Ο άοκνος τζογαδόρος Μάικλ Τζόρνταν

Την απάντηση στο ερώτημα 'γιατί τα μάτια του Μάικλ Τζόρνταν φαίνονται με αυτόν τον τρόπο στο Last Dance' είναι μια πιθανότητα ότι δεν χρειάζεται να είσαι γιατρός για να την ξέρεις. Είναι απλή, πάρα πολύ απλή. Ο τύπος δεν κοιμόταν. Πιθανώς, με περιουσία που φέρεται να ανέρχεται στο... ποταπό ποσό των 2.100.000.000 δολαρίων, δεν κοιμάται ούτε τώρα.

Αυτό που χρειαζόταν για να γίνει κατανοητό στο ΝΒΑ, ήταν η Dream Team, η ομάδα που θάμπωσε τον γαλαξία μας και μισή ντουζίνα από τους γειτονικούς πηγαίνοντας στη Βαρκελώνη για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1992. Εκεί, οι συμπαίκτες του κατάλαβαν ότι κάτι έτρεχε μαζί του. Εκεί βέβαια ένιωσαν και στο πετσί τους το ανταγωνιστικό πνεύμα, όπως περιέγραψε και ο Μάτζικ Τζόνσον την ιστορία του πιο συναρπαστικού ματς που ουδέποτε είδε ο κόσμος.

Δεν επρόκειτο απλώς για τη μονομανία του, αλλά για το ότι δεν προλάβαινε να κάνει όλα όσα ήθελε μέσα στη μέρα. Είτε αυτό ήταν το να πάει για γκολφ, για χαρτιά, να πιει είτε να κάνει οτιδήποτε άλλο. Οι περιγραφές τον φέρνουν τη δέκατη μέρα των Αγώνων, όχι να πηγαίνει για ύπνο, αλλά να κάνει έναν υπνάκο. Ουδείς τον είχε δει οποιαδήποτε στιγμή να κοιμάται. Ακόμα κι αν ήταν ξαπλωμένος στον σάκο του, με τα μάτια μισόκλειστά, είχε επαφή με το περιβάλλον. Σε μία περίπτωση έπαιζε πόκερ με τον Τζόνσον έως τις 6 το πρωί, σε μία άλλη ξύπνησε αξημέρωτα τον προπονητή του, Τσακ Ντέιλι, για να πάνε για γκολφ, αφού είχε χάσει την προηγούμενη μέρα από τον ίδιο. Αυτά στη Βαρκελώνη. Στο Μονακό, όπου προετοιμαζόταν η ομάδα, είχε πασαπόρτι για το καζίνο του Μόντε Κάρλο.

Η ιστορία από το επεισόδιο που οι Μπουλς έκαναν κόκα στο δωμάτιο ενός ξενοδοχείου και ο Τζόρνταν έφυγε, διότι συλλαμβανόταν κάποιος ακόμα κι αν δεν έκανε, ήταν μία από τις πιο ενδεικτικές για την προσήλωσή του στο μπάσκετ. Η αντικατάσταση γι' αυτό το… χούι, βεβαίως, ήρθε με την παροιμιώδη ενασχόλησή του με τον τζόγο, η οποία, ως πάθος και αδυναμία, έπαιρνε τεράστιες προεκτάσεις όσο ο ίδιος γινόταν παγκόσμιος σταρ και προσπαθούσε να αντεπεξέλθει στην πίεση. Όποιος έχει υπάρξει τζογαδόρος, όποιος ακόμα έχει χάσει λεφτά που τα έχει 'κλάψει' σε οποιαδήποτε μορφή τυχερού παιγνίου, μπορεί να αισθανθεί το αίσθημα και την απόγνωση. Στην περίπτωση του Τζόρνταν, μάλιστα, ο τζόγος φερόταν ως υπεύθυνος για όλα τα δεινά που τον βρήκαν το 1993: τον θάνατο του πατέρα του και την αποχώρηση από το μπάσκετ.

Μια ιστορία κλασική

Από τις πρώτες μέρες μετά την 23η Ιουλίου 1993, δεν κρατήθηκαν καν χαμηλά τα ντεσιμπέλ για το ότι τον Τζέιμς Ρέιμοντ Τζόρνταν, πατέρας 2 κοριτσιών και 3 αγοριών, τον 'έφαγαν' μαφιόζοι για χρέος που είχε ο δευτερότοκός του προς εκείνους. Οι Ντανιέλ Άντρε Γκριν και Λάρι Μάικλ Ντεμίρι 'κόζαραν' την κόκκινη Lexus που ο Μάικλ Τζόρνταν είχε αγοράσει για τον πατέρα του και τον πυροβόλησαν για να την κλέψουν.

