Όσοι αγαπούν το μπάσκετ οφείλουν να ακούσουν τα λόγια του Βλάντε Ντίβατς

Aν αγαπάς τον αθλητισμό (ως φίλαθλος, όχι ως πανηγυρτζής) θα έχεις υπ' όψιν σου την ιστορία μιας παρέας που όμοια της δύσκολα θα εμφανιστεί ξανά. Αυτής της Γιουγκοσλαβίας των Ντράζεν Πέτροβιτς, Τόνι Κούκοτς, Ζάρκο Πάσπαλι, Ντίνο Ράτζα, Πρέντραγκ Ντανίλοβιτς, Στόικο Βράνκοβιτς, Ζόραν Ράντοβιτς, Γιούρι Ζντοβτς, Ζέλικο Ομπράντοβιτς, Ζόραν Τσούτουρα, Ζντράβκο Ραντούλοβιτς, Μάριο Πρίμορατς, Ζόραν Σάβιτς και του Βλάντε Ντίβατς, ο οποίος έκανε τα ξημερώματα την είσοδο του στο Hall of Fame, ένα χρόνο μετά τον Ντίνο Ράτζα -και για λόγους που μπορείς να βρεις εδώ.

Για να κατανοήσεις τι έκαναν οι Γιουγκοσλάβοι, πριν διαλυθούν σε κομμάτια (χώρες) στο μπάσκετ είναι αρκετό να παρακολουθήσεις το ντοκιμαντέρ του ESPN 30 for 30 με τίτλο “Once Brothers”. Έχει ως κεντρικό θέμα τη φιλία του Πέτροβιτς με τον Ντίβατς, με τον τελευταίο να αναλαμβάνει την αφήγηση. Αν πάλι θες, περισσότερες πληροφορίες μπορείς να διαβάσεις τι είχαν να πουν στο Contra.gr οι Ζάρκο Πάσπαλι και Ντίνο Ράτζα για αυτήν την παρέα παιδιών που είχαν ως κοινό παρονομαστή την αγάπη για το μπάσκετ και το σεβασμό του ενός στο ταλέντο του άλλου -ενόσω σε αυτό που είχαν γνωρίσει ως πατρίδα οι φίλοι γίνονταν εχθροί.

Το trailer του Once Brothers, με τον Ντίβατς να αναλαμβάνει την αφήγηση.

“Ήμασταν ακόμα παιδιά, το καλοκαίρι του 1988. Η προετοιμασία έγινε στα κατάβαθα ενός βουνού, σε μια πόλη που λέγεται Ρόγκλα. Ο προπονητής μας (Ντούσαν Ίβκοβιτς) 'έφτιαξε' τα δωμάτια, βασιζόμενος σε παίκτες που 'χαν διαφορετικές προσωπικότητες. Δεν ήταν έκπληξη που επέλεξε να βάλει τον Ντράζεν μαζί μου.

Ο Τόνι Κούκοτς εξήγησε πως "ο Βλάντε ήταν πάντα χαλαρός. Ήταν πάντα αυτός που κοιμόταν πιο αργά, εμφανιζόταν καθυστερημένος στα γεύματα'" με τον Ντίνο Ράτζα να λέει ότι "ήταν πάντα ένα παιδί που δεν ήταν ποτέ σοβαρό και έκανε συνέχεια πλάκες". Την ίδια ώρα, "για τον Ντράζεν, το μπάσκετ ήταν πάντα το μόνο αντικείμενο της συζήτησης. Κάναμε ό,τι μπορούσαμε για να πάμε τη συζήτηση σε άλλο θέμα, αλλά ο Ντράζεν πάντα τη γύριζε στο μπάσκετ", όπως είπε ο Κούκοτς, με τον Ντίβατς να διευκρινίζει ότι “στην καριέρα μου έπαιξα με πάρα πολλούς τύπους. Ποτέ δεν συνάντησα άλλον που να είναι τόσο συγκεντρωμένος στο μπάσκετ. Όλη του η ζωή ήταν το μπάσκετ, από όταν ήταν παιδί. Δεν ήξερε πολλά για την κανονική ζωή. Όσα έχασε στην παιδική του ηλικία τα πέρασε μαζί μας. Τον θαύμαζα πάντα, ως έναν παίκτη που πέτυχε τα πάντα μέσω της σκληρής δουλειάς. Την ίδια ώρα, εκείνος έβρισκε σε εμένα τον τύπο που τον βοηθούσε να χαλαρώσει”. Η φιλία τους πέρασε σε όλη την ομάδα.

