ΝΒΑ Rules #1: οι ιδιοκτήτες είναι οι κατ' εξοχήν υπεύθυνοι για το 'προϊόν'

H ρήση, “ο πολιτισμός ενός λαού φαίνεται από τον τρόπο που φέρεται στα ζώα” του Μαχάτμα Γκάντι, μπορεί -πολύ εύκολα- να έχει εφαρμογή στα σπορ του πλανήτη. Με μια 'ανανέωση'. Να γίνει δηλαδή, ”ο πολιτισμός ενός λαού φαίνεται από τον τρόπο που φέρεται στον αθλητισμό του”. Είτε είναι ερασιτεχνικός, είτε επαγγελματικός, όπου υποτίθεται πως έχεις έναν επιπλέον λόγο να περιχαρακώνεις το 'προϊόν': να βγάλεις λεφτά -με ευνοούμενους τους πάντες.

Στην ημεδαπή απολαμβάνουμε εδώ και δεκαετίες το φαινόμενο της αυτοκαταστροφής. Στην άλλη ακτή του Ατλαντικού έχουν τερματίσει τη σοβαρότητα, σε ό,τι αφορά τη διαφύλαξη της επιχείρησης που δίνει εκατομμύρια στους παίκτες και δισεκατομμύρια στους ιδιοκτήτες και τη λίγκα.

Για αρχή, όλοι οι κανονισμοί χωρούν σε 92 σελίδες. Δημοσιεύτηκαν το 2014. Ήταν η πρώτη φορά που το ΝΒΑ προχώρησε σε αποκάλυψη του περιεχομένου που έως τότε ήταν μυστικό (αφορούσε ιδιοκτήτες, λίγκα και ένωση παικτών).

Προφανώς και δεν είναι όλα τέλεια, κάπου στον πλανήτη. Στο ΝΒΑ έχουν αυτό το 'it's business' που κάνει τους παίκτες σακιά από τομάτες, σε ανταλλακτική κοινωνία. Μπορείς να διαβάσεις και σχετικές δηλώσεις του Αϊζάια Τόμας, του πρωταγωνιστή των τελευταίων αγώνων -τα ξημερώματα.

Σε μια απόπειρα να αποκαλύψουμε πόσο μαγικός ή όχι είναι ο κόσμος του ΝΒΑ σκεφτήκαμε να αναφερθούμε σε ό,τι το αφορά. Αφορμή στάθηκε η επέτειος των 16 χρόνων, από την πρώτη μήνυση -για φυλετικές διακρίσεις- που έκαναν 18 άνθρωποι στον δισεκατομμυριούχο Ντόναλντ Στέρλινγκ. Τον τύπο που αποβλήθηκε δια βίου από το ΝΒΑ, το 2014, για τον ίδιο λόγο, με συνοπτικές διαδικασίες.

Για να είμαι ειλικρινής, βοήθησαν και άλλα συμβάντα. Η ελληνική επικαιρότητα ήταν ένα από αυτά, όπως και οι ειδήσεις που προκύπτουν καθημερινά από το ΝΒΑ και περιέχουν όρους όπως το 'anti-tampering' ή το 'anti-tanking'. Ιδέες που ανήκουν στους ιδιοκτήτες των οργανισμών, οι υποχρεώσεις των οποίων 'ανοίγουν' τη βίβλο των κανονισμών του ΝΒΑ.

Ο κομισάριος είναι ο κατ' αρχάς υπεύθυνος για το 'προϊόν'

Ενώ στην Ελλάδα μπλέκεις με το αυτοδιοίκητο, το ποιος τσεκάρει το εύρυθμο των λειτουργιών αθλητικών ομοσπονδιών, μέχρι ποιο σημείο φτάνει, ποιος είναι υπεύθυνος για κάθε διοργάνωση και ποιος ελέγχει αν αυτός ο υπεύθυνος κάνει τη δουλειά του (συν τις εισαγγελικές παρεμβάσεις και πότε είναι ανάγκη ή απαραίτητες ή τίποτα από τα παραπάνω), στο ΝΒΑ έχουν τον κομισάριο που είναι υπεύθυνος για όλους (βλ. 'προϊόν'). Δεν συγκρίνουμε, διότι δεν μπορείς να συγκρίνεις ένα υπερσύγχρονο αυτοκίνητο με ένα κάρο. Απλά λέμε.

Από το 2017, όταν έγιναν κάποιες προσθήκες στους κανονισμούς, ο κομισάριος έχει τη δύναμη να επιβάλει δικές του ποινές, αν κρίνει ότι η όποια παράβαση τις αξίζει.

