Τα 10 μεγαλύτερα ματς που είδαμε ποτέ

To Παγκόσμιο Κύπελλο, όπως ονόμασε το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα (ή Μουντομπάσκετ στη λάτιν εκδοχή του) η FIBA, θέλοντας να αναβαθμίσει τη διοργάνωση, ξεκίνησε τη διαδρομή του το 1950 από το περίφημο Λούνα Παρκ του Μπουένος Άιρες. Καθιερώθηκε σαν Μουντομπάσκετ γιατί στο ξεκίνημά του φιλοξενήθηκε σε χώρες της Νοτίου Αμερικής και δεν είχε ποτέ την αίγλη της αντίστοιχης διοργάνωσης του ποδοσφαίρου. Ίσως γιατί... έπεφτε πάντα πάνω στα Μουντιάλ, που έκλεβαν την παράσταση. Σωστά η FIBA άλλαξε τη ροή του τουρνουά, έκανε όμως δυο στρατηγικά λάθη. Το ένα αφορούσε την ονομασία (Παγκόσμιο Κύπελλο, καλώς η κακώς είναι μόνο αυτό του ποδοσφαίρου) και το άλλο τον χρόνο διεξαγωγής. Το να γίνεται ένα χρόνο πριν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες, τουλάχιστον στα πρώτα χρόνια, θα έχει συνέπειες ανάλογες με τη φετινή... επιδημία των "όχι" από τους ΝΒΑερ, που πάντα θεωρούν πιο σημαντικό σταθμό της καριέρας τους τους Αγώνες.

Ιστορικά, οι Αμερικανοί (θεωρητικά οι καλύτεροι του κόσμου) έδειξαν μια διάθεση υποτίμησης του θεσμού. Στην αρχή έστελναν... εργοστασιακές ομάδες (από το ανεξάρτητο ερασιτεχνικό πρωτάθλημα) και μετά κλασικές κολεγιακές. Σε αυτήν τη διοργάνωση, όμως, απέτυχαν και οι επαγγελματίες τους! Το 2002, εντός έδρας στην Ιντιανάπολις και το 2006 στη Σαϊτάμα της Ιαπωνίας. Μέχρι να πάρουν τα δυο τελευταία χρυσά μετάλλια (2010, 2014), δεν ήταν καν πρώτοι στον σχετικό πίνακα.

Όλα αυτά δεν σημαίνουν ότι στη διάρκεια του χρόνου δεν ήταν τα Παγκόσμια Πρωταθλήματα ο τόπος συνάντησης των κορυφαίων. Και σε αυτά τα σχεδόν 70 χρόνια του θεσμού, ή τις 17 διοργανώσεις που έχουν προηγηθεί, είδαμε ορισμένους από τους μεγαλύτερους μπασκετμπολίστες του πλανήτη. Και σίγουρα κάποια από τα καλύτερα παιχνίδια όλων των εποχών με πρωταγωνίστρια την πορτοκαλί μπάλα. Το Contra.gr διαλέγει το top-10 των αγώνων του θεσμού, που έμειναν στην ιστορία.

Νο 10: Αργεντινή-ΗΠΑ 64-50 (Μπουένος Άιρες, τελικός, 1950)

Εντάξει, δεν ήταν ματσάρα, αλλά όπως και να το κάνουμε, έκρινε το πρώτο χρυσό μετάλλιο όλων των εποχών. Και το πήραν οι Αργεντινοί μέσα σε αποθέωση από 25.000 φιλάθλους, που είχαν κατακλύσει το Λούνα Παρκ. Η πρώτη διοργάνωση (όπως και οι υπόλοιπες που ακολούθησαν στη Νότια Αμερική) είχε αρκετά ευτράπελα. Πρώτα απ' όλα το ταξίδι μέχρι την Αργεντινή ήταν μια περιπέτεια. Μετά, υπήρχαν αποχωρήσεις λόγω πολιτικών αποφάσεων. Η Ουρουγουάη δεν πήγε καν στο Μπουένος Άιρες (στη θέση της πήγε ο Ισημερινός), η Γιουγκοσλαβία στην οποία αγωνιζόταν ο Μπόρισλαβ Στάνκοβιτς (!) αρνήθηκε να παίξει με την Ισπανία του δικτάτορα Φράνκο και μηδενίστηκε. Πρωταθλήτρια Ευρώπης (από το 1949) είχε αναδειχθεί η... Αίγυπτος η οποία κατατάχθηκε 5η. Οι Αμερικανοί είχαν κατεβάσει αυτούσια την εργοστασιακή ομάδα της Chevrolet που είχε έδρα το Ντιτρόιτ (το 1954 είχε πάει μια αντίστοιχη βιομηχανίας τρακτέρ από την Πεόρια, ενώ το 1959 τις ΗΠΑ εκπροσώπησε η ομάδα της αεροπορίας). Θα μπορούσαν να πάρουν και το χρυσό μετάλλιο ακόμη, αν δεν έπεφταν σε μια εξαιρετική ομάδα, όπως η Αργεντινή.

O Οσκαρ Φούρλονγκ, που είχε σκοράρει 18 πόντους στο ματς με τις ΗΠΑ το 1948 στο Λονδίνο, έβαλε στον τελικό 20 και οι... πρόγονοι του Λούις Σκόλα και του Μανού Τζινόμπιλι ήταν η πρώτη ομάδα που πέρασε τους 60 πόντους στο τουρνουά. Ο Φούρλονγκ (MVP του πρώτου Μουντομπάσκετ) ήταν ένας έξοχος σκόρερ, που αρνήθηκε προτάσεις να παίξει είτε στο Κεντάκι (του κόουτς Αντολφ Ραπ) είτε στους Μινεάπολις Λέικερς του ΝΒΑ, ενώ το 1957, σε ηλικία 30 ετών, αποσύρθηκε από το μπάσκετ για να παίξει τένις! Ο τελικός ήταν πολύ σκληρός, οι διαιτητές... τρελάθηκαν να σφυρίζουν φάουλ και στο τελευταίο 1,5 λεπτό οι Αμερικανοί έπαιζαν... με 4 παίκτες. Όλοι οι υπόλοιποι είχαν αποβληθεί. Συνολικά σφυρίχτηκαν 38 φάουλ σε βάρος των ΗΠΑ, συν δυο τεχνικές ποινές (κόντρα σε 20 και μιας ποινής κατά της Αργεντινής). Οι γηπεδούχοι είχαν 28/47 βολές, ενώ οι Αμερικανοί 14/28. Ε, έπαιξε λίγο έδρα η διαιτησία...

