O δημιουργός... περιαγωγής, η ιταλική πατέντα και ο "Ισπανός" carrilero

Στην προηγούμενη ενότητα της soccerpedia εξετάσαμε τους ρόλους ενός αμυντικού μέσου, που εξελίσσονται διαρκώς στο παγκόσμιο ποδόσφαιρο. Σε αυτήν, θα αναλύσουμε τα βασικά σημεία πέντε συνθηκών που αφορούν την θέση του κεντρικού μέσου σήμερα. Η ισπανική εκδοχή του box to box, η πατέντα των Ιταλών με χαφ "2 σε 1" και οι πιο ευδιάκριτοι ρόλοι.

Box to Box: Ο υπερκινητικός χαφ

Ρόλος που απαιτεί συμμετοχή τόσο στο αμυντικό, όσο και στο επιθετικό κομμάτι του παιχνιδιού. Ο μέσος που πάει από περιοχή σε περιοχή και κινείται σε όλο το φάσμα μέτρων του άξονα. Σε φάση άμυνας ακολουθεί τους αντίπαλους χαφ, προσφέροντας κάλυψη. Σε φάση επίθεσης, οι απαιτήσεις από τον box to box μέσο δεν είναι τόσο δημιουργικές (δεν καλείται να συμμετέχει στο build up), όσο εκτελεστικές: να πατήσει στο "κουτί" εκμεταλλευόμενος ένα γύρισμα από το πλάι, να περιμένει μια επαναφορά στο όριο της περιοχής για να απειλήσει σε δεύτερο χρόνο ή να επιχειρήσει να σκοράρει με προσπάθεια εκτός περιοχής. Απαραίτητα στοιχεία για την επιτυχή εκτέλεση του ρόλου είναι αντοχή, η εκτελεστική ικανότητα, τάκλιν και το λεγόμενο teamwork.

Με επιτυχία έπαιξε τον ρόλο αυτό ο Παουλίνιο στην Τότεναμ (67 συμ., 10 γκολ, 7 ασίστ) αλλά και στην Μπαρτσελόνα την σεζόν 2017-2018 (49 συμ., 9 γκολ, 3 ασίστ).

Οι Καμπάιγ, Γκάμπι, Αρτούρο Βιντάλ, Μαρκίσιο, Ματουϊντί και Πογκμπά, Καντέ, Φερναντίνιο και Άλαν έχουν αγωνιστεί κατά καιρούς σε ανάλογο ρόλο με εξαιρετικά αποτελέσματα.

O... Ισπανός Carrilero

Πρόσφατα μπήκε στην ποδοσφαιρική λογική ένας παρόμοιος ρόλος με αυτόν τον box to box, αλλά σε διαφορετικά μέτρα και με παραλλαγές που ταιριάζουν στο στυλ που αγωνίζονται πολλές ομάδες στην Ισπανία. Χώρα στην οποία γεννήθηκε ουσιαστικά η ιδέα του μέσου Carrilero. Σε σχέση με τον box to box, αυτός ο ρόλος προβλέπει μεγαλύτερη συμμετοχή στο χτίσιμο της επίθεσης. Όχι ως παίκτης - δημιουργός, αλλά ως χαφ - σκαλοπάτι για να ακουμπήσει η μπάλα.

Μια ακόμη διαφορά είναι πως απαιτεί περισσότερη δουλειά ανασταλτικά: στενότερο μαρκάρισμα στον αντίπαλο, δυναμικά τάκλιν και κάλυψη του χώρου που αφήνει το overlap του μπακ της πλευράς. Σε αντίθεση με τον box to box, ο Carrilero δεν παίρνει τόσα πολλά μέτρα στην επίθεση και σπανιότερα πατάει στην περιοχή, κινούμενος κοντά αλλά όχι μέσα σε αυτήν. Απαραίτητη προϋπόθεση για την ύπαρξη τέτοιου ρόλου είναι η παρουσία τριών κεντρικών μέσων στην διάταξη μιας ομάδας.

Mezzala: Ιταλική πατέντα, 50% χαφ - 50% εξτρέμ

Νέους τακτικούς ρόλους δεν σκαρφίζονται μόνο οι Ισπανοί, αλλά και οι Ιταλοί. Άλλωστε το ποδόσφαιρο στη γείτονα χώρα πάντα στηριζόταν σε σχεδόν απόλυτο βαθμό στην τακτική. Από την Ιταλία λοιπόν μας συστήνεται ο Mezzala. Μια πατέντα που θέλει τον παίκτη που εκτελεί τα συγκεκριμένα καθήκοντα να λειτουργεί 50% ως κεντρικός χαφ και 50% ως παίκτης γραμμής.

Είναι ρόλος με σαφή δημιουργικό/επιθετικό προσανατολισμό, που απαιτεί ανάλογες ικανότητες από τον ποδοσφαιριστή που τον εκτελεί. Ο Μezzala ξεκινάει τις προσπάθειες του από κεντρικές θέσεις του γηπέδου και κινείται προς την πλευρά, λειτουργώντας σταδιακά ως πλάγιος μέσος/μεσοεπιθετικός.

