου συνήθιζα να μετέχω στο…κράξιμο του Στηβ με το αγαπημένο σύνθημα των αντίπαλων όπου έπαιζε: ‘’Στηβ Στηβ τα μπούτια σου’’. Το κλασικό πείραγμα για τα λευκά, χωρίς τρίχες πόδια του Στηβ. Και τον είχα μπροστά μου να μου δίνει συνέντευξη. Τραύλισα μια δύο ανόητες ερωτήσεις στο ξεκίνημα, πήρε χαμπάρι το τρακ μου και μου είπε: ‘’Άσε,kid, θα στα πω μόνος μου’’. Έκανε τις ερωτήσεις, έδινε τις απαντήσεις, η αφεντιά μου απλά κρατούσε σημειώσεις και στο τέλος μου είπε κάτι που ακόμη μου λέει όποτε βρισκόμαστε και ας έχουν περάσει 35 χρόνια: ‘’Και εσύ στα πόδια του Στηβ μεγάλωσες’’.Well,Steve, και δεν είμαι ο μόνος!
Y.Γ. 2: Σε ένα ιδανικό μπασκετικό κόσμο ο Στηβ δεν θα πάλευε να σώσει από τον υποβιβασμό ομάδες όπως το Παγκράτι, η Δάφνη, το Αιγάλεω ή τώρα η Καβάλα. Θα ήταν ένας ακριβοπληρωμένος σχολιαστής στην τηλεόραση σπάζοντας τα κοντέρ της τηλεθέασης. Αναζητείστε τα αποσπάσματα των συνεντεύξεων που είχε δώσει στηSuperEuroleagueτηςNovaόταν κατάφερνε με άνεση και ετυμολογία να αποστομώνει ακόμη και τον Φίλιππο Συρίγο. Και αυτό το έχουν πετύχει πολύ λίγοι…