Στις 3 Αυγούστου, το πτώμα βρέθηκε στο Μακόλ της Νότιας Καρολίνας και, λόγω αποσύνθεσης, δεν αναγνωρίστηκε ως τις 13 Αυγούστου. Οι δύο ληστές συνελήφθησαν και παραδέχθηκαν το έγκλημα. Δέκα μέρες μετά, ο Τζόρνταν πρόεβη στην ανακοίνωση της πρώτης αποχώρησής του κι οι φήμες για μία δολοφονία που είχε ως στόχο τον ίδιο, πήραν τη μορφή χιονοστιβάδας. Η δήλωσή "αν με έχουν οι Μπουλς, αν ο κομισάριος Στερν με δεχθεί ξανά στο ΝΒΑ, ίσως επιστρέψω", διατράνωσε το μυστήριο και αποτέλεσε ακόμα ένα ισχυρό επιχείρημα.

Ο Τζόρνταν μπορεί να αισθανόταν τύψεις για τον θάνατο του πατέρα του, αλλά μόνο σε ό,τι αφορά το αυτοκίνητο. Αντιθέτως, φερόταν να του ασκείται πίεση από τον κομισάριο Ντέιβιντ Στερν, η οποία είχε πάρει τη μορφή μίας άτυπης τιμωρίας ενός χρόνου. Αν αυτό ισχύει, είναι ένα καλά θαμμένο μυστικό. Ο αείμνηστος Στερν φέρεται να επιβλήθηκε στον Τζόρνταν και να του έδωσε έναν χρόνο... άδεια, προκειμένου να βάλει σε τάξη τη ζωή του. Οι επιταγές των καιρών είχαν αλλάξει κι ο τζόγος δεν ήταν πια ό,τι θα ήθελε μία μητέρα να κάνει το παιδί της. Θα ήταν σκανδαλώδες και στα όρια του εγκληματικού να είχε αυτήν τη ροπή, επειδή θαύμαζε έναν αθλητή. Αυτή η ιστορία, αν και φαίνεται ότι στέκει, είναι πια, με τη μορφή που έχει πάρει το ΝΒΑ, αδύνατον να μην έχει αποκαλυφθεί με στοιχεία και σχεδόν απίθανο να ήταν μόνο δύο οι άνθρωποι που είχαν τη γνώση της ενώ συνέβαινε.

Η δήλωση του κορυφαίου μπασκετμπολίστα στην ιστορία (εν πάση περιπτώσει, για ένα σεβαστό ποσοστό φίλων του παιχνιδιού) στον Αχμάντ Ρασάντ, ότι "το 1993 δεν είχα πρόβλημα τζόγου, αλλά πρόβλημα ανταγωνισμού", θυμίζει κάπως τον τύπο που καπνίζει πολύ επειδή δεν ήξερε τι να κάνει τα χέρια του. Είναι αληθής σε μεγαλύτερο ποσοστό από εκείνο που θα μπορούσε να φανταστεί όποιος δεν έχει εξάρτηση από το τσιγάρο, παρ' όλα αυτά δεν είναι η ουσία. Κι ο Τζόρνταν μπορεί να μην είχε όντως πρόβλημα τζόγου, αλλά δεν είχε διαρκώς προκλήσεις, ώστε το μυαλό του να κινείται, που δεν περιέκλειαν την αντιπαράθεση.

Το πρόβλημά του ήταν η επικράτηση. Για τον προτελευταίο Alpha Male του ΝΒΑ, πριν, δηλαδή, εκκινήσει και δώσει τον επίλογο στο έργο ο Κόμπε Μπράιαντ, η μάχη είχε αποκτήσει μία υπόσταση αναμφισβήτητη. Ο Τζόρνταν ζούσε έναν μόνιμο καιρό πολέμου στο κεφάλι του. Ακόμα κι η ιστορία με τα διαμαντένια σκουλαρίκια, αξίας 20.000 δολαρίων, που δώρισε στον Τσαρλς Μπάρκλεϊ σε μία παρτίδα γκολφ, όταν και σχεδόν παραδέχθηκε -ή, έστω, σε αυτό αφορά η συγκεκριμένη μαρτυρία- ότι ήταν μία πράξη που είχε αποκλειστικό στόχο τη χειραγώγηση, αναδεικνύει ένα μέρος της λογικής, που αφορά στους πιο σημαντικούς αντιπάλους του.

