Πόσα λεφτά έπαιρναν οι Τζόρνταν, Μάτζικ και Μπερντ πριν 30 χρόνια
Ο Γιάννης Φιλέρης ανακαλύπτει τους μισθούς στο ΝΒΑ της σεζόν 1987-88 και περιγράφει το άλμα στη... στρατόσφαιρα που έκανε το αμερικάνικο μπάσκετ τα τελευταία 30 χρόνια. Και μια ιστορία με τον Μάικλ Τζόρνταν.
Τα χρήματα που ξοδεύονται στο ΝΒΑ έχουν αγγίξει τη… στρατόσφαιρα, σε μια αθλητική βιομηχανία που αναπτύσσεται αλματωδώς. Για πρώτη φορά η λίγκα του μπάσκετ στις ΗΠΑ ξεπέρασε το ΜLB, την αντίστοιχη του μπέιζμπολ και είναι νο 2 πίσω από το δημοφιλέστερο (και πλουσιότερο) σπορ όλων στην Αμερική (NFL).
Κάθε μια από τις 30 ομάδες του ΝΒΑ στοιχίζει ένα θησαυρό. Τα τηλεοπτικά δικαιώματα, ο τζίρος συνολικά του πρωταθλήματος, ζαλίζουν, κάνοντας πολλούς από τους παίκτες πολυεκατομμυριούχους. Το ότι ο Γιάννης Αντεντοκούνμπο με απολαβές 24 εκατομμυρίων δολαρίων ετησίως δεν συμπεριλαμβάνεται στο τοπ-20 των ακριβοπληρωμένων παικτών (αλλά είναι στο … νο 29) εξηγεί πάρα πολλά.
Κι όμως, πριν από 30 χρόνια τίποτε απ’ όλα αυτά δεν μπορούσε να προβλεφθεί. Αφορμή, άλλωστε, για το άρθρο είναι ένα tweet που αναδημοσίευε τον πίνακα με τους μισθούς των επαγγελματιών του ΝΒΑ την σεζόν 1987-88. Οι συγκρίσεις είναι καταλυτικές και δείχνουν την τεράστια πρόοδο που έχει κάνει το ΝΒΑ σε αυτές τις τρεις δεκαετίες, όπου εκτοξεύτηκε σε κάθε επίπεδο, ειδικά στο οικονομικό κομμάτι.
Πολλές φορές όταν βλέπουμε τώρα το μπάσκετ της δεκαετίας του 80 μοιάζει με άλλο σπορ. Κι αυτό δεν ισχύει μόνο για τα δεδομένα του σπορ πάνω στο παρκέ.
Ο ωραίος (και γεμάτος) αυτός πίνακας με τους μισθούς του 1988 είναι μια βουτιά στο παρελθόν. Θα την κάνουμε συγκρίνοντας τις τιμές με τα όσα ισχύουν τώρα στο ΝΒΑ και τη βοήθεια της αναλογιστικής αξίας του δολαρίου. Σύμφωνα με τους ίδιους Αμερικανούς ένα δολάριο του 1988 είναι 2.5 σημερινά. Κάπως έτσι θα δούμε και τις πραγματικές διαφορές των τιμών σε αυτά τα χρόνια.
Τότε, θυμίζουμε, το ΝΒΑ είχε 23 ομάδες και έκανε σιγά-σιγά τα βήματα προς την πρόοδο. Ο Ντέιβιντ Στερν υπέγραφε τις πρώτες τηλεοπτικές συμφωνίες που αργότερα θα αποδεικνύονταν χρυσωρυχείο. Το σύνολο των συμβολαίων και για τις 23 ομάδες ήταν 135.056.992 δολάρια. Κατά μέσο όρο, δηλαδή, κάθε μία από τις 23 ομάδες στοίχιζε τότε 5.879.043 δολάρια. Σε σημερινές τιμές τα αντίστοιχα νούμερα για το 2019 είναι 304.230.099 δολ (το συνολικό κόστος) και 13.139.833 ο μέσος όρος.
Ποια είναι η πραγματικότητα;
Οι 30 ομάδες του ΝΒΑ στοιχίζουν σχεδόν 3.5 δις δολάρια. Για την ακρίβεια 3.494.765.334 δολ. Σε μέσο όρο κάθε ομάδα του ΝΒΑ στοιχίζει (μιλάμε μόνο για τους μισθούς των παικτών) περίπου 117 εκατ (116.492.778) δολάρια. Μια σχεδόν δεκαπλάσια αύξηση, που καταργεί τη λογική, αν σκεφτούμε τα συμβόλαια που υπογράφονταν τότε και αυτά που ισχύουν τώρα.
