Υπάρχει επιστροφή για Παναθηναϊκό και Ολυμπιακό;

Ο απολογισμός της πρώτης 20ετίας της Euroleague έχει έντονο ελληνικό χρώμα, όπως γράψαμε. Καμιά άλλη χώρα δεν έχει κατακτήσει (από το 2000 και μετά) 6 τρόπαια, με συμμετοχή σε άλλους 3 τελικούς, με μεγάλες στιγμές, παίκτες και προπονητές. Αυτή είναι η μία όψη του νομίσματος. Γιατί η άλλη λέει ότι το τελευταίο τρόπαιο (του Ολυμπιακού) ήταν πριν από 7 χρόνια, το τελευταίο Final Four (και τελικός, πάλι του Ολυμπιακού) πριν από 3 (το 2017), ενώ ο Παναθηναϊκός ΟΠΑΠ συμπλήρωσε ήδη 8 σεζόν χωρίς Final Four.

Εντάξει, ας μην πάρουμε υπ' όψιν την περσινή, αφού δεν έγινε Final Four. Και πάλι, 7 χρόνια φαγούρα για τους 'πράσινους', που τελευταία φορά εμφανίστηκαν στο κορυφαίο ραντεβού, είναι πολύ μεγάλο διάστημα. Από το 1994, όταν και μαζί με τον Ολυμπιακό, έκαναν την 'παρθενική' εμφάνιση τους σε Final Four, ουδέποτε έλειψαν τόσο πολύ. Το μεγαλύτερο διάστημα ήταν 3 χρόνια (1997, 1998, 1999). Από τότε έπαιζαν σε F4 το πολύ ανά δυο χρόνια. Και συνήθως κέρδιζαν το τρόπαιο. Είναι χαρακτηριστικό ότι από τις συνολικά 185 ήττες που έχει γνωρίσει ο Παναθηναϊκός ΟΠΑΠ στη σύγχρονη Ευρωλίγκα, τις 113 τις έχει γνωρίσει από το 2013 και μετά. Σίγουρα έχει μετρήσει σε αυτό κι η αλλαγή του συστήματος διεξαγωγής, η αύξηση των ομάδων, άρα κι οι περισσότεροι αγώνες, όμως στην ανάλυση που θα κάνουμε, θα διαπιστώσετε ότι η πτωτική πορεία της άλλοτε κραταιάς 'πράσινης' ομάδας είναι πασιφανής.

Ο Ολυμπιακός, από την πλευρά του, μέτρησε παλιότερα μια 10ετία απουσίας από το Final Four (1999-2009). Από την εμφάνισή του στο Βερολίνο και μέχρι το 2013 στο Λονδίνο, οι Πειραιώτες έλειψαν μόλις μια φορά (το 2011), ενώ ήταν παρόντες σε 5 από τους 8 τελικούς που έγιναν στο διάστημα 2010-2017! Κάπως έτσι, αυτή η ομάδα που κατέκτησε δυο διαδοχικές φορές τον τίτλο, ξεπέρασε εκείνη της δεκαετίας του '90, που από το 1994 μέχρι το 1999 είχε αγωνιστεί σε 5 Final Four (3 τελικοί, 1 τρόπαιο). Ωστόσο, την τελευταία διετία, ο Ολυμπιακός έκανε ένα πισωγύρισμα στις επιδόσεις του, με ρεκόρ που παρέπεμπαν στις χειρότερες στιγμές του στη διοργάνωση!

Σε γενικές γραμμές κι οι δυο ομάδες έχουν θετικό πρόσημο στον συνολικό απολογισμό τους, όμως εθελοτυφλούμε αν δεχθούμε ότι η δυναμική τους παραμένει ίδια με των περασμένων ετών. Από ομάδες Final Four, έγιναν υποψήφιοι να μπουν την 8άδα (και αν). Οι ισχυροί της διοργάνωσης (η τριάδα Ρεάλ, ΤΣΣΚΑ, Εφές, ήταν και η Φενέρμπαχτσε για μια 7ετία, αλλά αποδυναμώθηκε αισθητά, η Μπαρτσελόνα, η Μακάμπι) έμοιαζαν να βρίσκονται ένα σκαλί πιο πάνω από τα δικά μας κλαμπ.