Έπαιζε γκολφ με τον Ντάνι Έιντζ το 1986, καλούσε την ομάδα των Σανς στο σπίτι του στο Σικάγο για δείπνο κατά τη διάρκεια των τελικών του 1993, είχε αναπτύξει φιλία με καλαθοσφαιριστές, σε σημείο να εξοργίσει τον προπονητή των Νιου Γιορκ Νικς, Τζεφ βαν Γκάντι, με αποτέλεσμα ο τελευταίος να δηλώσει ότι ο Τζόρνταν είναι "con man", δηλαδή εκείνος ο τύπος που κλέβει τους άλλους κερδίζοντας πρώτα την εμπιστοσύνη τους, και ο MJ να ασελγήσει στους Νικς και να επιδοθεί στο αγαπημένο του ‘ψέλλισμα’ στον προπονητή της ομάδας της Νέας Υόρκης. Για όλα αυτά, είχε πάντα ένα κίνητρο ισχυρό, που έψαχνε ένα βλέμμα ή οποιαδήποτε γκριμάτσα για να εκδηλωθεί.

Τα στοιχήματα στο γκολφ, τα χαρτιά ήταν στην ημερήσια διάταξη. Ο Τζόρνταν είχε φτάσει εκεί όπου δεν πατούσε κάποιος και αυτό που του έμενε ήταν οι κακές συνήθειες. Δίχως να μην είναι γυναικάς, ο Τζόρνταν δεν υπήρξε ο ορισμός του μπερμπάντη. Οι έτερες κακές συνήθειες, το ποτό και το τσιγάρο, δεν βρίσκονταν στο ρεπερτόριό του και το binge watching ανήκε σε μια μελλοντική εποχή.

Ο 'Θεός' και ο τζόγος

Ο τζόγος υπήρξε ασφαλώς ένα καταφύγιο, το οποίο βεβαίως κοστολογείται ως μια λανθασμένη τάση και κάτι πολύ οδυνηρό για τον ίδιο και τους συνανθρώπους του. Δεν είναι η πιο γνωστή ιστορία, αν και έχει ακουστεί, ότι η λίγκα του ΝΒΑ έκανε έρευνα για το αν ο Τζόρνταν στοιχημάτιζε σε παιχνίδια του πρωταθλήματος και, κυρίως, αν στοιχημάτιζε σε ματς των Σικάγο Μπουλς, μετά το πρωτάθλημα του 1993. Εκείνη η χρονιά, του three-peat των Μπουλς στους τελικούς με τους Φίνιξ Σανς, πρέπει να ήταν αυτή που ένιωσε την περισσότερη πίεση, ταυτοχρόνως με το γεγονός ότι το σύστημα ήταν απαραίτητο να τον προστατεύσει.

Ο Ρίτσαρντ Εσκίνας, επιχειρηματίας από το Σαν Ντιέγκο που έπαιζε γκολφ με τον Τζόρνταν, φέρεται να ομολόγησε στον δημοσιογράφο Αρμέν Κεταγιάν ότι άκουσε ένα τηλεφώνημα, τον Μάρτιο του 1992, στο οποίο ο MJ είπε τη φράση "η διαφορά θα είναι στους 7 πόντους ακριβώς". Η έρευνα έκλεισε μία εβδομάδα αφού αποχώρησε επισήμως, με τη λίγκα να διαβεβαιώνει πως ομολόγησε ότι πόνταρε σε παιχνίδια γκολφ, αλλά ποτέ σε παιχνίδια ΝΒΑ.

Η απαρχή του προβλήματος χρονολογείται στο λύκειο. Ο Τζόρνταν έγραψε ένα γράμμα στο κορίτσι που συνόδευσε στον χορό αποφοίτων, με το οποίο εξέφραζε τη χαρά του για το γεγονός ότι η ίδια πλήρωσε ένα στοίχημα που είχε χάσει. Στο κολέγιο, έχασε 5 δολάρια σε μία παρτίδα μπιλιάρδου και ο νικητής της, βλέποντας χρόνια μπροστά, ζήτησε επιταγή και όχι χρήματα. Αυτήν έβγαλε σε δημοπρασία το 2019.