3/11/1950, Μπουένος Άιρες: Αργεντινή-ΗΠΑ 64-50 (ημίχρονο 34-24)

Αργεντινή (κόουτς Καναβέζι): Βιάου 2, Γκονσάλες 7, Ούντερ 1, Φούρλονγκ 20, Κοντάρμπιο 8, Μπούστος 1, Ντελ Βέκιο 14, Βαρέλα 4, Μενίνι 7, Μόνσα, Λόπες

ΗΠΑ (κόοουτς Κάρπεντερ): Στάνις 11, Παρκς 2, Τζάκετ 2, Χέφλεϊ 6, Σλόκουμ 8, Λάνγκτον 6, Ρις 3, Κάλχερ 5, Μέτζγκερ 3, Φίσερ, Γουίλιαμς 4

Νο 9: Γιουγκοσλαβία-Σοβιετική Ένωση 92-75 (Μπουένος Άιρες, τελικός, 1990)

Οι Γιουγκοσλάβοι παρουσίασαν ίσως την κορυφαία ομάδα όλων των εποχών σε αυτό το Μουντομπάσκετ, που έγινε (με την ευκαιρία συμπλήρωσης 40 χρόνων από την 'παρθενική' διοργάνωση) στην Αργεντινή. Ο Ντούσαν Ίβκοβιτς είχε μαζί του όλη την... αφάν γκατέ. Έλειπε μόνο ο Ντίνο Ράτζα, που είχε σπάσει το πόδι του στην προετοιμασία. Οι υπόλοιποι ήταν εκεί. Ντράζεν Πέτροβιτς, Βλάντε Ντίβατς, Τόνι Κούκοτς, Ζάρκο Πάσπαλι, Γιούρι Ζντοβτς, ο Άριαν Κόμαζετς μέχρι και ο... Ζέλικο Ομπράντοβιτς στα 36 του έπαιζε για λίγο.

Στο τουρνουά, όπου εμφανίστηκε και η Εθνική Ελλάδος (χωρίς τον Νίκο Γκάλη, με Παναγιώτη Γιαννάκη να δίνει ρεσιτάλ, καταπληκτικό Φάνη Χριστοδούλου και αποκάλυψη τον Νάσο Γαλακτερό) οι 'Γιούγκοι' δεν είχαν αντίπαλο. Ακόμη κι ο τελικός με τη Σοβιετική Ένωση ήταν ένας περίπατος, καθώς οι 'πλάβι, μπροστά σε 9.000 θεατές, νίκησαν εύκολα με 92-75. Έχασαν μόλις ένα ματς (από το Πουέρτο Ρίκο), νίκησαν τις ΗΠΑ του Αλόνζο Μούρνινγκ, του Κένι Άντερσον, του Κρίστιαν Λέτνερ αλλά και του Χένρι Γουίλιαμς (κόουτς ο Μάικ Σιζέφσκι) και δεν είχαν αντίπαλο!

Τότε γιατί να μπει αυτός ο αγώνας στο top-10; Επειδή ήταν η τελευταία φορά, που εμφανίστηκε η εθνική Γιουγκοσλαβίας αλλά και επειδή υπήρχε ακόμη η Σοβιετική Ένωση (έστω και χωρίς τους Λιθουανούς). Στο τέλος του ματς, ένας δημοσιογράφος (ή μήπως... φίλαθλος) μπήκε στο παρκέ με την κροατική σημαία. Του την πήρε και την πέταξε ο Ντίβατς. Ο Ίβκοβιτς μονολογούσε: "Μάλλον είναι η τελευταία φορά, που παίζουμε όλοι μαζί". Δεν είχε άδικο. Έναν χρόνο αργότερα (το καλοκαίρι του 1991), η Γιουγκοσλαβία έμπαινε μεν στο παρκέ για το Ευρωμπάσκετ, αλλά ο Ζντοβτς δεχόταν το τηλεφώνημα της ανεξάρτητης σλοβένικης κυβέρνησης (δημιουργήθηκε μετά από την απόσχιση της Σλοβενίας, μια μέρα μετά από την έναρξη των αγώνων) να μην αγωνιστεί, φορώντας τη μπλε φανέλα. Μετά από τον τελικό του '90, το μπάσκετ δεν ήταν ποτέ ίδιο (κι ο ίδιος ο κόσμος άλλωστε).

19/8/1990, Μπουένος Άιρες, Γιουγκοσλαβία-Σοβιετική Ένωση 92-75 (ημίχρονο 52-34)

ΓΙΟΥΓΚΟΣΛΑΒΙΑ (κόουτς Ντούσαν Ίβκοβιτς): Ζντοβς 13 (1τρ, 5ασ), Πέτροβιτς 18 (1), Πάσπαλι 20 (3ρ), Κούκοτς 14 (2τρ, 4ερ), Ντίβατς 6, Περάσοβιτς, Τσούτουρα 5, Ομπράντοβιτς 5 (1), Κόμαζετς, Σάβιτς 11 (5ρ)

ΣΟΒΙΕΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ (κόουτς Βλάντας Γκάραστας): Σοκ 3 (1), Βέτρα 15 (2), Τιχονένκο 5 (1/8τρ), Βολκόφ 15 (2), Μπελοστένι 6, Μπερεζνόι 7, Μελεσένκο 11 , Λοπατόφ 3, Μπαζάρεβιτς

No 8: Σοβιετική Ένωση-ΗΠΑ 105-94 (Σαν Χουάν, 1974)

Δύο χρόνια μετά από το Μόναχο και το περίφημο ματς των 3 δευτερολέπτων (η πρώτη ήττα των Αμερικανών σε ολυμπιακό τουρνουά, με το 51-49 υπέρ των Σοβιετικών να μη γίνεται ποτέ αποδεκτό από τις ΗΠΑ) η ευκαιρία να συναντηθούν εκ νέου οι δυο υπερδυνάμεις, δόθηκε στο Παγκόσμιο του Πουέρτο Ρίκο. Ο αγώνας διεξήχθη στις 14 Ιουλίου, σε μια μοναδική συγκυρία. Ήταν ο τελευταίος του τελικού γύρου. Οι Αμερικανοί ήταν αήττητοι, οι Σοβιετικοί μετρούσαν μια ήττα (από τη Γιουγκοσλαβία, η οποία όμως είχε ηττηθεί από τις ΗΠΑ) και ήθελαν νίκη με διαφορά πάνω από 4 πόντους. Διαφορετικά, το χρυσό θα πήγαινε στην Αμερική.