“ Το Καταστατικό και οι κανονισμοί συνιστούν συμβόλαιο μεταξύ των μελών της Ένωσης (Νational Βasketball Αssociation). Η Ένωση έχει οργανωθεί για να λειτουργεί τη λίγκα που συγκροτούν επαγγελματικές ομάδες μπάσκετ. Κάθε μία από αυτές είναι Μέλος της Ένωσης. Kάθε μέλος υπόκεινται στην εποπτεία και τον έλεγχο του Board of Governors (ας πούμε 'διοικητικό συμβούλιο') και διοικείται βάσει του καταστατικού και των κανονισμών. Η Ένωση δεν πρέπει να λειτουργεί για το κέρδος”. Κλάψε για λίγο και συνεχίζουμε.

Φτάνουμε στο Άρθρο 3, με τίτλο 'Conflicts of Interest'. Δηλαδή, σύγκρουση συμφερόντων. Υπάρχουν τέσσερις παράγραφοι, στις οποίες ξεκαθαρίζεται πως

> δεν επιτρέπονται οι δοσοληψίες μεταξύ ανθρώπων (από διοικητικούς έως τον τελευταίο υπάλληλο) δυο διαφορετικών Μελών, προς διαιτητές ή τον Κομισάριο ή υπάλληλο της λίγκας,

> ουδείς μπορεί να εγγυηθεί ή να δανείσει χρήματα σε άλλο Μέλος,

> ουδείς παίκτης, διαιτητής, άνθρωπος του 'χ' Μέλους μπορεί να 'χει μετοχές ή την όποια δραστηριότητα με οικονομικό όφελος, σε εταιρεία που ανήκει σε άλλο Μέλος,

> ουδείς άνθρωπος ενός Μέλους μπορεί να 'χει άμεση ή έμμεση οικονομική σχέση με έμμεση ή άμεση εμπλοκή σε άλλη λίγκα, ένωση ή ομάδα “εκτός και αν έχει ποσοστό μικρότερο του 1% ή αν αποκαλύψει όλα τα στοιχεία που αφορούν τη θέση και τα χρήματα αυτά, στο Board of Governors. Μετά θα χρειαστεί τα 3/4 των ψήφων, για την έγκριση”. Το αυτό ισχύει και για την όποια συμφωνία για ρύθμιση.

Στο Άρθρο 4 υπάρχουν οι προϋποθέσεις που επιτρέπουν την αίτηση κάποιου να γίνει Μέλος (η ιστορία των Brooklyn Nets θα σε βοηθήσει να καταλάβεις τα περισσότερα που χρειάζονται -με πρώτο την πόλη και δεύτερο το υπερσύγχρονο γήπεδο, που είναι υπερσύγχρονο ώστε να δίνει τα περισσότερα δυνατά έσοδα).

Ακολουθεί έρευνα του κομισάριου, επί όλων όσων έχει καταθέσει ο αιτούμενος, η παρουσίαση της αίτησης στο Διοικητικό Συμβούλιο και η έγκριση αυτού με τα 3/4 των ψήφων. Κάθε αίτηση συνοδεύεται με το ποσό του 1.000.000 δολαρίων.

Είτε γίνει δεκτή, είτε όχι τα χρήματα αυτά χρησιμοποιούνται για τέλη, έξοδα και μισθούς. Σε περίπτωση που δεν μπει στη λίγκα ο ενδιαφερόμενο, παίρνει ό,τι περισσεύει. Αν μπει, το υπόλοιπο γίνεται πίστωση.

> Στο Άρθρο 5 είναι η περίπτωση μεταφοράς της ιδιοκτησίας. Κοντολογίς θα σου πω ότι αν κάποιος θέλει να πουλήσει (το πλειοψηφικό πακέτο ή το όποιο ποσοστό μετοχών), δεν μπορεί να το κάνει αν δεν ενημερωθεί η λίγκα. Συνήθως μετά, ο κομισάριος περνά το αίτημα στο ΔΣ. Έχει ωστόσο, τη δυνατότητα να το απορρίψει πριν πάει στο ΔΣ, αν κρίνει πως αυτό είναι για το καλό της Ένωσης.

> Στο Άρθρο 6 υπάρχουν 'τα όρια του χρέους' -καλά, μη φανταστείς ότι χάνονται.

> Στο Άρθρο 7 αναφέρονται τα 'πρέπει' για τις μετακομίσεις οργανισμών (οι προϋποθέσεις είναι πολλές και η ουσία ότι πρέπει να εγκριθούν τα πάντα από το ΔΣ).