Ο Τζόρνταν έβαζε στοιχήματα με έναν σωματοφύλακα των Μπουλς για τον 'ταύρο' που θα περνούε πρώτος από τα μάτριξ του κλειστού γυμναστηρίο του Chicago Stadium και σχεδόν πάντα νικούσε, αφού του έδιναν την πληροφορία. Έπαιζε πόκερ, μπλακ τζακ και ζάρια πριν από παιχνίδια playoffs. Φημολογείται ότι ένα τεράστιο χαμένο ποσό, παραμονές του 5ου τελικού με τους Γιούτα Τζαζ στο Σολτ Λέικ το 1997 τον εξασθένησε, με αποτέλεσμα το περίφημο Flu Game. Πριν από τον 2ο τελικό της Ανατολής με τους Νικς το 1993, φέρεται να έχασε σε παρτίδα πόκερ ένα σεβαστό ποσό. Στα επόμενα δύο παιχνίδια παρουσιάστηκε... θνητός. Αυτήν την εικόνα αντικατέστησε με τους 54 πόντους που έβαλε απέναντι στο συγκρότημα του Πατ Ράιλι.

Είτε επρόκειτο για το στοίχημα 100 δολαρίων με 9 συμπαίκτες σε ένα αεροδρόμιο, για το ότι η βαλίτσα του θα βγει πρώτη, έχοντας 'λαδώσει' τους υπαλλήλους, είτε για τον Έντι Ντόου, έναν τύπο που βρέθηκε νεκρός και μέσα σε έναν χαρτοφύλακα είχε επιταγές της τάξης των 108.000 δολαρίων υπογεγραμμένες από τον Τζόρνταν, ο τζόγος υπήρξε ένα όχημα που τον έκανε να λειτουργεί και, συμπερασματικά, βλέποντας δηλαδή τα μάτια του, υπάρχει ακόμη.

Στους Γουίζαρντς έπαιζε παρτίδες με το νεαρό Κουόμε Μπράουν, παρά τις νουθεσίες του προπονητή του, Τζόνι Μπαχ. Το 2007 έριχνε ζάρια σαν ετοιμοθάνατος στο Λας Βέγκας, χάνοντας 5.000.000 δολάρια. Διεξάγοντο ατέρμονες παρτίδες πόκερ στο πλαίσιο All-Star Game, ενώ και το 2019, όταν επισκέφθηκε το καμπ του Κρις Πολ, έβαλε στοίχημα με τον πόιντ γκαρντ των Οκλαχόμα Σίτι Θάντερ ότι αν έχανε 3 σουτ, τα παιδιά του καμπ θα έπαιρναν δωρεάν παπούτσια Air Jordan.

Ο ίδιος ο Τζόρνταν δεν ένιωθε ούτε αισθάνεται τύψεις γι' αυτήν την έφεση, όπως δεν αισθανόταν για τίποτα. Η έλλειψη συναισθημάτων, άλλωστε, για οποιονδήποτε άλλον πλην του αίματός του (με φωτεινή, όσο είναι δυνατόν να στέκει ο προσδιορισμός, εξαίρεση τον λόγο του στην επιμνημόσυνη δέηση για τον Μπράιαντ) εκπορεύεται από όλα τα γνωστά ενσταντανέ που έχουμε διαθέσιμα. Όπως συμβαίνει σε τέτοιες περιπτώσεις, σου είναι δύσκολο να δημιουργήσεις χώρο για να κάτσει ο άλλος δίπλα σου. Κι αυτό ο Τζόρνταν ήταν αδύνατον να το καταλάβει.

Από τη μία, ένας τέτοιος τερατικός κυνισμός αρκεί για να δημιουργηθεί αυτό το πελώριο αθλητικό φαινόμενο. Ίδια αντιμετώπιση απέναντι στους ανθρώπους είχε κι ο Όρσον Γουέλς, ο δημιουργός της ταινίας 'Πολίτης Κέιν', που θεωρείται μία από τις κορυφαίες στην ιστορία. Από την άλλη, αυτή η μανία δεν ενδείκνυται για όλο το υπόλοιπο κομμάτι που λέγεται ζωή. Αλλά ακόμα και τόσα χρόνια μετά, βλέποντάς τον να λέει ιστορίες για τους Μπουλς με την ίδια σοβαρότητα που ένας γιατρός μιλάει για την προσπάθεια εξάλειψης μίας ασθένειας, είναι αντιληπτό ότι του λείπει η ενσυναίσθηση. Και ηλίου φαεινότερον, ότι δεν τον απασχολεί. Ότι δεν δίνει δεκάρα τσακιστή. Εκτός κι αν, στην ούγια, πρόκειται, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο (ακόμα κι αν αυτός είναι το παιδικό 'πέτρα, ψαλίδι, μολύβι, χαρτί') να την πάρει πίσω.