Ο Μάικλ Τζόρνταν παραμένει ο καλύτερος αθλητής της ιστορίας του ΝΒΑ

Τη στεφάνη, στο μπάσκετ, την έχουν βάλει στα 3.05. Δεν μπορούν να φτάσουν όλοι σε αυτήν. Επίσης, δεν φτάνουν μόνο ψηλοί. Πριν ασχοληθούμε με τη δουλειά που απαιτεί κάθε κάρφωμα, ας κάνουμε μια ωδή στον τύπο που το εμπνεύστηκε -και μπορούμε να απολαμβάνουμε στιγμές σαν και αυτή.

Τώρα που το σκέφτομαι καλύτερα, πριν πούμε το ‘ευχαριστώ’ και δούμε τη φυσική πίσω από το slam dunk (πόσο δουλεύει/ρισκάρει το σώμα του αθλητή, για να χαιρόμαστε εμείς), ας δούμε τα καλύτερα καρφώματα της 5ης εβδομάδας του ΝΒΑ. Στη λίστα εξυπακούεται πως υπάρχει και ο Γιάννης Αντετοκούνμπο -περισσότερες από μια φορές.

Η Daily Beast είχε αναζητήσει την απάντηση σε αυτήν την ερώτηση (ποιος ήταν ο πρώτος που κάρφωσε ποτέ), πριν το All Star Weekend του 2017. Ανακάλυψε τον Τζο Φόρτενμπερι (Joe Fortenberry), ο οποίος υπήρξε αρχηγός της εθνικής των ΗΠΑ στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1936. Ο ύψους 2.07 αθλητής από το Τέξας τρομοκρατούσε τόσο τους κοντύτερους αντιπάλους του, στους Αγώνες του Βερολίνου, που οι Ιάπωνες είχαν προτείνει τον αποκλεισμό των παικτών που ήταν πάνω από 1.87. Το αίτημα δεν έγινε αποδεκτό. Τι είχαν μάθει όμως, όλοι για τον Φόρτενμπερι και δεν ήθελαν να τον παίξουν;

Ο νονός του καρφώματος

Το Μάρτιο του 1936, ως παίκτης των McPherson Globe Refiners κάρφωσε την μπάλα στο καλάθι, στο Madison Square Garden. Ήταν κάτι που δεν είχε ξαναγίνει. Αρθρογράφος των Νew York Τimes (ονόματι Άρθουρ Ντέιλι -ο οποίος είχε πάρει και Pulitzer) είχε γράψει ότι ‘η ικανότητα του Φόρτενμπερι να αφήνει την μπάλα μέσα στο καλάθι θυμίζει πελάτη καφετέριας που βουτάει το ψωμάκι στον καφέ‘. Όπου ‘βουτάει’, ο δημοσιογράφος είχε γράψει ‘dunking’ και κάπως έτσι βάπτισε τη νέα συνήθεια.

Μια στιγμή όμως, γιατί η έρευνα πήγε ακόμα πιο πίσω, μέχρι τις 12/1 του 1935 όταν ο Μπερνάρντ Ντομπάιας, παίκτης του University of California, είχε κάνει το εξής, στα 10′ πριν τη λήξη του αγώνα με το Chico State: “Ο ύψους 1.87 σέντερ ντρίμπλαρε σε όλο το γήπεδο για ένα ακόμα ‘dunk’ σουτ που έδωσε στην ομάδα του το προβάδισμα (33-32)”, σύμφωνα με ρεπόρτερ της Woodland Daily Democrat. Γιατί λοιπόν, δεν καθιερώθηκε αυτός ο δημοσιογράφος ως πρώτος; Διότι δεν υπήρχε εικόνα του τι εννοούσε όταν έγραφε dunk. Σημείωσε επίσης, πως εκείνη την εποχή (στα μέσα του 1900) με τον όρο ‘dunk’ περιέγραφαν γενικά, το σκοράρισμα. Επίσης, η μπάλα δεν μπορούσε να ‘καρφωθεί’ τη δεκαετία του ’20 γιατί ήταν λίγο πιο μεγάλη και λίγο πιο βαριά.