> Στο Άρθρο 8 θα διαβάσεις τα 'πρέπει' των γηπέδων, για να πληρούν τις προϋποθέσεις -το πρόστιμο των 5.000.000 δολαρίων για αυτούς που δεν συμμορφώνονται και αυτό των 250.000 δολαρίων ανά αγώνα, σε περίπτωση που υπάρξει παράβαση του όποιου όρου.

> Στο Άρθρο 9 είναι οι λόγοι που μπορεί να ζητήσει οργανισμός να διεξαχθεί το όποιο παιχνίδι του, αλλού.

> Στο Άρθρο 10 εξηγείται η περιοχή στην οποία μπορεί να δρα το κάθε Μέλος -χωρίς να μπαίνει στα χωρικά ύδατα άλλου.

Κάπως έτσι, φτάνουμε στο Άρθρο 11 που έχει τίτλο 'παραίτηση μέλους', στο 12 που έχει το 'χρεωκοπία μέλους' και το 13 που αφορά το 'τερματισμός ιδιοκτησίας ή ιδιότητας μέλους'.

Ο Στέρλινγκ με τη φίλη που τον έκαψε

Στις 26 Απριλίου του 2014 διέρρευσε το περιεχόμενο συνομιλίας που είχε το αφεντικό των Κλίπερς, Ντόναλντ Στέρλινγκ με μια φίλη του. Για την ακρίβεια, η φίλη του τον ηχογράφησε και πούλησε το -παρανόμως αποκτημένο- περιεχόμενο στο ΤΜΖ. Όποιος πάτησε το play τον άκουγε να κάνει ρατσιστικά σχόλια για τον Mάτζικ Τζόνσον -με τον οποίον είχε φωτογραφηθεί η φίλη που λέγαμε.

Κινητοποιήθηκαν άμεσα οι μηχανισμοί ώστε να 'εξαφανιστεί' από τους ιδιοκτήτες του ΝΒΑ. Για αρχή, έγινε έρευνα που κατέληξε στο ότι υπάρχει πρόβλημα. Για την ιστορία, το UCLA απέρριψε προσφορά 3.000.000 δολαρίων του Στέρλινγκ, για την έρευνα στη νεφροπάθεια, εξαιτίας των σχολίων του.

Μέσα σε μια μέρα, ο Σίλβερ εκπόνησε το πλάνο που παρουσίασε την επομένη στη 10μελη επιτροπή που συγκροτήθηκε, για να αποφασίσει τα επόμενα βήματα -από την ισόβια αποβολή και το πρόστιμο των 2.5 εκατ. δολ.

Τα αφεντικά είναι αρμόδια να βρουν τις λύσεις

Σε αυτήν την επιτροπή ήταν εκπρόσωποι της Μινεσότα, του Μαϊάμι, των Λέικερς, της Οκλαχόμα Σίτι, της Νέας Υόρκης, της Βοστώνης, του Σαν Αντόνιο, του Φοίνιξ, της Ιντιάνα και του Τορόντο (όχι, κάντο λίγο εικόνα να γίνεται αυτό στην Ελλάδα). Ήταν υπεύθυνοι για να δώσουν λύσεις που τελικά θα χρειάζονταν τη ψήφο των 29 οργανισμών.

Υπό την απειλή των χορηγών πως θα εγκατέλειπαν το ΝΒΑ (και βάσει σχετικής ρήτρας στα συμβόλαια, μπορούσαν να το κάνουν με χαρακτηριστική άνεση) αποφασίστηκε πως ο Στέρλινγκ πρέπει να πουλήσει και ότι το ΝΒΑ θα έβρισκε αγοραστή.

Σύμφωνα με το section 14 (που αναφέρει βήμα βήμα πώς γίνεται ένας τερματισμός), το ΝΒΑ άρχισε με καταγγελία εναντίον του Στέρλινγκ, ο οποίος είχε πέντε ημέρες στη διάθεση του για να απαντήσει -από τη στιγμή που την έπαιρνε στα χέρια του. Αν δεν το έκανε, θα εκλαμβανόταν ως αποδοχή των κατηγοριών και η διαδικασία θα συνεχιζόταν, βάσει των κανονισμών. Εκείνος εξέδωσε προκλητική απάντηση, στην οποία αμφισβήτησε τα πάντα.

Αρνήθηκε να πουλήσει και χαρακτήρισε 'ντροπή' τη διαδικασία, ενώ έκανε μήνυση στο ΝΒΑ, ζητώντας 1 δισεκατομμύριο δολάρια για παράβαση του νόμου για το μονοπώλιο και των συνταγματικών του δικαιωμάτων.