Η μάχη Σέλτικς-Λέικερς
Οι πιο ακριβές ομάδες εκείνης της εποχής ήταν οι «αιώνιοι αντίπαλοι» Σέλτικς και Λέικερς. Η Βοστώνη είχε ένα ρόστερ συνολικού κόστους 9.483.000 δολαρίων με το Λος Άντζελες να ακολουθεί κατά πόδας: 9.032.250 δολάρια. Με τωρινά δεδομένα 20.3 εκατομμύρια δολάρια οι «πράσινοι», 19.4 εκ οι κίτρινοι. Σκεφτείτε ότι μόνο για το συμβόλαιο του Γκόρντον Χέιγουρντ οι Σέλτικς πληρώνουν 31.5 εκατ. Ετησίως, ενώ ο ΛεΜπρον από τους Λέικερς είχε φέτος αποδοχές 35.6 εκατομμυρίων δολαρίων. Και οι δυο ομάδες φυσικά έχουν συμβόλαια που υπερβαίνουν τα 100 εκατομμύρια δολάρια στο σύνολό τους.
Αλλά τότε βρισκόμασταν στην αρχή. Οι δυο «μεγάλοι» της εποχής είχαν και από τρεις παίκτες που αμείβονταν με τριψήφιο νούμερο. Πάρις, Μπερντ, Μακχέιλ οι Σέλτικς, Μάτζικ, Καρίμ και Γουόρθι οι Λέικερς. Τα ποσά που βλέπουμε, επέτρεπαν και στις πλούσιες ευρωπαϊκές ομάδες να προσλεκύσουν καλούς παίκτες από τις ΗΠΑ. Όχι τα πρώτα ονόματα, αλλά ικανούς να κάνουν τη διαφορά.
Ο Μπομπ Μακάντου, ήταν ίσως ο πιο γνωστός στη δεκαετία του 80, πρωταθλητής με τους Λέικερς είχε εισπράξει το 1986, 290.000 δολάρια από την Τρέισερ Μιλάνου. ‘Ηταν ένας καλός μισθός ΝΒΑ για τα δεδομένα εκείνης της εποχής.
Την ίδια εποχή ο Παναγιώτης Φασούλας σκεφτόταν αν θα έμενε στο ΝΒΑ, μετά την μονοετή θητεία του στο NC State. Όπως μας έχει εξομολογηθεί αν πήγαινε να παίξει (ήταν νο 37 στο ντραφτ του 1986, επιλογή των Μπλέιζερς) δεν θα έπαιρνε περισσότερα από 75.000 δολάρια. Προτίμησε τελικά τον ΠΑΟΚ…
Ο Τζόρνταν έπαιρνε … 850χιλιάρικα
Το 1987 ο Μάικλ Τζόρνταν ήταν 24 ετών. Ακόμη δεν είχε κάνει την εκτόξευσή του, ήταν όμως ένα «καυτό όνομα» στο ΝΒΑ, μια μηχανή που σκόραρε ακατάπαυστα. Είχε τελειώσει την προηγούμενη χρονιά με μ.ο 37.1 π. Οι Μπουλς, βέβαια, δεν ήταν παρά μια μέτρια ομάδα του ΝΒΑ, με προπονητή τον Νταγκ Κόλινς. Έπαιζαν ακόμη στο παλαιολιθικό Σικάγο Στέντιουμ, είχαν ρεκόρ 40-42 και αποκλειστεί από τους Σέλτικς με 3-0 στον πρώτο γύρο των πλέι-οφ. Ο ιδιοκτήτης τους Τζέρι Ράϊνστορφ, πλήρωνε κάτι περισσότερο από 5 εκατομμύρια δολάρια για την ομάδα του. Στο μεγάλο αστέρι, έδινε 845.000 δολάρια. Ήταν ο πιο ακριβοπληρωμένος παίκτης των Μπουλς, σε καμιά περίπτωση όμως στο τοπ-10 της λίγκας.
(Ο Μάικλ Τζόρνταν όταν ξεκινούσε την επαγγελματική του καριέρα στους Μπουλς το 1984)
Διαβάστε τώρα, με … προσοχή. Ο Τζόρνταν από το 1984 είχε υπογράψει ένα συμβόλαιο με τη Nike, δημιουργώντας μια επανάσταση στο μπάσκετ, χωρίς ο ίδιος να την πολυυποψιάζεται. Αν και ο Μάικλ είχε πάντοτε καλή σχέση με το χρήμα (φημίζεται για την τσιγκουνιά του) όταν η εταιρεία τον πλησίασε για να του προτείνει αποκλειστικό συμβόλαιο συνεργασίας (με τα περίφημα Air Jordan να κυκλοφορούν για πρώτη φορά) το πρώτο που ζήτησε ήταν ένα … αυτοκίνητο.
