Οι άνθρωποι που έσωσαν τη Ζάλγκιρις
Ο Γιάννης Φιλέρης γράφει για το μυστικό της Ζάλγκιρις Κάουνας. Πώς από τη χρεωκοπία του 2013, έφτασε να θεωρείται μοντέλο ανάπτυξης για τις ομάδες της Euroleague. Η 'Ζαλγκίριο Αρένα', το 30% του μπάτζετ από τα εισιτήρια και ο δαιμόνιος πρόεδρος Παούλιους Μοτιεγιούνας.
Ο Ολυμπιακός περιμένει απόψε στο ΣΕΦ τη Ζάλγκιρις Κάουνας. Μια ομάδα που του μπαίνει στο ‘μάτι’ από τον περίφημο ημιτελικό του 1999, όταν οι Λιθουανοί έπιασαν τους Πειραιώτες στον ύπνο, παίζοντας το μπάσκετ του επόμενου αιώνα και τους ανάγκασαν να βρεθούν στον μικρό τελικό του Final-Four του Μονάχου. Ο εφιάλτης των ‘ερυθρολεύκων’ αναβίωσε την τελευταία τριετία, όταν οι Λιθουανοί μετράνε 7 νίκες σε 8 αγώνες! Η πρόκρισή τους, μάλιστα, στο Final-Four του Βελιγραδίου αντί του Ολυμπιακού που είχε αβαντάζ έδρας και θεωρούταν το μεγάλο φαβορί, αποτέλεσε ένα καίριο πλήγμα για τον σύλλογο του Πειραιά, καθώς αποδείχθηκε η αρχή του τέλους για τον Γιάννη Σφαιρόπουλο και τη θητεία του στον πάγκο της ομάδας. Με δεδομένο ότι το πείραμα Ντέιβιντ Μπλατ στέφθηκε με απόλυτη αποτυχία, καταλαβαίνει κανείς ότι εκείνο το 3-1 της Ζαλγκίρις του Σάρας Γιασικεβίτσιους ήταν μια μαχαιριά στο κορμί του Ολυμπιακού.
Η Ζάλγκιρις αντίθετα, γιγαντώθηκε από το κατόρθωμα του 2018. Οι ‘πράσινοι’ του Κάουνας έφτασαν μέχρι το τέλος της διαδρομής, νίκησαν μάλιστα στον μικρό τελικό (την ΤΣΣΚΑ Μόσχας) και θύμισαν, σε μια άλλη διάσταση, την τρομερή ομάδα του ’99, που είχε κατακτήσει τον τίτλο στο Μόναχο. Η λιθουανική ομάδα όχι μόνο έγινε μια υπολογίσιμη δύναμη στη Euroleague (έπαιξε και πέρσι στα πλέι-οφ, χάνοντας το εισιτήριο με 1-3 νίκες από την καλύτερη ομάδα της κανονικής περιόδου, Φενέρμπαχτσε) αλλά αποτελεί το μοντέλο ανάπτυξης της διοργάνωσης. Για δεύτερη συνεχή χρονιά, o Παούλιους Μοτιεγιούνας αναδείχθηκε παράγοντας της χρονιάς και παρέλαβε το σχετικό βραβείο (Τζιανλουίτζι Πορέλι) από τα χέρια του Τζόρντι Μπερτομέου.
Νωρίτερα, η ομάδα του είχε αναδειχθεί ξανά πρωταθλήτρια στα εισιτήρια της σεζόν που πέρασε στη Euroleague. Έκοψε συνολικά 251.742 εισιτήρια, που αναλογεί σε ένα μέσο όρο 14.808 θεατών ανά αγώνα (προσαυξημένος κατά 9.2% σε σχέση με την σεζόν 2017-2018). Έντεκα ματς από τα 15 έγιναν sold-out στην περίφημη ‘Ζαλγκίριο Αρένα’, που αποτελεί και σημείο αναφοράς του κλαμπ. Λίγους μήνες αργότερα, ο Μοτιεγιούνας ανακοίνωνε την αύξηση του μπάτζετ της ομάδας για τη χρονιά που διανύουμε. Ο προϋπολογισμός θα αγγίξει σχεδόν τα 12.000.000 ευρώ (11.9 εκ. για την ακρίβεια) εκ των οποίων τα 8.500.000 προορίζονται για τους μισθούς της ομάδας. Το αντίστοιχο ποσό στην σεζόν που μας πέρασε ήταν 7.400.000, έχουμε δηλαδή αύξηση 1.100.000 εκατομμυρίων.
Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις του Σεπτεμβρίου κι ενώ δεν είχε βρεθεί ο κεντρικός σπόνσορας της ομάδας (ακόμη αναζητείται), το μεγαλύτερο μέρος του μπάτζετ καλύπτεται από τις πωλήσεις των εισιτηρίων, που αγγίζουν σε έσοδα τα 3.600.000 ευρώ ετησίως. Ναι, σωστά διαβάσατε. Το 30.3% του προϋπολογισμού της Ζάλγκιρις προκύπτει από την αθρόα προσέλευση στο γήπεδο! Τα υπόλοιπα ποσά προκύπτουν από τον Δήμο του Κάουνας (2.000.000 ευρώ), σπόνσορες-διαφήμιση (3.200.000), τηλεοπτικά δικαιώματα (1.200.000) και buy-out παικτών (600.000). Να σημειωθεί εδώ ότι σε περίπτωση πρόκρισης της Ζαλγκίρις στους ‘8’ της διοργάνωσης, το ποσό θα αυξηθεί τόσο από τις εισπράξεις της ομάδας από τα εισιτήρια όσο και από τα όποια μπόνους της διοργάνωσης για νίκες και συμμετοχή στα πλέι-οφ.
Στα πρόθυρα της χρεωκοπίας
Όλα αυτά, ενώ η Ζάλγκιρις πριν από 5-6 χρόνια βρισκόταν στα πρόθυρα της χρεωκοπίας. Ο Βλαντιμίρ Ρομανόφ, ο ιδιόρρυθμος Ρώσος που προκάλεσε τεράστιο θόρυβο τόσο με την ανάμιξή του στα κοινά του ένδοξου λιθουανικού συλλόγου, όσο και με την… εξαφάνισή του στη Ρωσία, δεν ήταν μόνο ένας πρόεδρος που κοίταζε τα… άστρα και έλεγε στους προπονητές ποιοι και πόσο χρόνο έπρεπε να παίξουν το βράδυ. Αποδείχθηκε και ένας απατεώνας ολκής, που έφτιαξε την επενδυτική τράπεζα Ukio αμέσως μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης και θησαύριζε χρόνο με το χρόνο. Σε ένα πολύ κατατοπιστικό άρθρο, που δημοσιεύτηκε στο Basketballguru.gr και υπογράφει ο Γιάννης Ψαράκης, αναφέρεται όλος ο βίος και πολιτεία του πάμπλουτου επιχειρηματία, οι απάτες του οποίου αποδείχθηκαν από τα περίφημα Panama Papers.
Μεγαλύτερο απ’ όλα ήταν το ‘κόλπο’ της ανάπλασης μιας περιοχής στο Βίλνιους, με κόστος 10.500.000 ευρώ. Τα συγκέντρωσε από τους επενδυτές που πίστεψαν στο ‘έργο’ και τελικά έχτισε μια πολυτελή κατοικία στο Λονδίνο, η αξία της οποίας εκτιμάται στα 30.000.000 δολάρια και ανήκει στην κυρία Γκόνκαρουκ, η οποία τυγχάνει κόρη της αδερφής του. Η ανιψιά του, με άλλα λόγια. Ο Ρομανόφ ήταν μετρ στο να στήνει off-shore εταιρείες, να κλέβει την ίδια την τράπεζά του και να χρησιμοποιεί το ποδόσφαιρο αρχικά (με τη σκωτσέζικη Χαρτς) και το μπάσκετ στη συνέχεια (Ζάλγκιρις). Ήταν αυτός που έβαλε τα λεφτά (δεν ήταν και… δικά του) για να χτιστεί η ‘Ζαλγκίριο Αρένα’ στο νησάκι που παραχώρησε ο Δήμος του Κάουνας. Όταν, όμως, θέλησε να ασχοληθεί και με την πολιτική, άρχισε η αντίστροφη μέτρηση, μέχρι που το 2013 έφυγε (κυριολεκτικά) σαν τον κλέφτη από τη Λιθουανία.