Μια τέτοια συνθήκη παίκτη συναντά κανείς σε ομάδες που είτε μέσω διάταξης, είτε βάση φιλοσοφίας, δεν έχουν δημιουργικό/επιθετικό πλάτος από τους παίκτες που αγωνίζονται κατ' εξοχήν ως ακραίοι (μπακ ή εξτρέμ). Επομένως αναθέτουν στον Mezzala να βρει παιχνίδι σε εκείνα τα μέτρα. Ο ρόλος δεν προϋποθέτει παιχνίδι μέσα στην περιοχή, αλλά περιφερειακά αυτής.

Ο Κάρλο Αντσελότι χρησιμοποίησε πολύ τον Άνχελ Ντι Μαρία ως Mezzala, στην κοινή τους θητεία στην Ρεάλ Μαδρίτης.

Σε τέτοιο ρόλο έχει χρησιμοποιηθεί ο Ματουϊντί στην Γιουβέντους αλλά και την εθνική Γαλλίας. Όπως και ο ρόλος του Carrilero, έτσι και αυτός του Mezzala, προϋποθέτει την παρουσία τριών μέσων στον άξονα.

Προτεραιότητα η μπάλα

Ό,τι πιο αμυντικογενές σε κεντρικό μέσο είναι ο ρόλος του ball winning midfielder. Η πρωταρχική του αποστολή είναι ξεκάθαρη: η ανάκτηση της μπάλας. Προφανώς και μιλάμε για έναν παίκτη που πάει επιθετικά στον αντίπαλο, επιστρατεύει δύναμη και σκληράδα στο μαρκάρισμα, είναι αποτελεσματικός στις προσωπικές μονομαχίες. Την ίδια στιγμή θα πρέπει να παρουσιάζει και μια σχετική ικανότητα στην υποδοχή και το κράτημα της μπάλας, αλλά και την πάσα.

Στη φιλοσοφία ομάδας που δίνει έμφαση στην άμυνα, ο ball winning midfielder συνήθως κρατάει τα μέτρα του, περιμένοντας τον αντίπαλο κινηθεί στον χώρο του πριν επιχειρήσει να τον κόψει. Σπανίως θα πάρει πρωτοβουλίες έχοντας τη μπάλα στην κατοχή του, ψάχνοντας την πάσα σε πρώτο χρόνο σε συμπαίκτες του με μεγαλύτερη δημιουργική ικανότητα.

Σε μια περισσότερο ισορροπημένη φιλοσοφία, θα επιχειρήσει να μαρκάρει τον αντίπαλο πιο ψηλά στο γήπεδο, συμμετέχοντας στην κυκλοφορία της μπάλας και το χτίσιμο της επίθεσης με κοντινές μεταβιβάσεις. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιου παίκτη είναι ο Βίκτορ Γουανιάμα της Τότεναμ.

Μαστσεράνο, Ινλέρ, Χάβι Μαρτίνεθ, Τζον Όμπι Μίκελ, Εμβιλά, Καζεμίρο, είναι παίκτες που έχουν ανταποκριθεί με μεγάλη επιτυχία στον ρόλο, ενώ αξίζει να κρατήσετε το όνομα του Κλάουντιο Γκόμες, του 17χρονου Γάλλου της Μάντσεστερ Σίτι, που αναμένεται να κάνει θραύση στο μέλλον.

Δημιουργός... περιαγωγής

Είναι παίκτης - οργανωτής, αυτός που δίνει τις... συντεταγμένες της ομάδας του στο μεσοεπιθετικό κομμάτι του παιχνιδιού και το χτίσιμο των επιθέσεων. Κινείται σε όλα τα μέτρα του άξονα, κάθετα ή παράλληλα, ψάχνει κενούς χώρους στα μεσοδιαστήματα, μπορεί να βρεθεί και κοντά στην πλάγια γραμμή. Κατά βάση ψάχνει τις συνεργασίες σε μικρούς χώρους, και το κάθετο παιχνίδι, αλλά επιχειρεί προσπάθειες και από μακριά. Είτε με μια μεγάλη πάσα, είτε επιχειρώντας να σκοράρει εκτός περιοχής.

Ο roaming playmaker λειτουργεί πιο ψηλά στο γήπεδο από έναν deep lying playmaker, αλλά ξεκινάει τις προσπάθειες του πιο χαμηλά από τον αντίστοιχο προωθημένο ρόλο ενός "10αριού", ενώ δεν παραλείπει να δίνει βοήθεια και στην ανασταλτική λειτουργία της ομάδας του. Προφανώς μιλάμε για έναν ρόλο που απαιτεί υψηλούς δείκτες φυσικών δυνάμεων, ικανότητα στον χειρισμό της μπάλας, κίνηση χωρίς αυτήν στα μεσοδιαστήματα, οξυδέρκεια και διορατικότητα.

Ο Ουρουγουανός μέσος της Γιουβέντους, Ροντρίγκο Μπεντανκούρ, είναι ένας παίκτης που χρησιμοποιείται συχνά σε αυτό τον ρόλο.

Photo credits: AP Photo/Alastair Grant