Τελικά πήρε 2.5 εκατομμύρια για πέντε χρόνια (συν έσοδα από τις πωλήσεις, που αύξησαν κατά πολύ το ποσό, αφού τα παπούτσια έγιναν ανάρπαστα και εκτόξευσαν τη Nike σε κέρδη, καθώς τα τρία πρώτα χρόνια αποκόμισε 150 εκατομμύρια από τα Air Jordan). Όσα δηλαδή είχε προϋπολογίσει να δώσει το 1984 σε όλους τους μπασκετμπολίστες που ήθελε να διαφημίσει τα παπούτσια της. Ο Τζόρνταν έπαιρνε 500 χιλιάρικα το χρόνο (χωρίς τα έσοδα από τις πωλήσεις) ενώ ο Καρίμ Αμπντούλ Τζαμπάρ που μέχρι τότε ήταν o πιο «ακριβός» παίκτης του μπάσκετ για την εταιρεία έπαιρνε μόλις 100.000. O μύθος θέλει τον Τζόρνταν εξ αιτίας αυτής της συμφωνίας, να γίνεται «θύμα μπούλινγκ» στο πρώτο ολ-σταρ γκέιμ που πήρε μέρος (το 1985) όταν Μάτζικ, Αιζάια Τόμας και Τζορτζ Γκέρβιν τον απομόνωσαν από τους υπόλοιπους παίκτες!
Η ιδέα, πάντως, που είχε ο μάνατζερ Σόνι Βακάρο, που συνεργαζόταν με τη Nike ήταν σχεδόν επαναστατική, όσο και «σοφή». Υπολογίζεται ότι από τη συνεργασία του με τη Nike ο Τζόρνταν έβγαλε συνολικά πάνω από 100 εκατομμύρια (χωρίς τα κέρδη από τις πωλήσεις) ανοίγοντας το δρόμο για όσους θα ακολουθούσαν. Λέγεται ότι ο ΛεΜπρον Τζέιμς με την ίδια εταιρεία έχει συμβόλαιο ζωής που θα του αποφέρει το … ταπεινό 1 δισεκατομμύριο. Μόλις 300 εκατομμύρια δολάρια ήταν το συμβόλαιο που υπέγραψε ο Κέβιν Ντουράντ το 2014!
Είπαμε, όμως. Όλα αυτά θα … έρχονταν στη συνέχεια. Ο Τζόρνταν θα έπαιρνε 2 εκατομμύρια (από τους Μπουλς) την επόμενη χρονιά και θα έφτανε τα 33 (!) μέσα σε μια δεκαετία. Τότε, όμως, άλλοι ήταν αυτοί που έπαιρναν τα περισσότερα.
Στον πίνακα, που δημοσιεύουμε, βλέπετε το ταπεινό τοπ-10 των ακριβοπληρωμένων παικτών την σεζόν 1987-88
Ο Πάτρικ Γούιν των Νιου Γιορ κ Νικς είχε το υψηλότερο συμβόλαιο με 2.750.000 δολάρια. Κάπου 6.1 εκ, με τωρινές τιμές.
Ο Μάτζικ Τζόνσον ΜVP των πρωταθλητών Λέικερς του σόου τάιμ ακολουθούσε με 2.5 εκατομμύρια και την πρώτη πεντάδα συμπλήρωναν ο βετεράνος Μόουζες Μαλόουν, που έπαιρνε από τους Μπούλετς της Γουάσιγκτον 2.067.000. Σχεδόν τριάντα χιλιάδες λιγότερα (2.038.000) ήταν το συμβόλαιο για τον «τσιφ» Ρόμπερτ Πάρις των Σέλτικς. Ο Καρίμ Αμπντούλ Τζαμπάρ ήταν 4 με 2 εκατομμύρια και ο Λάρι Μπερντ πέμπτος με 1.800.000
Συνολικά 25 παίκτες έπαιρναν περισσότερο από 1 εκατομμύριο δολάρια.