Ο Ντίβατς και ο Πάσπαλι ήταν από τη Σερβία, ο Κούκοτς, ο Ράτζα και ο Πέτροβιτς από την Κροατία. “Το μπάσκετ μας έφερε κοντά, αλλά ο δεσμός που δημιουργήσαμε ήταν για πάντα”. Ο Ράτζα αναρωτήθηκε “ποιος νοιάζεται από το πού είναι ο καθένας”, πριν εξηγήσει ότι “αυτό ήταν ένα θέμα που δεν μας απασχόλησε ποτέ. Ούτε για ένα δευτερόλεπτο. Δεν κάναμε έστω μια ερώτηση για αυτό το ζήτημα”. Ο Κούκουτς εξήγησε ότι “αυτό μας βοήθησε να δημιουργήσουμε την αίσθηση οικογένειας”, με τον Ντίβατς να λέει “ήμασταν γονείς, αδέλφια, φίλοι ο ένας για τον άλλον. Δεν είχαμε κανέναν άλλον γύρω μας”. Ο Ράτζα κατέληξε στο ότι “ήταν μια φανταστική ζωή. Δημιουργήσαμε αληθινές φιλίες”.

Μετά τρεις μήνες στα βουνά, η αποστολή ταξίδεψε στη Σεούλ, για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1988. “Είχε έλθει η ώρα να δούμε τι μπορούμε να κάνουμε απέναντι στις καλύτερες ομάδες του κόσμου. Στους τελικούς αντιμετωπίσαμε τη Σοβιετική Ένωση, που είχε ήδη νικήσει τους Αμερικανούς” συνέχισε ο Ντίβατς, “κάναμε τη χώρα μας υπερήφανη, αλλά δεν είχαμε αρκετή εμπειρία για να νικήσουμε τους Σοβιετικούς. Έπρεπε να συμβιβαστούμε με το ασημένιο. Ένα μήνα μετά ο Λάρι Μπερντ και οι Σέλτικς ήλθαν στην Ευρώπη, για να δώσουν ένα παιχνίδι με την Γιουγκοσλαβία”. Οι μεν, κοιτούσαν τους δε με θαυμασμό. Βλέπεις, οι Σέλτικς είχαν πάρει τρεις τίτλους τη δεκαετία του '80. “Ήμουν νευρικός πριν το ματς” ομολόγησε ο Hall of Famer, “ο Ντράζεν ήταν έτοιμος”.

Ο Λάρι Μπερντ εμφανίζεται στο video για να πει ότι “ο κόουτς μας έλεγε συνέχεια για τον Πέτροβιτς, ο οποίος φερόταν να είναι ο καλύτερος παίκτης της Ευρώπης, ενδεχομένως του κόσμου και είχε ήδη βρει ρυθμό”. Έπαιρνε σουτ σε κάθε ευκαιρία “ήταν πολύ ταλαντούχος παίκτης”. Ο Ντάνι Έιντζ τον σύγκρινε με τον Pistol Pete, τον Πιτ Μάραβιτς, τον τύπο που είναι ακόμα πρώτος σκόρερ στην ιστορία της Division I του NCAA, με 3.336 πόντους (44.2 ανά ματς), σε εποχή που δεν υπήρχε τρίποντο και συγκεκριμένα δευτερόλεπτα επίθεσης. “Θυμάμαι μιλούσαμε συνέχεια για τον Ντράζεν και τον Βλάντε. O Βλάντε ήταν ιδιαίτερος παίκτης, χάριν του τρόπου που χειριζόταν την μπάλα δεδομένου του ύψους του”. Σε αυτό το ματς οι Γιουγκοσλάβοι εξέπληξαν πολλούς “στο τέλος όμως, ήταν πολύ καλοί για να τους νικήσουμε” παραδέχθηκε ο Ντίβατς, ο οποίος ένα χρόνο μετά έγινε πρωταθλητής Ευρώπης, με την παρέα του και έπειτα από ένα ακόμα καλοκαίρι (1990) έγινε και πρωταθλητής κόσμου.