Ό,τι είναι αυτήν την εποχή τα τρίποντα και η ταχύτητα ήταν τη δεκαετία του ’40 τα καρφώματα.

Το κάρφωμα έγινε (από το 1949, όταν καθιερώθηκε στο ΝΒΑ) ένα από τα στοιχεία που άλλαξαν το παιχνίδι της καλαθοσφαίρισης, με τους παίκτες άνω των 2.03 να αποκτούν ένα ξεκάθαρο προβάδισμα και να τίθενται στο επίκεντρο της δυναμικής των ομάδων τους. Μέχρι να εμφανιστούν αυτοί, έκαναν θραύση όσοι τιμούσαν τις πάσες (κυρίαρχο στοιχείο των ’20 και ’30). Την εποχή των καρφωμάτων, ουκ ολίγοι ειδήμονες είχαν εκφράσει την ανησυχία τους πως η νέα συνήθεια θα εξαλείψει τα fundamentals του σπορ (σου θυμίζει κάτι αυτή η ατάκα; Μήπως τη διαβάζεις και τώρα;). Είχε προταθεί να ανέβει η στεφάνη στα 3.65, καθώς ‘τα καρφώματα δεν προϋποθέτουν μπασκετικές ικανότητες. Χρειάζονται μόνο το πλεονέκτημα του ύψους’. Αυτό θα το καταρρίψουμε σήμερα, αφού πρώτα θυμίσω ότι το 1979 προστέθηκε στις επιλογές του σκοραρίσματος και το τρίποντο και ω γέγονε γέγονε.

Το κάρφωμα ανήκει στη φανταστική κατηγορία των πραγμάτων για τα οποία δεν υπάρχει δεν μπορώ. Υπάρχει δεν θέλω. Και αν το standing reach (πού φτάνεις με τα χέρια στην ανάταση) είναι συγκεκριμένο, το vertical reach (πού φτάνεις, με κάθετο άλμα) φτιάχνεται. Το Visual Loop είχε σχετική ανάλυση, με τίτλο “οι κοντοί μπορούν να καρφώσουν”. Πώς; Στο Νο1 των αναγκών είναι η ανάγκη να αυξηθεί η δύναμη σε όλο το σώμα, να βελτιωθεί ο κορμός (για να στηρίζει και τη μέση) και προφανώς τα πόδια. Η βοηθός καθηγητή φυσικής στο University of Richmond, Κρίστιν Χελμς έχει πει ότι ‘στο τέλος της ημέρας, το κάρφωμα αφορά την έκρηξη. Κάποιος τρέχει με μια άλφα ταχύτητα. Όταν θες να επιταχύνεις, πρέπει να βάλεις δύναμη. Πρέπει να αφήσεις το έδαφος με μια συγκεκριμένη ταχύτητα, ώστε να φτάσεις στο καλάθι. Και για να το κάνεις αυτό πρέπει να αλλάξεις το momentum -γιατί έχεις μια μάζα, συγκεκριμένα κιλά. Για να αλλάξεις το momentum πρέπει να εφαρμόσεις μια δύναμη. Όλα αυτά είναι αλληλένδετα και πρέπει να γίνουν, για να φτάσεις στο κάρφωμα”.