O ιδιοφυής κόουτς Βλαντιμίρ Κοντράσιν είχε στηριχθεί στους χρυσούς ολυμπιονίκες του Μονάχου, με επικεφαλής τον Σεργκέι Μπέλοφ, τον απλά συνονόματό του Αλεξάντερ (που έβαλε το νικητήριο καλάθι στον τελικό του '72), τον πρώτο Λιθουανό 'βασιλιά' Μοντέστας Παουλάουσκας κι έναν σκόρερ από την Ουκρανία ονόματι Αλεξάντρ Σαλνίκοφ. Το όνομά του δεν είναι τόσο γνωστό, αλλά όσοι θυμούνται την δεκαετία του '70 είχαν να λένε για μια καλαθομηχανή χωρίς... έλεος. Έχει ρεκόρ 68 πόντων στο πρωτάθλημα της άλλοτε Σοβιετικής Ενωσης (ο Βάλντινς Βάλτερς τον πέρασε με 69) και παρότι δεν διέθετε καθόλου αθλητικά προσόντα, τον χαρακτήριζε μια ξεχωριστή επαφή με το καλάθι. Και οι τρεις (μαζί με τον Κοντράσιν) έχουν αφήσει τον μάταιο τούτο κόσμο.

Οι Αμερικανοί είχαν κατεβάσει μια ομάδα με κολεγιόπαιδα. Ανάμεσά τους ο Τζον Λούκας, ο Κουίν Μπάκνερ και ο Λούθερ Μπέρντεν. Προπονητής ο μακαρίτης Τζιν Μπάρτοου. Ξεκίνησαν με 3 κατοστάρες και συνέχισαν δυναμικά, νικώντας και την πρωταθλήτρια κόσμου Γιουγκοσλαβία. Στον τελικό είχαν ως πρώτο στόχο να κλείσουν τον Μπέλοφ, που σημείωσε μόλις 10 πόντους. Δεν μπορούσαν, όμως, να σταματήσουν τον Σαλνίκοφ που τελείωσε το ματς με 38 πόντους. Στο ημίχρονο το σκορ ήταν 55-55, με τους Σοβιετικούς να ανακάμπτουν πρώτα από το -8 (22-30) και μετά από το -7 (41-48). Στο ξεκίνημα του 2ου ημιχρόνου, Παουλάουσκας και Σαλνίκοφ κάνουν το 61-55, οι Αμερικανοί απαντούν και στο 30' το σκορ είναι 77-76 υπέρ των ΗΠΑ. Ο Λούκας κάνει μεγάλο ματς, αλλά ο Σαλνίκοφ (14/14 βολές, εκτός των άλλων) είναι πράγματι ασταμάτητος. Οι Σοβιετικοί παίρνουν τη νίκη με 105-94 και ταυτόχρονα το χρυσό μετάλλιο. Ο Κοντράσιν αποθεώνεται σε μια νίκη, που επιβεβαιώνει το... Μόναχο και την προπονητική κλάση του.

14/7/1974, Σαν Χουάν, ΣοβιετικήΈνωση-ΗΠΑ 105-94 (ημίχρονο 55-55)

Σοβιετική Ένωση (κόουτς Βλαντιμίρ Κοντράσιν): Μπολσάκοφ, Σεργκέι Μπέλοφ 10, Τσαρτσένκοφ, Αλεξάντερ Μπέλοφ 16, Ζίγιλι 3, Παβλόφ 6, Παουλάουσκας 11, Μιλοζέρντοφ 6, Σαλνίκοφ 38, Μπολόσεφ 9, Εντέσκο 4, Τόμσον

ΗΠΑ (κόουτς Τζιν Μπάρτοου): Λούκας 18, Μπάκνερ 7, Τζέραρντ 16, Μπόσγουελ 8, Κέλι 8, Μπάρντεν 22, Κρότ 2, Σορτ 6, Σμιντ, Μεριγουέδερ 7

Νο 7: Γιουγκοσλαβία-Αργεντινή 84-77 (Ιντιανάπολις, τελικός, 2002)

Το 2002 το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα φιλοξενήθηκε σε μια κατεξοχήν μπασκετούπολη των ΗΠΑ, την Ιντιανάπολις. Παρόλα αυτά και ο κόσμος δεν πήγε πολύς στο γήπεδο και η αμερικάνικη ομάδα απέτυχε παταγωδώς! Από τις επαγγελματικές ομάδες που εμφανίστηκαν μετά από το 1992 στα διάφορα τουρνουά, αυτή ήταν η... χειρότερη, έστω κι αν είχε παίκτες της κλάσης του Πολ Πιρς, το Μάικ Φίνλεϊ, του Ζερμέιν Ο' Νιλ, του Σον Μάριον, ακόμη του Ρέτζι Μίλερ (στα 37). Οι δυο ήττες από Αργεντινή και Γιουγκοσλαβία έφταναν να την αφήσουν εκτός τετράδας. Οι Αμερικανοί, χωρίς να ξέρουν τι ακριβώς κάνουν μέσα στο γήπεδο (παρότι είχαν για προπονητή τον Τζορτζ Καρλ και τον Γκρεγκ Πόποβιτς ως ασίσταντ), έμειναν 6οι στη γενική κατάταξη, αφού ηττήθηκαν και από την Ισπανία (στον αγώνα για την 5η θέση). Ήταν η χειρότερη εμφάνισή τους σε Παγκόσμιο Πρωτάθλημα. Πέμπτοι είχαν τερματίσει το 1970 στη Γιουγκοσλαβία και το 1978 στις Φιλιππίνες. Τότε όμως έπαιζαν μόνο κολεγιόπαιδα.

