Η 13χρονη Αλίσα Λιου δεν αγωνίζεται για να χάσει

Η Alysa Liu (Αλίσα Λιου) είναι η μικρότερη σε ηλικία πρωταθλήτρια των ΗΠΑ, στο καλλιτεχνικό πατινάζ. Όχι εφήβων. Αυτό ήταν πέρυσι. Των γυναικών. Έγινε μάλιστα, η πρώτη εκπρόσωπος του θηλυκού γένους που ασχολείται με το σπορ, η οποία 'κατάφερε' δύο triple axels στο πρόγραμμα της. Ολόκληρο video με τη 'μινιόν' (ύψους 1.40) αθλήτρια δεν υπάρχει -επίσημο, εννοώ.

Να είναι καλά ο πατέρας της, Arthur, ο οποίος διατηρεί το δικό του κανάλι στο YouTube. Εκεί βρήκαμε αυτό που θα δεις.

Α, δεν σου είπα: η Αλίσα είναι 13 χρόνων.

Η έφηβη δεν κράτησε για πολύ το χρυσό μετάλλιο. Το έδωσε στον μπαμπά της “ γιατί το αξίζει. Με βοηθά πάρα πολύ, με πηγαίνει στις προπονήσεις (σ.σ. διαρκούν 5 ώρες την ημέρα) και σπαταλά πολλές ώρες, ώστε να κάνω αυτό που αγαπώ”.

Διευκρίνισε και ότι "δεν αγωνίζομαι ποτέ για να χάσω". Κράτα το αυτό, μαζί με το "δεν αγχώθηκα δευτερόλεπτο για την εμφάνιση της, γιατί πιστεύω σε εκείνη και ξέρω πως θα κάνει ό,τι έχει δουλέψει" του πατέρα της.

Ο Άρθουρ είναι 54 χρόνων. Δικηγόρος στο επάγγελμα. Στα 25 εγκατέλειψε την Κίνα. Ήταν στις αναταρχές του 1989, όταν βγήκαν τανκς στους δρόμους για να καταστείλουν διαμαρτυρίες φοιτητών που απαγορεύονταν από το καθεστώς, με τον Λι Πενγκ να κηρύσσει τη χώρα σε στρατιωτικό νόμο και 10.000 άτομα να χάνουν τη ζωή τους.

Ευχαρίστησε την κόρη του για το δώρο και ξεκαθάρισε πως "όλοι στην οικογένεια έχουμε κάνει θυσίες". Βλέπεις η Αλίσα έχει και 4 αδέλφια. Είναι η μεγαλύτερη, ακολούθησε η -11χρονη σήμερα- Σελίνα και τα τρίδυμα -9 χρόνων- Τζούλια, Τζόσουα και Τζάστιν. Ο Άρθουρ απέκτησε όλα τα παιδιά με παρένθετες μητέρες και ανώνυμους δωρητές σπέρματος.

"Πάντα ήθελα να κάνω παιδιά και ήμουν ήδη 40" οπότε πήρε τα μέτρα του. Και ήξερε πως δεν θα είναι εύκολα. Για αυτό και όταν τα παιδιά ήταν μωρά, είχε έλθει η μητέρα του να τον βοηθήσει. Τα τελευταία χρόνια, η ημέρα του αρχίζει στις 04.30 το πρωί. Καθαρίζει το σπίτι τριών δωματίων που αγόρασε στο Ρίτσμοντ το 2017, βάζει πλυντήρια, φτιάχνει πρωινά και το συνεχίζει από εκεί. Μέχρι το βράδυ.

Η μικρή πέρασε τα πρώτα τρία χρόνια της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης σε κινεζικό σχολείο του Clovis της Καλιφόρνια, όπου μένει. Ο -θαυμαστής της, δυο φορές Ολυμπιονικού, 5 φορές παγκόσμιας πρωταθλήτριας και 9 πρωταθλήτριας Αμερικής-, Μισέλ Κουάν- πήγε τη μικρή εκεί όπου φοίτησε το είδωλο: στο Oakland School for the Arts, ώστε να επικεντρωθεί στο καλλιτεχνικό πατινάζ. Από τα 3.