Το ζητούμενο λοιπόν, είναι να δουλέψεις όλο το σώμα για να γίνει πιο δυνατό και να ‘χει τη μεγαλύτερη δυνατή ισορροπία, όπως ενεργοποιεί όλους τους μύες -καθώς μια ομάδα να λειτουργήσει χαμηλότερα, επηρεάζεται το αποτέλεσμα. Κυρίως μετέχουν οι μυικές ομάδες του κάτω μισού του σώματος (από το πέλμα έως το γλουτιαίος) που αφορούν το άλμα. Συμμετοχή έχουν οι ώμοι, τα χέρια, η μέση και το στήθος. Χρειάζεσαι ασκήσεις για να αποκτήσεις μυς ταχείας συστολής -να δίνουν το γρηγορότερο τη δύναμη που χρειάζεται στην έκρηξη. Mια μυική ομάδα να μη λειτουργήσει σωστά, επηρεάζεται η δύναμη και τελικά, το αποτέλεσμα.

Όλα αυτά αφορούν την απογείωση, αλλά και την προσγείωση που πρέπει να γίνεται σωστά, για να αποφεύγονται τραυματισμοί. Σύμφωνα με τις έρευνες για την πρόληψη τραυματισμών, τις οποίες δημοσίευσε το SB Nation, στην προσγείωση τα πόδια δεν πρέπει να είναι πιο ανοιχτά από τους ώμους, ούτε τεντωμένα, είναι καλό να αποφεύγεται η προσγείωση με το ένα πόδι, ενώ όταν νιώσει ο παίκτης πως το σώμα του τον κατευθύνει στο έδαφος, είναι καλό να το αφήνει να πέσει.

Προφανώς και έχει υπάρξει και επιστημονική προσέγγιση σε αυτό που έρχεται στο μυαλό σου πρώτα, όταν ακούς τη λέξη ‘κάρφωμα’: εκείνο του Μάικλ Τζόρνταν, με πτήση από τη γραμμή των βολών. Ο οποίος MJ είχε πει πως ‘κάποιες φορές, όταν είμαι στον αέρα νιώθω πως δεν θέλω να επιστρέψω’. Όπως επισημάνθηκε στο video του TED-Ed ‘χάριν του Νεύτωνα ξέρουμε πως ό,τι ανεβαίνει, κατεβαίνει (ή αν προτιμάς ‘κάθε σώμα στο σύμπαν έλκει κάθε άλλο σώμα με δύναμη ανάλογη του γινομένου των μαζών τους και αντιστρόφως ανάλογη του τετραγώνου της απόστασης του κέντρου μάζας τους’).

Τα ανθρώπινα όρια για το διάστημα που κάποιος αφήνει τα πόδια από το έδαφος έως τη στιγμή που τα ακουμπά ξανά σε αυτό, είναι το 1 δευτερόλεπτο. Aυτό ισχύει και για τον ‘Air’, ο οποίος έμεινε στον αέρα (hang time) για 0.92 σε ένα από τα πιο δημοφιλή πόστερ όλων των εποχών, με το μέσο όρο να είναι κάπου στα 0.53, σε όποιο σημείο του πλανήτη και αν είσαι. Κάτι που δεν ισχύει και διαπλανητικώς.

Αν ο MJ έκανε την ίδια προσπάθεια στο φεγγάρι, θα μπορούσε να σηκωθεί πίσω από το κέντρο του γηπέδου, να φτάσει τα 6.28 ύψους και να μείνει στον αέρα για 5.57 δευτερόλεπτα.

Ναι, ο λόγος είναι η βαρύτητα, εξαιτίας της οποίας η επιτάχυνση στη γη είναι ίση με 9.81 m/s² (αγνοώντας την αντίσταση του αέρα, για ένα αντικείμενο, που εκτελεί ελεύθερη πτώση κοντά στην επιφάνεια της γης, η ταχύτητα του αυξάνεται με ρυθμό 9,81 m/s για κάθε δευτερόλεπτο της πτώσης του). Συμβολίζεται με το γράμμα g. Ας μείνουμε λίγο ακόμα στα μαθητικά μας χρόνια: το ύψος ενός αντικειμένου που πέφτει ισούται με το ύψος που έφτασε αρχικά από την επιφάνεια ΣΥΝ την αρχική επιτάχυνση επί των δευτερολέπτων που μένει στον αέρα ΣΥΝ το μισό της επιτάχυνσης της βαρύτητας (είναι η επιτάχυνση που αποκτά ένα σώμα, όταν βρεθεί στο βαρυτικό πεδίο της γης και συμβολίζεται με το g. Eπίσης, η τιμή δεν εξαρτάται από το βάρος του σώματος) ΕΠΙ το τετράγωνο του χρόνου που πέρασε στον αέρα.