Γιουγκοσλαβία και Αργεντινή ξεχώρισαν. Δεν ήταν ακριβώς Γιουγκοσλαβία, αλλά... Σερβία (με ολίγο από Μαυροβούνιο) και προπονητή τον Σβιέτισλαβ Πέσιτς, που έναν χρόνο πριν είχε οδηγήσει την ομάδα στην κατάκτηση του χρυσού στο Ευρωμπάσκετ της Τουρκίας. Μπορεί ο Ντίβατς να ήταν πλέον 34 ετών, υπήρχε όμως ο 25χρονος Πέτζα Στογιάκοβιτς και βέβαια ο Ντέγιαν Μποντιρόγκα, στην καλύτερη στιγμή της καριέρας του. Από την άλλη, έπαιζε η 'χρυσή' γενιά της Αργεντινής σε φουλ φόρμα και πλήρη διάταξη: Σκόλα, Τζινόμπιλι, Χουάν Ιγνάσιο Σάντσες, Φαμπρίσιο Ομπέρτο, Πούγκο Σκονοκίνι, Αντρές Νοσιόνι και βάλε. Ομάδα-θαύμα, με προπονητή τον Ρούμπεν Μανιάνο. Στα πιο περίεργα ημιτελικά που είδαμε ποτέ, οι Γιουγκοσλάβοι αποκλείουν τη Νέα Ζηλανδία και οι Αργεντινοί τη Γερμανία του τρομερού Ντιρκ Νοβίτσκι. Και οι δυο κερδίζουν με ανατροπή, αφού έχαναν στο ημίχρονο.

Ο μεταξύ τους τελικός είναι αναπόφευκτος. Γίνεται ένα τρομερό ματς, που πάει πόντο πόντο ως το τέλος. Θα χρειαστεί παράταση για να καθαρίσουν οι Σέρβοι, αφού όμως πρώτα δυο αποφάσεις του Νίκου Πιτσίλκα σηκώσουν πολλή συζήτηση. Πρώτα το κλέψιμο του Σκόλα στον Ντίβατς που χρεώθηκε με φάουλ κι ύστερα το καθαρό φάουλ του Μάρκο Γιάριτς πάνω στον Σκονοκίνι που ήταν έτοιμος με λέι-απ να δώσει τη νίκη στην ομάδα του. Αργότερα, ο Θεσσαλός ρέφερι παραδέχθηκε ότι έπρεπε να δώσει φάουλ. Το 75-75 παρέμεινε, οι 'Γιούγκοι' επικράτησαν στην παράταση με σόου Μποντιρόγκα, που αναδείχθηκε και MVP του τελικού. Δυο χρόνια αργότερα, στην πρεμιέρα του ολυμπιακού τουρνουά της Αθήνας, η Αργεντινή έπαιρνε μια τρομερή ρεβάνς, χάρη στο απίθανο καλάθι του Τζινόμπιλι ακριβώς με την εκπνοή κι έβαζε πλώρη για το χρυσό μετάλλιο.

8/9/2002 (Ιντιανάπολις): Γιουγκοσλαβία-Αργεντινή 84-77 (παράταση, κανονικό παιχνίδι 75-75, ημίχρονο 41-39)

Γιουγκοσλαβία (κόουτς Σβιέτισλαβ Πέσιτς): Βούγιανιτς 2, Στογιάκοβιτς 26 (6/18δ, 2/12τρ), Γκούροβιτς 3, Κουτούροβιτς 3, Ντίβατς 3 (8ρ), Μποντιρόγκα 27 (6/8δ, 2/5τρ, 9/10β, 6ρ), Ρακόσεβιτς, Γιάριτς 9 (1/3τρ), Τομάσεβιτς 6

Αργεντινή (κόουτς Ρούμπεν Μανιάνο): Σάντσες 3 (1), Σκονοκίνι 3 (0/6τρ), Νοσιόνι 5, Ομπέρτο 28 (11/18δ, 6/8β, 10ρ), Βολκοβίσκι 11, Τζινόμπιλι, Μοντέκια 4, Βικτοριάνο, Φερνάντες 2, Σκόλα 11, Παλαντίνο 10

Νο 6: Γαλλία-Ισπανία 65-52 (Μαδρίτη, προημιτελικός, 2014)

Στη Μαδρίτη (το 2014) το σόου είχε στηθεί για να φιλοξενήσει ένα τελικό μεταξύ Ισπανίας και ΗΠΑ του Στεφ Κάρι, του Κλέι Τόμπσον, του Κάιρι Ίρβινγκ και του τρομακτικού στο τουρνουά Κένεθ Φαρίντ. Το NBA κόντρα στο... ένιε μπε α, όπως προφέρουν το ΝΒΑ οι Ισπανοί, βάζοντας την περισπωμένη στο Ν, υπονοώντας την Εσπάνια (ε, τι νομίζετε μόνο οι Έλληνες είμαστε γραφικοί;). Με όλα τα παιδιά στην πίστα (Πάου και Μαρκ Γκασόλ, Χουάν Κάρλος Ναβάρο, Ρούντι Φερνάντεθ, Ρίκι Ρούμπιο, Χοσέ Μανουέλ Καλντερόν, Σέρχιο Ροντρίγκεθ, Σέρχιο Γιουλ), η 'φούρια ρόχα' πάει... τρένο μέχρι τα προημιτελικά, μετρώντας ένα 6-0. Κάθε εμφάνισή της προκαλεί ντελίριο στο ισπανικό κοινό, που πιστεύει ότι μπορεί να κοντράρει τους Αμερικανούς, όπως 2 χρόνια πριν στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λονδίνου (107-100 για τις ΗΠΑ).

Η Γαλλία, αντίπαλος της Ισπανίας στους '8', χωρίς τον Τόνι Πάρκερ, δεν... ενέπνεε ανησυχία, καθώς στο ματς του ομίλου είχε χάσει με διαφορά 24 πόντων. Άλλο όμιλος, όμως, κι άλλο νοκ-άουτ. Ο Μπορις Ντιαό κάνει το παιχνίδι της ζωής του, ο Τομά Ερτέλ το ίδιο και η Γαλλία, με άμυνα από μπετόν, δέχεται μόλις 52 πόντους (επί μέρους σκορ στο τελευταίο δεκάλεπτο 23-9) και υπογράφει μια από τις μεγαλύτερες εκπλήξεις όλων των εποχών. Το 'Παλάθιος Ντε Ντεπόρτες' παθαίνει... ντουβρουτζά. Δεν μπορεί να το πιστέψει και στο τέλος ξεσπάει κατά του προπονητή Χουάν Ορένγκα με το σύνθημα "Ορένγκα ντιμισιόν" ("Ορένγκα παραιτήσου") να το δονεί συθέμελα. Το σοκ είναι άνευ προηγουμένου και ο Πάου Γκασόλ ξεσπάει σε λυγμούς. Θα αναβάλλει την απόσυρσή του από την εθνική κι έναν χρόνο μετά θα οδηγήσει την Ισπανία στην κατάκτηση του χρυσού μεταλλίου, μέσα στη Γαλλία!