Κάποια στιγμή, λόγω των ταξιδιών για τους αγώνες άρχισε να χάνει πολλά μαθήματα -ήταν 10. Τότε ο Άρθουρ αποφάσισε να γίνει ο ίδιος δάσκαλος της. Τη διάβαζε -και συνεχίζει να τη διαβάζει- μεταξύ των προπονήσεων της, στο γραφείο του, με την Αλίσα να απολαμβάνει το δείπνο της μέσα στο αυτοκίνητο, στην επιστροφή στο σπίτι για ξεκούραση

Ο Άρθουρ επιμένει στις συνεντεύξεις του πως το παιδί του βρίσκει χρόνο να ζήσει και τη ζωή μιας έφηβης. “ Έχει πολλές φίλες και κοιμάται στα σπίτια αυτών. Προσπαθώ να της δώσω μια φυσιολογική ζωή”.

Η προπονήτρια της τάξης της, στο σχολείο ήταν η Λόρα Λιπέτσκι, η οποία μετά την ανέλαβε ατομικά. Την έχει από όταν η Αλίσα ήταν 5 χρόνων. Τα ιδιαίτερα μαθήματα κοστίζουν από 120 δολάρια την ώρα.

Σημείωση: η Λιπέτσκι είχε το ρεκόρ της νεαρότερης σε ηλικία (14 ετών), πρωταθλήτριας, έως τη μέρα που το κατέρριψε η Λιου. “ Μου είπε πως είναι πολύ υπερήφανη για εμένα και χαρούμενη που ήμουν εγώ εκείνη που της 'πήρε' το ρεκόρ”. Η Λιπέτσκι έχει πει και ότι ' νιώθω σαν μητέρα της, μετά τις άπειρες ώρες που 'χουμε περάσει μαζί'.

Από τα 5 είχε δική της ομάδα Τη συγκροτούσαν η Λιπέτσκι, ο Άρθουρ -διάλεγε και τη μουσική των προγραμμάτων της-, η χορογράφος Σίντι Στιούαρτ -είχε δουλέψει στο Disney on Ice, ο γυμναστής, Φίλιπ ΝτεΓκουγιέλμο που της δίδασκε τα πιο δύσκολα και επικίνδυνα άλματα και ένας σχεδιαστής από το Σακραμέντο που φτιάχνει τις στολές της.

Άκουσα κάτι για πίεση; Όχι, έτσι; Συνεχίζω.

Από τις πρώτες εμφανίσεις σε διοργανώσεις, άρχισε τη συλλογή των μεταλλίων και δη των χρυσών, με κινήσεις που σίγουρα δεν έκαναν οι συνομήλικες της. Σπάνια έκαναν οι γυναίκες. Το 2011 εμφανίστηκε για πρώτη φορά σε διεθνές event, στο Χονγκ Κονγκ. Έγινε η πιο μικρή διαγωνιζόμενη της ιστορίας. Φόρεσε το αργυρό. Στο 'ενδιάμεσο' πρωτάθλημα του 2016 (οι κατηγορίες είναι 'ανήλικα', 'intermediate' και 'juniors') είχε συνθέσει πρόγραμμα 7000 βαθμών. Δηλαδή, τα 'χε όλα μέσα.

Κατά την παρουσία της Αλίσα στην εκπομπή 'Today' (πήγε και στον Τζίμι Φάλον) τη ρώτησαν τι σκέφτεται όταν βλέπει σε video τον εαυτό της. "Ότι κατάφερα να κάνω αυτά που ήθελα".

Και πώς προετοιμάζεται; " Σκεπτόμενη ότι θα καταφέρω να κάνω ό,τι έχω στο μυαλό μου. Για να πω την αλήθεια, αγχώνομαι πριν πατήσω στον πάγο. Έχουμε φτιάξει όμως, με την προπονήτρια μου ένα τελετουργικό με το οποίο ασχολούμαι πριν κάθε εμφάνιση μου: χοροπηδάω οκτώ φορές σε θέση προσγείωσης. Πλέον δεν μπορώ να μπω στον αγώνα, αν δεν το κάνω".

Κάποιες φορές εντυπωσιάζομαι από το γεγονός ότι κατάφερα κάτι που δεν έχουν κάνει πολλές. Μετά λέω στον εαυτό μου 'μην τολμήσεις να σκεφτείς πως είσαι η καλύτερη του πλανήτη. Δεν είσαι ακόμα η καλύτερη

Πώς νιώθει που σε τόσο μικρή ηλικία την ξέρουν όλοι, που είναι ο ανταγωνισμός για εκείνες που θέλουν να ανέβουν στο πόντιουμ. “Είναι ωραίο”, είπε με διάπλατο χαμόγελο.