Σε απλά λόγια, οι επιστήμονες έλαβαν ως δεδομένο πως ο Τζόρνταν άρχισε την προσπάθεια του από τις 0 μοίρες από το έδαφος και έκανε άλμα με την αρχική επιτάχυνση των 4.51 μέτρων ανά δευτερόλεπτο. Το μέγιστο ύψος που έφτασε ήταν τα 1.038 μέτρα και έμεινε στον αέρα για 0.92. Παρεμπιπτόντως, ο Air είναι στο ΤΟΡ10 με τα μεγαλύτερα vertical leap. Στην κορυφή είναι οι Ουίλτ Τσάμπερλεϊν και Ντάρελ Γκρίφιθ (121 εκατοστά), μετά οι MJ, Τζέιμς Ουάιτ, Σπαντ Ουέμπ και Τζέισον Ρίτσαρντσον (116), ακολουθούν ο Σάνον Μπράουν (113.4), ο Μάγκσι Μπόουγκς (112.3) και το ΤΟΡ10 ‘κλείνει’ με τον ΛεΜπρον Τζέιμς και το Greek Freak (111.76). Για τους παραπάνω λόγους αντιλαμβάνεσαι πως ο Τζόρνταν παραμένει ο κορυφαίος αθλητής -μέχρι τουλάχιστον να βρεθούν άλλοι να του ‘πάρουν’ τις κατ’ εξοχήν επιδόσεις/αποδείξεις.

To ESPN έβαλε στο εργαστήριο του τον Ζακ Λαβίν

Ο Λαβίν είναι ένας από τους πιο εκρηκτικούς αθλητές στο ΝΒΑ -δυο φορές νικητής του διαγωνισμού καρφωμάτων. Ο ύψους 1.98 παίκτης, o οποίος έχει κάθετο άλμα (με ταχύτητα) που φτάνει στο 1.09 φτάνει 7 εκατοστά πιο ψηλά από τον Μπλέικ Γκρίφιν, που είναι 2.08.

Οι άνθρωποι του ESPN του έδωσαν εργαλεία που μετέδιδαν wireless τις πληροφορίες των κινήσεων του. Για αρχή, πριν σηκωθεί τα γόνατα του λυγίζουν στις 90 μοίρες και αυτό τον βοηθά να φύγει με μεγαλύτερη δύναμη από το έδαφος. H δύναμη αυτή μετρήθηκε σε pound-force (lbf), μονάδα που ισούται με τη μάζα μιας λίβρας 16 ουγγιών, επί το στάνταρ της επιτάχυνσης, λαμβάνοντας υπ όψιν τη βαρύτητα της γης (9.80665 μέτρα ανά δευτερόλεπτο στη δευτέρα). Πιο απλά, η δύναμη του άλματος που έχει ο Λεβίν εκτιμήθηκε στα 635 κιλά (1400 lbf). Οι εκτιμήσεις του ESPN κατέληξαν στο ότι το άλμα του Λαβίν έχει μεγαλύτερη δύναμη και από αυτή του ΛεΜπρον Τζέιμς (στη σύγκριση pound for pound, ο King είναι στα -600 γραμμάρια).

Η δύναμη του γκαρντ των Μπουλς του επιτρέπει να πιάνει την μπάλα, στα 2.74, ενώ συνεχίζει να σηκώνεται, να αλλάζει χέρι και να καρφώνει. Και όλα αυτά τα κάνει σε 0.23”.