Η ημέρα που η οικογένεια διαλύθηκε

Οι Γιουγκοσλάβοι είχαν μόλις γίνει Παγκόσμιοι Πρωταθλητές (Αργεντινή), όταν συνέβη κάτι που δημιούργησε ρήγμα σε αυτήν την οικογένεια. Για την ακρίβεια, δημιούργησε πρόβλημα στη σχέση των Πέτροβιτς και Ντίβατς. Οι συρράξεις είχαν ήδη αρχίσει στη Γιουγκοσλαβία (με τον πόλεμο να 'κλέβει' 140.000 ζωές και να ωθεί 4.000.000 ανθρώπους στη μετανάστευση), όταν κατά τους πανηγυρισμούς στο Μπουένος Άιρες, μετά το 92-75 επί της Σοβιετικής Ένωσης, στον τελικό μπήκε στο γήπεδο ένας φαν με την 'εθνικιστική' σημαία της Κροατίας στα χέρια. Τότε ήταν μια από τις έξι δημοκρατίες της Γιουγκοσλαβίας. Ο Ντίβατς τον πλησίασε για να του πει πως η συγκεκριμένη σημαία δεν ανταποκρινόταν σε ό,τι πρέσβευε η παρέα, ο εισβολέας έβρισε και ο Ντίβατς άρπαξε αυτό που κρατούσε στα χέρια του και το πέταξε. Από εκείνο το δευτερόλεπτο όλα άλλαξαν. Ο νυν αντιπρόεδρος και GΜ των Κινγκς μάταια προσπαθούσε να εξηγήσει πως το ίδιο θα έκανε και σε όποιο άλλο ανάλογο φαινόμενο, καθώς τον ενδιέφερε μόνο η ενωμένη Γιουγκοσλαβία.

Χρόνια μετά ο Ζόραν Σάβιτς είχε εξηγήσει πως ο Ντίβατς δεν αναγνώρισε πως η σημαία ήταν κροατική “κατάλαβε ότι δεν ήταν αυτή της Γιουγκοσλαβίας” και το συγκεκριμένο γεγονός του ήταν αρκετό. Το συγκεκριμένο γεγονός το 'χει μετανιώσει πολλάκις.

Εν τούτοις, τότε ο Πέτροβιτς δεν ένιωθε πια αδελφός του. Και ένα από τα μεγαλύτερα κρίματα που κουβαλάει ακόμα και σήμερα ο Ντίβατς είναι πως δεν κατάφερε να τα ξαναβρεί μαζί του, πριν χάσει τη ζωή του στη Γερμανία, το 1993 -κάτι που έκανε με τους Ράτζα και Κούκοτς. “Αυτό θα με στοιχειώνει για πάντα” έχει πει. Τα γυρίσματα του “Once Brothers” μια φορά, βοήθησαν να κλείσει η πληγή, καθώς χάριν αυτών ο Ντίβατς επέστρεψε στην Κροατία έπειτα από 21 χρόνια και επισκέφτηκε τον τάφο του αδελφού του -στην κηδεία του οποίου δεν είχε παραστεί. Μόλις έφτασε εκεί, το πρώτο πράγμα που ψέλισε ήταν “είναι ωραία που σε ξαναβλέπω φίλε” και άφησε στο μνήμα μια φωτογραφία από την Αργεντινή, στην οποία ήταν σφικταγκαλιασμένοι.

Tα ξημερώματα, στην ομιλία του στο πλαίσιο της τελετής για την είσοδο του στο Hall of Fame, ενημέρωσε ότι "οι Βαλκάνιοι είμαστε σαν μία δυσλειτουργική οικογένεια. Μπορεί να τσακωνόμαστε και να διαφωνούμε, αλλά στο τέλος είμαστε οικογένεια".

"Όπως στη ζωή και στο μπάσκετ πρέπει να δώσεις για να πάρεις"

Ο HOFamer άρχισε με τα βασικά ("για εμένα το παιχνίδι του μπάσκετ αφορούσε πάντα την αγάπη") και το συνέχισε από εκεί. "Ήμουν τυχερός να 'χω κοντά μου τον ατζέντη του, Μαρκ Φλέτσερ για να διασφαλίσει πως σε αυτή τη διαδρομή θα έβγαζα και λεφτά (γελάει)! Πιστεύω ότι η αγάπη σου δίνει την ελευθερία και τη δύναμη να μοιραστείς με άλλους  την καλύτερη εκδοχή του εαυτού σου και να αποτελέσεις πηγή έμπνευσης για άλλους. Η αγάπη σου δίνει τη δύναμη να κάνεις το ακατόρθωτο, εφικτό. Όπως και στη ζωή, όταν παίζεις μπάσκετ πρέπει να δώσεις, για να πάρεις.