10/9/2014 (Μαδρίτη) Γαλλία-Ισπανία 65-52 (ημίχρονο 35-28)

Γαλλία (προπονητής Βενσάν Κολέ): Ερτέλ 13 (1), Μπατούμ 9, Ντιο 4, Λοβέρν 4, Τζάκσον, Φουρνιέ 4 (1), Πιετρούς 2, Γκομπέρ 5 (13ρ), Ντιαό 15 (3/5, 3/7τρ, 5ρ), Ζελαμπάλ 9 (1)

Ισπανία (προπονητής Χουάν Ορένγκα): Π. Γκασόλ 17 (7/11δ, 8ρ), Ρούντι 6, Ροντρίγκεθ, Ναβάρο 10 (1/5τρ), Ρούμπιο 4, Γιουλ 5, Μ. Γκασόλ 3, Ιμπάκα 2

No 5: ΗΠΑ-Ρωσία 137-91 (Τορόντο, τελικός, 1994)

Από το 1954, όταν η ομάδα των... τρακτέρ κατέκτησε το χρυσό, η επόμενη επιτυχία των Αμερικανών ήταν το 1986 στην Ισπανία, όταν ξαναπάτησαν στην 1η θέση, νικώντας στο τσακ τη Σοβιετική Ένωση με 87-85. Ο Ντέιβιντ Ρόμπινσον, ο Άντερσον και ο Τάιρον Μπογκς ήταν οι σταρ εκείνης της ομάδας, που παρόλα αυτά, είχε γνωρίζει ενδιάμεσα μια ήττα. Η πρώτη ομάδα του ΝΒΑ που έπαιξε στο Παγκόσμιο ήταν το 1994, στο Τορόντο. Ήταν η Dream Team νο2, η ομάδα δηλαδή που διαδέχθηκε την πρώτη ομάδα-όνειρο (του 1992). Αν και τα ονόματα ήταν ένα κι ένα, η διαφορά των δυο αμερικάνικων ομάδων ήταν η μέρα με τη νύχτα! Αυτό δεν σημαίνει ότι η ομάδα που κοούτσαρε ο Ντον Νέλσον δεν ήταν σούπερ. Κάθε άλλο! Σακίλ Ο' Νιλ, Τζο Ντούμαρς, Κέβιν Τζόνσον, Μίλερ, Σον Κεμπ, Ντομινίκ Γουίλκινς και λοιποί αστέρες έκαναν περίπατο, ρίχνοντας σε όλους κατοστάρες, πλην της πτωχής πλην τίμιας Ελλάδας, η οποία έγινε και η πρώτη ομάδα που... γλίτωσε τους 100 (δέχθηκε 97).

Στον τελικό, απέναντι στους αλαζόνες Αμερικανούς, είχε βρεθεί η Ρωσία. Ο Μπέλοφ ήταν πλέον προπονητής και η νίκη επί της Κροατίας στον ημιτελικό, την πήγε στον τελικό (στέλνοντας τους Κροάτες πάνω μας στο ματς για το χάλκινο μετάλλιο). Στο επιβλητικό 'Σκάι Ντομ', 32.000 θεατές (!) είδαν την αμερικανική ομάδα να κάνει πράγματα και θαύματα. Ευστόχησε στα 16 από τα 17 πρώτα σουτ που εκτέλεσε και στο 5ο λεπτό ήταν μπροστά με 25-10. Στο ημίχρονο το σκορ ήταν... μόλις 73-40. Τελικό 137-91, σε ρεκόρ πόντων για τελικό. Σκόραραν και οι 12 παίκτες που έβαλε ο Νέλσον, οι 8 είχαν διψήφιο αριθμό πόντων! Οι ΗΠΑ είχαν εξωπραγματικά στατιστικά: 34/53δ, 19/35τρ, 26 ασίστ, 47 ριμπάουντ. Όσο και να ήθελαν οι Ρώσοι, δεν είχαν τη δύναμη να κοντράρουν.

14/8/1994 (Τορόντο) ΗΠΑ-Ρωσία 137-91 (ημίχρονο 73-40)

ΗΠΑ (κόουτς Ντον Νέλσον): Κέβιν Τζόνσον 2, Ντούμαρς 13 (3/5τ, 5ασ), Μίλερ 11 (3/5τρ), Κόλεμαν 13 (1), Κεμπ 14 (9ρ), Πράις 12 (4/6τρ), Σμιθ 3 (1), Μάγερλι 8 (2/3τρ), Γουίλκινς 20 (4/5δ, 2/4ρ, 4/4β), Ο' Νιλ 18 (10ρ), Μούρνινγκ 15 (5/6δ, 1/1τρ), Λάρι Τζόνσον 8 (2/2τρ)

ΡΩΣΙΑ (κόουτς Σεργκέι Μπέλοφ): Μπαζάρεβιτς 17 (7/10δ), Καράσεφ 4, Γκράτσεφ, Κισούριν 5 , Μιχαΐλοφ 19 (9/12δ), Ντομάνι 13 (2/3τρ), Πασούτιν

Νο 4: Γιουγκοσλαβία-Σοβιετική Ένωση 82-81 (Φιλιππίνες, τελικός, 1978)

Στις Φιλιππίνες έφτασαν στον τελικό δυο υπερομάδες. Από τις κορυφαίες που εμφάνισαν ποτέ, Γιουγκοσλαβία και Σοβιετική Ένωση. Κι αυτός ο αγώνας θεωρείται από τα καλύτερα ματς, στις αμέτρητες μονομαχίες που έδωσαν οι δυο χώρες μέχρι τη... διάλυσή τους. Όσοι γεννήθηκαν μετά από το 1992 δεν μπορούν να κατανοήσουν επακριβώς το μέγεθος, όσοι έζησαν την εποχή, ξέρουν καλά τι εννοούμε.