Η νέα εποχή, ο Σάρας και το μοντέλο ανάπτυξης
Ο Μοτιεγούνας είναι ήδη στην ομάδα και εργάζεται ως διευθυντής επικοινωνίας. Λίγο πριν αποχωρήσει ο Ρομανόφ, είναι τζένεραλ μάνατζερ. Αναλαμβάνει τη διεύθυνση της ομάδας. “Είσαι τρελός…”, του λέει ο Άρβιντας Σαμπόνις, που το 2009 είχε παραχωρήσει τις μετοχές της Ζάλγκιρις στον Ρομανόφ. Κανείς δεν πιστεύει ότι η Ζαλγκίρις θα βγει από το οικονομικό αδιέξοδο. Χρήματα δεν υπήρχαν. Ο Ηλίας Ζούρος, που είχε αναλάβει ξανά την ομάδα, αποχωρεί για δεύτερη φορά από το Κάουνας. Ο άλλοτε μάλλον μέτριος μπασκετμπολίστας, άλλα όπως φαίνεται πολύ καλός μάνατζερ, ξέρει ότι τα πράγματα είναι δύσκολα, αλλά υπάρχει ένα μεγάλο αβαντάζ. Η Ζαλγκίρις παίρνει το μάνατζμεντ της ‘Ζαλγκίριο Αρένα’ για 25 χρόνια και το εκμεταλλεύεται πλήρως, καθώς το γήπεδο είναι επί της ουσίας ένας πολυχώρος, που δεσπόζει στην πόλη του Κάουνας. Πείθει αρκετές εταιρείες να συνεισφέρουν στην ομάδα και… ελπίζει. Πρώτος προπονητής αναλαμβάνει ο Σαούλιους Στομπέργκας, που ωστόσο δεν θα μακροημερεύσει και θα αντικατασταθεί από τον Γκιντάρας Κράπικας.
Η είδηση έρχεται από αλλού. Ο Γιασικεβίτσιους, ο οποίος είχε ολοκληρώσει την καριέρα του ως παίκτης στο Κάουνας, ανακοινώνει ότι θα ασχοληθεί με την προπονητική και κάθεται δίπλα στον Κράπικας. Θα ‘ψηθεί’ ως βοηθός για δυο χρόνια και από το 2016 αναλαμβάνει πρώτος προπονητής. Η ιδιοφυΐα του μέσα στο παρκέ έμεινε στην ιστορία. Ο μέγιστος Λιθουανός μπασκετμπολίστας, ωστόσο, μετατρέπεται σε έναν από τους κορυφαίους τεχνικούς στη Euroleague και η Ζαλγκίρις είναι το πρώτο προπονητικό αριστούργημά του. Ο Μοτιεγούνας τρίβει τα χέρια του, γιατί η ‘Ζαλγκίριο Αρένα’ γεμίζει από κόσμο (έτσι κι αλλιώς οι Λιθουανοί λατρεύουν το μπάσκετ, δεν χρειάζονται και πολύ για να πάνε στο γήπεδο), οι σπόνσορες πολλαπλασιάζονται και η ομάδα στέκεται στα πόδια της. Η Euroleague της δίνει άδεια τύπου Α και συμμετέχει πλέον στην ελίτ του ευρωπαϊκού μπάσκετ.
Οι μεγαλύτερες ομάδες της Ευρώπης χρησιμοποιούν παίκτες της Ζαλγκίρις. Ο Λέο Βέστερμαν, ο Μπροκ Μότουμ, ο Κέβιν Πάνγκος, ο Μπράντον Ντέιβις, ο Νέιτ Γουόλτερς, ο Άρον Γουάιτ έχουν περάσει από το Κάουνας και τη ‘σχολή Σάρας’. Η Ζαλγκίρις, που προγραμματίζει κατασκευή πισίνας και κέντρου σπα έξω από τη ‘Ζαλγκίριο Αρένα’, φτάνει σε συμφωνία με την αεροπορική εταιρεία ‘Avia Soutinos Group’, που αναλαμβάνει σπόνσορας και εξασφαλίζει τις μεταφορές της ομάδας σε όλες τις πόλεις που επισκέπτεται, με ειδικό αεροσκάφος.
Η χρεοκοπημένη Ζάλγκιρις είναι παρελθόν. Ο Μοτιεγούνας έχει πετύχει τους στόχους του και συνεχίζει απτόητος.