Παρεμπιπτόντως, όταν κατέκτησε την κορυφή, χρειάστηκε βοήθεια για να πατήσει στο κορυφαίο σκαλοπάτι, στο παγοδρόμιο του Ντιτρόιτ, όπου διεξήχθη για πρώτη φορά εθνικό πρωτάθλημα, μετά την επίθεση στην Νάνσι Κέριγκαν, το 1994.

Σκάνδαλο που είχε ως εμπλεκόμενη την Τόνια Χάρντινγκ, η οποία έγινε φράση (το "i pull a Tonya Harding" σημαίνει 'χτύπημα κάτω από τη μέση') και ταινία, πέρυσι (το " I, Tonya"). Tότε η έφηβη που έκανε θραύση ήταν το είδωλο που λέγαμε νωρίτερα (η Κουάν).

Η Αλίσα ομολόγησε πως ενόσω εκτελούσε το πρόγραμμα της, ένιωθε πως κάνει την καλύτερη εμφάνιση της -ας πούμε- καριέρας της. Αν και κατά της ιδίας το ρηθέν “κάνω καλλιτεχνικό πατινάζ οκτώ χρόνια”. Και ναι, η στιγμή που έζησε στο Ντιτρόιτ ήταν το όνειρο της, το οποίο είχε τη δυνατότητα να πραγματοποιήσει στα 13. Κάτι που το λες καλό, αλλά μπορείς να το πεις και λιγότερο καλό (για να αποφύγεις τη λέξη 'κακό').

Δεδομένου του νεαρού της ηλικίας είναι ξεκάθαρο ότι θα χρειαστεί μια χείρα βοηθείας, σε διαχείριση συναισθημάτων, άγχους και πίεσης για να μπορεί να κάνει καριέρα και ως ενήλικη. Θα χρειαστεί και βοήθεια το σώμα της, για να μην 'διαλυθεί'.

Έχει κι άλλα όνειρα, τα οποία προς το παρόν δεν μπορεί να διεκδικήσει λόγω ηλικίας. Για τους Ολυμπιακούς Αγώνες πρέπει να περιμένει μια τριετία (θα πιάσει το όριο τη χρονιά των Αγώνων του Πεκίνου) και για τα Internationals οφείλει να κάνει υπομονή μέχρι να 'κλείσει' τα 15. Σημείωσε και ότι δεν μπορεί να διαγωνιστεί σε εφηβικές διοργανώσεις, λόγω της ημερομηνίας γεννήσεως της (8/8 του 2005). Δεν τη νοιάζει. " Θα έχω περισσότερο χρόνο για να προπονητώ και να γίνω καλύτερη".

Η Guardian έθεσε -εύλογα-, το ερώτημα 'τα 13 είναι πολύ μικρή ηλικία για να αφοσιωθεί κάποιο παιδί στα σπορ;'.

Στο άρθρο αναφέρθηκε το όνομα του Σόνι Πάικ, ο οποίος σε ηλικία 17 χρόνων είχε χαρακτηριστεί ως 'ο επόμενος Ντιέγκο Μαραντόνα'. Όπως εξήγησε, σε συνέντευξη που έδωσε το 2016 ' στα 17 στο κεφάλι μου είχα τελειώσει. Έγινα αυτοκτονικός'.

Τα παιδιά έχουν διαφορετικές ανάγκες από τους ενήλικους. Οι γονείς μπορούν να ελέγχουν τη ζωή των παιδιών και να περνούν σε αυτά τις φιλοδοξίες τους. Και οι προπονητές μπορούν να κάνουν κατάχρηση εξουσίας. Η πίεση έτσι, μπορεί να γίνει τεράστια για κάποιον τόσο μικρό, σε ηλικία άνθρωπο.

Υπάρχουν βέβαια, και παραδείγματα αθλητών που άντεξαν στην πίεση, με τον ένα ή τον άλλον τρόπο. Οι αδελφές Ουίλιαμς ανήκουν στη λίστα, όπως και ο Μάτζικ Τζόνσον, αλλά και ο ΛεΜπρον Τζέιμς. Η The Guardian έγραψε ότι " δυστυχώς δεν υπάρχει φόρμουλα που καθορίζει αν ένας νέος αθλητής, με το απαραίτητο ταλέντο είναι έτοιμος για επαγγελματικό σπορ ή όχι. Ο ψυχολόγος και σύμβουλος πνευματικής απόδοσης, Τζον Στίβενσον είπε ότι 'δεν υπάρχει συγκεκριμένη ηλικία. Όλα εξαρτώνται από το κάθε άτομο'. Υπάρχουν βέβαια, κάποιοι παράγοντες".