Οι Γιουγκοσλάβοι έπαιξαν στο Παγκόσμιο του '78, με προπονητή τον προφέσορα Άτσο Νίκολιτς, τον μέντορα όλων των προπονητών της γειτονικής χώρας. Ο Νίκολιτς εμφάνισε στο παρκέ μια διαβολική τριάδα γκαρντ, που όμοιά της δεν έχει ξαναπεράσει. Πλέι μέικερ ο ιδιοφυής και ζογκλέρ Μίρσα Ντελίμπασιτς και δίπλα του ο Ντράγκαν Κιτσάνοβιτς και ο Ντράζεν Νταλιμπάγκιτς. Καθένας χωριστά μπορούσε να πετύχει... 40 πόντους, χωρίς πρόβλημα. Αλλά δεν ήταν μόνο αυτοί. Ζόραν Σλάβνιτς, Ζέλικο Γέρκοφ, Πέτερ Βίλφαν, Ράτκο Ραντοβάνοβιτς, Ράικο Ζίζιτς και ο Κρέζιμιρ Τσόσιτς στα 30 του! Μια τέλεια ομάδα, που έπαιζε μπάσκετ, μπροστά από την εποχή της. Ούτε οι Σοβιετικοί όμως πήγαιναν πίσω. Ο Μπέλοφ ήταν πάντα επικεφαλής, με τον Αλεξάντερ Γκομέλσκι να προσθέτει στην ομάδα φρέσκο αίμα. Ο Ανατόλι Μίσκιν και ο γίγαντας Βλάντιμιρ Τκατσένκο, ξεχώριζαν αμέσως.

Οι δυο ομάδες είχαν ξαναπαίξει στον 2ο γύρο, με τους Γιουγκοσλάβους να νικούν 105-92, με 34 πόντους του Κιτσάνοβιτς και 37 του Νταλιμπάγκιτς. Ο τελικός, όμως, δεν ήταν τόσο εύκολη υπόθεση. Για να νικήσουν οι 'Γιούγκοι', χρειάστηκε παράταση, καθώς ο Γκομέλσκι πόνταρε πολύ στα μεγέθη των παικτών του και έκανε διαρκώς αλλαγές, κάτι τελείως ασυνήθιστο για τα δεδομένα της εποχής. Η παράταση ξεκίνησε με... αποβολή (5ο φάουλ) του Τκατσένκο σε εξτρίμ σφύριγμα και τελικά η νίκη κρίθηκε στις λεπτομέρειες (82-81), με τους Σοβιετικούς να μην προλαβαίνουν να κάνουν μια ηρωική προσπάθεια στο τέλος, χωρίς όμως έχουν άλλο χρόνο. Για δεύτερη φορά στην ιστορία της, η Γιουγκοσλαβία ήταν παγκόσμια πρωταθλήτρια. Κι αυτήν τη φορά, όχι όπως το '70, μέσα στο 'σπίτι' της, αλλά στην άλλη άκρη του κόσμου.

14/10/1978, Μανίλα, Γιουγκοσλαβία-Σοβιετική Ένωση 82-81 (παράταση, κανονικό 73-73, ημίχρονο 41-41)

Γιουγκοσλαβία (κόουτς Αλεξάντερ Νίκολιτς): Σλάβνιτς 4, Κιτσάνοβιτς 17, Νταλιμπάγκιτς 21, Γέρκοφ 4, Τσόσιτς 6, Βίλφαν 6, Ζίζιτς 6, Ραντοβάνοβιτς 10, Ντελίμπασιτς 8

Σ. Ένωση (κόουτς Αλεξάντερ Γκομέλσκι): Ερέμιν 11, Μπέλοφ 12, Σαλνίκοφ 12, Μίσκιν 10, Τκατσένκο 14, Λοπάτοφ 8, Ζαρμουχαμέντοφ 6, Εντέσκο 4, Γιοβάισα 2, Μπελοστένι 2

No 3: Σερβία-Τουρκία 82-83 (Κωνσταντινούπολη, ημιτελικός, 2010)

Στην Κωνσταντινούπολη είδαμε ένα από τα κορυφαία ματς ever. Ο ημιτελικός Σερβίας-Τουρκίας κρίθηκε με ένα... τρελό καλάθι του Κερέμ Τουντσερί 5 δέκατα πριν από το φινάλε. Οι 12 Τούρκοι γίγαντες, όπως ήταν το προσωνύμιό τους (είχε γεμίσει η Πόλη με τις αφίσες τους), έπαιρναν το εισιτήριο για τον τελικό με τις ΗΠΑ του Κέβιντ Ντουράντ. Ήξεραν ότι θα χάσουν, αλλά δεν τους ένοιαζε καθόλου. Οι Σέρβοι του Ίβκοβιτς είχαν εμφανιστεί έναν χρόνο πριν, από το χρονοντούλαπο της ιστορίας. Ο Ίβκοβιτς είχε φτιάξει μια ομάδα από το μηδέν, φτάνοντας στον τελικό της Πολωνίας και γνωρίζοντας την ήττα από την Ισπανία. Το αργυρό μετάλλιο έμοιαζε με δώρο, για μια χώρα που είχε ταπεινωθεί μέσα στο Βελιγράδι το 2005 και ρεζιλευτεί στην Ισπανία το 2007. Στο Παγκόσμιο του '10, ήταν ακόμη πιο... δυναμική.

Η βόμβα του Μίλος Τεόντοσιτς στον προημιτελικό με την Ισπανία (92-89) έστελνε τη 'φούρια ρόχα' εκτός τετράδας και έδινε στο τουρνουά μια τελείως διαφορετική τροπή απ' αυτήν που όλοι φανταζόμασταν. Η Σερβία, που στην αρχή του τουρνουά δεν είχε τον Νέναντ Κρίστιτς (τιμωρημένος λόγω της... κλωτσοπατινάδας με την Ελλάδα στο 'Ακρόπολις'), έφτανε ένα βήμα πριν από τον τελικό. Εκεί, όμως, περίμεναν οι Τούρκοι, του Μπόγκνταν Τάνιεβιτς.