Η πρόκριση στο Final Four που κάποτε ήταν σχεδόν αυτονόητος στόχος, μοιάζει πλέον με ανήφορο μετ' εμποδίων. Θα αλλάξει αυτό που βλέπαμε τα τελευταία χρόνια, στη σεζόν που έρχεται; Ας δούμε πρώτα τι λένε οι αριθμοί.

Παναθηναϊκός ΟΠΑΠ: Πορεία προς τα κάτω

Ο Παναθηναϊκός ΟΠΑΠ είχε να επιδείξει ορισμένες φανταστικές σεζόν και ρεκόρ που άγγιζαν την τελειότητα. Η περίοδος της ακμής του σε αυτήν την 20ετία είναι από το 2002 μέχρι το 2012, όταν πήρε 4 τρόπαια και έπαιξε σε άλλα 2 Final Four. Και υπήρχαν σεζόν που τελείωνε την Ευρωλίγκα με 3 (το 2002) και 4 ήττες. Σε λιγότερα ματς σε σχέση με τώρα, αλλά με καταπληκτική συνέπεια στο να κερδίζει. Από το 2013 και μετά, τα πράγματα άλλαξαν. Ναι μεν οι αγώνες έγιναν περισσότεροι, όμως οι ήττες πολλαπλασιάστηκαν επικίνδυνα για μια ομάδα που πολλές χρονιές ξεχνούσε τι σήμαινε να χάνεις, Δείτε τον σχετικό πίνακα:

*Θυμίζουμε ότι ο Παναθηναϊκός ΟΠΑΠ μετράει μια σεζόν λιγότερη στην σύγχρονη Ευρωλίγκα, αφού την περίοδο 2000-2001 αγωνιζόταν στη Σουπρολίγκα της FIBA (ρεκόρ 18-6). Συνολικά από το 2000 μέχρι το 2020 είχε 311 νίκες σε 480 αγώνες.

Βλέπουμε τη μεταμόρφωση του Παναθηναϊκού ΟΠΑΠ, που από κυρίαρχος με ποσοστά κοντά στο 90%, έπεσε κάτω από το 50%. Ειδικά από το 2012 και μετά, εν μέρει λογικό λόγω της αποχώρησης του Ζέλικο Ομπράντοβιτς, άρα μιας δύσκολης επόμενης μέρας. Μόνο που αυτή η δυσκολία κρατάει 8 χρόνια κι οι "πράσινοι" δεν θυμίζουν σε τίποτε την υπερηχητική ομάδα μιας 10ετίας (2001-2012)

Τότε δηλαδή, που με εξαίρεση τη χρονιά 2004-2005 (ειδικών συνθηκών, αφού οι "πράσινοι" είχαν μετακομίσει στο κλειστό του Σπόρτιγκ καθώς το ΟΑΚΑ ανακαινιζόταν για τους Ολυμπιακούς Αγώνες), σε πολλές σεζόν ξεχνούσαν να χάσουν. Έτσι το 165-72 εκείνης της περιόδου (ποσοστό 69.6%), έγινε 128-113 (53.1%) στα τελευταία 8 χρόνια. Σε συνολικό επίπεδο, εξακολουθεί να έχει πάνω από 60%, αλλά αν συνεχίσει έτσι, θα αρχίσει να χάνει πολύ έδαφος. Θεωρητικά, η κορυφαία χρονιά του σε αυτήν την 8ετία ήταν αυτή του 2017-2018, όταν έκανε συνολικά 20 νίκες στην Ευρωλίγκα και είχε στο ρόστερ του εκτός από τον Νικ Καλάθη και τους Μάικ Τζέιμς, Κρις Σίνγκλετον, Κέι Σι Ρίβερς, Τζέιμς Γκιστ, Ματ Λοτζέσκι και λοιπούς (με τον Τσάβι Πασκουάλ στον πάγκο).