Ένας παράγοντας που κρίνει το μέλλον των παιδιών είναι η κλοπή της χαράς

" Οι γονείς οφείλουν να κάνουν τρία πράγματα για τα παιδιά τους: να αναλάβουν τα πήγαινε-έλα στις προπονήσεις, να τα φροντίζουν και να πληρώνουν για αυτά. Δεν είναι οι προπονητές τους και ακόμα και αν είναι, πρέπει να καταλαβαίνουν πότε είναι χρήσιμο να χαλαρώσουν τα λουριά 'γιατί τα παιδιά δεν θέλουν πάντα να υπακούν στις εντολές των γονιών τους'. Υπάρχουν αθλητές που ως παιδιά ένιωσαν πως 'έχασαν' τους γονείς τους, για να κερδίσουν τους προπονητές τους. Εξηγούν πως δύσκολα μπορείς να τα 'χεις και τα δυο".

Όπως δύσκολα δεν θα εξαντληθεί το παιδί, αν δεν προσέξουν οι ειδικοί το πρόγραμμα που ακολουθεί. " Είναι σημαντικό να μην αισθάνονται πως είναι η δουλειά τους το σπορ που αγαπούν. Ο Dr. Στέφεν Σμιθ, ειδικός στην κλινική αθλητική ψυχολογία για ενήλικες έδωσε τη διαφορά μεταξύ της σκόπιμης προπόνησης -που αφορά τη βελτίωση- και του σκόπιμου παιχνιδιού 'όπου τα συναντιούνται στον ίδιο χώρο πολλά παιδιά και απλά παίζουν'. Και ναι, αμφότερα είναι σημαντικά για την εξέλιξη, αλλά την ίδια ώρα είναι σημαντικό να νιώθουν οι νέοι αθλητές πως δεν τους 'κλέβουν' τη χαρά του παιχνιδιού".

Σημαντικό είναι να αποφεύγεται το 'κάψιμο'

Είναι πολλές οι περιπτώσεις νέων αθλητών που εμφάνισαν προβλήματα τραυματισμών στην ενήλικη ζωή τους. Πράγμα λογικό, αν σκεφτείς πως από παιδική ηλικία αγωνίζονται εννέα μήνες το χρόνο και σε αυτούς που απομένουν οι μύες δεν προλαβαίνουν να αποθεραπευτούν.

Και κάπου εδώ μπορείς να κατανοήσεις τους πολλαπλούς τραυματισμούς της Αλίσα στο γοφό και τα γόνατα, τα οποία κοσμούν ράμματα

Οι ειδικοί καταθέτουν πως είναι αρκετές και οι περιπτώσεις παιδιών που τα παρατούν, έπειτα από τραυματισμό, γιατί υπάρχει το ψυχολογικό κομμάτι που δεν έχουν διαχειριστεί. " Αυτό έχει πολλές ομοιότητες με τα συμπτώματα του μετατραυματικό σοκ".

Έρευνα που διενήργησε το Columbia University έδειξε πως 'οι νέοι αθλητές που παθαίνουν ρήξη χιαστού, αποκτούν συναισθηματικό τραύμα, άγχος, συμπτώματα υπερδιέγερσης και απροθυμία να αθληθούν. Είναι συνέπεια του γεγονότος ότι έχουν μάθει να προσδιορίζονται από το σπορ τους'. Δεν θεωρούν εαυτούς καλούς μαθητές, καλλιτέχνες ή οτιδήποτε άλλο. Η ταυτότητα τους αφορά εξ ολοκλήρου το άθλημα τους.

Η San Francisco Chronicle έγραψε πως τώρα αρχίζει το δύσκολο κομμάτι της ζωής της Αλίσα. Αυτό που πρέπει να διαχειριστεί τις απαιτήσεις, την ωριμότητα, τη διασημότητα και τις αλλαγές στο σώμα της, υπό το βλέμμα όλου του κόσμου. Κάτι που δεν το λες και απλό.

Photos: Associated Press