Με Χέντο Τούρκογλου, με Ερσάν Ιλιασόβα, με Τουντσερί, με Ομέρ Ονάν, με Εντέρ Αρσλάν και 15.000 οπαδούς που είχαν κατακλύσει το 'Σινάν Ερντέμ', δεν το έβαλαν ποτέ κάτω. Ακόμη κι όταν ο Νόβιτσα Βελίτσκοβιτς με λέι απ, 4 δευτερόλεπτα πριν από το τέλος, έκανε το 82-81 υπέρ της Σερβίας. Μετά από το τάιμ-άουτ, η σερβική άμυνα μπουρδουκλώθηκε, ο Τουντσερί πήρε την μπάλα πατώντας τη γραμμή (χωρίς να το δουν οι διαιτητές), αλλά βρέθηκε ξαφνικά φάτσα με το καλάθι. Λέι-απ και 83-82. Έμενε μισό δευτερόλεπτο για να δούμε αν μπορούσε να αλλάξει το ματς, οι Σέρβοι έκαναν τελική προσπάθεια από μακρινή πάσα στον Βελίτσκοβιτς, όμως ο Ερντέν παραμόνευε για να κάνει το στοπ. Η Τουρκία εξασφάλιζε το μοναδικό μετάλλιο στην ιστορία της, μέσα σε ντελίριο. Οι Σέρβοι έμεναν από δυνάμεις (έχασαν στον μικρό τελικό από τη Λιθουανία), με τον Ίβκοβιτς να αποχωρεί για τον Ολυμπιακό. Δυο χρόνια αργότερα, στο ίδιο γήπεδο, θα κέρδιζε (με το γνωστό τρόπο) την Ευρωλίγκα!

11/9/2010 (Κωνσταντινούπολη) Τουρκία-Σερβία 83-82 (ημίχρονο 35-42)

Τουρκία (κόουτς Μπόγκταν Τάνιεβιτς): Γκιουλέρ 3, Ονάν 13 (2), Ιλιασόβα 6, Ερνέν 9, Τουντσερί 12 (3/3δ, 2/4τρ, Γκονλούμ 6, Αρσλάν 12, Ασίκ 5, Τούρκογλου 16 (3/7δ, 3/7τρ)

Σερβία (κόουτς Ντούσαν Ίβκοβιτς): Τεόντοσιτς 13 (3τρ, 11ασ), Τέπιτς 5 (1), Ράσιτς 2, Μπιέλιτσα 2, Μάρκοβιτς 2, Σαβάνοβιτς 15 (2), Κέσελι 18 (1/2δ, 4/7τρ, 7ρ), Κρίστιτς 15 (7ρ), Πέροβιτς 2, Βελίτσκοβιτς 8 (2τρ)

Νο 2: Ελλάδα-ΗΠΑ 101-95 (Σαϊτάμα, ημιτελικός, 2006)

Από το 1987, όταν δυο φορές η Γιουγκοσλαβία και μία η Σοβιετική Ένωση είχαν υποταχθεί στο ΣΕΦ, ήμασταν έτοιμοι να δούμε το οποιοδήποτε θαύμα. Όχι, πάντως, σαν αυτό της 1ης Σεπτεμβρίου του 2006, όταν... πριν καν οι Έλληνες κάτσουν στο τραπέζι για το φαγητό, είχαν πάει στην Ομόνοια να πανηγυρίσουν! Ο ημιτελικός Ελλάδας-ΗΠΑ, που άρχισε στις 10:00 ώρα Ελλάδας, παραμένει ίσως η μεγαλύτερη έκπληξη όλων των εποχών στην ιστορία των παγκοσμίων πρωταθλημάτων.

Όχι γιατί η Εθνική δεν ήταν καλή ομάδα. Αντιθέτως, ήταν η καλύτερη που είδαμε ποτέ. Μετρούσε μόνο νίκες, όταν βρέθηκε στην τετράδα, είχε ενθουσιάσει όλους, αλλά μεταξύ μας, κανείς δεν περίμενε αυτό το έπος. Οι πρωταθλητές Ευρώπης του 2005, απέναντι στις ΗΠΑ του Σιζέφσκι που έψαχνε το πρόγραμμα για να επαναφέρει τους Αμερικανούς στην κορυφή του παγκόσμιου μπάσκετ (είχαν προηγηθεί οι αποτυχίες το 2002 στην Ιντιανάπολις και το 2004 στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας). Ο Λεμπρόν Τζέιμς νεαρός αλλά γεμάτος ενέργεια, ο Καρμέλο Άντονι, ο Κρις Πολ, ο Ντουέιν Γουέιντ, ο Κρις Μπος κι οι άλλοι αστέρες του ΝΒΑ είχαν δείξει έτοιμοι να πάρουν το αίμα τους πίσω. Κι αυτοί μετρούσαν ένα 7-0, έχοντας μάλιστα εντυπωσιακές νίκες, όπως το 113-73 επί της Αυστραλίας. Μόνο η Ιταλία τους είχε δυσκολέψει στο ματς του ομίλου, καθώς είχαν επιβληθεί μόλις με 94-85.

Η Ελλάδα για μας είναι ένα πρότυπο", έλεγε ο Σιζέφσκι πριν από το ματς. "Πρέπει να προσέξουμε τον καλύτερο σουτέρ της Ελλάδας με το νο 13", αποφαινόταν ο Ρούντι Τομιάνοβιτς (ασίσταντ κόουτς) με τον Δημήτρη Διαμαντίδη να απαντάει "άλλον εννοεί". Στο παρκέ της 'Σαϊτάμα Αρένα' είδαμε την Ελλάδα να παίζει φίγκιουρ έιτ, να τρελαίνει τους Αμερικανούς στα πικ εν ρολ, τον Θοδωρή Παπαλουκά να τελειώνει με 12 ασίστ, τον Σοφοκλή Σχορτσιανίτη να βάζει 14 πόντους σε 17 λεπτά, τον Βασίλη Σπανούλη να έχει 22 και τον Μιχάλη Κακιούζη 15! Α, κι ο Διαμαντίδης είχε 2/3τρ. Το απίστευτο 2ο δεκάλεπτο (σκορ 31-21 υπέρ ημών) διαδέχθηκε ένα ακόμη πιο εντυπωσιακό 3ο (32-24). Τσιμπιόμασταν μεταξύ μας να δούμε αν είναι αλήθεια. Όσο κι αν προσπάθησε ο Μέλο και ο Λεμπρόν, όσο κι αν φώναζαν οι Γιαπωνέζοι "USA", η Ελλάδα δεν χαμπάριαζε τίποτε και ολοκλήρωνε ένα μυθικό ματς με 101-95!