✎ Πολύ πιο άσχημος είναι ο απολογισμός στα πλέι-οφ. Από το 2004-2005, όταν έπαιξε για πρώτη φορά, μέχρι το 2011-2012, οι "πράσινοι" είχαν ρεκόρ 14-6 και μόλις έναν αποκλεισμό (το 2006 από την Τάου). Τα πράγματα αντιστράφηκαν από το 2012-2013 και μετά, με τον απολογισμό να είναι 6-21 (!) και καμιά πρόκριση στο ενεργητικό του. Αν δούμε τις σεζόν πιο αναλυτικά, θα αντιληφθούμε ότι την τελευταία 5ετία μετράει στα πλέι-οφ μόλις 2 νίκες (και 15 ήττες). Κάπως έτσι, οι εξάκις πρωταθλητές Ευρώπης έχουν, πλέον, αρνητικό πρόσημο στην post season (20-27, ή 42.5%).

Το ερώτημα είναι αν ο Παναθηναϊκός ΟΠΑΠ της νέας περιόδου μπορεί να ανατρέψει αυτήν την πορεία προς τα κάτω. Θα χρειαστούν υπερβάσεις, γιατί το όριο του 50% στην Ευρωλίγκα των 18 ομάδων είναι οι 17 νίκες, που φτάνουν και δεν φτάνουν για την πρόκριση στα πλέι-οφ. Όπως και να 'χει, η αποστολή του Γιώργου Βόβορα και των παικτών είναι a priori πολύ δύσκολη. Μην ξεχνάμε ότι το μπάτζετ περικόπηκε δραστικά, βασίζεται αποκλειστικά στα έσοδα της ομάδας, τα οποία ελέω πανδημίας είναι περιορισμένα. Προφανώς, δεν έχει αλλάξει κι η πρόθεση του ιδιοκτήτη της ομάδας, Δημήτρη Γιαννακόπουλου, να πουλήσει τις μετοχές (οι οποίες πρόσφατα επανήλθαν στην κατοχή του), αν βρεθεί, βέβαια, αγοραστής.

Ολυμπιακός: Μια διετία που πρέπει να ξεχάσει

Ο Ολυμπιακός πέρασε τις πιο μεγάλες δυσκολίες στη μετάβαση από την εποχή Σωκράτη Κόκκαλη σε εκείνη των αδερφών Αγγελόπουλων. Μέχρι να εμφανιστούν οι τωρινοί ιδιοκτήτες της ΚΑΕ, οι "ερυθρόλευκοι" είχαν μείνει επί της ουσίας ακέφαλοι διοικητικά. Μετακομίζοντας στον Κορυδαλλό, πέρασαν 4 πολύ δύσκολα, με το όνομά τους να "ξεφτίζει" στην Ευρώπη (και στο πρωτάθλημα να αναβιώνουν εφιαλτικές σεζόν της 8ης θέσης). Το ντροπιαστικό 4-10 της περιόδου 2004-2005 ήταν το αποκορύφωμα. Εκείνη τη χρονιά ξεκίνησαν οι διαδικασίες εισόδου στο μάνατζμεντ του Παναγιώτη και του Γιώργου Αγγελόπουλου. Από το 2005 και μετά, άρχισε η ανάκαμψη. Σιγά-σιγά, ο Ολυμπιακός ξανάγινε η κραταιά ομάδα που υπολόγιζαν όλοι στην Ευρώπη και όταν το 2009 επέστρεψε στο Final Four, άρχισε μια καινούργια εποχή. Δείτε τον πίνακα:

Οι 'ερυθρόλευκοι' ήταν από τα ιδρυτικά μέλη της νέας Ευρωλίγκας. Αλλιώς ξεκίνησαν, αλλιώς τα βρήκαν, αλλιώς συνέχισαν. Έχασαν έδαφος, προσπαθώντας να ορθοποδήσουν. Τα κατάφεραν, αλλάζοντας ιδιοκτησιακό καθεστώς και ξοδεύοντας πολλά εκατομμύρια ευρώ για να ξαναφτιάξουν το όνομά τους. Το 2009 επέστρεψαν σε ένα Final Four, έπειτα από 10 χρόνια. Κι έτσι μπήκαν σε μια εντυπωσιακή 10ετία με τίτλους, με τελικούς και βεβαίως τεράστια ονόματα που έπαιξαν μπάσκετ στο ΣΕΦ.