Τότε ο Κομισάριος συγκάλεσε έκτακτη σύσκεψη του Board of Governors για να ενημερώσει επί των κατηγοριών. Η συνάντηση έπρεπε να γίνει στο δεκαήμερο μετά την απάντηση του Στέρλινγκ. Το ΔΣ ψήφισε επί των κατηγοριών, μαζεύτηκαν οι ψήφοι (3/4) και 'τερματίστηκε' η παρουσία του μακροβιότερου ιδιοκτήτη οργανισμού του ΝΒΑ, έως εκείνη τη στιγμή.

Πάντα βάσει των κανονισμών, η ιδιοκτησία περνούσε στη λίγκα και αφότου πληρώνονταν τα χρέη, θα έβγαινε στην αγορά.

Εμφανίστηκε ωστόσο, ο Στιβ Μπάλμερ, πρώην CEO της Microsoft. και έδωσε 2.000.000.000 δολάρια για να πάρει τους Κλίπερς. Πρόταση που αρχικά αρνήθηκε ο Στέρλινγκ. Μετά την αποδέχθηκε και παράλληλα απέσυρε τη μήνυση κατά του ΝΒΑ. Ακολούθως, έλαβε την αίτηση διαζυγίου από την επί δεκαετίες σύζυγο του, Σέλι -αίτημα που αποσύρθηκε.

Για ποιους άλλους λόγους απομακρύνονται ιδιοκτήτες

Οποιαδήποτε ενέργεια ιδιοκτήτη που πλήττει το προϊόν που λέγεται “ΝΒΑ” ή τον οργανισμό του ή τον οργανισμό άλλων τιμωρείται αυστηρά. Μπορεί να στοιχίσουν πικ σε NBA draft, πέραν της αποβολής ή των δολαρίων.

Τα χρηματικά πρόστιμα είναι η αρχή ( ρώτα και τον Μαρκ Κιούμπαν των Μαβς). Οι 'παραβάτες' έχουν 30 ημέρες να πληρώσουν. Αλλιώς τίθεται θέμα αποβολής τους. Το αυτό ισχύει αν δεν τιμούν τους όρους των συμβολαίων που υπογράφουν με παίκτες, προπονητές, τη λίγκα, τους άλλους οργανισμούς κλπ.

Όπως θα κατάλαβες, τα ρατσιστικά σχόλια είναι σοβαρό παράπτωμα στο ΝΒΑ, όπως και η όποια κίνηση δεν είναι σύμφωνει με τους κανονισμούς ή 100% νομότυπη.

Με αποβολή κινδυνεύουν:

> αυτοί που στοιχηματίζουν στα παιχνίδια της λίγκας, σε ιδιοκτησίες της λίγκας, σε παίκτες κλπ., όπως και εκείνοι που προτείνουν ή συμφωνούν σε έλεγχο του σκορ.

> όσοι δεν προχωρούν σε άμεσες τιμωρίες μελών τους που 'χουν καταδικαστεί από δικαστήριο, για ανάλογα παραπτώματα.

> αν διαλυθεί η ομάδα τους εν μέσω σεζόν,

> αν δεν παρουσιαστεί η ομάδα τους σε προγραμματισμένο μέρος για αγώνα προετοιμασίας, κανονικής περιόδου ή playoff,

> αν παραποιήσει έγγραφα που κατατίθενται στην αίτηση Μέλους -και τα οποία φυσικά ελέγχονται.

Στο επόμενο κεφάλαιο θα ασχοληθούμε με τα anti-tampering, anti-tanking και anti-resting.

YΓ: Δεν έχει νόημα να αναζητήσεις κάτι αντίστοιχο στην Ελλάδα, γιατί θα έλθεις αντιμέτωπος με το χάος -και τελικά, κανονισμούς που δεν καταλήγουν κάπου συγκεκριμένα. Αν τώρα, το λέει η περδικούλα σου, διάβασε του ΕΣΑΚΕ και διάβασε και της ΕΟΚ.

Ξεκάθαρα δεν τίθεται θέμα σύγκρισης, μολονότι και στις δυο περιπτώσεις μιλάμε για επιχειρήσεις (οργανισμοί εκεί, ανώνυμες εταιρείες εδώ). Στις ΗΠΑ οι οργανισμοί έχουν ως στόχο το κέρδος και τον υλοποιούν, ενώ στην Ευρώπη αν οι κορυφαίοι σύλλογοι μπουν 'μέσα' 2-3 εκατομμύρια, κάνουν πάρτι να το γιορτάσουν.

Photos: Associated Press