1/9/2006 (Σαϊτάμα): Ελλάδα-ΗΠΑ 101-95

Ελλάδα (κόουτς Παναγιώτης Γιαννάκης): Παπαλουκάς 8 (12 ασίστ), Σχορτσιανίτης 14 (6/7δ, 2/6β), Σπανούλης 22 (3/5δ, 3/5τρ, 7/9β), Φώτσης 9 (1τρ, 3ρ), Χατζηβρέττας 2, Ντικούδης 8 (4/5δ, 4ρ), Τσαρτσαρής 3, Διαμαντίδης 12 (2/3δ, 2/3τρ, 2/4β, 5ασ), Παπαδόπουλος 8 (3/5δ, 2/2β), Κακιούζης 15 (3/4δ, 1/5τρ, 6/7β, 6ρ)

ΗΠΑ (κόουτς Μάικ Σιζέφσκι): Τζόνσον 3, Χάινριχ 12 (4/7τρ), Τζέιμς 17 (8/10δ, 0/4τρ, 5ρ), Μπατίερ 1, Γουέιντ 19 (5/8δ, 1/3τρ, 6/9β)λ, Πολ 3, Μπος 3, Χάουαρντ 10 (4/6δ, 7ρ), Μπραντ, Άντονι 27 (6/7δ, 3/8τρ, 6/10β, 3ρ)

Νο 1: Σοβιετική Ένωση-Γιουγκοσλαβία 91-90 (Μαδρίτη, ημιτελικός, 1986)

Έχουν περάσει 33 χρόνια. Κι άλλα τόσα να έρθουν, δεν πρόκειται να ξεχαστεί. Είναι η κορυφαία ανατροπή, το ματς που δεν γύριζε ποτέ. Κι όμως, αυτός ο ημιτελικός του 1986, μεταξύ Σοβιετικής Ένωσης και Γιουγκοσλαβίας, αποτελεί ένα σεμινάριο για το πως ανατρέπεις ένα χαμένο ματς, ή αντίστροφα τι δεν πρέπει να κάνεις για να... χάσεις έναν δικό σου αγώνα. Αυτή η τιτανομαχία, που έμεινε ανεξίτηλη από την ιστορική περιγραφή του αείμνηστου Φίλιππου Συρίγου (την ημέρα μάλιστα που πέθανε ο πατέρας του) είναι από μόνη της ένα έπος. Ένας μύθος. Ο Ντράζεν, που προκαλούσε 15.000 αφιονισμένους Ισπανούς (μαζί με τον αδερφό του είχαν γίνει κόκκινο πανί, εξαιτίας της περίεργης ιστορίας που είχαν με μια καμαριέρα στο ξενοδοχείο όπου διέμενε η εθνική Γιουγκοσλαβίας), η ανεκδιήγητη διαιτησία, ο τρομερός Άρβιντας Σαμπόνις.

Από τις εξέδρες έπεφταν πορτοκάλια και αντικείμενα κάθε είδους, όταν ο Ζόραν Τσούτουρα με σουτ από μέση απόσταση έδινε προβάδισμα 9 πόντων στους 'πλάβι', με λιγότερο από ένα λεπτό να απομένει. Ο Συρίγος αναφωνεί "η Γιουγκοσλαβία είναι στον τελικό", όμως πριν αποσώσει τη φράση του, ο Σαμπόνις με τρίποντο (με ταμπλό, από την κορυφή της ρακέτας) σκοράρει. Κι αμέσως μετά, ο Βάλτερς κλέβει την μπάλα από τον Ζόραν Ράντοβιτς, πασάρει στον Βαλέρι Τιχονένκο, που με νέο τρίποντο ρίχνει τη διαφορά στο -3. Ο Φίλιππας αναθεωρεί: "Δεν κριθεί τίποτε ακόμη!" Ακόμη κι όταν ο Βαλντεμάρας Χόμιτσιους κάνει λάθος-φάουλ, ανανεώνοντας το χρόνο των Γιουγκοσλάβων, το ματς έχει... ψωμάκι. Στον πάγκο της Γιουγκοσλαβίας έχει σηκωθεί ο (βοηθός) Ίβκοβιτς και σχεδόν παίρνει την πρωτοκαθεδρία από τον Κρέσιμιρ Τσόσιτς. Κανείς, πάντως, δεν σκέφτεται να αποσύρει τον Ντίβατς, που εκείνη την ώρα δεν χρειάζεται στο παρκέ. Η μπάλα πάει στον 18χρονο, 12 δευτερόλεπτα πριν από το τέλος. Ο Τίιτ Σοκ τον πιέζει, ο Ντίβατς κάνει διπλή ντρίμπλα. Οι Σοβιετικοί παίρνουν την μπάλα και ο Βάλτερς, χωρίς ισορροπία, ισοφαρίζει σχεδόν με την εκπνοή 85-85!

Παράταση. Ο Πέτροβιτς βάζει ένα μεγάλο τρίποντο ισοφαρίζοντας 88-88, χάνει όμως τις κρίσιμες 1+1 βολές. Ο Σαμπόνις όχι και 1:35 πριν από το τέλος, βάζει δυο για το 91-90, που δεν αλλάζει και δίνει στην ΕΣΣΔ το 'εισιτήριο' για τον τελικό. Ο Ντίβατς κλαίει, οι Σοβιετικοί πανηγυρίζουν κι όλοι τρίβουμε τα μάτια μας αν ήταν αλήθεια αυτό που είδαμε!

17/8/1986 (Μαδρίτη) Σοβιετική Ένωση-Γιουγκοσλαβία 91-90 (παράταση, κανονικό 85-85, ημίχρονο 37-40)

Σοβιετική Ένωση (κόουτς Βλαντιμίρ Ομπούχοφ): Βολκόφ 8, Σοκ, Ταρακάνοφ 2, Τιχονένκο 20, Βάλτερς 10, Κουρτινάιτις 10, Χόμιτσιους 2, Σαμπόνις 25, Μπελοστένι 14

Γιουγκοσλαβία (κόουτς Κρέζιμιρ Τσόσιτς): Ντρ. Πέτροβιτς 29, Α. Πέτροβιτς 15, Ντίβατα 4, Τσούτουρα 10, Πετράνοβιτς, Ράντοβιτς 8, Βράνκοβιτς 4, Ραντοβάνοβιτς 8, Νταλιμπάγκιτς 8, Τσβετίτσιανιν 4