Την 4ετία που ο Ολυμπιακός αγκομαχούσε, το κοντέρ του κατέγραψε αρνητικό ρεκόρ: 34 νίκες και 43 ήττες. Πολύ άσχημα, για μια ομάδα η οποία μεσουρανούσε στην κορυφαία διοργάνωση. Χρειάστηκε δουλειά και επιστροφή στη σταθερότητα για να ξεκινήσει μια 10ετία επιτυχιών. Η ομάδα του λιμανιού έκανε μια μεγάλη αντεπίθεση, με μόνιμη θέση σχεδόν στα Final Four, κατέκτησε δυο τίτλους, έπαιξε σε άλλους 3 τελικούς και μέτρησε συνολικά 179 νίκες σε 271 αγώνες (66%)!

Σε απόλυτους αριθμούς, οι καλύτερες σεζόν ήταν του 2009-2010 (77.2%) και του 2014-2015 (73.3%). Και στις δυο έφτασε μέχρι τον τελικό. Δεν πήρε το τρόπαιο, όπως έκανε το 2012 και το 2013, αλλά και σε εκείνες ήταν πολύ ψηλά.

✎ Τα οικονομικά προβλήματα που αντιμετώπισε την τελευταία διετία ο Ολυμπιακός, συν οι επιλογές στον πάγκο (Ντέιβιντ Μπλατ) και στους παίκτες που δεν βγήκαν, έφεραν τριγμούς στην 'ερυθρόλευκη' ομάδα. Οι Πειραιώτες πήραν μια σημαντική απόφαση, να αποχωρήσουν από τη Basket League. Ανεξάρτητα αν έκαναν λάθος ή όχι, αυτό που δεν πέρασε απαρατήρητο ήταν η μη... οχύρωση της ομάδας στη μοναδική διοργάνωση που αγωνίζονταν, την Ευρωλίγκα. Αποτέλεσμα, σε αυτήν τη διετία ο Ολυμπιακός να θυμηθεί σχεδόν τις εφιαλτικές στιγμές της "πέτρινης" 4ετίας. Ο Ολυμπιακός, που το 2018 είχε φτάσει στα πλέι-οφ και αποκλείστηκε (λαβωμένος) από τη Ζαλγκίρις, έκανε μια καταστροφική διετία με απολογισμό 27 νίκες και 31 ήττες.

Η αλήθεια είναι ότι η διοίκηση του Ολυμπιακού φρόντισε να αποκαταστήσει την ομαλότητα, πρώτα στο εσωτερικό της ομάδας. Επέστρεψε η οικονομική ευρωστία (που σχεδόν είχε αμφισβητηθεί), ενώ επιλέχθηκε ο Γιώργος Μπαρτζώκας στη θέση του προπονητή, ο οποίος επανέφερε ορισμένες βασικές αγωνιστικές αρχές που σχεδόν είχαν ξεχαστεί. Η επιστροφή του Κώστα Σλούκα το καλοκαίρι και μια διαφορετική δόμηση της ομάδας κάνει τους περισσότερους να αισιοδοξούν ότι αυτήν τη φορά ο Ολυμπιακός θα είναι μια κανονική ομάδα. Θα μπορέσει, δηλαδή, να ανακάμψει και να συμπεριληφθεί τουλάχιστον στις 8 καλύτερες ομάδες της κανονικής περιόδου. Σε αυτό το σημείο μοιάζει να υπερτερεί, τουλάχιστον πριν από την εκκίνηση της χρονιάς, σε σχέση με τον Παναθηναϊκό ΟΠΑΠ.

Μην ξεχνάτε, βέβαια, τις ιδιαιτερότητες που υπάρχουν πάντα στη χρονιά που διανύουμε. Με τις δυσκολίες της πανδημίας να καταδυναστεύουν άπαντες. Και το... μπάσκετ στο επίπεδο της Ευρωλίγκας.