Δεν χρειάζεται να σας πούμε ότι όλοι μαζί οι ακριβοπληρωμένοι της σεζόν 1986-87 φτάνουν δεν φτάνουν τις αποδοχές … δυο από το τοπ-10 της λίστας της φετινής περιόδου. Ο Στέφεν Κάρι εισπράττει από το Γκόλντεν Στέιτ 37.457.154 δολάρια. Σε αναλογία τιμής, αν δηλαδή ο Κάρι έπαιζε το 1987 και έπρεπε να πάρει τα ίδια λεφτά, θα του έδιναν 17.4 εκατομμύρια. Ούτε να το φανταστούν δεν θα μπορούσε κανείς από τους 23 ιδιοκτήτες της λίγκας. Δείτε το τοπ-10 της περιόδου που διανύουμε
Τα μεγέθη ήταν τελείως διαφορετικά. Η τηλεόραση άρχισε να μπαίνει δυναμικά στο παιχνίδι και να αυξάνει τα έσοδα των ομάδων. Το 1979 η πρώτη συμφωνία ήταν μόλις 1.5 εκατομμυρίου δολαρίων. Το 1989, δέκα χρόνια μετά, ο Στερν πετύχαινε μια συμφωνία που έφερνε έσοδα 600 εκατομμυρίων για πέντε χρόνια με το NBC και άλλα 275 με το καλωδιακό TBS, που γέμισε το πρόγραμμά του με μπάσκετ.
Μισό τέταρτο του αιώνα αργότερα (το 2014) η συμφωνία με το CBS για 9 χρόνια (μέχρι το 2023, δηλαδή) άγγιξε τα 24 δισεκατομμύρια. Κάπου 2.7 δις δολάρια ετησίως!
Χορός δισεκατομμυρίων
Θυμίζουμε ότι κάναμε τις συγκρίσεις μόνο για τα συμβόλαια των παικτών και όχι τη συνολική αξία κάθε ομάδας. Είναι τελείως διαφορετικό το πώς υπολογίζεται κάτι τέτοιο. Σημειώστε ότι με βάση τη λίστα Forbes, ο μέσος όρος για κάθε ομάδα του ΝΒΑ σε επίπεδο συνολικής αποτίμησης είναι 1.9 δισεκατομμυριούχε δολάρια (αύξηση 13% σε σχέση με την περασμένη χρονιά, ενώ στην κορυφή βρίσκονται (και φέτος) οι Νιου Γιορκ Νικς. Η συνολική αξία της ομάδας της Νέας Υόρκης που έκαναν μόλις … 17 νίκες φέτος, αποτιμάται σε 4 δισεκατομμύρια δολάρια.
Ο ιδιοκτήτης τους Τζέιμς Ντόλαν (φωτο) υποστηρίζει ότι έχει δεχτεί πρόταση να πουλήσει το φραντσάιζ έναντι 5 δισεκατομμυρίων. Οι Νικς έχουν έσοδα περίπου μισού δις ετησίως, ενώ χρυσωρυχείο βέβαια είναι το Μάντισον Σκουέαρ Γκάρντεν για το οποίο ξόδεψαν περίπου 1 δισεκατομμύριο δολάρια, τους δίνει απεριόριστες δυνατότητες. Παρότι συμπληρώνουν είκοσι χρόνια … αποτυχίας οι Νικς παραμένουν πρώτοι στις τιμές εισιτηρίων, τις σουίτες που νοικιάζουν στο γήπεδο και στις διάφορες χορηγίες.
Μόνο από το νεοϋρκέζικο καλωδιακό κανάλι ΜSG παίρνει 100 εκατομμύρια δολάρια, το δεύτερο μεγαλύτερο τέτοιο ποσό. Πιο πολλά δίνει μόνο κανάλι του Λος Άντζελες για τους Λέικερς. Το παράδειγμα των Νικς αποδεικνύει και τη νοοτροπία των Αμερικανών, οι οποίοι δεν συνδέουν απόλυτα το αποτέλεσμα με την εμπορικότητα-δημοφιλία μιας ομάδας. Όχι ότι δεν ισχύει κάτι τέτοιο. Οι Γκόλντεν Στέιτ Γουόριορς για παράδειγμα αύξησαν την αγοραστική τους αξία τα τελευταία χρόνια κατά … 324%. Προφανώς δεν θα συνέβαινε ποτέ κάτι τέτοιο, αν δεν είχαν πάρει το πρωτάθλημα.
Τα δολάρια του 1988 μοιάζουν … ξεθωριασμένα, σαν ψίχουλα. Ή καλύτερα σαν σπόροι που φυτεύτηκαν σε μια αθλητική βιομηχανία η οποία ξεπερνάει ακόμη και τα όρια της υπερβολής!