Όταν είσαι στο γήπεδο, δεν κάνεις απλά κινήσεις. Δίνεις την πνευματική και τη σωματική σου δύναμη. Το πάθος, το ταλέντο και εμπιστεύεσαι τους συμπαίκτες σου. Έτσι η δύναμη πολλαπλασιάζεται και η ομάδα νικά. Το μπάσκετ είναι το αντίθετο του εγωισμού. Το μπάσκετ αφορά μόνο το να δίνεις, το να μοιράζεσαι και να νοιάζεσαι για τους συμπαίκτες σου -και αυτοί για εσένα. Όπως και στη ζωή έτσι και στο μπάσκετ, αν θες να είσαι επιτυχημένος οφείλεις να μη βάζεις όρια στην ύπαρξη σου. Πρέπει να βάλεις στην άκρη το 'εγώ', γιατί όπως ξέρουμε όλοι δεν υπάρχει 'εγώ' στην ομάδα. Ο ανταγωνισμός σου είναι πάντα ο καθρέφτης της δύναμης και των αδυναμιών σου. Όπως ισχύει στη ζωή, έτσι και στο μπάσκετ πρέπει να δεχθείς πως το χθες και το αύριο δεν υπάρχουν.

Χωρις δυνατο ανταγωνισμο και χωρις ηττες, δεν γινεσαι πρωταθλητης.

Το παιχνίδι του μπάσκετ δεν αποκλείει κανέναν. Αγκαλιάζει όλους τους ανθρώπους από όπου και αν προέρχονται. Χάριν του οράματος που είχε ο Τζέρι Ουέστ (καθόταν δίπλα του, καθώς ήταν εκείνος που τον συνόδευσε στο Hall of Fame, έπειτα από σχετικό αίτημα του Ντίβατς), ήμουν ένας από τους πρώτους διεθνείς παίκτες που έγινε pick σε ΝΒΑ draft και μετά NBAer. Η διάθεση να πάρει ρίσκα και να ανοίξει τις πόρτες σε κάτι νέο επέτρεψε στον Τζέρι Ουέστ να κάνει το όνειρο μου πραγματικότητα. Στη διαδρομή το ΝΒΑ έγινε από αμερικανικό όνειρο στο καλύτερο μπασκετικό brand του κόσμου.

Θέλω να εκφράσω την ευγνωμοσύνη μου σε όλους τους ανθρώπους που έκαναν δυνατή την καριέρα μου και το να είμαι σήμερα ενώπιον σας. Ευχαριστώ όλους τους προπονητές μου από τη Γιουγκοσλαβία (τους κατονόμασε έναν προς έναν), όλους τους συμπαίκτες που είχα στην Ευρώπη, κάποιοι εκ των οποίων είναι εδώ όπως ο Ντίνο Ράτζα (έγινε Hall of Famer πέρυσι), Nίκολα Λόντσαρ. Ακόμα και όταν οι πολιτικοί και ο πόλεμος προσπάθησαν να μας διαλύσουν, δεν τα κατάφεραν. Δεν ήξεραν πως η αγάπη του ενός για τον άλλον ήταν πολύ πιο δυνατή από όλο το μίσος που προσπαθούσαν να μας επιβάλουν.

Ευχαριστώ όλους τους κόουτς που είχα στο ΝΒΑ (πάλι τους κατονόμασε) και τους συμπαίκτες μου. Τους γονείς και τα αδέλφια μου που μου έδωσαν την ελευθερία να διαλέξω τη διαδρομή μου. Ευχαριστώ τα παιδιά μου που είναι η μεγαλύτερη υπερηφάνεια μου και το μεγαλύτερο επίτευγμα στη ζωή. Παρ' ότι έχασα όλη την παιδική σας ηλικία -είναι αυτό που μου λένε. Ευχαριστώ τη σύζυγο μου που δεν με άφησε να γίνω celebrity. Που κράτησε το 'εγώ' μου χαμηλά και έμεινε δίπλα μου, ανεξάρτητα από το αν έχανα ή νικούσα. Ευχαριστώ σε όλους τους φαν για την αγάπη, τη στήριξη και συμπαράσταση. Ειδικά αυτούς στους Λέικερς και στους Κινγκς. Ειδικά αυτούς που με αγαπούν στην πατρίδα μου τη Σερβία.

"Το μπάσκετ είναι σαν τη ζωή και η ζωή σαν το μπάσκετ. Είναι ένα παιχνίδι. Ας παίξουμε με τον καλύτερο τρόπο που μπορούμε, ενώ είμαστε ακόμα εδώ. Με αγάπη, συμπόνοια, αλτρουισμό, fair play. Mε το να στηρίζουμε ο ένας τον άλλον για να γίνουμε μεγαλύτεροι και καλύτεροι άνθρωποι. Ευχαριστώ".